Ən aşağı xərclə mümkün olan ən yüksək hasilatı əldə etməyə çalışan təşkilatların idarə olunması proseduru

Kaizen metodu

Kaizen metodu ən aşağı xərclə mümkün olan ən yüksək hasilatı əldə etməyə çalışan təşkilatların idarə olunması proseduru. Bunu etmək üçün, təməl olaraq, prosesdə iştirak edən bütün vəzifələri optimallaşdırmaqdır ki, hamısı təsirli və eyni zamanda səmərəlidir. Yəni istehsal sisteminin hər bir hissəsini mükəmməlləşdirməyə çalışır. Kaizen metodunun təklif etdiyi fəlsəfə budur ki, bir sıra kiçik dəyişikliklər nəticəsində son nəticələrdə böyük irəliləyişlər əldə edə bilərik, çünki hər kiçik dəyişiklik son effekti artırır.

Kaizen metodunun beş S-si. Kaizen metodu beş S kimi tanınan bir sistem ilə xarakterizə olunur, çünki bu hərflə başlayan beş yapon sözü daxil edir və hər biri bu metodologiyanın tətbiq edərkən nəzərə almalı olduğumuz keyfiyyətlərindən birini göstərir. Aşağıda hamısını təfərrüatlı bilmək üçün onları parçalayacağıq.

Seiri. Kaizen metodunun ilk S-si Seiri termininə uyğundur. Bu konsepsiya şirkətin etmək üçün hazırladığı elementlərin təşkilatlanmasına yönəlmişdir istehsal üçün vacib olan və eyni zamanda az miqdarda və ya heç bir şey verməyən digər hissələri ortaya çıxan hissələr arasındakı fərq.

Seiton. İlk identifikasiya edildikdən sonra Seiton və ya sifariş gələcəkdir. Söhbət əvvəlki məqamda müəyyənləşdirdiyimiz müsbət hissələrin siyahısı hazırlanmasından gedir. Bu tapşırığın məqsədi prosesimizdəki bütün vacib tapşırıqların xülasəsinə sahib olmaq və hamısının lazımi səviyyədə müəyyənləşdirilməsidir. Bu şəkildə, əvvəllər etdiyimiz bir iş olduğu üçün gələcəkdə onları tapmaq üçün mənbələrdən istifadə etmək məcburiyyətində qalmayacağıq.

Altı. Seisoda Kaizen metodunun açarı mövcuddur. Şərq Şirkətimizin istehsal sistemi daxilində mümkün səhvləri və ya təsirsiz hərəkət formalarını tapacağımız nöqtədir. Yalnız onları müəyyənləşdirməklə deyil, vacib olan hər biri üçün bir vasitə tapmaqdır.

Seuketsu. Beləliklə Seiketsu’ya çatacağıq, dördüncü S. Bu nöqtədə təklif olunan şeyin əhəmiyyəti bütün işçilərin müvafiq iş mühitindən zövq alması və bununla da rəqabətçi bir komanda qura bilməsi üçün mənbələrə sahib olmaq. Və bir şirkət yalnız onun üçün uyğun alətlərə sahib olduqda zirvəyə çata bilər.

Shitsuke. Shitsuke, Kaizen metodunun 5 S dairəsini bağlayan bir anlayışdır. Bu nöqtə təşkilatın bütün üzvlərinin metodologiya ilə götürməli olduqları öhdəliyə istinad edir. Bu sistemin təklif etdiyi hərəkət üçün bir rəhbər olaraq hər kəsin eyni istiqamətdə sıraya girməsi vacibdir. Yalnız bundan sonra ən yaxşı nəticələr əldə ediləcəkdir.

Bençmarkinq və onun növləri

Benchmarking, seçilən sektorda lider olmaq üçün, yada uğurlu olmaq üçün öz məhsullarını, xidmətlərini və fəaliyyətlərini sektordakı rəqibləri ilə yaxudda sektordan kənar ama uğurlu olan şirkətlərlən nümunə götürərək və ya onlarla iş birliyi edərək inkişaf etdirmə  prosesidir. Məqsəd isə şirkət içərisində lazımlı olan fəaliyyətin yada prosesin inkişafıdı yaxudda əməkdaşlıq varsa hər iki tərəfin zəif olduqları tərəfləri benchmarkingə getdiyi şirkətdən öyrənməsdir. 

Benchmarking Növləri

Şirkət içi Müqayisə : Şirkət içərisində olan proses və fəaliyyətlərinizi daha yaxşı tanımağınızı təmin edir. Ən qısa və ən az xərcli olan müqayisə  növüdür. Altı aydan daha qısa  vaxtda baş verir. Departamentlər arası həlledici proseslər bir biri ilə müqayisə edilir, hər departament  daha yaxşı tərəflərini ortaya qoyaraq digər departamentləridə daha sürətli daha intensiv işləməyə yönəldir.

Rəqiblə Müqayisə: "Rəqiblə Müqayisə" eyni mövzuda, müəyyən prosesləri birbaşa rəqiblə müqayisə etməkdir. Şirkətin özünə xas sirləri olacağından rəqiblə bəzi məsələlərdə əməkdaşlıq etmək həm çətindir, həm də ilk başda qurumun içində də müxalif səslər eşidiləcəkdir. Rəqiblərə aid göstəricilər dövlətə açıq informasiya mənbələrindən, satış təşkilatından və ya tədarükçülərdən alına bilər.

Kütləvi Müqayisə: Kütləvi Müqayisə 6-12 ay arasından daha az bir zamanda baş verər və rəqiblə müqayisə etməyə görə daha az bedcə istəyir. Sektordakı oyunçuların öz aralarında müqayisə edib, özlərinə lazım olan məlumat bazanı yaratmaq istəməsi kütləvi müqayisə üçün uyğun misal olaraq göstərilə bilinər. Kütləvi müqayisə adətən statistik metodlarla həyata keçirilir.

Gizli Müqayisə: Rəqibin xəbəri olmadan, onun fəaliyyəti ilə müqayisə etməyə "Gizli Müqayisə" deyilir. 6-12  ay arasında zaman lazımdır və rəqiblə müqayisə metodundan daha çox büdcə istəməkdədir. Gizli müqayisə etməyi idarə heyyətinə qəbul etdirmək daha asandır. Rəqiblə əməkdaşlığa ehtiyac olmadığından heç bir şirkətdən asılı olunmaz ancaq toplanacaq məlumatların səhv olub olmadığının bilinməsi çətindir.

Funksional Müqayisə: Bu metoda görə şirkətlər içində olduğu sektordan deyildə, fəaliyyətlərini müqayisə edəcək şirkəti qırağ sektordan seçirlər.Ancaq əsas məsələ lazım olan fəaliyyət üçün maksimum faydanı verə biləcək şirkəti tapa bilməkdir. Misal üçün bir super market kredit vermək istəyir və bunu ən yaxşı kredit sistemi olan bankla əməkdaşlıq edərək həyata keçirdir.

Ən Yaxşı İlə Müqayisə:  Bu metodda əməkdaşlıq ediləcək şirkətlərin və yaxud fəaliyyətlərin müqayisə ediləcək şirkətlərin hansı sektorda, hansı pazarda və hansı gücdə olmasına baxılmır. Dünyanın ən yaxşı fəaliyyət göstərən şirkətlərindən nümunələr alınır. Ama bu nümunələrin şirkət proseslərinə tətbiq olunması biraz çətin olur.