Cumhuriyet Üniversitesi
T
ı
p Fakültesi
Kronik Blefaritli Hastalarda Demodex folliculorum Görülme S
ı
kl
ığı
Prevalence of Demodex folliculorum in Patients With Chronic Blepharitis
Zeynep SÜMER *, M.Kemal ARICI **, Ay
ş
en TOPALKARA**, Semra ÖZÇEL
İ
K***, Salih YILDIRIM****
ÖZET
Bu çal
ış
mada Göz Hastal
ı
klar
ı
Anabilim Dal
ı
Poliklini
ğ
i'ne
ba
ş
vuran kronik blefaritli hastalarda Demodex folliculorum
s
ı
kl
ığı
n
ı
n belirlenmesi amaçland
ı
.
Ş
üpheli kirpikler steril zeytin-
ya
ğı
yla silindikten sonra her göz'kapa
ğı
ndan üçer kirpik çekildi.
Çekilen kirpikler lam lamel aras
ı
nda bir damla zeytinya
ğı
içinde
10X ve 40X büyütme ile mikroskopta incelendi. Yap
ı
lan
mikroskopik inceleme sonucunda 35 kronik blefaritli hastan
ı
n
22'sinde (%62.9) Demodex folliculorum eri
ş
kini görüldü.
Anahtar kelimeler: Demode* folliculorum, blefarit
SUMMARY
The aim of this study was to investigate the prevalence
of Demodex folliculorum in patients vvith chronic blepharitis
admitted the Department of Ophthalmology. First the
suspicious eyelids are scrubed vvith steril olive oil and then
three hairs from each eyelid are broken off. Later these hair
are put on to the slide vvith cover glasses containing olive oil
betvveen and then examined by 10X and 40X magnification on
microscope. As a result of the microscopic investigation
patients having chronic blepharitis adult form of Demodex
folliculorum was founding 22 of 35 (62.9%).
Key vvords: Demodex folliculorum, blepharitis.
C. Ü. T
ı
p Fakültesi Dergisi 22 (2): 69 - 72, 2000
GİRİŞ
Demodex folliculorum ilk olarak 1843'de Simon
taraf
ı
ndan tan
ı
mlanm
ış
, insan cildinde en s
ı
k rastlanan
ektoparazittir (1). Akarc
ı
klar
ı
n Demodicidae ailesinin
Demodex cinsinde bulunan parazitin iki türü insanda
ya
ğ
bezlerine ve k
ı
l folliküllerine yerle
ş
erek ya
ş
amlar
ı
n
ı
devam ettirmektedir. Zorunlu parazit olan bu akarc
ı
k
cinsi için insan do
ğ
al konakt
ı
r. Bu akarc
ı
k cinsi içinde yer
alan D. folliculorum insanda k
ı
l folliküllerinde, D, £revis
ya
ğ
bezlerinde, D, cati kedilerde, D. can/s köpeklerde,
D. bovis ineklerde, D. phylloides domuzlarda ve di
ğ
er
bir çok evcil ve yabani hayvanlarda yerle
ş
mektedirler
(2-4).
Akarc
ığı
n
ş
effaf ve puroya veya solucana benzeyen
vücudu, ba
ş
ve gö
ğ
üsün birle
ş
mesiyle olu
ş
mu
ş
sefalotoraks ve kar
ı
ndan ibarettir. Eri
ş
kinlerinde;
Yrd.Doç.Dr. Cumhuriyet Üniversitesi T
ı
p Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal
ı
, Sivas
**
Yrd.Doç.Dr. Cumhuriyet Üniversitesi T
ı
p Fakültesi Göz Hastal
ı
klar
ı
Anabilim Dal
ı
, Sivas
*** Prof.Dr.Cumhuriyet Üniversitesi T
ı
p Fakültesi Parazitoloji Anabilim Dal
ı
, Sivas ****
Ara
ş
.Gör.Dr.Cumhuriyet Üniversitesi T
ı
p Fakültesi Göz Hastal
ı
klar
ı
Anabilim Dal
ı
, Sivas
69
Kronik Blefaritli Hastalarda Demodex Foll
ı
culorum Görülme S
ı
kl
ığı
sefalotoraksta (vücutlar
ı
n
ı
n 1/3 ön k
ı
sm
ı
), hareketleri
son derece k
ı
s
ı
tl
ı
, çok k
ı
sa dört çift bacak bulunur. Her
bir bacak, bir çekmen ve iki pençe ile sonlan
ı
r. Di
ş
i
parazit 250-440|xm x 40-55|um boyutlar
ı
nda, genital
aç
ı
kl
ığı
kar
ı
n k
ı
sm
ı
nda dördüncü çift bacaklar
ı
n aras
ı
n-
dad
ı
r. Erkek parazit ise 300/im x 40|nm boyutlar
ı
nda,
genital aç
ı
kl
ığı
s
ı
rtta ikinci bacaklar hizas
ı
ndad
ı
r. Yu-
murtalar
ı
60-80|um x 40-50nm boyutlar
ı
ndad
ı
r. Yumur-
tadan üç çift bacakl
ı
larva, larvadan da dört çift bacakl
ı
nimf olu
ş
ur. IMimfin iki kez gömlek de
ğ
i
ş
tirmesiyle de
eri
ş
kin parazit meydana gelir (3). Bu ya
ş
am döngüsü
yakla
şı
k 14 gün sürer. Eri
ş
kin di
ş
inin ömrü ise yakla
şı
k 5
gündür. Di
ş
i bu k
ı
sa ömründe sadece birkaç yumurta
b
ı
rakabilir.
Ayn
ı
follikül içinde 1-15 akarc
ı
k bulunabilir. D.
folliculorum ve D. brevis genelde birbirlerine benze-
mekle beraber, D. folliculorum'un epitelyal follikül hüc-
relerinden, D. brevis'inde ya
ğ
bezleri hücrelerinde
lokalizasyonuyla ve D. brevis eri
ş
kinin D. follicularum
eri
ş
kininden %30 daha küçük olmas
ı
yla birbirlerinden
ay
ı
rt edilebilirler (5).
Toplumda yayg
ı
n olarak bulunan D. folliculorum ve
D. brevis'in yapt
ığı
enfestasyona demodicosis denmek-
tedir. Demodicosis prevalans
ı
ya
ş
ile artmaktad
ı
r. 45 ya
ş
üstü eri
ş
kinlerde demodicosis oran
ı
%90-95'i bulun-
maktad
ı
r.
Bu akarc
ı
k baz
ı
yazarlar taraf
ı
ndan apatojen olarak
kabul edilmekte idi (2, 6). Ancak dünyada yayg
ı
n olarak
bulunan bu parazit, deri için saprofit bir organizma
olarak kabul edilebilirken, kronik göz kapa
ğı
hastal
ı
kla-
r
ı
nda patojen etken oldu
ğ
u art
ı
k bir çok yazar taraf
ı
n-
dan kabul edilmekte ve parazit saptand
ığı
nda anti-
paraziter tedavinin verilmesi önerilmektedir (7). Bu
parazitler oftalmolojide blefaritis acarica da denilen
kronik ekzamatöz blefarite neden olmaktad
ı
rlar. Klinik
olarak kirpik diplerinin çevresinde keratinize dokular
bulunur. Keratin blokaj
ı
nedeniyle meibomian bezler
görünür hale gelir (8).
retraksiyon kusuru d
ışı
nda herhangi bir oküler patoloji olan,
oküler ve kapaklarla ilgili herhangi bir cerrat giri
ş
im
öyküsü bulunan, hamile ve emziren kad
ı
n has talar,
sistemik hastal
ı
kl
ı
ve daha önce sistemik vey
ı
blefarit
tedavisi d
ışı
nda topikal antibiyotik tedavisi alm
ı
olan
hastalar çal
ış
maya al
ı
nmad
ı
. Kronik blefarit tan
ı
l hastalar
ı
n
skuaml
ı
kirpiklerine steril, saf zeytinya
ğı
bi parça steril
gazl
ı
bez yard
ı
m
ı
yla sürüldükten sonrç skuaml
ı
kirpiklerden üçer adet çekilip, steril saf zeytinya
ğı
damlat
ı
lm
ış
lamlara yerle
ş
tirildi ve üzerlerine lamel kapat
ı
ld
ı
;
10x ve 40x büyütmede mikroskopta incelendi,
BULGULAR
Çal
ış
maya al
ı
nan toplam 35 hastan
ı
n 19'u (%54.3)
kad
ı
n, 16's
ı
(%45.7) erkek ve ya
ş
ortalamalar
ı
30.6
±13.2'ydi.
Yap
ı
lan mikroskopik inceleme sonucunda 35 kronik
blefaritli hastan
ı
n 22'sinde (%62.9) D. folliculorum eri
ş
- l
kini tespit edilmi
ş
tir (
Ş
ekil l, 2).
GEREÇ ve YÖNTEM
Çal
ış
maya, Cumhuriyet Üniversitesi T
ı
p Fakültesi
Hastanesi Göz Hastal
ı
klar
ı
Poliklini
ğ
i'ne ba
ş
vuran, daha
önce blefarit tan
ı
s
ı
ile topikal tedavi almas
ı
na kar
şı
n
yak
ı
nmalar
ı
düzelmeyen 35 hasta al
ı
nd
ı
. Blefarit ve
70
Ş
ekil 1. Gömlek de
ğ
i
ş
tiren D. folliculorum.
Sümer ve Ark.
Ş
ekil 2. D, fo/lîculorum eri
ş
kini formu.
TARTI
Ş
MA
D. folliculorum'un neden oldu
ğ
u kronik blefaritli
hastalarda belirgin bir hikaye yoktur ama baz
ı
enfestasyonlar kötü hijyen, peroral dermatit ve rosacea
ile ili
ş
kilendirilmi
ş
tir. Hastalar
ı
n ço
ğ
u asemptomatik
iken, baz
ı
lar
ı
nda kirpik diplerinde yanma ve ka
şı
nt
ı
tes-
pit edilebilir. Bu belirtilerin s
ı
cak havalarda artmas
ı
ti-
piktir. Klinik olarak kirpik diplerinin çevresinde keratinize
dokular bulunur. Keratin blokaj
ı
nedeniyle meibomian
bezler görünür hale gelir (8).
Bu parazitle enfekte hastalarda tan
ı
seropürülan
s
ı
v
ı
veya di
ğ
er materyallerde akarc
ığı
n bulunmas
ı
yla
konur. Tan
ı
için birkaç de
ğ
i
ş
ik öneri bulunmaktad
ı
r.
Bunlardan biri invaziv bir yöntem olan cilt biyopsisidir.
Özellikle kirpik diplerinde yerle
ş
en akarc
ı
klar için kulla-
.n
ı
labilir ve pratik bir yöntem de
ğ
ildir. Komedon
ekstraktör kullan
ı
larak materyal al
ı
m
ı
cilt enfeksiyonla-
r
ı
nda kullan
ı
labilir ancak kirpik dibi muayenesi için kul-
lanmak olas
ı
de
ğ
il. Bruce ve arkada
ş
lar
ı
birkaç kirpi
ğ
in
çekilerek viskos bir s
ı
v
ı
içinde
ışı
k mikroskobuyla ince-
lenmesini, English ve arkada
ş
lar
ı
da çekilen kirpiklerin
ya serum fizyolojik içinde ya da bitkisel ya
ğ
içinde ince-
lenmesini önermektedirler (9, 10). Çal
ış
mada bu öneri-
ler dikkate al
ı
narak hem viskos bir s
ı
v
ı
hem de do
ğ
al
bitkisel bir ya
ğ
olmas
ı
nedeniyle saf zeytinya
ğı
n
ı
steril
ederek kulland
ı
k.
Çal
ış
mada kronik blefaritlilerde %62.9 s
ı
kl
ı
kta D.
folliculorum saptanm
ış
t
ı
r. Yurdumuzda ilk demudicosis
olgusu Sayg
ı
ve arkada
ş
lar
ı
taraf
ı
ndan (il) bildirilmi
ş
tir.
Bu çal
ış
mada sellofanband yöntemiyle al
ı
nm
ış
perianal
bölge materyalinde D.folliculorum görülmü
ş
tür. Ülke-
mizde D. folliculorum s
ı
kl
ığı
n
ı
gösteren çal
ış
malar olduk-
ça az say
ı
da olup daha çok cilt lezyonlar
ı
üzerine yap
ı
l-
m
ış
t
ı
r. Budak ve ark.(12) yüzdeki dermatozlarda %47.5,
Polat ve ark. (13) akne
ş
ikayetiyle gelen hastalarda
%15.4 s
ı
kl
ı
kta D. folliculorum bulmu
ş
lard
ı
r, ama gözde
bulunu
ş
u ile ilgili herhangi bir yay
ı
n yoktur. Yurt d
ışı
nda
kronik blefaritlilerde yap
ı
lan çal
ış
malarda D. folliculorum
s
ı
kl
ığı
n
ı
, Demmler ve ark (14) %52, Roth (15) ise %84
olarak bildirmi
ş
lerdir.
Görülm ektedi r ki D. folliculorum kroni k
blefaritlilerde oldukça s
ı
k rastlanan bir akarc
ı
kt
ı
r. D,
folliculorum tan
ı
s
ı
alan blefarit olgular
ı
nda uygulanan
tedavi farkl
ı
oldu
ğ
undan her blefarit tan
ı
s
ı
alanda, teda-
vi öncesinde rutin olarak aranmas
ı
tedaviye yön vermesi
aç
ı
s
ı
ndan yararl
ı
olacakt
ı
r.
KAY NAK LAR
1.
Roth AM: Demodex folliculorum in hair follicles of eyelid
skin. Ann Ophthalmol 11(1):37-40, 1979.
2.
Gear JHS. The pathogenicity of Demodex folliculorum. in
Marshall J (ed): Tropical Dermatology 2. Excerpta
Medica, Amsterdam, s: 209-215, 1972.
3.
Sayg
ı
G. Temel T
ı
bbi Parazitoloji, Esnaf Ofset, Sivas, s:
173-174, 1998
4.
English FP. The role of the Acarid Demodex Folliculorum
in Ophthalmology. Trans Aust Coll Ophthalmol.
Australian Med Pub II: 89-90, 1970.
5.
Orihel TC, Ash LR. Parasites in human tissues, ASCP
Press, Hong Kong, s: 343-345, 1995.
6.
Norn MS: Incidence of Demodex folliculorum on skin of
lids and nose. Açta Ophthalmol (Copenh) 60( 4): 575-83,
1982.
7.
Kamoun B, Fovrati M, Feki J, Mlik M, Karray F, TriguiA,
Ellouze S, Hammami B, et al: Blepharitis due to
Demodex: myth ör reality? J Ophtalmol 22(5): 525-7,
1999.
8.
Clifford CW, Fulk GW: Association of diabetes, lash loss,
and Staphylococcus aureus with infestastation of eyelids
by Demodex folliculorum ( Acari: Demodicidoe) J Med
Entomol, 27 : 467-70, 1990.
7
1
Kronik Blefaritli Hastalarda Demodex Foll
ı
culorum Görülme S
ı
kl
ığı
9.
Bruce EO, Leand S, Nicky RH. Ocular Therapeutics
Handbook. Lippincott-Roven, New-York, s: 236-7, 1997.
10.
English FP, Nutting WB, Cohn D: Eyelid mite nests. Aust
3 Ophthaimol 10: 187-9, 1982.
11.
Sayg
ı
G, Marufi M, Köylüo
ğ
lu Z: Biri sellofonband
preparat
ı
ile saptanan üç Demodex folliculorum olgusu. T
Parazitol Derg 7 : 137-144, 1984.
12.
Budak S, Özbilgin A. Yüzdeki dermatozlarda Demodex
foliiculorum aranmas
ı
. Türkiye Parazitoloji Derg 1-2: 43-
46, 1988.
13.
Polat E, Kutlubay Z, Ergin R, Alta
ş
K, Aydemir E. Ak»
İ
sebebiyle ba
ş
vuran hastalarda Demodex folliculorum'
ıı
i
ve Propioniobacterium cinsi bakterilerin yayg
ı
nl
ığı
n
ı
n î
ra
ş
t
ı
r
ı
lmas
ı
. 11. Ulusal Parazitoloji Kongresi ( 6-10 Eyli
1999, Sivas), s: 237.
14.
Demmler M, Kaspar H, Möhring C, KlauS V. Blephariüs
ı
Demodex folliculorum, associated germ spectrum an
specific therapy. Der Ophthalmologe 94 (3): 191-196, -
1997.
15.
Roth AM. Demodex folliculorum in hair follicles of eyell
ı
skin. Australas Nurses J 1: 4, 1972.
l
Yaz
ış
ma Adresi
Yrd.Doç.Dr. Zeynep SÜMER
Cumhuriyet Üniversitesi T
ı
p Fakültesi
Klinik Mikrobiyoloji ve Mikrobiyoloji Anabilim Dal
ı
S
İ
VAS
Dostları ilə paylaş: |