Buxoro Innovatsion Tibbiyot Instituti

Bufer eritmalar ahamiyati

Reja:

• Bufer sistemalarning tuzilishi va turlari
• Bufer sistemalardagi Ph
• Bufer sistemalarning ta’sir etish mexanizmi
• Odam organizmidagi bufer sistemalar

Bufer eritmalari – ma’lum pH qiymatiga ega bo’lgan, suyultirilganda yoki ko’p bo’lmagan miqdorda kislota va asos qo’shilganda ham pH qiymatini yetarli o’zgarmas darajada saqlab qoluvchi eritmalar.

• Bufer eritmalari – ma’lum pH qiymatiga ega bo’lgan, suyultirilganda yoki ko’p bo’lmagan miqdorda kislota va asos qo’shilganda ham pH qiymatini yetarli o’zgarmas darajada saqlab qoluvchi eritmalar.
• pH ni normal holatda saqlab turadigan eritmalar bufer sistemalar hisoblanadi. Kimyoviy jarayonlarda , laboratoriyada, texnikada pH ni o’zgarmas holatda ushlab turish uchun bufer eritmalaridan foydalaniladi .

Odam organizmini normal faoliyatida qonda va organizmning turli biologik suyuqliklarida H va OH ionlarining konsentratsiyasi o’zgarmas holarda bo’ladi. Qonda pH 7,3-7,4 oralig’ida bo’ladi. Agarda qonning pH 0,4 birlikka o’zgarsa, organizm yashashdan to’xtaydi.

Eritmalar tarkibi bo’yicha 3 guruhga bo’linadi:

Eritmalar tarkibi bo’yicha 3 guruhga bo’linadi:

• 1. Kuchsiz k-ta va ularning tuzli aralawmasidan iborat;
• 2. Kuchsiz asos va uning tuzli aralashmasidan iborat;
• 3. Ko’p asosli k-talar tuzlarining aralashmasidan iborat.

Bufer eritmalarning ta’sir etish mexanizmlari

• Eritmalarning pH qiymatini o’zgartirmasdan saqlash xossasiga Bufer ta’sir deyiladi.
• Bufer sistemalarning vodorod ionlarining konsentratsiyasi va eritma pH ini doimiy saqlab turish hususiyati bufer ta`siri mexanizmi deyiladi. Buni atsetatli bufer eritmaning ta’sir mexanizmi misolida ko‘rib chiqaylik:
• Atsetatli buferga xlorid kislota qo‘shilganda HCl aralashmadagi tarkibiy qismlarning biri (CH3COONa) bilan reaksiyaga kirishadi:
• CH3COO- +Na++H++Cl- → Na++Cl- +CH3COOH