Medikal gaz (oksijen ,azot protoksit, medikal hava) basınç altında silindir veya tanklara doldurulur
Anestezi makinası içindeki basınçlar
Anestezi makinası içindeki basınçlar
Yüksek
Orta
Düşük
Yüksek basınç dolanımı :
Silindirler
Silindirlerin primer basınç regülatörleri
O2 basınç regülatörü: Basıncı 2200 psi 45 psi
N2O basınç regülatörü : Basıncı 745 psi 45 psi
Orta basınç dolanımı
Orta basınç dolanımı
Silindir kaynaklarından(45psi)
Santral boru hattı kaynaklarından(50-55psi)
Akım kontrol valvlerine kadar uzanır
Düşük basınç dolanımı :
Akım kontrol valvlerinden
Ana gaz çıkışına uzanır
SANTRAL BORU HATTI
Anestezi makinesi için ana kaynak
Makineye gazları ortalama 50 psi basınç ile sağlar
Silindir –tüp sistemine göre 4 kat fazla oksijen sağlar
Boru hattı giriş donanımları gaza spesifik Diyameter Indeks Güvenlik Sistemine sahiptir
GAZ SİLİNDİRLERİ
Destek işlevi görür
O2 silindirleri;
H tipi : 77 kg 10.000 L O2
E tipi : 61 kg 6.000 L O2
F tipi : 17.5 kg 1500 L O2 (3L/dk=8 h)
Silindir içindeki basınçlar (1 atm = 15 psi):
Silindir içindeki basınçlar (1 atm = 15 psi):
O2=138 atm =2200psi
N2O =51 atm =745 psi
Silindirlerin üretim ve kullanımları için her ülkenin ayrı kural ve standartları var
Silindirlerin üretim ve kullanımları için her ülkenin ayrı kural ve standartları var
Hafif olmalı
Kurallara uygun boyanmalı
Silindirler üzerinde
Silindirler üzerinde
Boş ağırlığı
Maksimum basıncı
Test tarihi
Gazın formülü yazılı olmalı
Boş ağırlığının bilinmesi; CO2 ve N2O gibi basınç
altında sıvılaşan gazların miktarının saptanması için önemli
Silindirlerin en zayıf noktaları basınç regülatör
valvleri
N2O,siklopropan ve CO2 tüplerde sıvılaştırılımış olarak saklanır
N2O,siklopropan ve CO2 tüplerde sıvılaştırılımış olarak saklanır
Tüpün tümü sıvı ile doldurulmamalı
N2O ve CO2 sıcak olmayan bir iklimde %75
sıcak olan iklim koşullarında %67 oranında
Silindirler ile anestezi
makinesi üzerinde
yanlış gaz
bağlanmasını
engellemek için
PİN İNDEKS SİSTEMİ
OKSİJEN FLUSH VALVİ
Oksijen flush valvleri yüksek akımlı oksijenin (35-75L/dk); flowmetreden ve vaporizatörlerden geçmeden ortak gaz çıkışına direkt olarak geçişini sağlar
Yüksek basınçlı devre ile düşük basınçlı devre arasında direk olarak ilişki sağlar
Oksijen 45-55 psi’lik bir basınç ile sağlanır
Açık konumda kalması barotravmaya
Açık konumda kalması barotravmaya
Yarı açık kalması inhalasyon anesteziği oranını dilüe edeceğinden hastada uyanıklığa
Genel gaz çıkışından sonra vaporizatörlerin yerleştirilmeleri durumunda ise; hastaya büyük oranda inhalasyon anesteziği uygulanmasına sebep olur
Flow tüpleri (Thorpe tüp); en küçük çap tabanda ve en geniş çap en üstte olmak üzere uca doğru incelen yapıda
Çağdaş akım tüpleri camdan yapılır
Uygun bir akım tüpü 200 ml-1L/dk akım
Basit bir akım tüpü 1L/dk ile 10-12L/dk arasındaki akımı gösterir
Flowmetreler spesifik gazlar için kalibre edilir
Flowmetreler spesifik gazlar için kalibre edilir
Doğrusal akımlarda akım hızı gazın vizkositesine
Yüksek türbülan akımlarda ise gazın yoğunluğuna bağlıdır
Akım indikatörü
Flowmetre tüpünün içindeki hareketli indikatör flow kontrol valvinden geçen akımın miktarını gösterir
Çağdaş anestezi makinelerinde farklı tipte indikatörler kullanabilir(Top veya bobin)
Akım tüpleri, tüpün alt ve üstünden akım durdurucular ile sınırlandırılmış
Akım tüpleri, tüpün alt ve üstünden akım durdurucular ile sınırlandırılmış
Üstteki durdurucu, indikatörün tüpün en üstüne çıkarak çıkımı tıkamasını engeller ve maksimum akımlarda indikatörün görünür olmasını garantiler
Alttaki durdurucu, akım kontrol valvi kapandığında indikatör için merkezi temel sağlar
Bütün akım kontrol düğmeleri belli gazlar için renk kodludur ve her gazın ismi ya da kimyasal formülü her birinin üzerine işaretlenmiştir
Bütün akım kontrol düğmeleri belli gazlar için renk kodludur ve her gazın ismi ya da kimyasal formülü her birinin üzerine işaretlenmiştir
Oksijen akım kontrol düğmesi diğerlerinden farklı
Akım kontrol valvi
Akım kontrol valvi düzeni:
İğne valvi
Valv yeri
Bir çift valv stobu
Akım kontrol valvinin açılması yüzen indikatörle akım tübü arasındaki boşlukta gazın hareket etmesine izin verir
Valv stopları: Fazla rotasyonu engelleyerek iğne valv ve valv yerinin zarar görmesini engeller
N.A.D. cihazlarında O2 flow kontrol valvleri tam olarak kapanır (150 ml/dk oksijen akımı santral boru hattı kaynağından gelmekte)
Hipoksiyi önleyici sistem
O2 ve N2O akım kontrol valvleri mekanik veya pnömotik bir oranlama sistemiyle bağlı
Bu sistem hipoksik karışım verilmesini engellemeye yardım eder
Ohmeda cihazı (link 25) :N2O, O2 akım oranının 3:1 düzeyinde olmasını sağlar(O2 konsantrasyonu min % 25)
Ohmeda cihazı (link 25) :N2O, O2 akım oranının 3:1 düzeyinde olmasını sağlar(O2 konsantrasyonu min % 25)
NAD(oksijen oranı monitör kontrolü) : 1 lt / dk altındaki O2 akımlarında O2 konsantrasyonunun % 25’ in üzerinde tutulmasını sağlar
O2 yerine başka gazın boru hattına geçmesi veya 3. bir gazın eklenmesi durumunda yetersiz
Bu durumda oksijen analizörü şarttır
Fail safe valvleri
O2 dışında diğer flowmetrelere gaz sağlayan hatlarda O2 tarafından kontrol edilen sistem
Ohmeda: basınca duyarlı kapama valvi
(pressure-sensor shutoff valve)
NAD: O2 azalmasını koruyucu parça
(O2 failure protection device)
Flowmetrelerle ilgili problemler
1-Kaçaklar:
Cam akım tüpleriyle metal manifold arasındaki bağlantılarda veya cam akım tüplerinde olabilir
Flowmetrelerin dizilişi önemli
Sistemdeki bir çatlak veya delikten ,sisteme ilk giren gaz daha çok kaçacağından,O2 flowmetre bloğu içinde, gaz karışımına en son eklenmeli
2-Hatalar
2-Hatalar
Kir ya da static elektrik indikatörün yapışmasına neden olur gerçek akım görünenden daha az veya daha fazla olabilir
3-Belirsiz skala
Flowmetre skalalarının standardizasyonundan önce belirsiz skalalardan kaynaklanan en az iki ölüm gerçekleşmiş
OKSİJEN ANALİZATÖRÜ
Hipoksik gaz karışımı verilmesini engeller
Ölçülme teknikleri
1-Elektrokimyasal algılayıcılar:
Galvanik pil
Polarografik pil
2-Paramanyetik algılayıcılar:
Pahalı
Kendi kendini kalibre edebilen
Yeterince hızlı
Tüketilen parçaları yok
Oksijen analizatöründe olması gerekenler;
Analizatör açıldığında otomatik olarak aktive olabilen düşük düzey alarmına sahip olmalı
İnspiratuar yada ekspiratuar dallardan birine yerleşmeli
Nemden etkilenmemeli
VAPORİZATÖRLER
İnhalasyon anesteziklerinin sıvı halden buhar haline dönüşmesini ve taze gaz ile karışmasını sağlayan teknik modüller vaporizatör olarak isimlendirilir
Değişken bypasslı: bypass odacığına ve vaporizasyon odacığına gaz akışının oranını kontrol eder
Isı kompanzasyonlu
Solunum devresinin dışında yer alırlar
Halotan, enfluran, isofluran ve sevofluran vermek için kullanılırlar
Temel çalışma prensipleri
Temel çalışma prensipleri
Flowmetrelerden akım vaporizörün girişine gelir (Akımın % 80’inden fazlası bypass odasını direk geçer %20’den az akım vaporizasyon odacığına yönlendirilir)
Her üç akım da( bypass odacığı boyunca olan, vaporizör odacığı boyunca olan ve anesteziğe özel akım) vaporizatörden çıkım yoluyla çıkar
İnhale anesteziğin son konsantrasyonu; inhale anesteziğin akımının, total gaz akımına oranıdır
Temel çalışma prensipleri
Vaporizatör komponentleri
Konsantrasyon kontrol kadranı: vaporizatör ve bypass odacıklarındaki relatif akımları regüle eder
Doldurucu port: doldurma portu kullanılarak vaporizasyon odacığı anestetik ajanla doldurulur
Doldurucu kapak
Vaporizatör çıkışını etkileyen faktörler
Vaporizatör çıkışını etkileyen faktörler
İdeal bir vaporizatörün çıkışı
- sabit
- değişken akım oranlarından, ısıdan, önceki basınçlardan ve taşıyıcı gazlardan bağımsız olmalı
Vaporizatörlerin birbirine bağlanma sistemleri sayesinde birden fazla inhale ajanın birarada verilmesi engellenir
Modern vaporizatörler vaporizatör manifolduna sıkıca sabitlenmiştir, böylece dökülme, boşalma ile ilgili problemler en aza indirilir
Modern vaporizatörler vaporizatör manifolduna sıkıca sabitlenmiştir, böylece dökülme, boşalma ile ilgili problemler en aza indirilir
Dolum portu maksimum güvenli sıvı seviyesini belirler
Vaporiztörlerin fazla dolumu engellenmiştir. Böylece hastaya yüksek doz verilmesi engellenir
Kaçaklar
Gevşek bir dolum başlığı kaçakların en sık nedenidir
Vaporizatör kaçakları hastanın anestezi sırasında farkında olmasına neden olabilir
Negatif kaçak testi daha sensitiftir ve kullanıcının küçük kaçakları bile anlamasını sağlar.
VAPORİZATÖRÜN LOKALİZASYONU
Sistem dışı lokalizasyon :
Vaporizatör flowmetrelerden sonra, taze gaz girişi üzerinde ve halka sisteminin dışında yer alır
Devredeki anestezik yoğunluk hiçbir zaman vaporizatörün verdiğinden daha fazla olamaz
Sistem içi lokalizasyon
Sistem içi lokalizasyon
Vaporizatöre giren gaz karışımı, akım ölçerden gelen taze gaz ve ekspire edilen anestetik karışımından oluşur
Volatil ajan konsantrasyonu
taze gaz akımı
hastanın dakika ventilasyonuna göre değişir
Spontan ventilasyonda daha güvenlidir
.
Desfluran Vaporizatörü (TEC-6 vaporizatörü)
Elektronik olarak kontrol edilen bir regülatör, vaporizatör üzerinde ayarlanmış olan taze gaz konsantrasyonunu sağlayacak miktarda desfluranı buharlaştırarak miktarı tam olarak bilinen taşıyıcı gaz ile karıştırır
Sıvı desfluran 39 ºC’ye kadar ısıtılır
ve böylece 1460 mm Hg’lık sabit
bir buhar basıncı elde edilir
Buharlaşma haznesi ile regülatör arasına yerleştirilmiş ve gaz geçişini engelleyici görev yapan kapatıcı bir valvi vardır
Buharlaşma haznesi ile regülatör arasına yerleştirilmiş ve gaz geçişini engelleyici görev yapan kapatıcı bir valvi vardır
Vertikal düzleme göre 15 dereceden daha fazla hatalı şekilde açılandırılması durumunda aktifleşir
Sıvı desfluranın rezervuar dışına çıkmasını engeller
KARBONDİOKSİT ELİMİNASYONU
Ekshale edilen gazların içindeki CO2, alkali metal ve alkali toprak metal hidroksitleri karışımından oluşan granüller ile kimyasal olarak bağlanır
%20 Ba(OH)2 ·8 H2O (yaklaşık % 15 ek su içeriğine karşılık gelir) ,%1-4 KOH, % 65 Ca(OH)2 içerir
100 gr barolaym 27 litre CO2 absorbe eder
BaOH 'e bağlı kristalize su içerir. Sodalaym'dan en önemli farkı bu suyun oluşturduğu büyük stabilitedir
CO2 + H2O → H2CO3
H2CO3 + Ba (OH)2 ↔ Ba CO3 + 2 H2O
BaCO3 + Ca (OH)2 ↔ Ca CO3 + Ba (OH)2
Absorbanların çoğu, renk değiştirerek tükenmeyi gösteren bir indikatör içerir
Absorbanların çoğu, renk değiştirerek tükenmeyi gösteren bir indikatör içerir
Bunlar;
etil viyole: beyazdan mora*
etil oranj: turuncudan sarıya
cresyl sarısı: kırmızıdan sarıya
Mimoza Z: kırmızıdan beyaza
Fenolftalein: pembe
Sodalaym ile sevofluran birleşiminde Compound A, formaldehid, oluşur (NaOH ve KOH sorumlu)
Sodalaym ile sevofluran birleşiminde Compound A, formaldehid, oluşur (NaOH ve KOH sorumlu)
Desfluran ile daha fazla CO oluşur
Sevofluran kullanımında Compound A oluşumunu önemli derecede azaltan sodalaym A, Spherasorb (KOH içermezler), amsorb (NaOH ve KOH içermez) geliştirilmiştir
Absorbsiyon Kapasitesi
Absorbanlar 2-5 mm boyutlu düzensiz şekilli granüller
Granüllerin mekanik stabilitesini artırmak ve toz oluşumunu önlemek için silika, zeolit ve bir tür çamur olan diyatomit kullanılır
Granül büyüklüğü küçüldükçe total yüzey alanı absorbsiyon direnç
Metal hidroksitler ve CO2 arasındaki kimyasal tepkimeyi başlatmak için su bulunmalı
Metal hidroksitler ve CO2 arasındaki kimyasal tepkimeyi başlatmak için su bulunmalı
Trikloretilen (Trilen) ile geçimsizlik :
1943 – 1944 te Triklor etilenin, CO2 absorbanının (alkali ve ısı mevcudiyetinde) bulunduğu ortamda nörotoksik olan fosgen ve diklor asetilene ayrıştığı saptandı.
EGZOZ SİSTEMİ
Ulusal iş güvenliği ve sağlığı enstitüsü (NIOSH) oda havasındaki konsantrasyonu
Büyük miktarda anestezik ajan operasyon odasına yayılır
Solunum yolundan nem kaybı
Kontrollü solunumun olanaksızdır
En önemli dezavantajı ise stabil olmayan anestezi seviyesidir
AÇIK SİSTEMLER
1. Açık damla veya açık maske yöntemi
2. İnsüflasyon
3. T parçası yöntemi
Açık damla uygulaması
Açık bir maske üzerine ( Schimmelbusch maskesi) , anestezik solüsyonun damlatılması ve hastanın oda ısısında buharı inhale etmesi
İnsüflasyon
Anestetiğin, anestezi makinasından direkt olarak bir hortum veya maske yoluyla hastanın yüzüne verilmesidir
Çocukların indüksiyonunda, laringoskopi ve bronkoskopide kullanılır
AYRE’nin T parçası yöntemi
Endotrekeal tüple makine arasındaki bağlantı bir T veya Y tüpüyle sağlanır
Rezervuar balon ve valv yok
Daha çok bebek ve çocuklarda kullanılır
2-YARI AÇIK SİSTEMLER
Yeniden solutmasız valvli sistemler
Akım denetimli (valvsiz ) yeniden solutmasız sistemler
Mapleson A,B,C,D
Bain
Mapleson E
Mapleson F ( Jackson-Rees)
YENİDEN SOLUTMASIZ VALVLİ SİSTEMLER
Hastanın havayoluna yakın bir yere konulan yeniden-solutmayı önleyici bir valv ile inspire edilen gaz ve ekspire edilen gaz tam olarak birbirinden ayrılır
Taze gaz akımı hastanın dakika hacmine eşit ya da daha fazla olmalı
Avantajları
Avantajları
İnspire edilen gaz sistemden verilene yakın
Reservuar balonunun olması asiste ve kontrollü solunumu mümkün kılar
Dezavantajları
Solunuma rezistans
Ekspire edilen solunum havasındaki nem valvde yapışma
Dakika ventilasyonunun taze gaz akımını aşması halinde solunum obstrüksiyonu
AKIM DENETİMLİ YENİDEN SOLUTMASIZ SİSTEMLER
Bu sistemlerde, karbondioksit içeren ekshale edilmiş gaz, yeterli derecede yüksek taze gaz akımı ile solutma sisteminden uzaklaştırılır
Ekshale edilen gazların sistemden tamamen atılabilmesi için taze gaz hacmi, karbondioksit içeren alveoler gazın tümünü uzaklaştırmaya yetecek gaz hacmine eşit olmalıdır
Avantajları
Basit
Hafif
Temizlenmesi kolay
Düşük solunum rezistansı
Dezavantajları
Yüksek akım hızına gerek göstermeleri
Isı ve nem kaybının fazla olması
Operasyon odasına fazla miktarda anestezik karışması
Akım denetimli (valvsiz ) yarı açık sistemler
Akım denetimli (valvsiz ) yarı açık sistemler
Mapleson A,B,C,D
Bain
Mapleson E
Mapleson F ( Jackson-Rees)
Mapleson D
Taze gaz, hasta bağlantısına yakın bir yerden sisteme verilir, ekspire edilen gaz karışımı, hortumun rezervuar balona yakın ucundaki ekspiratuvar valv yoluyla sistemden dışarı atılır
En fazla kullanılan sistem
Asiste ve kontrollü solunumda CO2 eliminasyonu daha etkin
Taze gaz akımı dakika ventilasyonunun 1-2 katı olmalı
Bain
Mapleson D sisteminin bir modifikasyonudur.
Taze gaz akımı ince bir tüp ile ekspiratuar uzantının içinden geçirilerek verilir.
Alet ölü mesafesi ve fizyolojik ölü mesafede artma
Yüksek akım hızında taze gaz uygulaması halinde respiratuar rezistansda artma
Ayrılma- kıvrılma gibi durumlar sonucu ciddi hiperkarbi
YARI AÇIK SİSTEMLERDE KARŞILSAŞTIRMA
Spontan solunumda :
A
D > C > B
Kontrollü solunumda
D
B > C > A
3- YARI KAPALI SOLUTMA SİSTEMLERİ
Adultlar ve büyük çocuklarda en fazla kullanılan solunum sistemidir
Ekshale edilen havadaki kullanılmamış anestezik gazların, CO2 den arındırıldıktan ve belli miktarlarda taze gazla karıştırıldıktan sonra bir sonraki inspirasyonda tamamen ya da kısmen hastaya geri döndüğü bir sistemdir
CO2 absorbanı bulunur
4-KAPALI SOLUTMA SİSTEMLERİ
1924’de Ralph M. Waters kapalı bir yeniden-solutmalı sistem anestezi tekniğini tıp uygulamasına sokmuştur
Sistem içine verilen taze gaz hacmi, belirli bir sürede hasta tarafından alınıma uğrayan miktara tam olarak eşitse “kapalı” olarak isimlendirilir
Ekspiratuvar gaz hacminin tamamı, CO2 temizlendikten sonra inspirasyonda hastaya geri döner
Sistem içinde yeterli gaz hacminin korunması, ancak gaz fazlası atılım valvinin kapalı olması ve sistemden hiç kaçak olmaması ile sağlanabilir
a) To and Fro sistemi
Hastanın inhale ve ekshale ettiği anestezik gazların geçtiği karbondioksit absorbanı, hastaya bağlanma noktasına çok yakın konumdadır
Hasta ile taze gaz girişi arasında valv yoktur
Avantajları :
Solunuma çok az bir rezistans oluşturur.
Optimal nem ve ısı sağlar
Dezavantajları :
Dezavantajları :
Kanisterin çok ısınması ile hipertermi
Kanisterin hastaya çok yakın olması sonucu sodalime partiküllerinin inhalasyonu
Sodalime‘nin çok çabuk tükenmesi ile ölü mesafesinin artması
Aygıt ölü mesafesinin artması ile rebreating
b-Absorpsiyonlu halka (circle absorption) sistemleri
Tek yönlü inspiratuvar ve ekspiratuvar valvler
Anestezik gazlar ekspiratuvar koldan inspiratuvar kola dolaşır
Anestezik gazların halka içinde tek yönlü akımı, ekshale ve inhale edilen anestezik gazların karışmamasını sağlar
Ekshale edilen havanın gaz fazlası olarak sistemden atılmayan kısmı karbondioksit absorbanından geçer.
500 - 600 ml/dk gibi çok düşük akım hızları ile uygulanabilir
500 - 600 ml/dk gibi çok düşük akım hızları ile uygulanabilir
En önemli problem:. Düşük akımda indüksiyon sırasında inspire edilen O2 konsantrasyonunun tayin edilememesi
Bu nedenle ya inspiratuar uzantıda ya da her iki uzantıda oksijen analizatörü yerleştirilmeli
Kapalı halka sisteminin yarı kapalıya göre avantajları:
İnhale gazların maksimal nemlenme ve ısıtılması
Anestezik gazlar ile çevre atmosferin daha az kirletilmesi
Anestezik kullanımında maksimum ekonomi
Dezavantajı:
Dezavantajı:
Anestezik gazların ve O2’nin konsantrasyon dağılımlarının hızla değişmesindeki yetersizliktir.
CO2 absorbanının hızla tükenmesi
Tehlikesi:
Bilinmeyen ve yetersiz konsantrasyonlarda O2 verilmesi;
Bilinmeyen ve aşırı yüksek konsantrasyonlarda potent anestezik gaz verilebilmesidir
Anestezi sistemi kullanımı sırasında karşılaşılmış sorunlara örnekler
Sevofluran anestezisi ile plastik cerrahi operasyonu geçirecek bir hasta
to-and-fro tipi anestezi ventilatörü
kan basıncı yüksekliği ve taşikardi
yüksek sevofluran konsantrasyonları verilmesine rağmen düzeltilememiş
Hasta sorunsuz ventile edilmiş
Anestezinin sonuna doğru anestezi makinesinin check valvinden önce karışım gaz ana çıkışında bir diskonneksiyon farkedilmiş
Yeterli anestezi sağlanamamasına bağlı olarak hasta ameliyat sırasında tüm olanları hatırlayabiliyor ve anlatabiliyormuş
Yeterli anestezi sağlanamamasına bağlı olarak hasta ameliyat sırasında tüm olanları hatırlayabiliyor ve anlatabiliyormuş
Olguda taze gaz kaynağı check valve’den önce ayrılmış, to-and-fro tipi ventilatör kullanıldığı için hasta iyi ventile edilebilmiş
sağlıklı 46 yaşında kadın hasta, elektif histerektomi
sağlıklı 46 yaşında kadın hasta, elektif histerektomi
maske inhalasyonu sırasında vaporizatör ayarı
%5 sevoflurane iken beklenen inspiratuar sevofluran konsatrasyonunun elde edilemediği görülmüş
sodalime’nin kanister ısısı ani olarak yükselmiş
tüpte suyun yoğunlaşmış
sodalime’nin mavi olmuş
hastanın bilincini kaybetmemiş
daha sonra bu anestezi makinasının 2 haftadan uzun bir süredir kullanılmadığı fark edilmiş
sodalime’nin su içeriğinin analizi <%1 olarak saptanmış.
kuru sodalime’ nin sevofluran, enfluran ve isofluran etkileşimi sonucu belirgin CO-Hb oluşumuna bağlanmış.
sodalime’ nin su içeriğinin yeterli miktarda olması zorunlu hale getirilmiş.
