Azərbaycan Respublikası

---

Az
ərbaycan Respublikası
Ədliyyə Nazirliyi
Qeyd
ə almışdır:
tarix "13" sentyabr 1999-cu il
qeydiyyat 190
Nazir ____________S. H
ƏSƏNOVA
Az
ərbaycan Respublikası
Əmək və Əhalinin Sosial
Müdafi
əsi Nazirliyinin
Kollegiyasının "19-3"
nömr
əli "26" avqust 1999-cu il
tarixli q
ərarı ilə təsdiq
edilmi
şdir
Nazir __________
Ə. NAĞIYEV
Az
ərbaycan Həmkarlar
İttifaqları Konfederasiyası
İcraiyyə Komitəsinin
"18" avqust 1999-cu il
tarixli 1262 saylı q
ərarı
il
ə təsdiq edilmişdir
AH
İK sədri
______________S. MEHBALIYEV
 
Mü
əssisədə işçilərin əməyinin mühafizəsi
üzr
ə təlimi və biliklərinin yoxlanılması
haqqında Nümun
əvi
Ə S A S N A M Ə
 
 
 
 
 
Az
ərbaycan Respublikası Əmək və Əhalinin
Sosial Müdafi
əsi Nazirliyi
 
 
 
 
 
 
 
Bakı - 1999-cu il
 
Mü
əssisədə işçilərin əməyinin mühafizəsi
üzr
ə təlimi və biliklərinin yoxlanılması
haqqında Nümun
əvi
 
Ə S A S N A M Ə
1.
Mü
əssisədə işçilərin əməyinin mühafizəsi üzrə təlimi və biliklərinin yoxlanılması haqqında bu Nümunəvi Əsasnamə *
Az
ərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin müəssisə işçilərinin əməyin mühafizəsi üzrə məcburi təlimini və biliklərinin
yoxlanılmasını n
əzərdə tutan 215, 219-cu maddələrinin həyata keçirilməsi məqsədi ilə hazırlanmışdır.
2. T
əsərrüfat fəaliyyəti növündən, mülkiyyət formasından və tabeçiliyindən asılı olmayaraq bütün müəssisələrin işçilərinin
əməyinin mühafizəsi üzrə təliminin və biliklərinin yoxlanılmasının ümumi qaydalarının müəyyən edilməsi, istehsal prosesində
əməyin mühafizəsi üzrə qanunlara və digər normativ hüquqi aktlara* riayət olunmasının təmin edilməsinə yönəldilmişdir.
Bu Nümun
əvi Əsasnamə əsasında müvafiq icra hakimiyyəti orqanları, müəssisələr yerli spesifik xüsusiyyətləri nəzərə almaqla
müvafiq 
əsasnamə hazırlaya bilərlər.
3. Bu Nümun
əvi Əsasnamə ilə müəyyən edilmiş qaydada aşağıdakıların əməyinin mühafizəsi üzrə təlim və biliklərinin
yoxlanılması h
əyata keçirilməlidir:
-
mü
əssisə işçilərinin;
-
istehsalat t
əcrübəsi keçən tələbələrin və şagirdlərin;
-
mü
əssisələrdə işə cəlb edilmiş hərbi qulluqçuların;
-
m
əhkəmə hökmlərinin icrası yerlərində işləyən məhkumların;
-
t
əbii fəlakətin nəticələrinin aradan qaldırılmasına, habelə hərbi və fövqəladə vəziyyət rejimində işlərin görülməsinə cəlb
edil
ən şəxslərin;
4.
İşə başlamış işçilərin əməyinin mühafizəsi üzrə biliklərinin yoxlanılması onların vəzifəyə təyin edildikləri gündən sonra bir
aydan gec olmayaraq, i
şləyənlərin isə dövrü olaraq üç ildə bir dəfədən az olmayaraq həyata keçirilməlidir.
5.
Ümumi mü
əssisədə əməyin mühafizəsi üzrə biliklərin yoxlanmasının və təlimin vaxtında və keyfiyyətli təşkilinin məsuliyyət

---

mü
əssisənin rəhbərinə, müəssisənin bölmələrində isə (sexdə, sahədə, şöbədə, laboratoriyada, emalatxanada və s.) bölmə
r
əhbərlərinə həvalə olunur.
6.
Mü
əssisədə işə başlamamışdan əvvəl işçilər, əməyin mühafizəsi üzrə mühəndisin və ya müəssisə rəhbərinin əmri ilə bu
v
əzifə həvalə edilmiş şəxsin apardığı ilkin təlimatlandırmadan keçərək aşağıdakılarla tanış olmalıdırlar:
- mü
əssisədə (bölmələrdə) əməyin mühafizəsinin, şəraitinin, istehsal zədələnmələrinin və peşə xəstəliyinin vəziyyəti ilə;
- mü
əssisədə kollektiv müqavilə, əməyin mühafizəsi üzrə qanunvericilik və digər normativ hüquqi aktlarla ilə;
- mü
əssisədə (bölmədə) əməyin mühafizəsini təmin etmək üzrə özünün vəzifə borcları ilə; əməyin mühafizəsi üzrə müvafiq
normativ aktlarda n
əzərdə tutulmuş əməyin təhlükəsizliyi, gigiyenası və yanğına qarşı mühafizə tələblərini öyrənmək,
m
ənimsəmək və onlara əməl etmək; əmək funksiyasını özünü və başqa işçiləri təhlükəyə məruz qoymayacağı təqdirdə icra etmək,
şəxsi buraxılışı olmadan qurğularda, dəzgahlarda, partlayış və həyat üçün təhlükəli digər mənbələrdə iş görməmək; verilmiş
xüsusi geyimd
ə və ayaqqabıda işləmək, texnoloji prosesdə, əməyin mühafizəsi üzrə normalarda, qaydalarda və təlimatlarda
n
əzərdə tutulmuş fərdi və kollektiv mühafizə vasitələrindən istifadə etmək; əməyin mühafizəsi qaydalarının bütün pozuntuları
haqqında, h
əmçinin baş vermiş qəzalar və bədbəxt hadisələr haqqında işəgötürənin nümayəndələrinə dərhal məlumat vermək;
münt
əzəm olaraq əməyin mühafizəsi normaları və qaydaları barədə biliklərini artırmaq; əməyin mühafizəsi məsələləri ilə
əlaqədar işəgötürənin, iş yeri üzrə rəhbərinin, mütəxəssislərin tapşırıqlarına, məsləhətlərinə, tövsiyələrinə əməl etmək.
- i
şçilərin təhlükəli və zərərli istehsalat amillərindən fərdi və kollektiv mühafizə vasitələri ilə təmin olunmasının qayda və
v
əziyyəti ilə.
İşçilərin təlimininik və ixtisas artırmanın bütün formalarında əməyin mühafizəsi üzrə təlim nəzərdə tutulmalıdır. İşəgötürən
i
şə qəbul edilən və başqa işə keçirilən işçilərə əməyin mühafizəsi üzrə təlimatlar verməli, onlara təhlükəsiz iş üsullarından istifadə
etm
əyin və bədbəxt hadisələrdən zərərçəkənlərə ilk tibbi yardım göstərilməsi qaydalarının öyrədilməsini təşkil etməlidir.
Z
ərərli, ağır istehsalatlardakı iş yerlərinə, peşələrə (vəzifələrə) və yüksək təhlükə mənbəyi olan maşın, mexanizmlərdə,
avadanlıqlarda i
şlməmk üçün işə götürülən işçilərin qabaqcadan əməyin mühafizəsi üzrə təlimatlandırılması keçirilmədən əmək
funksiyasının icrasına ba
şlamasına yol verilmir. İşəgötürən bu təlimatlandırmaların xüsusi jurnallarda qeydiyyatını və onların
uçotunu aparma
ğa borcludur.
7. Mü
əssisədə işçilərin əməyinin mühafizəsi və biliklərinin növbədənkənar yoxlanılması əvvəlki yoxlamanın keçirilməsinin
müdd
ətindən asılı olmayaraq aşağıdakı hallarda aparılır:
-
mü
əssisədə əməyin mühafizəsi üzrə yeni və ya yenidən hazırlanmış (əlavə) qanunvericilik və digər normativ hüquqi aktların
t
ətbiq edildiyi halda;
-
texnoloji prosesl
ərin və avadanlıqların dəyişdirilməsi ilə əlaqədar olaraq xidmətedici həyətə əməyin mühafizəsi üzrə əlavə
bilikl
ərin tələb olunduğu halda;
-
i
şçilərin başqa işə keçirilməsi və ya təyin edilməsi ilə əlaqədar olaraq yeni vəzifənin (onların vəzifə borclarının yerinə
yetirm
əyə başlamazdan əvvəl) əməyin mühafizəsi üzrə əlavə bilikləri tələb etdiyi halda;
-
kifay
ət səviyyədə biliyin olaması müəyyən olunduqda Dövlət əmək müfəttişliyinin tələbi ilə;
-
q
əza, bədbəxt hadisələrdən sonra, həmçinin əməyin mühafizəsi üzrə normativ hüquqi aktların tələbləri işçilər tərəfindən
pozulduqda;
- bir v
əzifədə, işdə bir ildən çox fasilə olduğu halda.
8.
İşçilərin əməyin mühafizəsi üzrə növbəti (növbədənkənar) biliklərinin yoxlanılmasından əvvəl əməyin mühafizəsinin
daha z
əruri məsələləri üzrə bilikləri artırmaq məqsədilə xüsusi hazırlıq kursları (qısa müddətli seminarlar, söhbətlər, məsləhətlər
v
ə s.) təşkil edilir, biliklərin yoxlanılma günü və yeri haqqında işçilərə azı 15 gün əvvəl xəbərdar edilməlidir.
9.
Mü
əssisədə işçilərin əməyin mühafizəsi üzrə biliklərinin yoxlanılması üçün müəssisənin rəhbərinin əmri ilə xüsusi
komissiya (bir v
ə ya bir neçə) yaradılır.
10. Mü
əssisə işçilərin əməyin mühafizəsi üzrə biliklərinin yoxlanılması üzrə Komissiyaya* əməyin mühafizəsi xidmətinin
r
əhbərləri və mütəxəssisləri, baş mütəxəssislər (texnoloq, mühəndis, energetik və s.), əməyin mühafizəsi üzrə dövlət əmək
müf
əttişləri (onlarla razılaşaraq), müvafiq seçkili həmkarlar orqanının nümayəndəsi, digər nəzarət orqanları ilə biliklərin
yoxlanılması hallarında is
ə bu orqanların (onlarla razılaşmaqla) nümayəndələri daxil edilir.
Bilikl
ərin yoxlanılması üzrə Komissiyanın tərkibi, işinin qayda və forması müəssisənin rəhbəri tərəfindən müəyyən edilir.
11. Bilikl
əri yoxlama Komissiyasının üzvləri onların səlahiyyətlərini təsdiq edən sənədə malik olmalıdırlar.
12. 
İşçilərin sayı biliklərin yoxlanılması üzrə Komissiyanın yaradılmasına imkan verməyən müəssisələrin işçilərinin həmçinin
əməyin mühafizəsi üzrə əlavə tələblər göstərilən işlərlə əlaqədar olaraq sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslərin, peşə təhsili
mü
əssisələrinin mühəndis və pedaqoji işçilərinin əməyin mühafizəsi üzrə biliklərinin yoxlanılmasına və təlim keçirilməsinə
icaz
əsi olan tədris mərkəzlərin, kombinatların, institutların biliklərinin yoxlanılması komissiyalarında aparıla bilər.
13. Bütün s
əviyyələrdə biliklərin yoxlanılması komissiyası sədrdən sədr müavinindən (zəruri hallarda), katibdən və
komissiyanın üzvl
ərindən ibarət olur.
Komissiya 
əməyin mühafizəsi üzrə bilikləri üç nəfərdən az olmayan tərkibdə yoxlaya bilər.
14. Bilikl
ərin yoxlanılması üzrə komissiya öz işini müəssisənin rəhbəri tərəfindən təsdiq edilmiş qrafik üzrə həyata keçirir.
Biliyinin yoxlanılmasında keç
ən şəxs, bu qrafiklə tanış edilməlidir. Təsdiq edilmiş qrafikin nüsxəsi Dövlət Əmək Müfəttişliyinə
gönd
ərilir.
15.
Mü
əssisədə işçilərin əməyin mühafizəsi üzrə biliklərinin yoxlanılması onların istehsal fəaliyyətinin xarakteri və vəzifə
borclarına daxil olan 
əməyin mühafizəsi üzrə normativ aktlara riayət edilməsi nəzərə alınmaqla keçirilir.
16.
Mü
əssisədə işçilərin əməyin mühafizəsi üzrə biliklərinin yoxlanılması zamanı əvvəlcədən suallarla tanış olmağa imkan
yaradılmalıdır.
17.
Mü
əssisədə işçilərin biliklərinin yoxlanılması bu Nümunəvi Əsasnaməyə İN-li əlavəyə uyğun olaraq
protokolla
şdırılmalıdır.
Protokollar Komissiyanın s
ədri və onun işində iştirak edən üzvləri tərəfindən imzalanmalı və biliklərin növbəti yoxlanılmasına
kimi saxlanılmalıdır.
18. Bu Nümun
əvi Əsasnamənin 2 -li əlavəsinə uyğun olaraq əməyin mühafizəsi üzrə biliyi yoxlanılman şəxsə komissiyanın
s
ədrinin imzası və müəssisənin möhürü ilə təsdiq edilmiş vəsiqə verilir.
19.
Kifay
ət qədər hazırlıqları olmadıqlarına görə əməyin mühafizəsi üzrə biliklərin yoxlanılmasından keçməyən işçilər bir ay
müdd
ətindən gec olmayaraq təkrar biliklərinin yoxlanılmasından keçməlidirlər.
20.
Əməyin mühafizəsi üzrə biliklərin yoxlanılmasın görə verilən vəsiqə Azərbaycan Respublikasının bütün ərazisində
qüvv
ədədir, o cümlədən ezamiyyətdə olan işçilər üçün.
21. Mü
əssisədə işçilərin əməyin mühafizəsi üzrə təlim keçmələri müəssisələrdə, ixtisasartırma institutlarında (faultələrdə)

---

onların ixtisasları (pe
şə) üzrə ixtisas artırılmanın bütün formalarında qüvvədə olan qaydalar müvafiq olaraq, həmçinin
Az
ərbaycan Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin təşkil etdiyi xüsusi kurslarda həyata keçirilir.
22. Mü
əssisədə biliklərin növbəti yoxlanılmasından əvvəl Dövlət Əmək Müfəttişliyinin nümayəndəsinin iştirakı ilə əməyin
mühafiz
əsinin atual məsələləri üzrə işçilərin bilik səviyyələrinin artırılması üzrə məqsədli tədbirlər (mühazirələr, tematik kurslar
v
ə s.) keçirilə bilər.
23. Mü
əssisədə işçilərin əməyin mühafizəsi üzrə biliklərinin yoxlanılması və təlimin keçirilməsi Azərbaycan Respublikası
Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmiş Nümunəvi proqram əsasında keçirilir.
24. Mü
əssisədə işçilərin əməyin mühafizəsi üzrə sahə nümunəvi təlim proqramları Azərbaycan Respublikası Əmək və
Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi ilə razılaşmaqla müvafiq icra hakimiyyət orqanları, dövlət konsern şirkət tərəfindən hazırlanır
v
ə təsdiq edilir.
25. Mü
əssisədə işçilərin əməyik mühafizəsi üzrə biliklərinin yoxlanılmasına nəzarəti Dövlət Əmək Müfəttişliyi həyata keçirir.
Əlavə 1
________________________________
(mü
əssisənin adı)
İşçilərin əməyin mühafizəsi üzrə
bilikl
ərin yoxlama komissiyasının
iclasının
______ -li PROTOKOLU
Mü
əssisənin rəhbərinin
“_____” ____________199____ il __ li 
əmrinə (sərəncamına) uyğun olaraq
a
şağıdakı tərkibdə komissiya
S
ədr ______________________________________________________________
(adı, atasının adı, soyadı, v
əzifəsi)
Üzvl
ər ____________________________________________________________________
(soyadı, adı, atasının adı, v
əzifəsi)
İşçilərin vəzifə borclarına uyğun olan əməyin mühafizəsi üzrə bilikləri yoxlayıb:
Soyadı,
adı,
atasının adı
V
əzifəsi
Bölm
ənin
adı (sex,
sah
ə, şöbə,
laboratoriya,
emalatxana)
Yoxlamanın
n
əticəsi (cavab
verilib-verilm
əyib)
Biliyin
yoxlanılmasının
s
əbəbi (növbəti,
növb
ədən kənar və s.)
Yoxlama aparanın
imzası
Komissiyasının s
ədri _______________________
(a., soyadı, imza)
Komissiyanın üzvl
əri ______________________
(a., soyadı, imza)
“____” ________________199_____ il
Əlavə 2
(üz t
ərəfi)
Əməyin mühafizəsi üzrə biliyin yoxlanılması
haqqında
V
ƏSİQƏ
(sol t
ərəfi)
______________________________________________________________________________
(idar
ə, müəssisə, təşkilatın tam adı)
V
ƏSİQƏN ______
______________________________________________________________________________________
(mü
əssisənin, təşkilatın adı)
_________________ v
əzifəsində işləyən ___________________________________________________
(adı, atasının adı, soyadı)
verilir, ondan ötrü ki, onun v
əzifə borclarına uyğun həcmdə əməyin mühafizəsi üzrə bilikləri yoxlanılıb.

---

“____”____________199____ il ______ -li Protokol
Komissiyasının s
ədri _____________________________
(adı, soyadı, imza)
(sa
ğ tərəfi)
Bilikl
ərin təkrar yoxlanılması haqqında məlumat:
___________________________________ ______________ 
v
əzifədə vəzifə
(idar
ə, müəssisə, təşkilatın adı)
borclarına uy
ğun həcmdə əməyin mühafizəsi üzrə bilikləri təkrar yoxlanılmışdır.
“___”__________199____ il ___ -li Protokol
Komissiyasının s
ədri
___________________________
(adı, soyadı, imza)
_____________________________________ ________________ v
əzifədə vəzifə
(idar
ə, müəssisə, təşkilatın adı)
borclarına uy
ğun həcmdə əməyin mühafizəsi üzrə bilikləri təkrar yoxlanılmışdır.
“___”__________199___ il ___ -li Protokol
Komissiyasının s
ədri ______________________________
(adı, soyadı, imza)
Əlavə 3
İşçilərin əməyinin mühafizəsi üzrə təlimatlandırılmalarının
qeydiyyat v
ə uçot jurnalı
-si
T
əlimatın
keçirildiyi
tarix
Adı,
atasının
adı,
soyadı
Pe
şəsi
T
əlimatın
növü
T
əlimatın
mövzusu
T
əlimat
alanın
imzası
T
əlimat
keç
ənin
v
əzifəsi, adı,
atasının adı,
soyadı
T
əlimat
keç
ənin
imzası
Qeydl
ər
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10