Fİrarperest yazan: Elif Şafak Yayın hakları

1 
 
   
FİRARPEREST 
 
  Yazan: Elif Şafak 
  Yayın hakları: © Doğan Egmont Yayıncılık ve Yapımcılık Tic. A.Ş. 
  Bu  eserin  bütün  hakları  saklıdır.  Yayınevinden  yazılı  izin  alınmadan 
kısmen veya  tamamen  alıntı  yapılamaz, hiçbir şekilde kopya edilemez, 
çoğaltılamaz ve yayımlanamaz. 
  Dijital yayın yarihi: Eylül 2012/ ISBN 978-605-09-1073-5 
  Kapak tasarımı: Uğurcan Ataoğlu 
  Doğan Egmont Yayıncılık ve Yapımcılık Tic. A.Ş. 
  19 Mayıs Cad. Golden Plaza No. 1 Kat 10, 34360 Şişli - İSTANBUL 
  Tel. [phone] / Faks (212) 355 83 16 
  www.dogankitap.com.tr 
/ 
[e-mail] 
/ 
[e-mail] 
   
downloaded from KitabYurdu.org

2 
 
Firarperest 
  Elif Şafak
 
 
   
  
 
   
  
 
   
 
   
   
downloaded from KitabYurdu.org

3 
 
   
 
   
   
downloaded from KitabYurdu.org

4 
 
   
     Anarşist Aşklar 
   
 
 
   
Adam  ve  kadın,  uzun  senelerdir  evliler.  Seviyorlar  birbirlerini, 
orası  kesin.  Ama  eskisi  gibi  değil.  Zaten  nicedir  hiçbir  şey  eskisi  gibi 
değil.  Eskiden  sevdalar  daha  mı  tutkuluydu,  hasretler  daha  mı  derin? 
Sevgilinin saçının bir teline ne şiirler yazılırdı hani. Bir kez görmekle ne 
kadar  çok  sevilirdi  insan.  Kapı  aralığından  uzanan  bir  baş,  perde 
arkasında bir kadın gölgesi, belli belirsiz bir tebessüm, gözbebeklerinde 
saklı  ateş  ve  har.  Uzaktan  da  sevilirdi  yâr.  Mümkündü.  Hem  mümkün 
hem  imkânsızdı  aşk.  Hayatın  bir  parçasıydı  dokunmadan  sevmek. 
Yaklaşmadan.  Aşk  bugün  var,  yarın  kaçtı  kaçacak  bir  ada  tavşanıydı 
sanki.  Öylesine  ürkek.  Kimse  yüzde  yüz  emin  olamazdı  aşka  "sahip" 
olduğundan.  Mülkü  yok,  tapusu  yoktu.  Daha  mı  anarşistti  eskiden 
aşklar? 
   
Sahi  "yârim"  ne  güzel  kelimeydi.  Ağızda  akide  şekeri.  "Yâ-  rim" 
der,  sonra  bir  es  verir,  gayriihtiyari  susardın.  Söyleyecek  söz  kalmazdı 
ardından.  Tek  başına  kaç  cümleye  bedeldi  kelimeler.  Eskiden  harfler 
daha  mı  kıymetliydi?  Bir  mektup  yeterdi  aylar  süren  ayrılıkların 
sessizliğini  kapatmaya.  Tek  bir  yemin  yeterdi  aradaki  mesafeleri 
azaltmaya.  Artık  hiçbir  şey  o  kıvamda  değil.  İbre  şaştı,  ayar  bozuldu 
sanki.  El  titredi,  akort  bozuldu  sanki.  İlişkilerimizin  ahengi  eskisi  gibi 
değil.  Kelime  cömerdi,  duygu  cimrisi  bugünün  insanı.  Konuşmaya 
gelince  açıyor  ağzını,  duygulanmaya  gelince  tutuyor  kendini.  Zaman 
yok ya, hep bir telaş halindeyiz ya, bunca koşuşturma arasında kimsenin 
durup da duygulanmaya vakti yok. 
   
"Bütün  meslekler  insan  ruhunu  kemirir  durur.  Bir  tanesi  hariç: 
Şairlik."  Böyle  demişti  Charles  Baudelaire.  Artık  bu  durum  da  değişti. 
downloaded from KitabYurdu.org

5 
 
Şimdilerde  şairlik  dahil  bütün  meslekler  ruhumuzu  kemirip  duruyor, 
inceden  inceden.  Makyajla  kapatıyoruz  kemirilen  yerlerin  üstünü, 
ruhumuzdaki 
gedikleri, 
benliğimizdeki  oyukları.  Meşguliyetle, 
sosyallikle, unvanla, kariyerle, şan şöhretle kapatıyoruz. Ama alttan alta 
bir çoğumuz aynı dertten mustaribiz: Tamamlayamadığımız bir eksiklik 
duygusunu, azalmayan bir bezginliği sırtımızda un çuvalı gibi taşıyoruz. 
Monoton bir değirmentaşı günlerin akışı. Dönüyor kendi ritmiyle. Bizi o 
çarkın dışına çıkaracak bir aşk arıyoruz. Sıradışı bir sevda. Ama gel gör 
ki  ne  Ferhat'ız  dağları  delecek,  ne  Simurg  kuşlarıyız  mavilikte  kanat 
çırpacak. Hem gizliden gizliye masalsı ve destansı bir sevda arıyor hem 
de masalları ve destanları hayatımızdan satır satır siliyoruz. 
   
Adam  mesleğinde  hayli  yükselmiş,  kadınsa  çocukları  büyütmüş 
artık.  Ne  sıradışı  bir  heyecan  var,  ne  yeni  bir  sınav.  Birbirlerine 
tahammül  edemedikleri  zamanlar  da  oluyor.  Aynı  çatı  altında  iki  ayrı 
dünya kurmuşlar kendilerine, daracık bir kesişim gösteren iki ayrı küme 
gibiler.  Öyle  günler  oluyor  ki,  "Çekip  gitsem"  diyor  adam  içinden. 
"Yeniden  başlasam  hayata,  tazelensem,  yenilensem.  Kırkından  sonra, 
ellisinden  sonra  yepyeni  bir  hayata  atılanlar  var.  Ben  de  geç  kalmış 
sayılmam.  Bunca  zaman  karımı  ve  çocuklarımı  incitmemek  için  hep 
alttan aldım, ama artık çocuklar büyüdü, karım da kendine yeter. Üstelik 
erkek  olmanın  biyolojik  avantajları  var.  Bir  kadın  altmışında  anne 
olamaz  ama  bir  erkek  altmışında,  hatta  yetmişinde  baba  olabilir. 
Kadınlar  önce  çocuklarına,  sonra  torunlarına  bağlı  oluyor.  Halbuki  bir 
erkek bağımsız kalabilir. Gidebilirim istersem. Bir gün belki..." 
   
Öyle  günler  oluyor  ki,  "Çekip  gitsem"  diyor  kadın  içinden. 
"Yeniden  başlasam  hayata,  tazelensem,  yenilensem.  Otuz  beş  yaşına 
kadar ha bire didişiyorsun, ya ailenle akrabalarınla, ya arkadaşlarınla, ya 
sevdiğinle, ya bedeninle. Otuz beş-kırk arası yavaş yavaş duruluyorsun. 
Ama esas kırkından sonra başlıyor kadınlık. Kadın ancak o yaştan sonra 
pişiyor,  olgunlaşıyor,  kendini  buluyor.  Bunca  zaman  kocamı  ve 
downloaded from KitabYurdu.org

6 
 
çocuklarımı kırmamak için hep alttan aldım, ama artık çocuklar büyüdü, 
kocam  da  kendine  yeter.  Hem  kadın  olmanın  avantajları  var.  Erkekler 
nedense  yalnız  kalamıyorlar.  Ürküyorlar  yalnızlıktan.  Karanlıktan 
korkan  oğlan  çocukları  gibiler.  Halbuki  kadınlar  yalnız  yaşayabiliyor. 
Yalnız ve bağımsız. Bir kez dul kalan kadın kolay kolay evlenmiyor. Bir 
ilişkiden  çıkan  kadın  kolay  kolay  yenisine  başlamıyor.  Biz  kadınlar 
erkeklerden daha dayanıklıyız. Gidebilirim istersem. Bir gün belki..." 
   
Gitmek  ama  nereye?  Tası  tarağı  toplayıp  Ege'de  bir  köye  mi 
gitmeli? Bodrum'a, Kaş'a ya da adı sanı duyulmamış bir sahil kasabasına 
mı çekilmeli? Sırtta çanta, elde tren bileti, dünyayı mı dolaşmalı yoksa? 
Yahut  Uzakdoğu'ya,  Hindistan'a  filan  mı  gitmeli,  mümkün  olduğunca 
uzağa, kendinden kaçarcasına? Kaç hayat yaşayınca yorulur insan? Kaç 
seneden  sonra  yaşlı,  kaç  hezimetten  sonra  bezgin,  kaç  sevdadan  sonra 
kalpsiz, kaç kelimeden sonra lâl olur kişi? 
   
Ne adam göze alabiliyor çekip gitmeyi, ne kadın. Kalıyorlar aynı 
yerde,  tıpatıp  aynı  şekilde.  Evlilikleri  orada  burada  konuşuluyor,  "en 
başarılı  evlilikler"  arasında  sayılıyor.  Parmakla  gösteriliyorlar.  Bunca 
senedir mutlu bir evlilik yürütmenin sırrını soranlara "karşılıklı sevgi ve 
saygı" diyorlar gülümseyerek. Diyemiyorlar ki "karşılıklı sevgi ve saygı 
ve  bir  de  karşılıklı  bir  türlü  çekip  gidememek..."  Günler  günleri 
kovalıyor.  Günler  günleri  aynen  tekrarlıyor.  Yoruluyorlar.  Yaşamaktan 
değil, yaşayamamaktan yoruluyorlar. 
   
 
   
 
   
downloaded from KitabYurdu.org

7 
 
   
  Huzursuz Ruh 
   
 
 
   
Yolculuk  etmeyi  niye  bu  kadar  seviyorum  bilmiyorum.  Tek 
bildiğim yollarda özgürleştiğim, romanlarımı hep oradan oraya giderken 
tesadüfen bulduğum ve ilk satırlarını yolculuklarda yazdığım. Sevmenin 
de ötesinde bir ihtiyaç bu, kanımda  deveran  eden bir saklı iptila. İllaki 
çıkmalıyım  yolculuklara.  Uzun  süre  yolculuk  etmez,  edemez  isem  bir 
eksiklik  hissetmeye  başlıyorum.  Bir  tıkanıklık.  Akmıyor  sanki  hayat, 
illaki gitmem gerek. 
   
Gitmek  ama  nereye?  Önemi  yok.  Gitmek  ama  niye?  Cevabı  yok. 
Aslında  varılacak  yer  dahi  o  kadar  mühim  değil,  zira  aslolan  gitmek, 
gidebilmek... zaman zaman... her zaman. 
   
Uçmayı,  havaalanlarını,  pasaport  kontrollerini,  bel  ağrılarını  ve 
uluslararası  seyahatlerin  o  kaçınılmaz  gündelik  sefaletlerini  günahları 
kadar  sevmeyen  arkadaşlarım  var.  Karşılıklı  yadırgayan  gözlerle 
bakıyoruz birbirimize. "Sen de artık yorulmadın mı bunca dolaşmaktan, 
otur  oturduğun  yerde"  diyenler  çıkıyor  aralarından,  nedense  yarı 
sitemkâr. "Huzursuz ruh seni!" 
   
Doğru,  nereye  gidersen  git,  kaçtıklarını  götürürsün  beraberinde. 
Doğru, ne kadar kilometre kat edersen kat et, yakınlaşamazsın kendine, 
eğer  zihninin  ve  yüreğinin  sınırları  duruyorsa  yerli  yerinde.  Doğru, 
aslolan  hikâyeleri  arşınlamaktır,  memleketleri  değil.  Bunların  hepsi 
doğru.  Ve  her  seyyah  bilir  ki,  gittiği  yerde  onu  gene  kendisidir 
karşılayacak olan. Kendi geçmişi. Huzursuz ruhlar bilmez mi sanırsınız, 
ne kadar dolaşırlarsa dolaşsınlar huzur bulamayacaklarını... 
   
Ne  var  ki  gene  de  dayanamazlar  işte.  İçlerinde  kurulu  bir  saat. 
Tik-tak-tik-tak. Sonsuza değin aynı yerde güven ve huzur içinde kalmak 
downloaded from KitabYurdu.org

8 
 
mı,  yoksa  savrula  savrula  oradan  oraya  gitmek  mi  deseler  hiç 
tereddütsüz  gitmek,  gidebilmek  derim.  Sonsuza  değin  verilen 
yeminlerde  bir  sahtelik  var.  Hiç  bozulmamak  üzere  kurulu  düzenlerde 
bir tahakküm var. Hiç değişmediğini iddia eden ve bununla gurur duyan 
insanlarda  bir  hamlık,  çiğlik,  pişmemişlik  var.  İnsan  ki  eşrefi 
mahlukattır,  içindeki  semavi  özü  keşfetmekle  yükümlüdür.  Çıkacaksın 
yollara,  kendine  doğru  git  gidebildiğin  kadar.  Keşif  boynumuzun 
borcudur.  Kendimizi  keşfetmek,  aşkı  keşfetmek,  dünyayı  keşfetmek, 
ötekini keşfetmek... 
   
Çakılı kalmamak hep aynı ruh hallerine, aynılıklara, çoktan bitmiş, 
ama rol yapmayı sürdüren evliliklere, kendini yenileyemeyen ilişkilere, 
tavsamış, sirkeleşmiş arkadaşlıklara, aslını yitirmiş ve bir ucuz taklitten 
ibaret kalmış aşklara... Bence devre mülk bile almamalı insan. Nereden 
biliyorsun  her  sene,  her  10  Temmuz-10  Ağustos  arasını  şu  koskoca 
dünya üzerinde gidip gidip hep aynı noktada geçirmek istediğini? Olur 
da gelecek sene başka memleketlere gidersiniz ailecek. İran'a mesela ya 
da  Ukrayna'ya  veya  Kamboçya'ya...  Nasıl  yaşar,  nasıl  ağlar  orada 
insanlar, sırf görmek için, sırf meraktan, merak ki en çabuk yitirdiğimiz, 
en  temel  dürtümüzdü,  bize  en  çok  yakışan...  Hem  belki  seneye  tek 
başına  çıkarsın  tatile,  kocan  ve  çocuklarınla  değil;  kendi  kendinle. 
Sevmediğinden  değil  aileni,  kendini  özlediğinden.  Şöyle  bir  kendinle 
sohbet  etmeyeli  çok  zaman  geçtiğinden.  Yalnızlık  içsel  bir  hazine 
olduğundan. Kaçılacak bir sosyal kusur değil. 
   
Çakılı kalmamak sırf alışkanlıklardan ötürü demir attığın koylara. 
Çıkmak  oralardan,  geçmek  dalgakıranların  beri  tarafına,  bilmediğin 
memleketlere  varmak,  tatmadığın  yemekler  yemek,  sözlerini 
anlamadığın  şarkılarla  içlenmek,  risk  almak,  dağılmak  ve  parçalanmak 
ve  hasret  çekmek  buram  buram,  gurbetin  tadına  bakmak  ve  kendini 
yabancının gözünden görmek, şaşırmak yeniden, şaşırmak bir çocuk gibi 
dünyanın  hallerine,  çeşitliliğine,  güzelliğine,  acımasızlıklarına... 
downloaded from KitabYurdu.org

9 
 
şaşırmak ölene kadar... şaşırma kabiliyetini hiç yitirmemek... budur son 
tahlilde Âdemoğullarına Havvakızlarına kendilerini keşfettirten serüven. 
   
 
   
 
 
   
downloaded from KitabYurdu.org

10 
 
   
     Dünyayı Görmeli! 
   
 
 
   
Vaktiyle  çocukluğumun  Ankarası'nda,  durmadan  konuşma  ve 
hareket etme yeteneğine sahip ama bir o kadar da ketum ve sır saklayan 
bir kadınlar dünyasının içindeydim. 
   
Sağım solum, önüm arkam anneanneler, teyzeler, yengeler, komşu 
teyzeler,  haminnelerden  müteşekkildi,  tıpkı  Baba  ve  Piç'teki  Asya  gibi 
kadınlarla kuşatılmıştı evrenim. Tüm bu kadınların kendi aralarında tıkır 
tıkır  işleyen  muazzam  bir  iletişim  ağları  vardı.  Ne  vakit  birbirleriyle 
haberleşmek isteseler –ister  mühim bir ailevi mesele olsun, ister ödünç 
yumurta  istemek  bahanesiyle–  ne  telefon  açar,  ne  duman  yükseltir,  ne 
posta  güvercini  uçurur,  onun  yerine  biz  çocukları  ulak  olarak 
kullanırlardı.  Vızır  vızır  evden  eve  gider  gelirdi  ufak  ulaklar,  çoğu 
zaman 
taşıdıkları 
mesajların 
anlamını 
idrak 
edemeden. 
"Kıymethanımteyze  anneannem  dedi  ki  o  mesele  öyle  değilmiş!.." 
mealinde  mesajlar  bıraktığımı,  karşılığında  aynı  şifreyle  kodlanmış  bir 
cevap alıp bu sefer de onu taşıdığımı hatırlıyorum mesela. Yıllar sonra 
bugün  hermenötik'e  (yorumbilim)  ve  metin-analizine  olan  ilgimi,  öyle 
entelektüel  sebeplere  değil  de,  belki  de  çocukken  içine  düştüğüm 
kadınlar  dünyasının  sırlı,  şifreli,  mecazı  bol  dillerini  çözememenin 
verdiği sıkıntıya borçluyum. Kim bilir! 
   
O  vakitler  etrafımdaki  kadınlardan  en  çok  duyduğum  nasihatleri 
sıralasam alt alta, listenin başına "Dünyayı görmeli" lafını yerleştirmek 
icap  ederdi  herhalde.  "Dünyayı  görmeli"  derdi  mahallesinden  dışarı 
nadiren  çıkan o kadınlar. Böyle deme ihtiyacı duyarlardı  nedense, bazı 
bazı  televizyon  karşısında  iç  geçirdiklerinde  ya  da  iki  sohbet  arası 
üzerlerine  suskunluk  çöktüğünde.  "Çok  okuyan  mı  bilir,  çok  gezen  mi 
downloaded from KitabYurdu.org

11 
 
demişler" diye eklerdi birileri ardından. Nasıl olup da aynı lafları döne 
döne  böylesine  şevkle  sil  baştan  edebildiklerine  hayret  eder,  üstelik 
sözleriyle  kendi  hayatları  arasındaki  engin  kopukluğu  görmezden 
gelmelerine  içerlerdim.  Sorsanız,  dünya  muhakkak  gidip  görülmesi 
gereken  bir  "şey"di  nazarlarında.  Ama  hangi  yön,  tastamam  neresiydi? 
Ona  varmak  için  acaba  nereye  yolculuk  etmeliydi?  Hangi  ülkelere 
giderse  insan  "dünya"yı  görmüş  sayılırdı  acaba?  Zamanla  anladım  ki, 
Doğu ya da Ortadoğu "dünya"dan sayılmıyordu. Oraları görmek iyi hoş 
da insanı başkalaştırmıyordu. 
   
"Avrupa  görmek  şart"  derdi  kadınlar  hep  bir  ağızdan.  "Avrupa 
görmüş  insan  başka...  Hoş,  şimdi  televizyon  sayesinde  insan  görmüş 
kadar oluyor; ama gene de gitmek başka tabii." 
   
Avrupa görünce bir başkalık çökecekti üzerimize. Avrupa dediğin 
bir  seyirlik  âlem,  ara  ara  gidip  "izlemek"  gerekti,  ekranda  pembe  dizi 
izlercesine.  Bu  kadınların  çoğu  tatil  mefhumundan  yoksundu.  Kimileri 
olsa olsa yazları çıkardı mahalleden. Ya memlekete, ya askeri kamplara, 
ya memur kamplarına, ya orta bütçeli devre mülklere... Hep aynı yerlere 
giderlerdi  hep  aynı  şeyleri  yapmak  üzere.  Tatile  benzemeyen  bu 
tatillerde  kadınlar  normalden  üç  kat  daha  fazla  iş  yapar,  yabancı  bir 
yerde  tanıdık  bir  düzen  kurar,  üç  kat  daha  fazla  yorulurdu.  Çadır 
kamping  görenler  de  vardı  aralarında.  İki  hafta  boyunca  ip  gibi  akan 
suyla  bulaşık  yıkayıp,  tüpte  yemek  pişirmekten  belleri  tutulmuş 
vaziyette  dönerlerdi.  Yorgun  dönülürdü  tatillerden.  Zaten  o  kadar 
meraklısı  değillerdi  bu  gitmelerin.  Esas  Türkiye'nin  güneyini  kuzeyini, 
batısını doğusunu filan değil, "dünyayı" görmek lazımdı. 
   
downloaded from KitabYurdu.org

12 
 
   
 
   
   
downloaded from KitabYurdu.org

13 
 
   
     Mor Harflerle Yazılmış 
     Bir Yazı 
   
 
 
   
Şehrin kalabalık bir semtinde, trafiğin yoğun olduğu bir saatteyiz. 
Yağmur  çiseliyor  hafiften.  Yağmur  hem  ince  ince  yağıyor  hem  her 
damlada  bütün  şehri  altüst  etmeyi  başarıyor.  Bir  otobüs  yanaşıyor 
durağa.  Yolcularını  alıyor,  yolcularını  bırakıyor.  Otobüsün  arka 
tarafında  camdan  dışarı  bakan  bir  adam  var.  Orta  yaşlı  bir  adam.  Ne 
şişman  ne  zayıf.  Ne  esmer  ne  sarışın.  Belki  bir  devlet  kurumunda 
çalışıyor ya da özel bir şirkette. Dalgın, durgun bakıyor etrafa. Koşturan 
insanlara,  renklere,  desenlere,  insanlığın  hallerine...  Derken  aniden  bir 
şey  dikkatini  çekiyor.  İleride  bir  apartmanın  yan  cephesinde  mor 
boyayla yazılmış bir yazı duruyor: EDEP YA HU EDEP, BUGÜN BİR 
İYİLİK YAP. 
   
Adam  gözlerini  kırpıştırarak  bakıyor  yazıya,  tekrar  bakıyor. 
Öylesine alışkın ki başka türlü duvar yazıları görmeye, bunu yadırgıyor. 
Halbuki çöp dökmemeyle ilgili bir yazı görse yadırgamazdı. Ya da siyasi 
içerikli bir yazı olsaydı. Filanca partiyi tutanların  ya da falanca partiye 
kızanların  yazdığı  bir  yazı.  Veya  bir  aşk  ilanı  olsaydı...  "Zeynep  seni 
seviyorum..."  gibi  bir  şey  mesela.  Ya  da  "kömür  gözlüm..."  Onları  da 
yadırgamazdı. Her şehirli insan gibi adamın da gözleri alışkın orda burda 
bu tür yazılar görmeye. Ama bu seferki yazı farklı. Kim yazmış acaba? 
Niye yazmış? İnip bakmak istiyor bir an. Yakından görmek. Dokunmak 
harflere.  Ama  otobüs  tam  o  an  hareket  ediyor.  Adam  hiç  düşünmeden 
yerinden  kalkıp  otobüsün  arka  tarafına  gidiyor  ve  yüzünü  cama 
yapıştırıp, oradan bakıyor duvar yazısına. Bakabildiği kadar bakıyor. Ta 
ki harfler ufukta minnacık birer nokta oluncaya dek. 
downloaded from KitabYurdu.org

14 
 
   
Genç  kız  üniversite  öğrencisi.  Henüz  ikinci  sınıfta.  İdealist, 
girişken,  azıcık  romantik,  delidolu,  okumayı  seviyor,  müziği  ve 
sinemayı da. İsmi önemli değil. Yeliz ya da Ayşegül, fark etmez. Sosyal 
bilimler okuyor ya da mühendislik. Sınavı var bugün, üstelik geç kalmak 
üzere,  koşturuyor  yollarda.  Kampustan  içeri  girerken  gözü  bir  an  için 
yan  tarafta  duran  satıcıya  takılıyor.  Satıcının  tezgâhının  üzerinde 
elmalar,  armutlar,  portakallar  dizili.  Her  bir  meyve  öbeğinin  üzerinde 
fiyatının  yazılı  olduğu  bir  karton  var.  Ve  el  arabasının  kenarında  bir 
kâğıt,  üzerinde  mor  harflerle  yazılmış  bir  yazı  duruyor.  Genç  kız 
hayretle bakıyor yazıya. İnanamıyor gözlerine. Sınavı filan unutuyor bir 
an. Yaklaşıyor. 
   
"Sen mi yazdın bu yazıyı?" diye soruyor satıcıya. 
   
Satıcı  esmer,  zayıf  bir  adamcağız.  Sigaradan  sararmış  dişlerini 
saklamaya çalışarak, yarı mahcup gülümsüyor. "Yok ben yazmadım. Az 
evvel  yaşlı  başlı  bir  adam  geldi,  bunu  verdi.  Ben  de  sevdim.  Aldım 
koydum oraya." Genç kız usulca yazıya dokunuyor. Bir çiçeğe dokunur 
gibi.  Portakal  kokuyor  yazı.  Güzellik  kokuyor.  Sükûnete,  sadeliğe, 
huzura  ve  uyuma  davet  ediyor.  Kim  yazmış  acaba?  Niye  yazmış? 
Çantasından  yirmi  lira  çıkarıyor,  gördüğü  yazıyı  aynen  defterine 
geçiriyor: EDEP YA HU EDEP, BUGÜN BİR İYİLİK YAP. 
   
 
 
   
Gecenin  bir  saati,  şehrin  bıçkın  yüzü,  kenar  semti.  Pavyonların 
önünde  taksiler  bekliyor,  sokak  aralarında  alacaklılar  kavga  ediyor, 
sarhoş  bir  adam  ağaç  altına  kusuyor,  tam  şu  anda  birileri  birilerini 
dolandırıyor, yalanlar söyleniyor, sahte kahkahalar atılıyor, hüznün üstü 
örtülüyor,  makyaj  makyaj  üstüne.  Şehir  bu  saatte  hiç  olmadığı  kadar 
hırçın  ve  kızgın.  Ve  tüm  bu  keşmekeşin  ortasında  bir  hayat  kadını 
yürüyor  tek  başına.  Rimeli  akmış  ağlamaktan.  Hırpalanmış.  Yaşamak 
istemiyor. Bu gece intiharı düşünüyor. 
downloaded from KitabYurdu.org

15 
 
   
Rastgele bir taksiye biniyor. "Anadolu yakasına geçeceğiz" diyor. 
Halbuki  geçmeyecek.  Boğaz  Köprüsü'nde  inecek.  Oraya  kadar 
taksimetre  ne  yazmışsa  kuruşu  kuruşuna  ödeyecek  ama.  Herkes  onu 
aldattı  hayatta,  ama  o  kimseyi  dolandırmadan  gidecek  ölüme.  Planı 
böyle.  Taksici  gün  görmüş  adam,  dikiz  aynasından  bakıyor,  bir  şey 
söylemiyor. Anladı mı acaba yolcusunun intihara gittiğini? 
   
Köprünün  ortasında  yavaşlıyor  taksi.  "Abla"  diyor  taksici.  "Bak 
bana bugün ne geldi?" Kadın evvela anlamıyor söyleneni. Taksici ısrarla 
ona  bir  yirmi  lira  uzatıyor.  Minnacık  bir  yazı  yazılı  üzerinde,  mor 
harflerle.  "Sende  kalsın"  diyor  taksici.  "Çantanda  taşı.  Moral  verir. 
Yüreğini ferah tutarsın." 
   
Kadın  başını  eğiyor.  Bütün  gece  bastırdığı  hüzün  balon  gibi 
kaçıyor  elinden.  Tutamıyor.  "Ağlama  be  abla"  diyor  taksici.  "Ağlama, 
bak beni de ağlatacaksın." 
   
Sabaha  karşı  İstanbul.  Taksici  ve  hayat  kadını  deniz  kenarında 
köfte  ekmek  satan  seyyar  satıcının  önünde  duruyorlar.  Sessizce  denize 
bakıyorlar.  Ödeme  zamanı  gelince  kadın  kendisine  verilen  yirmi  lirayı 
uzatıyor. "Bana iyi geldi, belki başkasına da iyi gelir..." 
   
 
 
   
Otobüsteki adam duvarda bir yazı gördü. Öyle bir yazı ki çıkmadı 
aklından. Aynı gün uğradığı bankada sıra numarası için  makineden bir 
kâğıt aldı. Duvarda gördüğü yazıyı oraya yazdı. Banka sırası kendisine 
gelince bu kâğıt parçasını minik kutunun içine bıraktı. Bir sonraki banka 
müşterisi  yaşlı  bir  adamdı,  emekli  öğretmen  Muzaffer  Bey.  Tesadüfen 
aynı  vezneye  gelince  yazıyı  buldu,  bir  kâğıda  not  etti.  O  gün  bir 
üniversitenin  yakınlarında  işi  vardı.  Meyve  satan  satıcının  yanından 
geçerken dayanamadı, yazıyı ona verdi. On dakika sonra oradan geçen 
üniversite  öğrencisi  genç  kız  yazıyı  gördü,  sevdi.  Yirmi  liranın  üstüne 
yazdı. Aynı gün marketten alışveriş yapınca o yirmi lirayı kullandı. Para 
downloaded from KitabYurdu.org

16 
 
gün içinde elden ele dolaştı ve en nihayetinde bir taksi şoförüne ulaştı. 
Taksici baktı yazıya, sevdi. Gece arabasına binen hayat kadınına verdi. 
   
Köfteci  kendisine  uzatılan  parayı  aldı.  Üzerindeki  yazıya 
bakakaldı.  Yüreğinin  bir  yeri  ışıldadı.  Bir  hayır  yapmak  istedi, 
tanımadığı  bir  cana  yardım  etmek,  güzelliğe  vesile  olmak...  Yazıyı 
kâğıda  geçirip  kamyonetinin  duvarına  astı.  Orada  köfte  ekmek  yiyen 
bütün müşteriler gördüler ve başka başka yerlere yazdılar. Bir fısıltı gibi 
yayıldı  yazı.  Rüzgâr  gibi  yayıldı.  EDEP  YA  HU  EDEP,  BUGÜN  BİR 
İYİLİK YAP. 
   
downloaded from KitabYurdu.org

17 
 
   
 
   
   
downloaded from KitabYurdu.org

18