Ebola viRÜs hastaliği doç. Dr. Gönül ŞengöZ
Yüklə 6,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Küresel tehdit oluşturmaktadır.
- Hastalığın özgün bir tedavisi bulunmamaktadır
- Olgu tespiti
- Sağlık çalışanlarının hastalıktan etkilenimi, vaka/fatalite oranı %60
- Bir sorumlu monitörize etmeli • Giyinme- soyunma alanları belirlenmeli
- Epidemiyolojik kriterler
|
EBOLA VİRÜS HASTALIĞI Doç. Dr. Gönül ŞENGÖZ 27 Ocak 2015 İstanbul Sağlık Müdürlüğü Sunum Planı • Ebola Virüs Hastalığı • 2014 Batı Afrika Salgını • Haseki EAH hasta deneyimi • Sağlık Bakanlığı uygulamaları DSÖ Risk Sınıflaması • Risk düzeyi 1- insanlar ya da toplum için düşük ya da olmayan risk • Risk düzeyi 2- orta derecede kişisel risk ama toplum için risk yok • Risk düzeyi 3- yüksek kişisel, düşük toplumsal risk • Risk düzeyi 4- yüksek kişisel ve toplumsal risk, etkili tedavi ve aşı yok • Kanamalı ateşler, Salgın Hastalık • Fatalite • Bulaşma yolu • Bulaştırıcılık gücü-Ro • Rezervuar ve vektörün dünyadaki yayılımı • Tedavi ve aşının varlığı • Duyarlı popülasyon • İzolasyon koşulları Ebola Virüs Hastalığı • Eski adı Ebola Hemorajik Ateşi • İnsanlarda sıklıkla ölüme yol açan ciddi bir hastalıktır. • Virüs insanlara vahşi hayvanlardan geçer ve insandan insana bulaşır. • Meyve yarasaları (Fruit Bats) Ebola virüsünün doğal konağı olarak görülmektedir. •
Bulaş Yolu Hastalık temas yoluyla insandan insana bulaşır. • Enfekte bir kişinin kanı ya da salgılarıyla doğrudan temas • Enfekte salgılarla kontamine olmuş objelerle temas • Defin işlemleri sırasında cenazeye doğrudan temas • Genellikle hasta bakımıyla uğraşırken enfekte salgılarla teması olan aileler ve arkadaşlar aracılığıyla yayılmaktadır
• Virüs sodyum hipoklorite, lipit çözücülere, %2 gluteraldehite ve ultraviyoleye duyarlıdır. • 5 dk kaynatma veya 60°C’de 30-60 dk ısıtmayla inaktive olur. • Sıvı veya kuru materyalde birkaç gün yaşayabilir. • Oda sıcaklığında ve 4°C’de birkaç gün (6 gün) infektivitesini devam ettirebilir. Yüksek riskli temas • Perkütan (iğne batması gibi) yaralanma veya mukozaya EVH hastasının vücut sıvısının teması. • EVH hastasına doğrudan bakım verme veya kişisel koruyucu ekipman olmaksızın EVH hastasının vücut sıvısına maruz kalma. • EVH hastasının vücut sıvısı örnekleri ile kişisel koruyucu ekipman olmaksızın laboratuvar testi çalışanı veya standart biyogüvenlik kurallarına uymayan laboratuvar görevlileri. • Salgının görüldüğü ülkelerde cenazeye doğrudan teması olan veya bakım veren, cenazede görev alan kişisel koruyucu ekipman kullanmayan kişiler. Klinik • Ebola virus hastalığı icin kuluçka dönemi 2‐21 gün arasında değişebilir (sıklıkla 7 gün) • Hastalık ateş yüksekliği ve özgün olmayan klinik bulgularla başlar. Ebola virüsü bulaşmış hastalar klinik semptomların gelişiminden önce bulaştırıcı değildir, ateş içeren semptomların
Hastalık Belirti ve Bulguları • Ateş • Baş ağrısı • Eklem ve kas ağrısı • Halsizlik • İshal
• Kusma
• Mide ağrısı • İştahsızlık Laboratuvar • Hastalık, neden olan virüse ve nitelikli sağlık hizmeti alabilme özelliğine göre %25-90 oranında fatal seyretmektedir • Tüm işlemlerde Laboratuvar güvenliği kurallarına uyulmalıdır. • Gereksiz, özellikle manuel işlem yapılmamalıdır. • Lökopeni (sıklıkla lenfopeninin görüldüğü) • Trombositopeni • Karaciğer enzimlerinde artış • PTZ, aPTT ve fibrin yıkım ürünlerinde artış olabilir Tanı • Antijen tespit testleri (hızlı tanı testleri ve ELISA) • Antikor yanıtı için ELISA ve serum Nötralizasyon testi • RT-PCR
• Virüs izolasyonu kullanılabilir Ayırıcı tanıda sıtma, şigelloz, kolera, tifo, leptospirozis, riketsiyozis, hepatit, diğer viral hemorajik ateşler düşünülmelidir. Tedavi Hastalığın özgün bir tedavisi bulunmamaktadır Etkinliği kanıtlanmamış monoklonal antikor tekniğiyle hazırlanmış tedavi yaklaşımı denenmektedir Bugün için kullanılabilir bir aşısı bulunmamaktadır Destek tedavi • Hemodinamik izlem • Sıvı-elektrolit tedavisi • Oksijen ve kan basıncı kontrolu • Gerektiğinde kan ve kan ürünleri transfüzyonu • Beslenme desteği • Ko-morbid koşulların tedavisi • Varsa bakteriyel infeksiyonların tedavisi EBOLA salgınlarının özellikleri ve 2014 EBOLA Virüs Hastalığı Salgını • Tarihteki en büyük Ebola virüs hastalığı salgını yaşanıyor • Bugüne dek orta Afrika’da görülen hastalık ilk kez Batı Afrika’da görülmeye başlandı. • İlk kez Afrika kıtası dışında sekonder vakalar görüldü. • Salgının aktif olarak yaşandığı ülkeler gelişmişlik endeksinde en alt sıralarda yer alan ülkeler • Salgından etkilenen olgu sayısı 30-35 günde ikiye katlanarak ilerledi. • Salgının kontrol altına alınabilmesi için malzeme ve sağlık çalışanı desteğine olan gereksinim DSÖ tarafından karşılanmaya çalışıldı. Yıllar Ülke
Vaka Ölüm
Ölüm Oranı (%) 2012
Kongo 57 29 51 2012
Uganda 31 21 57-71 2008
Kongo 32 14 44 2007
Uganda 149
37 25 2007 Kongo 264
187 71 2005 Kongo 12 10 83 2004
Sudan 17 7 41 2003
Kongo 178
156 83-90
2001-2002 Kongo
59 44 75 2001-2002 Gabon
65 53 82 2000 Uganda
425 224
53 1996
Gabon 91 66 68-75 1995
Kongo 315
254 81 1994 Gabon 52 31 60 1979
Sudan 34 22 65 1976
Sudan 284
151 53 1976 Kongo 318
280 88 Dünyadaki Ebola Salgınları Salgında Güncel Durum • Salgın, Aralık 2013’te Gine’den başlamış, Liberya, Nijerya ve Sierra Leone’ye yayılmıştır. 27 Ocak 2015 tarihi itibarı ile toplam vaka sayısı 21797, ölen vaka sayısı
Vaka Ölüm Ölüm oranı % Liberya
8524 3636
43 Gine
2873 1880
65 Sierra Leone 10400 3159
30 Nijerya
20 8 40 Senegal 1 0 0 ABD
4 1 25 İspanya 1 0 0 Mali
8 6 75 UK 1 0 0 Ülke Kümülatif olgu sayısı Cinsiyete göre (per 100 000 population) Yaş gruplarına göre (per 100 000 population) Erkek Kadın
0–14 yaş 15–44 yaş 45 yaş üstü Guinea
1341 (25)
1438 (26)
443 (10)
1572 (34)
742 (47)
Liberia 2538
(128) 2444
(124) 831
(48) 2653
(155) 1015
(190) Sierra
Leone 4879
(171) 5150
(178) 2243
(93) 5634
(218) 2331
(315) Graph 1: Cumulative reported cases of Ebola virus disease in Guinea, Liberia, and Sierra Leone, March 25, 2014 – December 10, 2014, by date of WHO Situation Report, n=17908
G r a p h 1 : C u m u l a t i v e r e p o r t e d c a s e s o f E b o l a v i r u s d i s e a s e i n G u i n e a , L i b e r i a , a n d S i e r r a L e o n e , M a r c h 2 5 , 2 0 1 4 – J a n u a r y 1 8 , 2 0 1 5 , b y d a t e o f W H O S i t u a t i o n R e p o r t , n = 2 1 6 8 9
G r a p h 1 s h o w s t h e c u m u l a t i v e r e p o r t e d c a s e s i n G u i n e a , L i b e r i a , a n d S i e r r a L e o n e p r o v i d e d i n W H O s i t u a t i o n r e p o r t s b e g i n n i n g o n M a r c h 2 5 , 2 0 1 4 t h r o u g h t h e m o s t r e c e n t s i t u a t i o n r e p o r t o n J a n u a r y 2 1 , 2 0 1 5 . C u m u l a t i v e r e p o r t e d c a s e s i n G u i n e a , L i b e r i a , a n d S i e r r a L e o n e [ C S V - 1 p a g e ]
Temaslar arasında yatkınlığı azaltmak Bağışıklama Profilaksi Temasların sayısını azaltmak İzolasyon Karantina Enfeksiyon dönemini kısaltmak Erken teşhis ve tedavi R0 Azaltma stratejileri
Salgın Kontrolu •
• Uygun transport • İzolasyon •
• Tedavi
• Katı enfeksiyon kontrol önlemleri •
• Ülkelerin hazırlığı • İletişim ve işbirliği •
Haseki EAH çalışmaları • İlk vaka ile birlikte Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniğinde eğitim • Acil Kliniği eğitim • Biyokimya Laboratuvarı eğitim • EKK hemşireleri ile eğitim çalışmaları • EKK bilgilendirme • Malzeme gözden geçirme, devamlı yedekleme • Tüm personele pratik eğitimler Sağlık çalışanlarının hastalıktan etkilenimi, vaka/fatalite oranı %60 . Ülke
Olgu Ölüm
Guinea 162
100 Liberia
370 178
Sierra Leone 296
221 Total
828 499
Personel Koruyucu Donanım • Eldiven (çift eldiven), • Sıvı geçirimsiz önlük, • Sıvı geçirimsiz tulum, • Koruyucu gözlük, • Yüz kalkanı/siperi (tek kullanımlık), • N95 maske, • Su geçirmez ayak, bacak koruyucu, • Alkol bazlı el dezenfektanı. • Açıkta deri kalmayacak •
monitörize etmeli •
soyunma alanları belirlenmeli Karantina • 42 gün kuralı • Nijerya’da 891 kişi karantinada 21 gün izlendi. Vaka çıkmadı. İkinci periyot sonlandı. • İspanya’da 72 kişi, 13 yüksek riskli temaslı izlendi. • ABD’de 125 kişi karantinada izlendi. Dikkat Ebola Var! Tüm Ülkelerden Beklentiler • Olası olgu tanımları yapılmalı • İzolasyon üniteleri belirlenmeli • Personel koruyucu donanımlar hazır olmalı • Olgu yönetimi için ekipler belirlenmeli • Ekipler enfeksiyon kontrol ve önleme konusunda eğitilmeli • İletişim stratejileri belirlenmeli • UN Mission for Ebola Emergency Response (UNMEER) EBOLA VİRÜS HASTALIĞI VAKA TANIMLARI Epidemiyolojik risk faktörü olan kişilerde, ≥ 38.0°C ateş ile birlikte, klinik kriterlerden en az birinin olması Epidemiyolojik kriterler Semptomlar ortaya çıkmadan önceki 21 gün içinde; • Doğrulanmış veya şüpheli Ebola Virüs Hastalığı vakasının kan veya diğer vücut sıvıları ile temas veya • Ebola Virüs Hastalığının aktif olarak yayılımının olduğu bölgede yaşıyor olmak veya • Bulaşın aktif olduğu bölgeye seyahat etmek veya • Endemik bölgede yarasa, kemirgen, maymun, şempanze gibi primatlar ile doğrudan temas Klinik kriterler Aşağıdaki klinik bulgulardan en az birisinin varlığı; • Ciddi baş ağrısı • Kas ağrısı • Aşırı halsizlik • Bulantı
• Kusma
• İshal
• Karın ağrısı • Açıklanamayan kanamalar – Sebebi açıklanamayan ölüm ŞÜPHELİ VAKA KESİN VAKA Ebola Virüs Hastalığı referans laboratuvarda doğrulanan vakadır.
EBOLA VİRÜS HASTALIĞI İZOLASYON ÖNLEMLERİ • Vaka ile ilgili sağlık personeli önceden bilgilendirilmelidir • Hastaya ulaşmadan önce sağlık çalışanları koruyucu önlemleri almalıdır • Şüpheli vakanın götürüleceği hastane, uygun enfeksiyon kontrol önlemlerini alması için önceden bilgilendirilmelidir • Kurum ve kuruluşlarla gerekli işbirliği sağlanmalı, vaka takipleri ve hasta transferleri titizlikle takip edilmelidir. Temaslı İzlemi • Temaslı izlem ekibi • Riskli teması olanların listesi • Kişilerin risk konusunda bilgilendirilmesi • Diğer kişilere geçişi engelleme konusunda bilgilendirme • Evde kalması, toplu taşıt kullanmama ve kalabalık ortamdan uzak durma • Semptomlar konusunda bilgilendirme ve yapılması gerekenler • Semptomlar çıkınca başvuracağı tel. vb • Günlük izlem • Olgu yönetim planı Enfeksiyon Kontrol Önlemleri • Standart önlemler-El yıkama • Temas önlemleri • Damlacık önlemleri • Güvenli enjeksiyon uygulaması ve kesici alet yönetimi • Güvenli örnek alma • Güvenli ortam- kullanılan malzeme temizliği • Atık yönetimi • Laboratuar güvenliği • Temaslı izlemi Olgu Transportu-Kabul • Refera ns merkez
e transpo
rt • Merkez in bilgilen
dirilme si
• Belirle
nmiş kapıdan
kabul • EKK bilgilen dirilmel
i • İzole oda (varsa
negatif basınçlı oda) •
kişilik, • Tuvalet , banyo içinde
• Kapısı
kapanır • Halı vb. olmam alı
Eşya sınırlı sayıda olmalı Kullanılan malzemeler odaya özel olmalı Giriş-çıkış kontrollu Az sayıda personel Az sayıda işlem yapılmalı Tüm işlemlerde personel koruyucu donanım!! Sağlık Bakanlığı çalışmaları • Bilimsel danışma kurulu • Vaka yönetim rehberi • Referans Hastaneler • TKHB
• Halk Sağlığı Kurumu • Bilgilendirme • Eğitim
• Koruyucu donanım • HSSGM
Seyahat Sağlığı Hudut Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü Teşekkür ederim…. Document Outline
Yüklə 6,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|