2b energetika

Konvektiv issiqlik almashinuvi

Reja:

1. Konveksiya va konvektiv issiqlik almashinish turlari;

2. Nyuton-Rixman tenglamasi;

3. Issiqlik berish koeffitsienti va uning fizik kattaliklarga bogʻliqligi;

KONVEKSIYA

• Suyuqlik va gaz molekulalarining bir haroratli sohadan ikkinchi haroratli sohaga ko’chishida issiqlik energiyasining uzatilish jarayoniga konveksiya deyiladi. Konvektsiya (lotincha canvectia – keltirish) sochiluvchan, suyuq va gazsimon moddalar qatlamlari zar ralarining tartibsiz harakatida namoyon boʻladi. Shuning uchun zarralari oson siljiydigan muhitdagina konvektsiya sodir b oʻlishi mumkin. Issiqlikning konvektiv va molekulyar uzatilishining birgalikda ta’sir etishi tufayli boʻladigan issiqlik almashinish konvektiv issiqlik almashinish deyiladi. Boshqacha aytganda, konvektiv issiqlik almashinuvi bir vaqtning o’ zida ikki usul: konvektsiya va issiqlik oʻtkazuvchanlik yo’li bilan amalga oshiriladi.

Konvensiya 2 xil boʻladi:

• Konvensiya 2 xil boʻladi:

KONVENSIYA
MAJBURIY KONVEKTSIYA
ERKIN KONVEKTSIYA

KONVEKTIV ISSIQLIK ALMASHINUVI

• Suyuqlik yoki gaz oqimlari bilan qattiq jism yuzasida issiqlik almashinuviga konvektiv issiqlik almashinuvi deyiladi.
• Konvektiv issiqlik almashinuvi issiqlikning konvektiv va molekulyar (issiqlik o`tkazuvchanlik) uzatilish jarayonidir.
• Issiqlikning konveksiya usulida uzatilishi, makrozarrachalarning muhitdagi harakati natijasida sodir bo`ladi.

Konvensiya

• Konvektiv issiqlik almashinuvida issiqlik uzatilish jarayonini nazariy jihatdan o`zgarishda quyidagi tenglamalarni yechish talab etiladi:
• Fur’e – Kirxgof tenglamasi;
• Harakat tenglamasi;
• Issiqlik uzatilishi asosiy qonuni.

Konvektiv issiqlik almashinuvining asosiy qonuni

Issiqlik berish koeffitsiyenti

• Issiqlik berish koeffitsiyenti haroratlar farqi 1° bo`lganda, 1 m² yuzadan birlik vaqt ichida uzatilayotgan issiqlik miqdorini xarakterlaydi.
• Issiqlik berish koeffitsiyenti, fizik konstanta bo`lib juda ko`plab faktorlarga bog`liq.

Issiqlik berish koeffitsiyenti

• Bu koeffitsiyentga quyidagi omillar ta`sir qiladi:

1. Suyuqlik yoki gazning harakat tezligi.

2. Ularning fizik xossalari.

3. Issiqlik tashuvchining gidrodinamik omillari va harorat maydoni.

4. Issiqlik oluvchi yoki beruchi qattiq jismning geometrik shakli va aniqlovchi o`lchami (F).

Yuqoridagi faktorlarga bog’liq holda, issiqlik berish koeffitsiyentini aniqlash murakkab bo`lganligi sababli uni aniqlashda o`xshashlik nazariyasi va uning me zonlaridan foydalaniladi. Me’zonlar tajriba asosida aniqlangan.

O’XSHASHLIK NAZARIYASI

• O`xshashlik nazariyasi ma`lum tajribalar natijasida olingan natijalarni aniq issiqlik almashinish asboblarida qo`llashga imkon beradigan nazariyadir.
• O`lchash uchun, parametrlarini aniqlash.
• Olingan natijalarni alohida issiqlik jarayonlariga tadbiq etish yo`llarini ko`rsatadi.

O’XSHASHLIK NAZARIYASI ME ZONLARINI ANIQLASH TARTIBI

• Jarayonning to`liq matematik ifodasini chiqarish.
• Tenglamadagi barcha hadlarni tenglamaning chap yoki o’ng tomoniga o`tkazish.
• Differinsial tenglamadagi va integraldagi belgilarni mujassamlab olish.