Dilçilik terminologiya lüğəti

“Dilçilik terminologiya lüğəti” dilçilik və terminologiyaya xas olan termin və anlayışlar üçün mənbədir. Bu lüğətdən dilçilər, dil müəllimləri, tərcüməçilər, tərcüməçilər, terminoloqlar və digər dil mütəxəssisləri üçün istifadə edilə bilər. O, adətən dilçiliklə bağlı anlayışları təsvir edən lüğət və ya ensiklopediya şəklində ola bilər. Dilçilik terminologiya lüğətinə dilin struktur, tarixi, sosial və koqnitiv aspektləri ilə bağlı terminlər, həmçinin dilçilik nəzəriyyələri, metodları, yanaşmaları, təhlilləri və digər dilçilik mövzuları ilə bağlı terminlər daxil ola bilər. O, həmçinin terminologiya, dil standartlaşdırması, tərcümə və dil siyasəti kimi terminologiya ilə bağlı mövzuları əhatə edə bilər.
Dilçilik terminologiya lüğəti terminlərin düzgün istifadəsini təmin etmək, qeyri-müəyyənlikləri aradan qaldırmaq, dilçilik və terminologiya sahəsində çalışanlar üçün öyrənmə və tədqiqat proseslərini asanlaşdırmaq üçün istifadə edilə bilər. Lüğət dilçilərə və digər dil mütəxəssislərinə terminoloji ardıcıllığı saxlamağa kömək edə bilər və onların dil sahəsindəki işləri üçün istinad mənbəyi kimi istifadə edilə bilər.Dilçilik terminologiya lüğəti dilçilik və terminologiya sahəsində çalışanlar, dil öyrənənlər və maraqlananlar üçün mühüm mənbə ola bilər. Belə lüğət dilşünaslıqda terminlərin düzgün istifadəsini dəstəkləməklə dilçilik və terminologiyada ünsiyyəti gücləndirə bilər.

• 
  Dilçilik terminləri: Dilçilik dilin struktur, tarixi, sosial və koqnitiv tərəflərini öyrənən və çoxlu müxtəlif terminləri özündə birləşdirən bir elmdir. Məsələn, fonetik (fonologiya) terminlər (məsələn, səslərin əmələ gəlməsi, qavranılması və təsnifatı ilə bağlı terminlər), morfologiya (morfologiya) terminləri (məsələn, söz strukturları, fikslər və köklə bağlı terminlər), sintaksis (sintaksis) ) terminlər (məsələn, cümlə strukturları, söz birləşmələri və cümlə növləri ilə bağlı terminlər).
  
• 
  Terminologiya terminləri: Terminologiya müəyyən bir sahədə və ya intizamda istifadə olunan terminləri öyrənən və konkret sahələrə xas olan terminləri özündə birləşdirən elm sahəsidir. Məsələn, tibbi terminologiya (məsələn, anatomik terminlər, xəstəlik adları), hüquqi terminologiya (məsələn, hüquqi terminlər, məhkəmə prosesləri), texniki terminologiya (məsələn, mühəndislik terminləri, informasiya texnologiyaları terminləri) kimi bir çox müxtəlif sahələrdə xüsusi terminlər mövcuddur.
  
• 
  İzahlar: Dilçilik terminologiyası lüğətinə terminlərin mənaları, onların istifadəsi, nümunə cümlələr və əlavə izahatlar daxil ola bilər. Bu izahatlar istifadəçilərə terminlərin düzgün mənasını və istifadəsini anlamağa kömək edə bilər.
  
• 
  Nümunələr: Dilçilik terminologiyası lüğətində terminlərin istifadəsini və mənasını dəstəkləyən nümunə cümlələr ola bilər. Bu nümunələr istifadəçilərə terminlərin praktik istifadəsini başa düşmək və terminlərin düzgün istifadəsini gücləndirmək üçün nümunələr verə bilər.
  
• 
  Əlaqədar mövzular: Dilçilik terminologiyası lüğəti dilçilik və terminologiya ilə bağlı digər mövzuları da əhatə edə bilər. Məsələn, o, dil standartlaşdırması, dil siyasəti, tərcümə metodları kimi əlaqəli mövzularla bağlı terminləri ehtiva edə bilər və dil sahəsində daha geniş konteksti əhatə edə bilər.
  

Dilçilik terminologiyası lüğəti dilçilik və terminologiya sahəsində çalışanlar, dil öyrənənlər və maraqlananlar üçün mühüm mənbə ola bilər. Terminlərdən düzgün istifadəni dəstəkləməklə dilçilik və terminologiya sahəsində ünsiyyəti gücləndirə bilər. Dilçilik terminologiyası lüğəti dilçilik və terminologiyada istifadə olunan terminlərin geniş siyahısını ehtiva edən mənbədir. Bu lüğət uzun ola bilər, dilçilik və terminologiyada mürəkkəb və müxtəlif mövzuları əhatə edir. Aşağıda dilçilik terminologiyası leksikonunun nümunə siyahısı verilmişdir:

• 
  Fonologiya: Səslərin struktur və funksional xüsusiyyətlərini öyrənən dilçiliyin bölməsidir. Terminlər: səs, sait, samit, heca, ton, vurğu, vurğu, fonasiya, səs harmoniyası və s.
  
• 
  Morfologiya: Dilin leksik strukturlarını öyrənən dilçiliyin bölməsidir. Terminlər: kök, şəkilçi, şəkilçi, törəmə, törəmə, tənəzzül, əyilmə affiksi və s.
  
• 
  Sintaksis: Cümlə strukturlarını öyrənən dilçiliyin bölməsidir. Terminlər: cümlə, mövzu, predikat, obyekt, tamamlayıcı, zərf, ön söz, bağlayıcı, cümlə quruluşu, cümlə növü və s.
  
• 
  Semantika: Dilçiliyin semantika və semantikasını öyrənən bölməsidir. Terminlər: məna, məna münasibətləri, söz mənası, cümlə mənası, məna dəyişməsi, semantik genişlənmə, semantik sıxılma və s.
  
• 
  Praqmatika: Dilin istifadəsinə, ünsiyyətinə və qarşılıqlı təsirinə diqqət yetirən dilçiliyin bölməsidir. Terminlər: nitq aktı, dildən istifadə, dil funksiyaları, sosial dil, dil konteksti və s.
  
• 
  Dilçilik tarixi: Dilin zamanla dəyişməsini öyrənən dilçilik sahəsidir. Terminlər: dil ailəsi, dil mənşəyi, dilin təkamülü, dil dəyişikliyi, dil dövrləri, dil tarixi dövrləri və s.
  
• 
  Terminologiya: Müəyyən bir sahədə və ya intizamda istifadə olunan terminləri öyrənən elmdir. Terminlər: tibbi terminologiya, hüquqi terminologiya, texniki terminologiya, dilin standartlaşdırılması, terminologiyanın idarə edilməsi və s.
  

• 
  Tərcüməşünaslıq: Dilin müxtəlif dillər arasında tərcüməni öyrənən elmdir. Şərtlər: tərcümə üsulları, tərcümə strategiyalar, ekvivalentlik, mənbə dili, hədəf dil, mədəni tərcümə və s.
  
• 
  Dil psixologiyası: Dilin koqnitiv və psixoloji aspektlərini öyrənən dilçilik sahəsidir. Şərtlər: dilin mənimsənilməsi, dil istehsalı, dili anlama, dil yaddaşı, dil pozğunluqları, dil nevrologiyası,
  
• 
  Dil sosiologiyası: Dilin sosial və mədəni aspektlərini öyrənən dilçiliyin bir sahəsidir. Terminlər: dil variasiyası, sosial dil qrupları, dil siyasəti, dil planlaması, dil mübadiləsi, sosial dil normaları və s.
  
• 
  Dil təhlili: Dil məlumatlarını araşdıraraq dil strukturlarını və istifadəni başa düşmək üsullarını özündə cəmləşdirən dilçiliyin bir sahəsidir. Şərtlər: dil məlumatlarının təhlili, dil kodlaşdırması, dilin analitik üsulları, dil verilənlər bazası, dil analitik proqram təminatı və s.
  
• 
  Dil universal: Dilin ümumi struktur və funksional xüsusiyyətlərini öyrənən dilçiliyin bir sahəsidir. Terminlər: dilin təkamülü, dil tipologiyası, dil universallığı, dil ailələri, dillərin təsnifatı, dilin universal xüsusiyyətləri və s.
  
• 
  Metallinqvistika: Dilin özü haqqında bilikləri öyrənən dilçilik sahəsi. Terminlər: dil məlumatlılığı, dil metaforaları, dildən istifadə şüuru, dil şüurlu istifadə, dil refleksiviliyi və s.
  
• 
  Qrammatik təhlil: Dilin struktur xüsusiyyətlərini təhlil edən dilçiliyin bölməsidir. Terminlər: qrammatik kateqoriyalar, qrammatik strukturlar, linqvistik analitik qrammatika, qrammatik ağaclar və s.
  
• 
  Dil dəyişikliyi: Dilin zamanla dəyişməsini öyrənən dilçilik sahəsidir. Terminlər: dil dəyişmə nəzəriyyələri, dil dəyişmə prosesləri, dil dəyişmə faktorları, dil dəyişmə modeli, dil dəyişikliyi kontinuumu və s.
  
• 
  Linqvistik kontekst: Dilin istifadə olunduğu ünsiyyət mühitini və qarşılıqlı əlaqəni araşdıran dilçilik sahəsidir. Terminlər: dil konteksti, dildən istifadə konteksti, dillə qarşılıqlı əlaqə konteksti, dilin sosial konteksti və s.
  
• 
  Dil ünsiyyəti: Dilin ünsiyyət proseslərini öyrənən dilçiliyin bir sahəsidir. Terminlər: dil kommunikasiya modelləri, dil ünsiyyət strategiyaları, dillə qarşılıqlı əlaqə bacarıqları, dillə qarşılıqlı əlaqə prosesləri və s.
  
• 
  Dilin mənimsənilməsi: Dilin təbii öyrənmə proseslərini araşdıran dilçiliyin bir sahəsidir. Terminlər: dilin mənimsənilməsi nəzəriyyələri, dilin mənimsənilməsi prosesləri, dilin mənimsənilməsi dövrləri, dilin mənimsənilməsi faktorları və s.
  

Bu, dilçilik terminologiya lüğətinin sadəcə nümunə siyahısıdır və daha çox terminləri ehtiva edə bilər. Dilçilik mürəkkəb bir sahə olduğu üçün onun terminologiyası da geniş ola bilər.