3 – Ma'ruza. Nerv tizimining yoshga oid fiziologiyasi va gigiyenasi Reja

3 – Ma'ruza. Nerv tizimining yoshga oid fiziologiyasi va gigiyenasi

Reja:

1. 
   Nerv tizimining umumiy tuzilishi.
   
2. 
   Refleks va reflektor yoyi.
   
3. 
   Nerv tizimi turli bo`limlarining tuzilishi va rivojlanishi
   
4. 
   Simpatik va parasimpatik nerv sistemasi
   

Asab tizimi organizmni atrof-muhit bilan bog'laydi (somatik asab tizimi) va uning ichki organlari (vegetativ yoki vegetativ asab tizimi). Somatik asab tizimining xususiyatlari - ongli his qilish, ixtiyoriy harakat va ma'lumotni tezkor qayta ishlash. Vegetativ asab tizimi esa doimiy ichki muhitni (gomeostaz) saqlab turish va atrof-muhit talablariga javoban organlar faoliyatini avtonom boshqarish uchun javobgardir.

Nerv tizimi yordamida atrof-muhitdan turli signallar qabul qilinadi, ular analiz-sintez qilinib, turli reaksiyalar bilan javob qaytariladi. Nerv sistemasi ichki sekresiya bezlarida ishlab chiqariladigan gormonlarning qon orqali organizmga ko'rsatadigan ta'sirini, moddalar almashinuvini boshqarib turadi, o'sish, rivojlanishga ta'sir ko'rsatadi.

Tadqiqiotlar shuni ko’rsatadiki, qulay sharoitda o’sgan bolalar, quyi ijtimoiy iqtisodiy sharoitlarda o’sgan bolalarga nisbatan muammoli bo’lib maktab davridagina aqliy va ijtimoiy taraqqiyot darajasi bo’yicha rivojlanib borganlar. Masalan 3 yoshli bola iqtisodiy tomondan og’ir sharoitda ota-onasining ish haqqi kam va ilmiy jihatdan bilimlari kam lekin bu bola maktab yoshidagi bolalarga hos xusuiyatga ega. Bu holat o’sib bormoqda kambag’al oilalarning bolalari 7 yoshda ham maktabga bora olmayaptilar. Ular sharoitlari tufayli ancha orqadalar. Boy oilalar farzandlari esa ota-onalar bilan munosabati etiborning kamligi tufayli ularning aqliy rivojlanishiga ta’siri kuzatiladi. 120 oylik tekshiruvlar ashuni ko’rsatdik iboy oilalar farzandlariga qaraganda kambag’al oilalar farzandlari kuchli hissiy natija ko’rsatdilar.

Nerv tizimi tashqi muhitdan va ichki organlardan keladigan turli axborotlarni qabul qiladi va ularni markaziy nerv tizimiga yetkazib beradi, axborotlarni to'playdi, organlar va organlar sistemalari o'rtasidagi o'zaro aloqani amalga oshirib, organizmning bir butunligini ta'minlaydi.Organizmni tashqi muhit bilan bog'laydi hamda uni tashqi muhitga moslashtiradi.

Nerv tizimi yordamida atrof-muhitdan turli signallar qabul qilinadi, ular analiz-sintez qilinib, turli reaksiyalar bilan javob qaytariladi. Nerv sistemasi ichki sekresiya bezlarida ishlab chiqariladigan gormonlarning qon orqali organizmga ko'rsatadigan ta'sirini, moddalar almashinuvini boshqarib turadi, o'sish, rivojlanishga ta'sir ko'rsatadi.