Fan nomi: biznes rejalashtirish mavzu: bozor iqtisodi sharoitida rejalashtirish va bashorat qilish

FAN NOMI: BIZNES REJALASHTIRISH
MAVZU: BOZOR IQTISODI SHAROITIDA REJALASHTIRISH VA BASHORAT QILISH
Mustaqil ish
Bajardi: Abduxakimov Jamshid
Tekshirdi: Mirzayeva Sh
Samarqand iqtisodiyot va servis instituti

• Bozor sharoitlarida rejalashtirish va bashorat qilishning obyektiv zarurati

• Rejalashtirish va bashorat qilishning normativ asoslari

• Rejalashtirish va bashorat qilishning maqsad va vazifalari

Reja:
Bozor sharoitlarida rejalashtirish va bashorat qilishning obyektiv zarurati
Arab mamlakatlaridagi ko‘plab firmalar «Firma unga foyda keltirmaydigan mutaxassislarni ushlab turmaydi» degan shiorga amal qiladi. Firmaga foyda keltirish uchun bozor konyunkturasida to‘g‘ri yo‘nalishni tanlash, bozordagi o‘z o‘rnini to‘g‘ri va aniq belgilay olish, darhol olinadigan foydani emas, balki uzoq istiqboldagi rivojlanishni ko‘ra bilish muhim ahamiyat kasb etadi. Shu va shu kabi vazifalar zaminida bashorat qilish va uning yakunlovchi qismi bo‘lgan rejalashtirish yotadi.
U korxona maqsadlarini shakllantirish, unga erishishning vosita va usullarini aniqlash jarayonidan iboratdir. Rejalashtirishning natijasi - reja, hatti harakatlarning motivlashtirilgan modeli bo‘lib, u iqtisodiy muhit va qoyilgan maqsadlarni bashorat qilish asosida yaratiladi
Rejalashtirish - bu belgilangan maqsadlarga erishish uchun aniq harakatlar mazmuni va ketma-ketligini aniqlash.
Rejalashtirish biznesning kelajagini ko'rib chiqishga, tashkilot (korxona) ning ishlab chiqarish-iqtisodiy faoliyati strategiyasi va taktikasini ishlab chiqishgaimkon beradi va natijada ko'zlangan maqsadga samaraliroq natijaga olib keladi
Rejalashtirish jarayoni tashkilot faoliyatining eng qiyin bosqichlaridan biri bo'lib, unga bilim, katta aqliy kuch, vaqt talab etiladi (mutaxassislar biznes-rejani tuzish o'rtacha kamida 200 soat davom etadi deb hisoblashadi) va eng muhimi, iroda qarorlar va achchiq oxirigacha borish istagi
Rejalashtirish - bu korxonani maqbul boshqarish uchun muhim shartlardan
biri bo'lib, uning jarayonida quyidagi maqsadlarga erishiladi

• Tashkilotning asosiy maqsadlarini amalga oshirish uchun iqtisodiy resurslarning yo'nalishi

• Jiddiy xatarlarsiz uzoq muddatli istiqbolda maksimal foyda olish
• Xavfni va asossiz yo'qotishlarni minimallashtirish uchun voqealarni kutish
• Har xil faoliyat turlari va bo'limlarni muvofiqlashtirish
• Tashkilotda alohida xodimlar va umuman guruhlarning manfaatlarini muvofiqlashtirish
• O'zgargan holatlar bilan bog'liq harakatlarni tuzatish
• Muayyan tadbirlarning tartibi, ketma-ketligi va muddatlari bajarilishini nazorat qilish.

Iqtisodiy reja bu quyidagilarni o'z ichiga olgan tadbirkorlik sub'ektlari uchun harakatlar dasturidir.
a) strategiyalarni amalga oshirish bo'yicha chora-tadbirlar majmuini ishlab chiqadi
va kerakli natijalarga erishish yo'llari va usullarini belgilaydi;
b) ish tartibini belgilaydi: aniq tadbirlarning ketma-ketligi va muddatlari;
v) buning uchun zarur bo'lgan resurslarni hisoblab chiqadi: asosiy va aylanma mablag'lar,
mehnat va inson resurslari;
g) rejalashtirish davri oxirida erishiladigan ko'rsatkichlarni tuzatadi.
Bashorat qilish
Korxona, tarmoq va sohalar miqyosida hamda butun mamlakat miqyosida iqtisodiyot holatini ilmiy asosagan holda oldindan ko‘ra bilishdir. Bashorat qilish shuningdek, iqtisodiyotning u yoki bu holatiga erishishning muqobil yo‘llari, usullari va muddatlarini tanlash yoki muhokama qilishni ham anglatadi
Rejalashtirishning roli muhimligi alohida isbot talab qilmaydi. Aynan rejalashtirish va bashorat qilish nimani, qancha, qachon va kim uchun ishlab chiqarish kerak degan savollarga javob topadi. Xususan, ko‘plab korxona yaratilishi va faoliyati rejalashtirishdan boshlanadi. Rejalashtirish mavjud ishlab chiqarish quvvatlari, raqobatli afzalliklardan maksimal foydalanish, turli xato va kamchiliklarning oldini olish, iqtisodiyotdagi yangi tendentsiyalarni kuzatish va ulardan ishlab chiqarish faoliyatida foydalanish, korxona faoliyatining kuchsiz tomonlarini aniqlash va bartaraf qilish hamda asoslanmagan tavakkalchiliklarning oldini olishga imkon beradi. Shunday qilib, bozor iqtisodiyoti rejalashtirishni ham bashorat qilishni ham inkor etmaydi.
Ularning ikkalasi ham korxona, birlashma va boshqa ishlab chiqarish tuzilmalarining o‘z kuchi bilan yoki buning uchun maxsus jalb qilingan ilmiy tashkilotlar, oliy o‘quv yurti mutaxassislari hamda ayrim olim va mutaxassislar yordamida amalga oshirilishi mumkin.
Hozirgi kunda bashorat hisob-kitoblari bir qator etakchi tarmoqlar tomonidan strategik dastur va rejalarni ishlab chiqish, ilmiy tadqiqotlar o‘tkazish, tajriba konstruktorlik ishlarini amalga oshirishda foydalanilmoqda. Reja va bashoratlar iqtisodiyotning quyi bosqichlari – korxona, firma va ishlab chiqarish birlashmalarida ham menejmentning muhim elementi hisoblanadi.
E’tiboringiz uchun rahmat!!!