13-ma’ruza Gaz konlarini ishga tushirishda quduqlarni joylashtirish Reja

---

13-ma’ruza 
Gaz konlarini ishga tushirishda quduqlarni joylashtirish 
Reja 
13.1. Gazlilik maydonida quduqlarni joylashtirish. 
13.2. Quduqlarni joylashtirish sistemasining asosiy turlari. 
13.3. Quduqlarni joylashtirish sistemasi to’rlarining yaxshi va yomon 
tomonlari. 
13.4. Suv bosimi rejimining ta’sirini hisobga olish. 
Tayanch atamalar 
Gaz konlarini ishga tushirish sistemasi, quduqlarni joylashtirish sistemalari, 
bir tekis to’rtburchak to’r bo’yicha joylashtirish , bir tekis uchburchak to’r bo’yicha 
joylashtirish, halqasimon to’r shaklida joylashtirish, zanjirli to’r shaklida 
joylashtirish, uyum markazida joylashtirish, shoxsimon ko’rinishda joylashtirish,
gazlilik maydon ustiga quduqlarni notekis joylashtirish, quduqlarni joylashtirish 
sistemalarining ijobiy tomonlari, quduqlarni joylashtirish sistemalarining salbiy 
tomonlari. 
13.1. Gazlilik maydonida quduqlarni joylashtirish. 
Gaz konlarini ishga tushirish sistemasi deb qatlamda gaz, kondensat va 
suvning harakati jarayonini boshqarish bo’yicha bajariladigan texnik tadbirlar 
kompleksiga aytiladi. Bu texnik tadbirlar kompleksiga quyidagi tadbirlar kiradi: 
1. Gazli maydon va tuzilma bo’ylab qazib chiqaruvchi, haydovchi va kuzatuv 
quduqlari sonini aniq joylashtirish; 
2. Quduqlarni ishlatishning texnologik rejimini o’rnatish; 
3. Quduqlarni ishga tushirishni hisob-kitob qilingan tartibda amalga oshirish; 
4. Qatlam energiyasi balansini saqlab turish. 
Gaz uyumlari gazli maydonda har xil formada bo’lishi mumkin: oval, aylana, 
to’g’ri burchakli va h. 
Kon xududlari bir-biridan relefi, tuprog’i, qurilishi bilan farq qiladi. Gazli 
kollektor umumiy holda litologik tarkibi va geologo-fizik parametrlarining maydon 
va kesim bo’yicha o’zgaruvchanligi bilan xarakterlanadi. Bu sabablar qazib 
chiqaruvchi, haydovchi (damlovchi) va kuzatuv quduqlarini gazli maydon va 
tuzilma bo’yicha joylashtirishning turli usullariga asos bo’ladi. 
Quduqlarni gaz koni maydonida ratsional joylashtirish masalasi og’ir texnik 
iqtisodiy masaladir. Ko’rib chiqiladigan gaz yoki gazkondensat konida quduqlarni 
joylashtirishning turli xil to’ri tanlangan bo’lishi mumkin. Quduqlarni joylashtirish 
sistemasi konni ishlash va jihozlashning barcha texnik iqtisodiy ko’rsatkichlariga 
katta ta’sir ko’rsatadi. Quduqlarni joylashtirishning ratsional sistemasi texnik 
iqtisodiy hisob kitoblar orqali asoslanadi.