Artritler hakkında genel bilgi vermek

Artritler hakkında genel bilgi vermek

• Artritler hakkında genel bilgi vermek

• Romatoid artrit, osteoartrit ve gut hakkında bilgi vermek

Artrit nedir açıklayabilmek

• Artrit nedir açıklayabilmek

• Artritli hastadan anamnez alırken dikkat edilecek noktaları sayabilmek

• Gut artritinin klinik belirtilerini açıklayabilmek

• Romatoid artritin özelliklerini sayabilmek

• İnflamatuar ve non-inflamatuar artritleri ayıran özellikleri sayabilmek

• Osteoartrit tedavi yaklaşımını açıklayabilmek

Eklemde inflamasyonun bulunması ve sonuçta şişlik, ısı artışı, ağrı, kızarıklık ve fonksiyon bozukluğunun varlığı ile karakterizedir.

• Eklemde inflamasyonun bulunması ve sonuçta şişlik, ısı artışı, ağrı, kızarıklık ve fonksiyon bozukluğunun varlığı ile karakterizedir.

• Her artritte kızarıklık bulunması beklenmez.

Artritli hastalarda anamnez alınırken bazı soruların yöneltilmesi gereklidir

• Artritli hastalarda anamnez alınırken bazı soruların yöneltilmesi gereklidir

• ???

6 haftadan kısaysa akut, uzunsa kronik artrit düşünülür.

• 6 haftadan kısaysa akut, uzunsa kronik artrit düşünülür.

Her romatizmal hastalıkta tutulan eklemlerin yerleri farklılık gösterir.

• Her romatizmal hastalıkta tutulan eklemlerin yerleri farklılık gösterir.

5. Deformite olup olmadığının değerlendirilmesi

• 5. Deformite olup olmadığının değerlendirilmesi

Tanıya yönelik olarak sorulması gereken soru:

• Tanıya yönelik olarak sorulması gereken soru:

• Bu gerçek bir artrit midir?

Eklem ağrısı eklemin kendisinden kaynaklanabildiği gibi çevre yapılardan da kaynaklanabilir:

• Eklem ağrısı eklemin kendisinden kaynaklanabildiği gibi çevre yapılardan da kaynaklanabilir:

• Ligament
• Komşu kemik doku
• Tendon
• Bursa
• Yumuşak doku
• Nöropatik ağrı

Gut, hiperürisemi, tekrarlayan artrit atakları ve eklem içinde ve çevre dokuda monosodyum ürat kristallerinin depolanması ile karakterize bir hastalıktır.

• Gut, hiperürisemi, tekrarlayan artrit atakları ve eklem içinde ve çevre dokuda monosodyum ürat kristallerinin depolanması ile karakterize bir hastalıktır.

• Kalsiyum pirofosfat dihidrat (CPPD) kristalleri birikirse “psödogut” olarak adlandırılır.

• Gut ve psödogut, kristal artropatilerdir.

• Çoğunlukla orta ileri yaş erkeklerde

• Özellikle 1. MTF eklemde akut gürültülü monoartrit (podogra),

• Ayak bileği, diz, el bileği ve dirsek de tutulur

Çoğunlukla aşırı yemek, alkol alımı, infeksiyon, travma, ameliyat ve aşırı fiziksel yorgunluk sonrası eklemde monosodyum ürat kristallerinin birikmesiyle enflamatuvar olay başlar

• Çoğunlukla aşırı yemek, alkol alımı, infeksiyon, travma, ameliyat ve aşırı fiziksel yorgunluk sonrası eklemde monosodyum ürat kristallerinin birikmesiyle enflamatuvar olay başlar

• İlk nöbet, çoğunlukla gece ani olarak başlar.

Eklemde ağrının yanısıra, kızarıklık , sıcaklık ve şişlik vardır. Ağrı şiddetlidir ve hasta en küçük bir dokunmayı dahi tolere edemez.

• Eklemde ağrının yanısıra, kızarıklık , sıcaklık ve şişlik vardır. Ağrı şiddetlidir ve hasta en küçük bir dokunmayı dahi tolere edemez.

• Ağrı istirahatte de vardır, ancak eklemin hareketi ile şiddetlenir.

Ateş, ESH’da artma ve lökositoz,

• Ateş, ESH’da artma ve lökositoz,

• Ürik asit yüksekliği

• E > 7 mg/dl
• K > 6 mg/dl

• Akut gut atağında vakaların %10’unda serum ürik asit seviyeleri normaldir.

Sinovyal sıvıda lökosit sayısı, 100 000 /mm3’e ulaşabilir ve nötrofil hakimiyeti vardır.

• Sinovyal sıvıda lökosit sayısı, 100 000 /mm3’e ulaşabilir ve nötrofil hakimiyeti vardır.

• Kesin tanı artrosentezle sinovyal sıvıdan veya tofüs materyelinden alınan örnekte polarize ışık mikroskobunda monosodyum ürat kristallerinin gösterilmesi iledir.

Yaşam tarzı değişikliği (Alkolün bırakılması, diyet, tiazid gibi antihipertansiflerin değişimi)

• Yaşam tarzı değişikliği (Alkolün bırakılması, diyet, tiazid gibi antihipertansiflerin değişimi)

NSAİİ

• NSAİİ

• Kolşisin (atak dönemlerinde ağrı geçene kadar 3x1 alınır. Yan etki: ishal)

• Allopurinol

• Probenesid

• Steroidler( akut gutta kullanılır)

Uzun süre tedavi edilmeyen gut atakları 8-10 gün içinde kendiliğinden düzelebilir.

• Uzun süre tedavi edilmeyen gut atakları 8-10 gün içinde kendiliğinden düzelebilir.

• Uzun süredir var olan gut eklem dışı bulguların gelişimi ile kendini gösterir. Tofüsler ürat kristal depozitleridir ve kulak kepçesinde ya da başka bir yerde nodüller olarak bulunabilir.

Genellikle el ve ayakların küçük eklemlerini tutan kronik, ilerleyici simetrik, eroziv, nedeni bilinmeyen bir hastalıktır.

• Genellikle el ve ayakların küçük eklemlerini tutan kronik, ilerleyici simetrik, eroziv, nedeni bilinmeyen bir hastalıktır.

• Karekteristik özellik periferik eklemlerin simetrik sinoviti ile karekterize periferik eklem tutulumudur.

• Mevcut sinovit eroziv sinovittir.

• Eklemlerde destrüksiyon, deformite olur.

Her yaşta görülebilir.

• Her yaşta görülebilir.

• En çok 30 – 50 yaşlarında sıktır.

• Kadın/Erkek:3-2/1

• Premenopozal ve nullipar kadınlarda daha sıktır.

Dorsal vertebra

• Dorsal vertebra

• Lomber vertebra

• Sakroiliak tutulum

• Atlantoaksiyal subluksasyon nadir görülür.

El: Ulnar deviasyon, kuğu boynu deformitesi, düğme iliği deformitesi

• El: Ulnar deviasyon, kuğu boynu deformitesi, düğme iliği deformitesi

• El bileği: Karpal tünel sendromu

• Omuz: Donmuş omuz

• Diz: Baker kisti

Tam olarak bilinmemekte

• Tam olarak bilinmemekte

• Genetik faktörler

• Çevresel faktörler

Hastalık aynı aile içinde birden çok kişide görülmektedir.

• Hastalık aynı aile içinde birden çok kişide görülmektedir.

• Sero (+) RA akrabalarda risk 4 kat fazla

• Tek yumurta ikizleri arasında görülme sıklığı %15 – 20 fazla.

Sigara içmek en önemli risk faktörüdür.

• Sigara içmek en önemli risk faktörüdür.

• Rubella,

• Parvovirüs B19

• Kadınlarda KOK koruyucu etkiye sahip

• Östrojen immun yanıtı şiddetlendirir, androjenler ise baskılar.

Bugün için bilinmeyen antijenlerle CD4 T lenfositler aktive olur ve proenflamatuar sitokinler salınır. T lenfositler sinoviyumu hedefler.

• Bugün için bilinmeyen antijenlerle CD4 T lenfositler aktive olur ve proenflamatuar sitokinler salınır. T lenfositler sinoviyumu hedefler.

• Sinoviyuma inflamatuar hücreler gelir ve yoğun bir inflamasyon yaşanır.

• Sinovyal hücrelerde kronik iltihaba bağlı hipertrofi ve çoğunlukla nötrofillerden oluşan infiltrasyon olur.

Zamanla hücresel elemanların prolifere olması sonucu hipertrofiye olan sinovyum villöz bir hal alır ve kıkırdak içine parmak gibi uzanan pannus oluşur.

• Zamanla hücresel elemanların prolifere olması sonucu hipertrofiye olan sinovyum villöz bir hal alır ve kıkırdak içine parmak gibi uzanan pannus oluşur.

• Pannus dokusu eklem aralığını yutan ve destruksiyona yol açan patolojik oluşumdur.
• Kemikte eklem harabiyeti ve erozyonlar oluşur.

Aşırı yorgunluk,güçsüzlük

• Aşırı yorgunluk,güçsüzlük

• Sabah tutukluğu (1 saatten fazla)

• Uzun süre dinlendikten sonra meydana gelen ağrı

• Eklem şişliği

• Kas ağrısı

• İştah kaybı,depresyon, el ve ayaklarda üşüme

• Ev eşyalarını kullanmada güçlük çekme

Deri: Romatoid nodül(Subkutan)

• Deri: Romatoid nodül(Subkutan)

• Göz: Sklerit, episklerit, skleromalazi, keratokonjonktivit sikka

• Sinir Sistemi: Tuzak nöropatileri

• Hematolojik: Anemi

• Akciğer: Plörezi, intertisyel fibrozis

• Kalp: Perikardit, endokardit

• Felty Sendromu: splenomegali, lökopeni, RA

• Sjögren Sendromu

RA de dizde biriken efüzyon sonucunda dizin bükülmesiyle eklem içi basıncı artar.

• RA de dizde biriken efüzyon sonucunda dizin bükülmesiyle eklem içi basıncı artar.

• Eklemin arka komponentlerinin kese halini almasıyla baker kisti oluşur.

• Baker kistinin yırtılması sonucu baldıra yayılan bir ağrı meydana gelir.

Romatoid faktör (+) (%70-80+)

• Romatoid faktör (+) (%70-80+)

• Anti-CCP(+)(siklik sitrülin içeren peptid)

• Akut Faz reaktanları (sedim,CRP) ↑

• Hipokrom mikrositer anemi

• 1 saat en az 6 hafta sabah tutukluğu

• En az 3 bölgede artrit

• El eklemlerinin artriti (El bileği,MKF,PIF)

• Simetrik artrit

• Romatoid nodül

• RF+

• Radyolojik bulgular

• Bulgular en az 6 haftadır olmalıdır

• 7 kriterden 4 tanesi pozitifse tanı konulur

Hedef kişiler (kimler test edilmeli?):

• Hedef kişiler (kimler test edilmeli?):

• En az 1 eklemde kesin olarak klinik sinoviti (şişliği) olanlar

• Sinoviti başka bir hastalıkla daha iyi açıklanamayanlar

A'dan D'ye tüm kategorilerde karşılık gelen puanlar toplanır (≥6 ise hasta RA tir).

• A'dan D'ye tüm kategorilerde karşılık gelen puanlar toplanır (≥6 ise hasta RA tir).

• A. Eklem tutulumu

• 1 büyük eklem: 0 puan
• 2-10 büyük eklem: 1 puan
• 1-3 küçük eklem (beraberinde büyük eklem tutulumu olabilir veya olmayabilir): 2 puan
• 4-10 küçük eklem (beraberinde büyük eklem tutulumu olabilir veya olmayabilir): 3 puan
• >10 eklem (en az biri küçük eklem) : 5 puan

B. Seroloji

• B. Seroloji

• Negatif RF ve negatif Anti CCP : 0 puan
• Düşük pozitif RF ya da düşük pozitif Anti CCP : 2 puan
• Yüksek pozitif RF ya da yüksek pozitif Anti CCP : 3 puan

• C. Akut faz reaktanları Normal CRP ve normal ESR : 0 puan

• Anormal CRP ya da anormal ESR: 1 puan

• D. Semptomların süresi 

• <6 hafta: 0 puan
• ≥6 hafta: 1 puan

NSAİİ

• NSAİİ

• Steroid

• Antimalaryal(hidroksiklorokin)

• DMARD

• Metotrexate (Haftada bir kere)
• Sulfasalazin
• Leflunomid
• Altın
• Siklosporin
• Azatiopurin

• Biyolojik ajanlar(Anti-TNF)

En yaygın eklem hastalığıdır

• En yaygın eklem hastalığıdır

• Diz eklemi OA’i, 60 yaş üzerinde yaklaşık %70 oranında

• Osteoartrit dejeneratif, kronik bir hastalıktır

• Kas-İskelet Sisteminin hastalığıdır, sistemik tutulum göstermez

• Sinoviyal eklemlerin noninflamatuvar hastalığıdır

Dinlenmekle geçen, hareketle olan eklem ağrısı

• Dinlenmekle geçen, hareketle olan eklem ağrısı

• Fizik muayenede diz, kalça, başparmak, bilek, ayak ya da omurgada dejeneratif değişiklikler, eklemlerde skleroz, kalınlaşma, spur formasyonu, ısı artışı, efüzyon

OA için tan koydurucu laboratuvar bulguları yoktur

• OA için tan koydurucu laboratuvar bulguları yoktur

• Laboratuvar değerlendirme ayırıcı tanı için yapılır

Klinik Bulgular

• Klinik Bulgular

• Eklem ağrısı

• +

• Radiyolojik Bulgular

• Osteofit

Eklem aralığında daralma (kıkırdak aşınması)

• Eklem aralığında daralma (kıkırdak aşınması)

• Subkondral (paraartiküler) skleroz

• Osteofit (en özel)

• Kemik kistleri

• Eklem ankilozu gelişmez

Erkeklerde ve >40 yaşında daha yaygın

• Erkeklerde ve >40 yaşında daha yaygın

• Eklem sertliği

• Kalça, gluteal ve kasık bölgede ağrı - dize kadar yayılma (N obturatorius)

• Mekanik ağrı

• Yürüme fonksiyonunda kısıtlanma < 1000m

Topallama

• Topallama

• EHA kısıtlanması (önce internal rotasyon)

• Ağrılı eklem hareketleri

• Trendelenburg testi (+) olabilir

Yaşam Tarzı Değişikliği

• Yaşam Tarzı Değişikliği

• Farmakolojik tedavi

• Semptomatik tedavi
• Yapı modifiye edici tedavi

• Cerrahi tedavi

Oral Sistemik Medikal Ajanlar

• Oral Sistemik Medikal Ajanlar

• - Analjezik (asetaminofen)(ilk tercih)

• - NSAİD (yan etki riski)

• - Opioid analjezik

• - Glukozaminoglikan

• İntraartiküler Ajanlar

• - Hiyaluronik asit

• - Glikokortikoid

• Topikal Ajanlar

Hiyaluronik asit enjeksiyonu (intraartiküler)

• Hiyaluronik asit enjeksiyonu (intraartiküler)

• Glikoz amino glikan (GAG) (oral) (yararı net bilinmiyor)

Düzenli egzersiz

• Düzenli egzersiz

• Kilo kontrolü

• Travmalardan korunma

Hasta eğitimi

• Hasta eğitimi

• Kilo kontrolü
• Yürüyüş
• Egzersizler

• Fizik tedavi

• Yürümeye yardımcı cihazlar

• Patella destekleri
• Uygun ayakkabı

Artritli hastaya yaklaşım ,Yrd.Doç.Dr. Levent Yazmalar, Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi FTR Anabilimdalı

• Artritli hastaya yaklaşım ,Yrd.Doç.Dr. Levent Yazmalar, Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi FTR Anabilimdalı

• Romatod Artrit, Dr. Mehmet KARAKOÇ Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD.

• Ankara üniv. Tıp fakültesi İç hastalıkları Romatoloji Bilim Dalı Dr Murat Turgay

• Osteoartrit Dejeneratif Eklem Hastalığı, Prof. Dr. Ülkü Akarırmak, İstanbul Cerrahpaşa Üniv. FTR AD.

• Kalça Muayenesi, www.drdenizdoğan.com

• www.medicalakademi.com.tr

• Current Diagnosis and Treatment Serisi Aile Hekimliği Tanı ve Tedavi