Davranış İqtisadiyyatı: Niyə ağıllı insanlar səfeh qərarlar qəbul edir?
Yüklə 0,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
1 2
Inqilab Ahmedov Davranish-iqtisadiyyati- Bu səhifədəki naviqasiya:
- . İnsanlar ifrat dərəcədə özünə arxayındır
|
Davranış İqtisadiyyatı: Niyə ağıllı insanlar səfeh qərarlar qəbul edir? İnqilab Əhmədov 17 Yanvar 2018 Richard Thaler & Cass Sunstein: Nudge Richard Thaler: The Winner’s Curse Daniel Kahneman: Thinking, Fast and Slow Dan Ariely: Predictably Irrational Davranış iqtisadiyyatı- İqtisadiyyat və Psixologiya • Siyasi İqtisadın və bütövlükdə istənilən sosial elmin əsasında, heç şübhəsiz, psixologiya durur. Bəlkə də nə vaxtsa o gün gələcək, biz social elmin qanunlarını psixologiyanın prinsiplərində tapacağıq. Vilfredo Pareto, 1906 Qısa tarix • Neoklassik nəzəriyyə - insan –düşünən avtomat kimi • Rasional davranış • Qeyri rasional davranış • İnsan sosial varlıq kimi Dİ-nin əsas müddəaları • İtki qazancdan daha ağır təsir bağışlayır • Başlanğıc nöqtəsi böyük önəm daşıyır • Kiçik imkanları şişirdirik (lotereya) • Pulun iyi var • Xəyalən pulumuzu ayr-ayrı hissələrə bölürük (istehlak, yığım və s.) və onu birindən digərinə könülsüz keçiririk • Bu gün sabahın hesabına yaşayırıq (save more tomorrow) İtki Nifrəti (Loss aversion) Nisbilik həqiqəti Nisbilik həqiqəti • “Economist” jurnalına abunə • Kalkulyator və pencək • Roma və Paris Lövbər • Eyni əmtəənin (xidmətin) fərqli opsiyaları • Tur • Televizor Sürü Davranışı • Restorana növbə • Sturbucs Sıfır xərcləri • Konfransdan pulsuz qələm qovluq bloknot • Kupon • Reklam • Pulsuz xidmət Seçim arxitektoru • Kredit almağa yığımdan istifadə ilə müqayisədə üstünlük verilməsi • Volatillik zamanı əmtəədən yığım kimi istifadə (tarixi yaddaş) Yüngül təkan (Nudge) • Vergi ödəyicilərinə xatırlatma • Elektrik enerjisindən orta hesabla istifadə statistikası • Orta hesabla ölkədə (şəhərdə) ayda nə qədər spirtli işki içirlər • Siqaret çəkənlərin sayı və tendensiya • P.S. Hələ ki, “Yüngül təkan” ideyasından daha çox biznes bəhrələnir, ictimai sahədə və siyasətdə az istifadə edilir. (Devid Cameroon) Libertarian paternalizmi • Kömək et, amma seçim imkanını əlindən alma Sayıqlıq – iqtisadiyyatın əsasıdır • Fermer- bağlı qutu • Çilingər • “Havayı” tələsi (mebel daşıma) • Sosial norma (uşaq bağçası- valideynlər gecikir) • Evristika və meyllilik (Heuristics and biases) (raketka+top)=1.1 doll., raketka topdan 1 doll. bahadır. Top -? Dən Ariel-in 5 hipotezi 1. İnsanlar ifrat dərəcədə özünə arxayındır (məlumat məhduddur) 2. İnsanlar bir qayda olaraq ekstremal proqnozlar edir (superulduz) 3. ”Qalib lənəti” (auksion, Neymar və s.) 4. Yanlış konsensus effekti (İphone, sorğu) 5. Statsu-kvo ya doğru meyl Yenilməz xərclər • Mühasibatlıq sistemində itki • İqtisadi davranışda itki • Abonement • Profilaktika - 100 doll depozit • Honda servis qrafik Kredit davranışı • ABŞ-da Prezident Reyqanın vergi islahatından sonra ipoteka bumu • Azərbaycanda neft bumu zamanı istehlak krediti bumu Özünənəzarət • Cırcırama (nəfsinə güc gələ bilməmək, həmən istehlak etmək) • Qarışqa (istehlakın diskontlaşdırılması) Cırcıramanı necə nəzarətdə saxlamalı Pulun iyi var • Bu nə puldur? • Xeyriyyə effekti (Endowment effect) • Göydən düşmə pul • Kredit kartı Davranış İqtisadiyyatı və Fond Bazarı • 0-dan 100-ə qədər bir rəqəm yadda saxla (elə bir rəqəm olmalıdır ki, digərlərinin yadda saxladığının 2/3-nə bərabər olsun • Yatırımın qızıl qaydası: Sənin fikrincə yox, daha çox investorun fikrincə hansı fond alətləri daha cəlbedici görünür • Gözəllik müsabiqəsi Social və Bazar Normaları • Borc • Kredit • Hörmət • Uşaq bağçası • Zibilləmə Social normalar bazar normalarından ucuz başa gəlir və uzun müddətli perspektivdə daha effektlıdir Social normalar • Əgər normalar arzu olunandırsa, onda onlar haqda bilsələr yaxşıdır • Normaları məqsədli auditoriya ilə əlaqələndirin • Social şəbəkələrdən istifadə edin • Normalar sərtlənməyə doğru meyllidir • Arzu olunmaz normalarla (alkoqol, tütün və s.) ehtiyatlı davranın Alle Paradoksu Yüklə 0,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|
1 2