Ebola viRÜs hastaliği vaka yönetiMİ (Bilim Kurulu Çalışması)



Yüklə 0,91 Mb.
Pdf görüntüsü
tarix13.02.2017
ölçüsü0,91 Mb.
#8479

0  

 

 



 

 

 



 

 

 



EBOLA  VİRÜS  HASTALIĞI    

VAKA  YÖNETİMİ  

 

(Bilim  Kurulu  Çalışması)    

 

 

 

2014  

T.C.  SAĞLIK  BAKANLIĞI  

 


1  

 

 



 

 

 

İÇİNDEKİLER  

 

 

 

 

 

 

1  

 

 

 

 

1.  EBOLA  SAĞLIK  PERSONELİ  BİLGİ  NOTU  

 

 

2  



2.  EBOLA  VİRÜS  HASTALIĞI  VAKA  TANIMLARI     

 

6  



3.  EBOLA  VAKA  YÖNETİM  ALGORİTMASI  

 

 



7  

4.  EBOLA  VİRÜS  HASTALIĞI  İZOLASYON  ÖNLEMLERİ     

8  

5.  TEMASLI  TAKİBİ  YAKLAŞIMI     



 

 

 



11  

6.  EBOLA  LAB.  NUMUNE  ALMA    

 

 

 



12  

7.  EBOLA  REFERANS  HASTANE  LİSTESİ     

 

 

13  



8.  EBOLA  VE  SEYAHAT  ÖNLEMLERİ  

 

 



 

14  


9.  SEYAHAT  ARAÇLARI  VAKA  YÖNETİMİ  

 

 



16  

10. EBOLA  VAKA  BİLDİRİM  FORMU  

 

 

 



17  

 

 

 

 

 

 

 

 

2  

 

1.  EBOLA  VİRÜS  HASTALIĞI  (EVH)  

Ebola  Virüs  Hastalığı  (EVH);  Ebola  virüsünün  sebep  olduğu,  yüksek  mortalitenin  görüldüğü,  akut  

başlangıçlı,  yüksek  ateş,  gastro  intestinal  semptomlar  ve  kanamayla  seyredebilen  bir  hastalıktır.    

Klinik   tablo   Ebola   Hemorajik   Ateşi   olarak   adlandırılmakla   birlikte,   2014   yılı   içerisinde   Orta-­‐Batı  

Afrika’da  görülen  salgında  dikkat  çeken  en  önemli  özelliklerden  birisi  vakaların  yarısından  azında  

hemorajik  bulguların  varlığı  olmuştur.  Bu  nedenle  klinik  tablo  daha  ziyade  Ebola  Virüs  Hastalığı  

veya  Ebola  Hastalığı  olarak  daha  doğru  bir  şekilde  adlandırılmaya  başlanmıştır.  

Virüs  ilk  olarak  1976  yılında  Sudan  ve  Kongo’daki  salgınlarda  tespit  edilmiştir  ve  Kongo'daki  bir  

nehre   hitaben   Ebola   adı   verilmiştir.   Filavoviridae   ailesinden   bir   RNA   virüsüdür.   Bundibugyo  

ebolavirus  (BDBV),  Zaire  ebolavirus  (EBOV),  Reston  ebolavirus  (RESTV),  Sudan  ebolavirus  (SUDV),  

Taï   Forest   ebolavirus   (TAFV)   olmak   üzere   beş   farklı   türü   tanımlanmıştır.   BDBV,   EBOV   ve   SUDV  

Afrika’daki  salgınlara  sebep  olan  türlerdir.  RESTV’nin  ise  Filipinler’de  ve  Çin’de  hastalık  ve  ölüme  

sebep  olmadan  insanları  enfekte  ettiği  gösterilmiştir.  

Virüsün  doğal  kaynağının  Afrika’daki  meyve  yarasaları  olduğu  düşünülmektedir.  Virüslerin  varlığı  

bu  yarasaların  coğrafi  dağılımı  ile  örtüşmektedir.  



Afrika’da  Hastalığın  Görüldüğü  Ülkeler:  

Bu  güne  kadar  EVH’nin  görüldüğü  ülkeler;  

•  Liberya  Cumhuriyeti  

•  Gine  Cumhuriyeti  

•  Sierra  Leone  Cumhuriyeti  

•  Demokratik  Kongo  Cumhuriyeti  (Zaire)  

•  Gabon  

•  Güney  Sudan    

•  Fildişi  Sahilleri    

•  Uganda  

•  Kongo  Cumhuriyeti  

•  Nijerya  Cumhuriyeti  

2014  yılında  salgın  yaşanan  ülkeler;  

•  Liberya  Cumhuriyeti  

•  Gine  Cumhuriyeti  

•  Sierra  Leone  Cumhuriyeti  

•  Nijerya  Cumhuriyeti  


3  

 

Salgın,  Aralık  2013’te  Gine’den  başlamış,  Liberya,  Nijerya  ve  Sierra  Leone’ye  kadar  yayılmıştır.  12  



Ağustos  2014  tarihi  itibarı  ile  toplam  vaka  sayısı  1848  (1176  konfirme,  672  olası)  ölen  vaka  sayısı  

1013’tür.    

Güncel  vaka  sayıları;  

http://www.cdc.gov/vhf/ebola/outbreaks/guinea/index.html

,  

http://www.who.int/csr/disease/ebola/en/



,  

http://www.seyahatsagligi.gov.tr/page/who/who_hastalik.aspx

 linklerinden  takip  edilebilir.    

Bulaş  Yolu  

Ebola  virüsü,  insanlara  infekte  hayvanların  organ,  kan  ve  vücut  sıvıları  ile  yakın  teması  ile  bulaşır.  

Afrika’da   infekte   şempanze,   goril,   maymun,   meyve   yarasası   ve   antiloptan   bulaştığı   dökümente  

edilmiştir.  İnsandan  insana  geçiş,  bütünlüğü  bozulmuş  deri  veya  mukozanın  infekte  insanların  kan  

ve   vücut   sıvılarıyla   direk   teması   ile   meydana   gelir.   Ayrıca   hastanın   vücut   sekresyonlarıyla  

kontamine  çevresel  materyal  ile  de  bulaş  meydana  gelebilir.    



 

Hayatta   kalan   hastalarda,   klinik   bulguların   düzelmesini   takip   eden   dönemde,   vireminin   daha  

düşük   miktarlarda   devam   ettiği   bilinmektedir.   Ayrıca,   vücut   sekresyonlarında   da   nekahat  

döneminde  virüsün  varlığı  gösterilmiştir.  Ancak  bunun  ne  kadar  süre  ile  devam  ettiği  konusunda  

hala   net   bir   bilgi   bulunmamaktadır.   Bu   nedenle   hastalar   iyileşme   döneminde   de   bulaştırıcı  

olabilirler.  Bu  süre  net  değildir.  



4  

 

Sağlık   çalışanlarına   da,   bu   hastaların   takip   ve   tedavisi   sırasında,   kontrol   önlemlerini   almadıkları  



takdirde  yakın  temas  sonucu  bulaş  olmaktadır.  

Klinik  

Ebola  virüsü  hastalığı  için  kuluçka  dönemi  2-­‐21  gün  arasında  değişebilir,  ancak  vakaların  büyük  

kısmında  yaklaşık  7  gün  olarak  görülmektedir.  

Hastalık  akut  yüksek  ateş  (≥  38.5°C)  ve  özgün  olmayan  ilk  bulgular  ile  başlar.  



Sık  görülen  belirti  ve  bulgular;  

•  Ateş,  

•  Baş  ağrısı,  

•  Kas  ve  eklem  ağrısı,  

•  Halsizlik,  

•  İshal,  

•  Kusma,  

•  Mide  ağrısı,  

•  İştahsızlık.    

Eşlik  edebilecek  diğer  belirti  ve  bulgular;  

•  Döküntü,  

•  Gözlerde  kızarıklık,  

•  Hıçkırık,  

•  Öksürük,  

•  Boğaz  ağrısı,  

•  Göğüs  ağrısı,  

•  Nefes  almada  zorluk,  

•  Yutma  güçlüğü,  

•  Cilt  ve  mukozal  kanamalar  veya  organ  içine  kanamalar.  

Vakalarda  görülen  hafif  hemorajik  semptomlar;  peteşi,  burun  kanaması,  ekimoz  veya  daha  ciddi  

olarak   gastrointestinal   kanama,   şok   ya   da   DIC   şeklinde   olmaktadır.   Genellikle,   ağır   vakalarda,  

daha   sık   olarak   hemorajik   belirtiler   görülmektedir,   ancak   hemorajik   belirtilerin   varlığı   da,  

hastalığın   şiddeti   ile   paralellik   göstermez   ve   klinik   tablonun   daha   ağır   olduğunun   da   işareti  

değildir.    

Döküntü,   eritematöz   makülo   papüller   tarzda   genelde   5   günden   sonra   gövde   ve   omuzda  

görülmektedir.  Konjunktivit,  farenjit,  öksürük  ve  hıçkırık  vakalarda  görülen  diğer  semptomlardır.    

Ebola  virüsü  bulaşmış  hastalar  klinik  semptomların  gelişiminden  önce  bulaştırıcı  değildir,  ateş  

içeren   semptomların   başlamasından   itibaren   bulaştırıcılık   başlar.   Bir   başka   ifade   ile   ateş   ve  

klinik  bulguların  gelişimi  öncesinde  hastalar  başkalarına  virüsü  bulaştıramazlar.    



5  

 

Eğer  hastalar  klinik  semptomların  ortaya  çıkışını  takip  eden  14.  gününü  geçirmiş  yani  hayatta  ise  



yaşam  şansı  daha  yüksektir.    

Hastalarda   klinik   bulguların   gelişiminden   itibaren   ölene   kadar   virüs   miktarı   artar.   Ölüm,   sıklıkla  

klinik  bulguların  gelişimini  takiben  9  ile  10.  günler  sonrasında  septik  şok,  çoklu  organ  yetmezliği  

ve  yaygın  damar  içi  pıhtılaşma  bozukluğu  (DIC)  ile  olur.    

Hastalık,  neden  olan  virüse  ve  nitelikli  sağlık  hizmeti  alabilme  özelliğine  göre      %25-­‐90  oranında  

fatal  seyretmektedir.  

Laboratuvarda   lökopeni   (sıklıkla   lenfopeninin   görüldüğü),   trombositopeni   ve   karaciğer  

enzimlerinde  artış  görülebilir.  PTZ,  aPTT  ve  fibrin  yıkım  ürünlerinde  artış  olabilir.  



Tanı  

Hastalığın   özgün   tanısında   antijen   tespit   testleri   (hızlı   tanı   testleri   ve   ELISA),   antikor   yanıtının  

saptanması  için  ELISA  ve  serum  nötralizasyon  testi,  RT-­‐PCR  ve  virüs  izolasyonu  kullanılabilir.    

Ayırıcı  Tanı  

Ebola   virüs   hastalığının   ayırıcı   tanısında   sıtma,   şigelloz,   kolera,   tifo,   leptospirozis,   riketsiyozis,  

hepatit  ve  diğer  viral  hemorajik  ateşler  dikkate  alınmalıdır.  

Tedavi  

Hastalığın   özgün   bir   tedavisi   bulunmamaktadır.   Bununla   birlikte   etkinliği   kanıtlanmamış  

monoklonal  antikor  tekniğiyle  hazırlanmış  tedavi  yaklaşımı  ABD  ve  Nijerya’da  denenmektedir.  Bu  

gün  için  kullanılabilir  veya  klinik  çalışma  düzeyinde  bir  aşısı  bulunmamaktadır.      

Hastalardaki   GİS   semptomları   nedeniyle   sıklıkla   dehidratasyon   gelişmektedir.   Hastalara  

hidrasyon,   oksijenasyon,   sekonder   enfeksiyonların   tedavisi   ve   diğer   semptomlara   yönelik  

destekleyici   tedavi   uygulanmalıdır.   Hasta   standart   önlemlere   ek   olarak   temas   ve   damlacık  

izolasyon   kurallarına   uyularak,   izole   edildiği   odada   gerektiğinde   monitörize   edilerek,   mümkün  

olan  en  az  sayıdaki  sağlık  personeli  teması  ve  ziyaretçi  kısıtlaması  ile  izlenmelidir.    

Korunma  

İnsandan  insana  geçiş,  bütünlüğü  bozulmuş  deri  veya  mukozanın  enfekte  insanların  kan  ve  vücut  

sıvılarıyla   direk   teması   ile   meydana   geldiği   için   standart   izolasyon   kurallarıyla   birlikte   temas  

izolasyon   kurallarına   uyulması   önem   taşır.   Ayrıca   hastanın   vücut   sekresyonlarıyla   kontamine  

çevresel  materyal  ile  de  bulaş  meydana  gelebileceği  dikkate  alınmalıdır.  Hastalardan  hava  yoluyla  

bulaş   gösterilmemiş   olmakla   birlikte   sekresyonlarda   virüs   bulunduğu   için   damlacık   izolasyon  

kuralları  da  mutlaka  uygulanmalıdır.  


6  

 

EVH’ye  bağlı  ölümlerde  cenazeye  kişisel  koruyucu  ekipman  kullanılarak  temas  edilmesi  gereklidir.  



Çift  ceset  torbası  kullanılmalıdır.    

 

2.  EBOLA  VİRÜS  HASTALIĞI  VAKA  TANIMLARI  



ŞÜPHELİ  VAKA:    

 

Aşağıda   belirtilen   “Epidemiyolojik   Kriterler”den   en   az   birisinin   varlığında   klinik   kriterlerden                

≥38.5°C   ateş   ile   birlikte   diğer   klinik   bulgulardan   en   az   birisinin   bulunduğu   veya   sebebi  

açıklanamayan  ölüm  olan  vakadır.  



Epidemiyolojik  Kriterler:    

Semptomlar  ortaya  çıkmadan  önceki  21  gün  içinde;    

•  Doğrulanmış  veya  şüpheli  Ebola  Virüs  Hastalığı  vakasının  kan  veya  diğer  vücut  sıvıları  ile  

temas  veya  

•  Ebola  Virüs  Hastalığının  aktif  olarak  yayılımının  olduğu  bölgede  yaşıyor  olmak  veya    

•  Bulaşın  aktif  olduğu  bölgeye  seyahat  etmek  veya    

•  Endemik  bölgede  yarasa,  kemirgen  veya  maymun,  şempanze  gibi  primatlar  ile  doğrudan  

temas  (dokunma,  ısırılma,  etini  yemek  vb).  



Klinik  kriterler  :    

•  ≥38.5°C  ateş  ile  birlikte,    

o  Aşağıdaki  klinik  bulgulardan  en  az  birisinin  varlığı,  

§

 



Ciddi  baş  ağrısı,    

§

 



Kas  ağrısı,      

§

 



Aşırı  halsizlik,  

§

 



Bulantı,  

§

 



Kusma,    

§

 



İshal,    

§

 



Karın  ağrısı,    

§

 



Açıklanamayan  kanamalar.  

•  Sebebi  açıklanamayan  ölüm.  



KESİN  VAKA:  

Şüpheli   vaka   tanımına   uyan   ve   Ebola   Virüs   Hastalığı   laboratuvar   tanı   testleriyle   doğrulanan  

vakadır.  

Not:  Sıtma  ayırıcı  tanıda  mutlaka  akla  gelmeli  ve  araştırılmalıdır.  

 

 

 


7  

 

3.  EBOLA  VİRÜS  HASTALIĞI  



VAKA  YÖNETİM  ALGORİTMASI  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



* Epidemiyolojik hikâyeyle uyumlu olan ve sebebi bilinmeyen ölümlerde tanısal algoritma uygulanır. 

** Kişisel koruyucu donanım için ilgili dokümana bakınız. 



Semptomlar  ortaya  çıkmadan  önceki  21  gün  içinde;  

• Doğrulanmış veya şüpheli Ebola Virüs Hastalığı vakasının kan veya diğer 

vücut sıvıları ile temas veya 

• Ebola  Virüs  Hastalığının aktif  olarak  yayılımının olduğu  bölgede  yaşıyor 

olmak veya  

• Bulaşın aktif olduğu bölgeye seyahat etmek veya  

• Endemik  bölgede  yarasa,  kemirgen  veya  maymun,  şempanze  gibi 

primatlar ile doğrudan temas (dokunma, ısırılma, etini yemek vb). 



≥ 38.5°C ATEŞ

 İLE BİRLİKTE 

      Aşağıdaki  klinik  bulgulardan  en  az  birisinin 

varlığı, 

• Ciddi başağrısı,  

• Kas ağrısı,  

• Aşırı halsizlik, 

• Bulantı, 

• Kusma,  

• İshal,  

• Karın ağrısı,  

1. Hasta  yatırılır,  standart  önlemlere  ek  olarak  temas  ve  damlacık  izolasyonu  uygulanır  

2. Hastaya  bakan,    klinik  numuneleri  alan  ve  analizini  yapacak  personel  bulaşı  

engellemek  için  gerekli  kişisel  koruyucu  donanım  kullanmalıdır  **  

3. Sıtma  hastalığı  yönünden  değerlendirilir    

4. Ebola  Virüs  Hastalığı  tanısı  için  kan  alınır,  Halk  Sağlığı  Müdürlüğü  aracılığıyla  referans  

laboratuvara  gönderilir  

5. Eş  zamanlı  olarak  diğer  ayırıcı  tanılar  yönünden  değerlendirilir  

6. Destek  tedavisi  verilir  

 

Halk  Sağlığı  Müdürlüğüne  ivedilikle  bildirilir  ve  

sevk  kurallarına  uygun  olarak  belirlenmiş  sağlık

 

kuruluşuna  sevk  edilir.  Halk  Sağlığı  Müdürlüğü  

temaslıyı  değerlendirir/takibini  yapar

 

   EVET  

EVET  

 HAYIR  

Kliniği  açıklayacak  başka  bir  tanı  

yönünden  değerlendirilir  


8  

 

4.  EBOLA  VİRÜS  HASTALIĞI  İZOLASYON  ÖNLEMLERİ  



 

•  Bulaşıcı   hastalıklar   yönünden   nakli   yapılacak   şüpheli   vakalarla   ilgili   sağlık   personelinin  

bilgilendirilmesi   gerekmektedir.   Vaka   hakkında   ön   bilgi   verilmeli   ve   en   az   sayıda   sağlık  

personeli  ile  çalışılmalıdır.  

•  Hastaya  ulaşmadan  önce  sağlık  çalışanları  koruyucu  önlemleri  almalıdır.  

•  Şüpheli   vakanın   götürüleceği   hastane,   uygun   enfeksiyon   kontrol   önlemlerini   alması   için  

önceden  bilgilendirilmelidir.    

•  Kurum   ve   kuruluşlarla   gerekli   işbirliği   sağlanmalı,   vaka   takipleri   ve   hasta   transferleri  

titizlikle  takip  edilmelidir.  

HASTANIN  YATIRILACAĞI  ODANIN  ÖZELLİKLERİ  

1.  Ebola  virüs  hastalığı  şüpheli  veya  kesin  vakalarının  hastaneye  yatışlarında  standart,  temas  

ve  damlacık  önlemlerinin  alınması  gerekmektedir.    

2.  Ebola  virüs  hastalığı  vakalarının  negatif  basınçlı  odada  takibi  şart  değildir.  

3.  Tek  kişilik,  özel  banyosu  ve  tuvaleti  olan,  kapatılabilir  kapı  içeren  bir  oda  olmalıdır.    

4.  Hastanın   odasına   girişler   sınırlandırılmalı   mümkün   olduğunca   en   aza   indirilmeli,   giriş-­‐

çıkışlar  kayıt  altına  alınmalıdır.  Özellikle,  sağlık  personeli  açısından  odaya  girenler  sadece  

hastanın  bakımından  sorumlu  olan  personel  ile  sınırlandırılmalıdır.      

5.  Kullanılacak  tıbbi  malzemeler  hastaya  özel  olmalıdır.  Oda  dışına  çıkarılmamalıdır.  Hastalar  

arasında  ortak  malzeme  kullanımına  izin  verilmemelidir.  



KİŞİSEL  KORUYUCU  MALZEMELER  

1.  Eldiven,  

2.  Sıvı  geçirimsiz  önlük,  

3.  Sıvı  geçirimsiz  tulum,  

4.  Koruyucu  gözlük,  

5.  Yüz  kalkanı/siperi,  

6.  N95  maske,  

7.  Cerrahi  maske,  

8.  Su  geçirmez  ayak  koruyucu,  

9.  Alkol  bazlı  el  dezenfektanı.  



HASTA  ODASINA  GİRİŞ  VE  HASTAYA  YAKLAŞIM  

1.  Hasta  odasına  girişlerde  kişisel  koruyucu  donanımlar  kullanılmalıdır.    

a.  Hasta   odasına   giren   tüm   kişiler;   eldiven,   sıvı   dirençli   ya   da   geçirimsiz   önlük,   göz  

koruması  için  yüz  siperi  ve  gözlük  kullanmalıdır.    

b.  Hasta   bakımı   verecek   olan   sağlık   personeli;   çift   eldiven,   sıvı   dirençli   ya   da  

geçirimsiz   önlük,   göz   koruması   için   gözlük   ve   yüz   siperi,   tek   kullanımlık   ayakkabı  

koruyucu,  N95  maske  ve  sıvı  dirençli-­‐geçirimsiz  ayak  koruyucu  kullanmalıdır.    


9  

 

c.  Ek  kişisel  koruyucu  ekipman,  çevrede  kan  ya  da  diğer  vücut  sıvıları,  kusmuk  ya  da  



dışkı   olduğunda   gerekli   olabilir.   Ek   koruyucu   ekipmanlar   arasında;   çift   koruyucu  

eldiven,  galoş  ve  bacak  kaplamaları  sayılabilir  ve  uygun  durumlarda  kullanılmalıdır.    

d.  Eldivenin  yırtılması  durumunda  eldivenler  değiştirilmelidir.  

2.  Hasta  bakım  ekipmanları  ve  tıbbi  cihazlar  hastaya  özel  olmalı  ve  mümkün  olduğunda  

tercihen  tek  kullanımlık  olmalıdır.    

3.  Hasta   bakımı   için   kullanılan,   hastaya   özel   kullanımı   sağlanamayan   ve   tek   kullanımlık  

olmayan   tıbbi   ekipmanlar,   üreticisinin   talimatlarına   ve   hastane   politikalarına   göre  

temizlenmeli  ve  dezenfekte  edilmelidir.    

4.  Hasta  odasından  çıkarken  veya  hastaya  bakım  verilen  tıbbi  alanı  terk  ederken  bakım  

veren   sağlık   personeli,   kullandığı   kişisel   koruyucu   ekipmanları   maksimum   özeni  

göstererek,   özellikle   gözlerine   ve   mukozalarına,   ayrıca   kıyafetlerine   bulaşa   neden  

olmadan   çıkartmalıdırlar.   Kişisel   koruyucu   ekipmanlar   imha   edilmeli   veya   hastane  

politikalarına   ya   da   üreticinin   yeniden   kullanma   talimatlarına   göre   temizlenmeli   ve  

dezenfekte  edilmelidir.  

5.  Hasta   bakımında,   kesici   ve   delici   alet   kullanımı   mümkün   olduğu   kadar   kısıtlanmalı,  

hastadan   kan   alımı   mümkün   olan   en   az   tetkik   ile   sınırlandırılarak   yapılmalıdır.  

Kullanılan   bütün   iğneler,   delici-­‐kesici   tıbbi   cihazlar,   delinmez-­‐kesici   geçirmez   tekrar  

açılamaz  tıbbi  atık  kaplarında  bertaraf  edilmelidir.  

6.  Aerosol  üretim  riski  olan  tıbbi  prosedürler  için,  Kırım  Kongo  Kanamalı  Ateşinde  alınan  

önlemler  alınmalıdır.    

7.  Hasta  bakımında  mutlak  personel  sayısı  mümkün  olan  en  az  sayı  ile  sınırlandırılmalıdır.    

8.  Çevresel   yüzeyler   ve   ekipmanlar,   tekstil   ve   çamaşırhane,   gıda   kapları   ve   bulaşık  

makinesi  gibi  ortam  ve  materyallerin  temizlik  ve  dezenfeksiyonu  hastane  politika  ve  

üretim  talimatlarına  göre  standart  prosedürler  izlenerek  yapılmalıdır.  



ODA,  ÇEVRE  VE  KULLANILAN  MALZEMELERİN  DEZENFEKSİYONU  

Kırım  Kongo  Kanamalı  Ateşi  hastalarındaki  uygulama  ile  aynıdır.  



HASTANIN  NAKLİ  SIRASINDA  ALINACAK  ÖNLEMLER  

Ambulanslarda   Ebola   Virüs   Hastalığı   şüpheli   vakaların   naklinde   aşağıdaki   malzemeler   mutlaka  

hazır  olmalıdır.  

1.  Eldiven,  

2.  Sıvı  geçirimsiz  önlük,  

3.  Sıvı  geçirimsiz  tulum,  

4.  Koruyucu  gözlük,  

5.  Yüz  kalkanı/siperi,  

6.  N95  maske,  

7.  Cerrahi  maske,  

8.  Su  geçirmez  ayak  koruyucu,  

9.  Alkol  bazlı  el  dezenfektanı.  



10  

 

 



Hasta   veya   hastanın   vücut   sekresyonlarıyla   temas   edecek   personel   veya   hastayı  

karşılayacak  diğer  personel;  çift  eldiven,  sıvı  dirençli  ya  da  geçirimsiz  önlük,  göz  koruması  

için   gözlük   ve   yüz   siperi,   tek   kullanımlık   ayakkabı   koruyucu,   N95   maske   ve   sıvı   dirençli-­‐  

geçirimsiz   ayak   koruyucu   kullanmalıdır.   Hasta   sedyesinde   ve   naklinde   sıvı   geçirimsiz  

koruyucu  örtü  kullanılmalıdır.  



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

11  

 

5. 



EBOLA  VİRÜS  HASTALIĞIYLA  OLASI  TEMASI  OLAN  KİŞİLERİN  DEĞERLENDİRİLMESİ  ve  

YAKLAŞIM 

 

Maruziyet Düzeyi* 

Klinik Durum 

Yaklaşım 

      YÜKSEK RİSK 

• 

Perkütan (iğne batması gibi) yaralanma veya 



mukozaya EVH hastasının vücut sıvısının 

teması.  

• 

EVH  hastasına  doğrudan  bakım  verme  veya 



kişisel  koruyucu  ekipman  olmaksızın  EVH 

hastasının vücut sıvısına maruz kalma.  

• 

EVH  hastasının  vücut  sıvısı  örnekleri  ile 



kişisel 

koruyucu 

ekipman 

olmaksızın 

laboratuar  testi  çalışan  veya  standart 

biyogüvenlik  kurallarına  uymayan  laboratuar 

görevlileri.  

• 

Salgının  görüldüğü  ülkelerde  cenazeye 



doğrudan  teması  olan  veya  bakım  veren, 

cenazede görev alan kişisel koruyucu ekipman 

kullanmayan kişiler.  

Ateş


1

 veya ateş 

olmadan diğer 

semptomlar

2

 

• 



Enfeksiyon kontrol önlemlerine uyulmak koşulu ile EVH 

ön tanısına yönelik tıbbi değerlendirme yapılır. 

• 

Halk Sağlığı Müdürlüğüyle iletişime geçilerek; 



§

 

Gerekirse test yapılır 



§

 

Klinik olarak gerekiyorsa korunma önlemleri alınarak 



nakli sağlanır. 

• 

Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından enfeksiyon kontrol 



önlemleri altında izlenme gerekliliği olmadığı düşünülen 

vakalarda seyahat kısıtlaması

3

 getirilerek temastan 



sonraki 21. güne kadar klinik bulguların izlemi

4

 



gerçekleştirilir. 

Asemptomatik 

• 

Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından seyahat 



kısıtlaması

3

 getirilerek temastan sonraki 21. güne 



kadar klinik bulguların izlemi

4

 gerçekleştirilir. 



      DÜŞÜK RİSK 

• 

EVH hastası ile ev içi ve gündelik temas  



• 

Salgın görülen ülkelerde** EVH hastası ile 

sağlık kuruluşlarında yüksek riskli olmayan 

veya gündelik temas.  

Ateş

1

 veya ateş 



olmadan diğer 

semptomlar

2

 

• 



Enfeksiyon kontrol önlemlerine uyulmak koşulu ile EVH 

ön tanısına yönelik tıbbi değerlendirme yapılır. 

• 

Halk Sağlığı Müdürlüğüyle iletişime geçilerek; 



§

 

Gerekirse test yapılır 



§

 

Klinik olarak gerekiyorsa korunma önlemleri alınarak 



nakli sağlanır. 

• 

Halk  Sağlığı  Müdürlüğü  tarafından  enfeksiyon  kontrol 



önlemleri altında izlenme gerekliliği olmadığı düşünülen 

vakalarda  seyahat  kısıtlaması3  getirilerek  temastan 

sonraki  21.  güne  kadar  klinik  bulguların  izlemi4 

gerçekleştirilir. 

Asemptomatik 

• 

Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından seyahat kısıtlaması3 



getirilerek temastan sonraki 21. güne kadar klinik 

bulguların izlemi

4

 gerçekleştirilir. 



BİLİNEN BİR TEMAS YOK 

• 

EVH görülen ülkede bulunma 



• 

Düşük veya yüksek riskli temas yok 

Ateş

1

 



• 

Enfeksiyon kontrol önlemlerine uyulmak koşulu ile EVH 

ön tanısına yönelik tıbbi değerlendirme yapılır. 

• 

Halk Sağlığı Müdürlüğüyle iletişime geçilerek; 



§

 

Gerekirse test yapılır 



§

 

Klinik olarak gerekiyorsa korunma önlemleri alınarak 



nakli sağlanır. 

• 

Halk  Sağlığı  Müdürlüğü  tarafından  enfeksiyon  kontrol 



önlemleri altında izlenme gerekliliği olmadığı düşünülen 

vakalarda  seyahat  kısıtlaması3  getirilerek  temastan 

sonraki  21.  güne  kadar  klinik  bulguların  izlemi

4

 



gerçekleştirilir. 

Asemptomatik 

• 

Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından seyahat kısıtlaması 



getirilmeden, temastan sonraki 21. güne kadar klinik 

bulguların izlemi4 gerçekleştirilir. 

*Yüksek  riskli  vakalarda  hastalığın  bulaş  riski  bulunmakla  birlikte  düşük  riskli  temaslarda  bulaş  ihtimali  çok  az  ve  teorik  olmakla  birlikte, 

hastalığın mortalitesi çok yüksek olduğu için yaklaşım her iki gruba da ortak olmaktadır. 

**Salgın görülen ülkeler halen Gine, Liberya, Nijerya ve Sierra Leone olup. Güncellemelerin izlemi önerilir.  

Uluslarası giriş noktalarında gerekli değerlendirme ve kontrol önlemleri Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü tarafından yürütülür. 

1

 Ateş: ≥ 38.5°C veya ateş öyküsü 



2

  Diğer  semptomlar:  Başağrısı,  eklem  ve  kas  ağrısı,  karın  ağrısı,  halsizlik,  ishal,  kusma,  mide  ağrısı,  istahsızlık,  döküntü,  gözlerde  kızarıklık, 

hıçkırık, öksürük, göğüs ağrısı, nefes almada güçlük, yutma güçlüğü, iç ve dış kanama. Laboratuvar bulguları: trombositopeni (≤150,000 /µL) ve 

transaminaz yüksekliği. 

3

  Seyahat  kısıtlaması:  Şehirler  arası  toplu  taşıma  araçlarını  kullanmamalı,  şehir  dışına  çıkılacaksa  kişisel  ulaşım  araçları  ile  Halk  Sağlığı 



Müdürlüğüne bilgi verilerek sağlık hizmeti alıanabilecek bir yerleşim merkezine gidilebilir. Şehir içinde asemptomatik kişiler toplu taşım araçlarını 

kullanabilir ancak, tercih kişisel ulaşım araçları olmalıdır. 

 

4

 Klinik bulguların izlemi: Teması olan kişilerin temastan sonra 21 gün boyunca günde iki kez ateşini ölçmesi; 38.0 °C veya üzerinde ateşi olursa 

veya hastalığın klinik belirtilerinde yer alan diğer semptomlar gelişecek olursa Halk Sağlığı Müdürlüğüyle derhal iletişime geçmelidir.  



12  

 

6.  EBOLA  VİRÜS  HASTALIĞI  TANI  TESTLERİ  VE  KLİNİK  ÖRNEKLERİN  ALINMASI  



Ebola  Virüs  Hastalığının  Laboratuvar  Tanısında  Kullanılan  Testler    

Hastalık  Dönemi  

Tanısal  Testler  

Semptomların   başlangıcından   birkaç  

gün  içinde  

§

 



“Antigen-­‐Capture”  ELISA  ile  Antijen  tayini  (Kan,  Serum  ya  

da  doku  örnekleri)  

§

 

ELISA  IgM  (serum)  



§

 

RT-­‐PCR  ile  Nükleik  Asit  tayini  ve  Sekanslama  (Kan,  Serum,  



vücut  sıvıları  ya  da  doku  örnekleri)  

§

 



Virüs   İzolasyonu   (Kan,   Serum,   vücut   sıvıları   ya   da   doku  

örnekleri)  

Geç  dönem  veya  nekahat  evresi    

ELISA  ve  IFA    ile  IgM  ve  IgG  tayini  (serum)  

Geriye  dönük  tanı    

§

 



İmmünhistokimyasal  yöntem  (formalin  ile  fikse,  parafine  

gömülü  doku  örnekleri)  

§

 

Virüs   İzolasyonu   (Kan,   Serum,   vücut   sıvıları   ya   da   doku  



örnekleri),  

§

 



RT-­‐PCR  ile  Nükleik  Asit  tayini  ve  Sekanslama  (Kan,  Serum,  

vücut  sıvıları  ya  da  doku  örnekleri)  



Klinik  Örneklerin  Alınması:  

§

 



Şüpheli   olgulardan   klinik   örneklerin   alınmasında   ve   laboratuvar   testlerinin   yapılması   esnasında   sağlık  

personeli  kişisel  koruyucu  donanım  kullanmalıdır.    

§

 

Alınan   hasta   örnekleri   laboratuvara   ikili   taşıma   kabı   içerisinde   laboratuvara   gönderilmelidir.   Örnek  



sızdırmaz  bir  nakil  kabına  yerleştirildikten  sonra  ikinci  bir  taşıma  nakil  kabına  konmalı  ve  2.  kabın  dışı  bir  

dezenfektan  ile  silinmelidir.        

§

 

Laboratuvar  personeli  şüpheli  örnek  ile  direkt  teması  azalmak  için  uygun  kişisel  koruyucu  donanım  ile  tüm  



incelemeler  (örneğin  Sıtma  yaymaları,  hızlı  sıtma  tanı  testleri  vb)  sınıf  II  biyogüvenlik  kabininde  yapmalıdır.  

§

 



Hasta   örneğiyle   temas   eden   yüzeyler   %10   NaOCl   ve   dökülme   durumunda   laboratuvar   güvenliği  

rehberindeki   dökülme   ve   saçılma   kitiyle   aerosol   oluşturmadan   ve   direkt   teması   önleyecek   şekilde  

dekontamine  edilmelidir.  

§

 



Ebola  Virüs  tanısı  için  alınan  kan  örneği  EN  AZ  4  mL.  OLACAK  şekilde  EDTA  VEYA  SİTRATLI  plastik  tüplere  

alınmalıdır.      Ayrıca   Kırmızı   kapaklı   tüplere   alınan   kandan   en   az   1   mL   serum   örneği   de   ayrılarak  

gönderilmelidir.    

§

 



Kan   örneği   için   Heparinli   tüp   kullanılmamalıdır.   Örneklerinin   plastik   tüpe   alınmış   olmasına   dikkat  

edilmelidir.    

§

 

Post-­‐mortem   doku   örnekleri   uygun   biyogüvenlik   koşullarında   (direkt   temas   ve   aerosol   korunma  



önlemlerini  içerecek  şekilde)  steril  serum  fizyolojik  içine  alınmalıdır.  

§

 



Örnekler  dondurularak  kuru  buzda,  mümkün  değilse  +4°C’de  saklanarak  soğuk  zincirde  gönderilmelidir.    

§

 



Enfeksiyöz   madde   kategori   A   listesinde   yer   alan   örneklerin   taşımasının   üçlü   taşıma   kabı   ile   Enfeksiyöz  

madde  ile  enfeksiyöz  tanı  ve  klinik  örneği  taşıma  yönetmeliği’ne  (Sağlık  Bakanlığı,  Ankara.  Resmi  Gazete  

25.09.2010  –  27710)  uygun  şekilde  yapılması  sağlanmalıdır.  

§

 



Örnekler,  aşağıdaki  adrese  telefon  ile  bilgi  verilerek,  gerekli  belgelerle  birlikte  gönderilmelidir.  

Adres:    

Türkiye  Halk  Sağlığı  Kurumu,  Mikrobiyoloji  Referans  Laboratuvarları  Daire  Başkanlığı,  Ulusal  Arbovirüs  ve  Viral  

Zoonotik   Hastalıklar   Referans   Laboratuvarı,   Sağlık   Mahallesi,   Adnan   Saygun   Caddesi,   No:   55,   F   Blok   1.   Kat  

06100  Sıhhiye/ANKARA  

Tel:  0312  565  5631  /5547/5340;  Faks:  0312  565  5569;  e-­‐mail:  viralzoonoz@thsk.gov.tr;  www.thsk.gov.tr  


13  

 

 



KURUM  ADI

SAĞLIK  HİZMET  BÖLGESİ

İL

ADANA  NUMUNE  EĞİTİM  VE  ARAŞTIRMA    HASTANESİ

ADANA  BÖLGESİ

ADANA


HATAY  İSKENDERUN  DEVLET  HASTANESİ

ADANA  BÖLGESİ

HATAY

ANKARA  ATATÜRK  EĞİTİM  VE  ARAŞTIRMA  HASTANESİ



ANKARA  BİLKENT  BÖLGESİ

ANKARA


ZONGULDAK  ATATÜRK  DEVLET  HASTANESİ

ANKARA  BİLKENT  BÖLGESİ

ZONGULDAK

ANKARA  EĞİTİM  VE  ARAŞTIRMA  HASTANESİ

ANKARA  ETLİK  BÖLGESİ

ANKARA


ÇORUM  T.C.  SAĞLIK  BAKANLIĞI  HİTİT  ÜNİVERSİTESİ  ÇORUM  EĞİTİM  VE  ARAŞTIRMA  HASTANESİ

ANKARA  ETLİK  BÖLGESİ

ÇORUM

YOZGAT  DEVLET  HASTANESİ



ANKARA  ETLİK  BÖLGESİ

YOZGAT


ANTALYA  EĞİTİM  VE  ARAŞTIRMA  HASTANESİ

ANTALYA  BÖLGESİ

ANTALYA

AYDIN  DEVLET  HASTANESİ



AYDIN-­‐DENİZLİ  BÖLGESİ

AYDIN


AYDIN  KADIN  DOĞUM  VE  ÇOCUK  HASTALIKLARI  HASTANESİ

AYDIN-­‐DENİZLİ  BÖLGESİ

AYDIN

DENİZLİ  DEVLET  HASTANESİ



AYDIN-­‐DENİZLİ  BÖLGESİ

DENİZLİ


MUĞLA  T.C.SAĞLIK  BAKANLIĞI  MUĞLA  SITKI  KOÇMAN  ÜNİVERSİTESİ  EĞİTİM  VE  ARAŞTIRMA  HASTANESİ

AYDIN-­‐DENİZLİ  BÖLGESİ

MUĞLA

BURSA  ŞEVKET  YILMAZ  EĞİTİM  VE  ARAŞTIRMA  HASTANESİ



BURSA  BÖLGESİ

BURSA


ÇANAKKALE  DEVLET  HASTANESİ

BURSA  BÖLGESİ

ÇANAKKALE

DİYARBAKIR  EĞİTİM  VE  ARAŞTIRMA  HASTANESİ

DİYARBAKIR  BÖLGESİ

DİYARBAKIR

ELAZIĞ  EĞİTİM  VE  ARAŞTIRMA  HASTANESİ

ELAZIĞ-­‐MALATYA  BÖLGESİ

ELAZIĞ

MALATYA  DEVLET  HASTANESİ



ELAZIĞ-­‐MALATYA  BÖLGESİ

MALATYA


ERZURUM  BÖLGE  EĞİTİM  VE  ARAŞTIRMA  HASTANESİ

ERZURUM  BÖLGESİ

ERZURUM

ESKİŞEHİR  DEVLET  HASTANESİ



ESKİŞEHİR  BÖLGESİ

ESKİŞEHİR

ADIYAMAN  T.C.  SAĞLIK  BAKANLIĞI  ADIYAMAN  ÜNİVERSİTESİ  EĞİTİM  VE  ARAŞTIRMA  HASTANESİ

GAZİANTEP  BÖLGESİ

ADIYAMAN

GAZİANTEP  ÇOCUK  HASTALIKLARI  HASTANESİ

GAZİANTEP  BÖLGESİ

GAZİANTEP

GAZİANTEP  DR.ERSİN  ARSLAN  DEVLET  HASTANESİ

GAZİANTEP  BÖLGESİ

GAZİANTEP

KAHRAMANMARAŞ  NECİP  FAZIL  ŞEHİR    HASTANESİ

GAZİANTEP  BÖLGESİ

KAHRAMANMARAŞ

İSTANBUL  HAYDARPAŞA  NUMUNE  EĞİTİM  VE  ARAŞTIRMA  HASTANESİ

İSTANBUL  ANADOLU  KUZEY  BÖLGESİİSTANBUL

İSTANBUL  HASEKİ  EĞİTİM  VE  ARAŞTIRMA  HASTANESİ

İSTANBUL  FATİH  BÖLGESİ

İSTANBUL

İZMİR  TEPECİK  EĞİTİM  VE  ARAŞTIRMA  HASTANESİ

İZMİR  GÜNEY  BÖLGESİ

İZMİR


MANİSA  MERKEZEFENDİ  DEVLET  HASTANESİ

İZMİR  KUZEY  BÖLGESİ

MANİSA

KAYSERİ  EĞİTİM  VE  ARAŞTIRMA  HASTANESİ



KAYSERİ  BÖLGESİ

KAYSERİ


KOCAELİ  DERİNCE  EĞİTİM  VE  ARAŞTIRMA  HASTANESİ

KOCAELİ  BÖLGESİ

KOCAELİ

SAKARYA  SAĞLIK  BAKANLIĞI  SAKARYA  ÜNİVERSİTESİ  EĞİTİM  VE  ARAŞTIRMA  HASTANESİ



KOCAELİ  BÖLGESİ

SAKARYA


KONYA  DR.FARUK  SÜKAN  KADIN  DOĞUM  VE  ÇOCUK  HASTALIKLARI  HASTANESİ

KONYA  BÖLGESİ

KONYA

KONYA  NUMUNE  HASTANESİ



KONYA  BÖLGESİ

KONYA


MERSİN  DEVLET  HASTANESİ

MERSİN  BÖLGESİ

MERSİN

MERSİN  KADIN  DOĞUM  VE  ÇOCUK  HASTALIKLARI  HASTANESİ



MERSİN  BÖLGESİ

MERSİN


ORDU  T.C.  SAĞLIK  BAKANLIĞI  ORDU  ÜNİVERSİTESİ  EĞİTİM  VE  ARAŞTIRMA  HASTANESİ

SAMSUN  BÖLGESİ

ORDU

SAMSUN  EĞİTİM  VE  ARAŞTIRMA  HASTANESİ



SAMSUN  BÖLGESİ

SAMSUN


SAMSUN  KADIN  DOĞUM  VE  ÇOCUK  HASTALIKLARI  HASTANESİ

SAMSUN  BÖLGESİ

SAMSUN

SİVAS  DEVLET  HASTANESİ



SİVAS-­‐TOKAT  BÖLGESİ

SİVAS


TOKAT  DEVLET  HASTANESİ

SİVAS-­‐TOKAT  BÖLGESİ

TOKAT

ŞANLIURFA  ÇOCUK  HASTALIKLARI  HASTANESİ



ŞANLIURFA  BÖLGESİ

ŞANLIURFA

ŞANLIURFA  MEHMET  AKİF  İNAN  EĞİTİM  VE  ARAŞTIRMA  HASTANESİ

ŞANLIURFA  BÖLGESİ

ŞANLIURFA

TRABZON  KANUNİ  EĞİTİM  VE  ARAŞTIRMA  HASTANESİ

TRABZON  BÖLGESİ

TRABZON


TEKİRDAĞ  DEVLET  HASTANESİ

TRAKYA    BÖLGESİ

TEKİRDAĞ

VAN  EĞİTİM  VE  ARAŞTIRMA  HASTANESİ

VAN  BÖLGESİ

VAN


VAN  İPEKYOLU  KADIN  DOĞUM  VE  ÇOCUK  HASTALIKLARI  HASTANESİ

VAN  BÖLGESİ

VAN

EBOLA  VİRÜS  HASTALIĞI  REFERANS  HASTANELER

 


14  

 

8.  EBOLA  ve  SEYAHAT  ÖNLEMLERI  

Dünya  Sağlık  Örgütü,  12  Ağutos  2014  tarihi  itibari  ile  Ebola  Hastalığının  görüldüğü  bölgelere  veya  

o   bölgelerden   yapılacak   seyahatlere   bir   yasaklama   getirmemiştir.   Bu   kararın,   gerek   turistik  

amaçla,   gerekse   iş   amaçlı   seyahat   edenler   için,   ebola   virüsünün   endemik   olarak   görüldüğü  

ülkelere   ve   hatta   ebola   virus   yayılımının   bugün   için   aktif   olarak   devam   ettiği   bölgelere   yapılan  

seyahatlerde   virüsün   bulaşma   riskinin   çok   düşük   olması   nedeni   ile   verildiği,   30   Temmuz   2014  

tarihli   Uluslararası   Sivil   Havacılık   Otoritesi   ve   Dünya   Sağlık   Örgütü’nün   ortak   açıklamasında  

bildirilmiştir.    

Bununla   birlikte,   Amerika   Birleşik   Devletleri   Hastalık   Önleme   ve   Kontrol   Merkezi   tarafından  

yapılan   değerlendirmede   Ebola   Virus   Hastalığı   olanlarla   temas   edenlere   seyahat   kısıtlaması  

getirilmiştir.    Temas  öyküsü  olanlar  için  son  temastan  21  gün  geçtikten  sonra  sivil-­‐ticari  uçaklarla  

veya  toplu  taşım  araçları  ile  seyahat  edilebileceği  belirtmiştir.    Hasta  yolcuların  ise  doktor  veya  

sağlık   otoritesinden   seyahat   edebilir   belgesi   alması   gerektiği,   bu   belge   olmadan   seyahat  

edilemeyeceği  bildirilmiştir.  

Ülkemizde   Ebola   Virus   Hastalığı   Görülen   Bölgelerden   ve   Endemik   Ülkelerden   Gelen   Seyahat  

Araçlarında  Ateşli  Vaka  Yönetimi  için  Sivil  Havacılık  Tarafından  Alınması  Önerilen  Önlemler    

DSÖ’nün   Uluslararası   Sağlık   Tüzüğü   acil   komitesinin   08.08.2014   tarihli   Batı   Afrika’da   Görülen  

2014   Ebola   Salgını   Tebliği’nde   de   yer   aldığı   üzere   ebola   virus   dolaşımının   devam   ettiği   ülkeler  

uluslararası  çıkış  kapılarında,  olası  ebola  hastalığı  düşündürecek  açıklanamayan  ateşi  olan  kişileri  

taramak   ile   yükümlü   tutulmuştur.   Bu   bağlamda   da   ülkemize   yapılacak   olan   uçuşlar   öncesinde  

tüm   yolcuların   söz   konusu   tarama   işleminden   geçmesi,   ateşi   tespit   edilen   vakaların   ise   uçuş  

öncesi   doktor   veya   sağlık   otoritesinden   seyahat   edebilir   belgesi   alması   durumunda   seyahatine  

izin  verilmesinin  sağlanması  uygun  olacaktır.  Tarama  işleminde  yer  alan  ateş  ölçümünün  yanı  sıra  

ebola   virus   hastası   ile   temas   öyküsünü   sorgulayan   bir   anketin   doldurtulması,   temas   öyküsü  

olanlar  için  son  temastan  21  gün  geçtikten  sonra  seyahatine  izin  verilmesi  önerilmektedir.      

Bu  aşamadan  sonra  seyahat  esnasında  seyahat  aracı  içerisinde  sağlık  sorunu  olabilecek  yolcunun  

değerlendirilmesi  kabin  ekibi  tarafından  yapılır.    Eğer  ateş  ve  ebola  virüs  hastalığını  düşündüren  

bulguları  olan  yolcunun  tespit  edilmesi  halinde;    

Ebola   Virüs   Hastalığı   Görülen   Bölgelerden   ve   Endemik   Ülkelerden   Gelen   Seyahat   Araçlarında  

Ateşli  Vaka  Yönetimine  Göre  Davranılmalıdır:    

Hasta  yolcu  ile  tek  bir  kabin  memurunun  ilgilenmesi  ve  bu  kabin  memurunun  başka  herhangi  bir  

hizmette  görev  almaması  sağlanmalıdır.      

Kabin  personeli  için,  N95  maske,  koruyucu  gözlük,  yüz  siperliği,  sıvı  geçirmez  önlük  ve  pantolon-­‐

tulum  ve  sıvı  geçirmez  ayakkabı  koruyucu  kullanması  sağlanmalıdır.  Ayrıca  çift  (üst  üste  iki  adet)  

kalın  lateks  eldiven  giyirek  hasta  yolcu  ile  temas  etmelidir.  Koruyucu  kişisel  ekipmanlar  ile  uçak  

içerisinde   dolaşmamalı,   sadece   hasta   yolcu   ile   temas   ederek   hasta   yanında   bulunmalıdır.   Arka  


15  

 

koltuğa   alınma   kabin   memuruna   hareket   serbestisi   ve   diğer   yolcularla   bağlantıyı   görsel   olarak  



kesecektir.  

Seyahat   aracı   içerisinde   başka   bir   bölüme   geçilecek   olursa   kişisel   koruyucular   uygun   şekilde  

çıkartılarak,  sıvı  geçirmez  ağzı  kilitli  poşet  içerisinde  diğer  yolcuların  temas  etme  ihtimali  olmayan  

bir   alana   konulması   gerekir.   Hasta   yolcu   ile   tekrar   temas   gerektiğinde   aynı   önlemler   yeniden  

alınmalıdır.  Eğer  bir  başka  yolcunun  yardımı  veya  teması  olacak  olursa  aynı  koruyucu  önlemler  o  

yolcu  için  de  alınmalıdır.    

Ebola   endemik   veya   ebolavirüs   dolaşımının   olduğu   bölgelerden   gelen   ulaşım   araçlarındaki  

yolculara  yönelik  olarak;  

1.  Ebola  virus  hastalığının  o  bölgelerde  görüldüğünü,  

2.  Ateş   ve/veya   ciddi   başağrısı,   kas   ağrısı,   aşırı   halsizlik,   bulantı,   kusma,   ishal,   karın   ağrısı,  

açıklanamayan  kanamaları  olması  durumunda  acilen  bir  sağlık  kuruluşuna  başvurmalarını,  

3.  21   gün   içerisinde   doktora   başvurmaları   gerekirse   başvuruda   mutlaka   geldikleri   bölgeyi  

belirtmeleri  gerektiğini  

Ifade  eden  kısa  bilgi  notu  verilmeli  ve  seyahat  aracı  içi  anons  yapılmalıdır.    

Türkiye  Hudut  ve  Sahiller  Sağlık  Genel  Müdürlüğüne  bağlı  sağlık  denetleme  merkezleri  tarafından  

enfekte   bölgeden   gelen   seyahat   araçları   için   uygulanacak   sağlık   tedbirleri   uluslararası   giriş  

noktalarında  uygulanır.  

   


 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

16  

 

9. EBOLA VİRÜS HASTALIĞI GÖRÜLEN BÖLGELERDEN ve 



ENDEMİK ÜLKELERDEN GELEN SEYAHAT 

ARAÇLARINDA ATEŞLİ VAKA YÖNETİMİ  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 



 

 

 



 

 

 

 

Semptomlar ortaya çıkmadan önceki 21 gün içinde; 

• 

Ebola virüsü hastalığı olan veya ateşli hastalığı olan birisi veya vücut salgıları ile temas etmiş 



• 

Endemik  bölgede  yarasa,  kemirgen  veya  maymun,  şempanze  gibi  primatlar  ile  doğrudan  temas 

(dokunma, ısırılma, etini yemek vb). 

 

Ateşi olan  vaka (38.5 



0

C ve üzeri) 

Vaka ile İlgilenecek personel hemen 

eldiven, maske ve koruyucu önlük 

giyilmeli

 

 HAYIR 

Seyahat öncesinde hekim tarafından 

tanısı konulmuş bir hastalığı var mı?

 

EVET 

HAYIR 

EVET 

Tanısı ve Tedavisi 

Sorgulanmalı

 

EVH Şüphesi Devam 



Ediyor mu? 

 

HAYIR 



EVET 

Ciddi başağrısı,  



Kas ağrısı,  

Aşırı halsizlik, 



Bulantı, 

Kusma,  



İshal,  

Karın ağrısı,  



Vücüdunda döküntüsü 

morarması, 

var mı? 

 

HAYIR 

• 

Hasta yolcu, mümkün olduğu kadar diğer 



yolculardan ayrılmalı, 

• 

Eğer hasta olan yolcunun öksürük – hapşırık gibi 



şikayetleri mevcutsa cerrahi maske takması 

sağlanmalı,  

• 

Eğer  hasta  yolcu  maske  takmayı  tolere  edemezse  



yeterli  miktarda  kağıt  havlu  veya  kağıt  mendil  

verilerek  ağzını-­‐burnunu  kapatması  istenmeli,    

• 

Kullanılmış kağıt havlu ve mendillerin temas 



edilmeden atılmasını sağlayacak şekilde plastik, 

sıvı geçirmeyecek bir torba kullanılması 

sağlanmalı, 

• 

Olası kusma için bol sayıda kusma poşeti 



sağlanmalı ve kullanım sonrasında hemen ağzı 

kilitli plastik torba içerisinde atılmalı, 

• 

Varış noktasına hızla bilgi verilmeli, Türkiye 



Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğüne 

bağlı giriş noktası Sağlık Denetleme Merkezine 

haber verilmeli. 

Hasta yolcu mümkün olduğu kadar 

diğer yolculardan ayrılmalı, hastalığına 

yönelik gereken müdahale yapılabilir 

 

EVET 


17  

 

10.  EBOLA  VİRÜS  HASTALIĞI  VAKA  BİLDİRİM  FORMU  

 

Cinsiyeti

(    ) E


(    ) K

Yaşı

İlçesi

İli

Ülke

Sağlık Çalışanı (    )



Şikayet Başlama Tarihi

Hastaneye Başvuru Tarihi

(    ) E

(    ) E


(    ) E

(    ) H


(    ) H

(    ) H


(    ) E

(    ) E


(    ) E

(    ) H


(    ) H

(    ) H


(    ) E

(    ) E


(    ) E

(    ) H


(    ) H

(    ) H


(    ) E

(    ) E


(    ) H

(    ) H


(    ) E

(    ) H


(    ) E

(    ) H


(    ) E

(    ) H


(    ) E

(    ) H


(    ) E

(    ) H


(    ) E

(    ) H


Numune Alma Tarihi

T emas  şekli  

Lütfen 2. sayfaya geçiniz

S on  21  gün  içinde  endemik  bölgelere  

seyahat  öyküsü

Baş ağrısı

Diğer  (Belirtiniz):

Döküntü


Evet ise tarih…………………….

İshal


Kusma

Yaygın Vücut Ağrısı

Maymun, şempanze, goril, yarasa, kirpi, 

antilop gibi hayvanlarla temas öyküsü

E VH  nedeni  ile  ölen  kişinin  cenazesi  ile  temas  

öyküsü


Hasta kişilerin kan ve vücut salgılarıyla 

korunmasız temas 

Hasta kişilerin kan ve vücut salgılarıyla 

korunmasız temas 

E ndemik  bölgeye  S eyahat  Ö yküsü  Hayır  ise    

Evet ise tarih…………………….

Evet ise tarih…………………….

EPİDEMİYOLOJİK HİKAYE

Baba Adı


Halsizlik

Karın Ağrısı

Bulantı

Vücutta Morluklar (Ekimoz)



Kanamalar

E B OL A  VİR ÜS   H AS T AL IĞ I  VAK A  B İL D İR İM  F OR MU  (Ön  yüz )

HASTANIN ŞİKAYETLERİ

 HASTA BİLGİLERİ

Mesleği


Telefonu

T.C.Kimlik No / 

Pasaport no

Adı ve Soyadı

Ateş (≥ 38.5°C

)

T .C .



S A ĞL IK  BA KA NL IĞI

Türkiye  Halk  S ağlığı  K urumu

Adresi 

(Kendisine 



Ulaşılabilinecek Adres)

E ndemik  bölgeye  S eyahat  Ö yküsü  E vet  ise    

Seyahat öyküsü varsa hangi ülkeye seyahat

edilmiştir? (Belirtiniz)…………………………..              

Evet ise tarih…………………….

Öğrenci    (     )

Diğer (Belirtiniz): 

Çocuk (    )

Evet ise tarih…………………….

…………………..………..Halk Sağlık Müdürlüğü



18  

 

 



 

(    ) E


(    ) E

(    ) E


(    ) H

(    ) H


(    ) H

(    ) E


(    ) E

(    ) E


(    ) E

(    ) H


(    ) H

(    ) H


(    ) H

(    ) E


(    ) E

(    ) E


(    ) E

(    ) H


(    ) H

(    ) H


(    ) H

(    ) E


(    ) E

(    ) E


(    ) H

(    ) H


(    ) H

(    ) E


(    ) E

(    ) E


(    ) H

(    ) H


(    ) H

(    ) E


(    ) E

(    ) E


(    ) H

(    ) H


(    ) H

(    ) E


(    ) E

(    ) E


(    ) H

(    ) H


(    ) H

İletişim  Bilgileri:

………………….…..Halk Sağlık Müdürlüğü

Akciğer dinleme bulguları (Belirtiniz):

FİZİK MUAYENE

Ateş                                                      

Bilinç 

bozukluğu



T aş ikardi

Diğer (Belirtiniz):

Anemi

Trombositopeni



(    ) 

2. Şüpheli vaka tanımına uyan hastalardan numune alınacak (Bknz. Numune Alma Talimatı) ve bu form doldurulacaktır. Numune ile birlikte form

zaman geçirilmeden Halk Sağlığı Müdürlüğünce teslim alınacaktır. Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından form ile birlikte numune uygun şartlarda referans 

laboratuvara ulaştırılacaktır. 

Hipo-

tansiyon


Hastanın Adı ve Soyadı

Makülo papüler 

döküntü

Karında hassasiyet



…. °C

E B OL A  VİR ÜS   H AS T AL IĞ I  VAK A  B İL D İR İM  F OR MU  (Arka  yüz )

VAKANIN TAKİP EDİLDİĞİ SAĞLIK KURULUŞU BİLGİLERİ

Telefonu


VERİLEN TEDAVİ

PTZ uzaması

AST/ALT Yüksekliği

Şifa


Sevk

(    ) 


(    ) 

D iş eti  

K anamas ı

Amilaz-Lipaz yüksekliği

E kimoz

Diğer (Belirtiniz):



Trombosit 

süspansiyonu

Taze Donmuş 

Plazma


Eritrosit süsp.

Lökopeni


E pis taks is

Vajinal kanama

Eks

….…../..…../201…



Eks Olmuşsa Tarihi  

(    ) 


SONUÇ

S alah


Hematuri

Gastrointestinal 

sistem kanaması

Sağlık Kuruluşunun Adı: 

Muayene Eden Hekimin 

Adı Soyadı

Numune Gönderim Tarihi ……………………

Gönderilen  Numune  T ipi:              K an  (        )                    D oku  (        )                        

D iğer… … … … … … ..

NUMUNE BİLGİLERİ

LABORATUVAR BULGULARI

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Zoonotik ve Vektörel Hastalıklar Daire Başkanlığı Tel. 0312 565 56 75 Faks: 0312 565 56 71

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Mikrobiyoloji Referans Laboratuvarları Daire Başkanlığı, Ulusal Arbovirüs ve Viral Zoonotik Hastalıklar Referans

Laboratuvarı Tel: 0312 565 5631 /5547/5340; Faks: 0312 565 5569

1. Bu form, hastanın takip ve tedavisinin yapıldığı sağlık kuruluşundaki ilgili hekim tarafından doldurulacaktır.

3. Ayrıca Halk Sağlığı Müdürlüğü numune ile gönderdiği vaka bildirim formununun bir nüshasını da Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanlığı, Zoonotik

ve Vektörel Hastalıklar Daire Başkanlığına gönderecektir (Öncelikle 0312 565 56 71 numaralı faksına ve akabinde resmi yazı ekinde).

4. Hasta eks olmuşsa durum vakit kaybedilmeden Halk Sağlığı Müdürlüğüne bildirilecek, Halk Sağlığı Müdürlüğü Türkiye Halk Sağlığı Kurumu

Başkanlığı, Zoonotik ve Vektörel Hastalıklar Daire Başkanlığına bildirilecektir. EVH şüpheli vakaların eks olması durumunda daha önce numune

alınmamış ise mutlaka tanı için numune alınmalıdır.

İmzası   

Ebola Tanı Testi Sonucu   Pozitif  (    )    Negatif (    ) 

Ebola Tanı Test Tarihi………….

D-dimer Yüksekliği

aPTT yüksekliği 

Akciğer grafisinde 

infiltrasyon

Diğer (Belirtiniz): 



Yüklə 0,91 Mb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin