Azərbaycan, TÜrk və rus diLLƏRİNDƏ feiLİn qarşiliq-biRGƏLİk ve qayidiş NÖV

---

AZƏRBAYCAN, TÜRK VƏ RUS DİLLƏRİNDƏ FEİLİN QARŞILIQ-BİRGƏLİK VE QAYIDIŞ NÖV
KATEQORİYASI
IN AZERBAIJAN, TURKISH AND RUSSIAN LANGUAGES CATEGORY OF THE VERB'S RECIPROCAL
PRONOUNS AND REFLEXİVE PRONOUNS
DOI: http://dx.doi.org/10.29228/JASSS.64281
Şehrabanı ALLAHVERDİYEVA
Özet
Dillərin müəyyən bir qismində qarşılıq-birgəlik növ anlayışı müstəqil növ kateqoriyası kimi fərqləndirilməmişdir. Belə ki,
rus dilinə diqqət yetirdikdə qarşılıq-birgəlik növ qayıdış növün məna tipi kimi təqdim olunur. Rus dilindən fərqli olaraq
müasir türk dilində isə iki və daha artıq subyektin hərəkətlərinin birgəliyini gösdərir, məhz elə bu hərəkətlər qarşılıqlı və
yaxud başqasının bir-birinə kömək etməsi mənasında istifadə olunur. Bu kateqoriya özündə iki mənanı ehtiva edir: a)
birgəlik və b) qarşılıq. Türkologiyada da feilin növ kateqoriyası ilə bağlı yazılmış əsərlərdə qayıdış növ müstəqil növ kimi
ifadə olunur. Maraqlıdır ki, feilin növ kateqoriyasına tarixi aspektdən toxunan mənbələrdə isə bu növ “ qayıdış-məchul ”
növ başlığı altında təqdim olunur. Lakin bizim fikirimizə,qayıdış və məchul növ arasında ciddi şəkildə fərqlər vardır.
Qayıdış növü ifadə edən feillər təsirli feildən yaranıb, daha sonra morfoloji göstərici qəbul etdikdən sonra isə yekunda
təsirsiz olur.
Anahtar Kelimeler
Dil, Növ, Fəil, Təsirli, Kategoriya 
Abstract
In a certain part of languages, the concept of reciprocal-joint type is not distinguished as an independent type category.
Thus, when paying attention to the Russian language, the mutual-joint type of return is presented as the meaning type
of the type. Unlike the Russian language, in the modern Turkish language it shows the joint actions of two or more
subjects, and these actions are used in the sense of mutual or helping each other. This category includes two meanings:
a) togetherness and b) reciprocity. In Turkology, in the works written about the type category of the verb, reciprocal
pronouns is expressed as an independent type. It is interesting that in the sources dealing with the type category of the
verb from the historical aspect, this type is presented under the title of " reciprocal pronouns " type. But in our opinion,
there are serious differences between returning and unknown species. Verbs expressing the reciprocal pronouns are
formed from active verbs, and then after receiving a morphological indicator, they finally become inactive.
Keywords
Language, Type, Verb, Effective, Category
References
Tam metne ulaşmak ve tüm referansları görmek için tıklayın.