Fransada böyük burjua inqilabının baş verməsi

Fransada böyük burjua inqilabının baş verməsi.

Fransa burjua inqilabının əsas səbəbləri haradan qaynaqlanırdı?

Fransa mövcud olduğu dövrdən Avropada hegemonluğunu saxlamağa çalışmışdı. XVII əsrə nəzər salsaq orada XIV Lüdovikin hakimiyyət illəri idi ki, hansı ki, o, böyük torpaqlar işğal edilməsi, eyni zamanda Kardinal Rişelyenin dövründə hansı ki, 30 illik müharibənin baş verməsi və s. Bu proseslər dövründə Fransa Avropada hegemonluğunu qorumağa nail olub, eyni zamanda onun sərhədlərində yeni bir dövlətin, güclü bir dövlətin yaranmasının (Almaniyanın yəni) qarşısını almaq üçün çox böyük cəhdlər göstərməyə başladı. Həmdə özü üçün çox geniş müstəmləkələr, Amerika qitəsində, eləcə də Hindistanda, Ost-Hind ərazilərində, burda da böyük şəhərlərin tutulması, Amerikada şimalda Kanadanın, Luiziana ştatlarının tutulması, İspaniyadan müəyyən torpaqların azad edilməsi və s. Bütün bu proseslər XIV Lüdovikin hakimiyyəti dövründə həyata keçirilməyə başlandı. Lakin XVIII əsrdən başlayaraq artıq XV və XVI Lüdoviklərin hakimiyyət dövrü demək olar ki, Fransanı tamamilə tənəzzülə doğru aparmağa başladı. Bunun da əsas səbəbi ölkədə feodal münasibətlərini, mütləq monarxiyanın mövcud olması (yəni kral tərəfindən, 1 şəxs tərəfindən ölkənin bütün siyasətinin idarə edilməsidir. Burda da Müəssislər Məclisi, digər qurumlar, nazirlər var idi amma hamısı formal idi. Çünkü I şəxs, imperator nə tapşırırdısa, onun əsasında dövlət idarə olunurdu.). Eyni zamanda həmin dövrdə ölkədəki daxili siyasətə gəldikdə isə 25 mln əhali yaşayırdı ki, bu əhalinin əksəriyyəti də kənd yerlərində idi. Təxminən 3 mlnu şəhərlərdə yaşayırdı. Buna baxmayaraq onlar üzərinə o qədər güclü vergilər qoyulmuşdu ki, bu vergilər də o kəndlilərin getdikcə torpaqsızlaşmasına gətirib çıxarırdı. İngiltərədən (İngiltərədə məsələn bütün torpaqlar ancaq krala məxsus idi) fərqli olaraq, burada ayrı-ayrı varlı feodallara(senyorlar), mülkədarlara bir də əsasən kilsəyə məxsus idi, bu da eyni zamanda insanların həyat şəraitinin pisləşməsinə səbəb olur, onların üzərinə böyük vergilərin qoyulması bir tərəfdən kilsə, digər tərəfdən kral, digər tərəfdən isə varlı feodallar, mülkədarlar tərəfindən həyata keçirilirdi. Fransa İngiltərədən fərqli olaraq daha lazımsız qanunlar verirdilər. Kəndlilər o qədər hüquqsuz idilər ki, öz torpaqlarında olan dovşanı, quşu ovlamağa belə icazə verilmirdi. Bütün torpağlarda heyvan ovlamaq ancaq varlı feodallara, kral ailəsinə məxsus idi. Kəndlilərin üzərinə isə cürbəcür lazımsız qanunlar qoyurdular ki, onlar kəndli olsalar da onlardan qul kimi istifadə edirdilər. Məsələn , kəndlilərə belə bir qanun verilmişdi ki, kral ailəsi vəya varlı feodallar, mülkədarlar yatarkən yağış yağıbsa qurbağaların quruldaması baş verəcək, kəndlilər bütün gecəni yatmayıb bu qurbağaları ovlamalı idilər ki səsləri çıxmasın(Xixixixixixi). Güclü, çox böyük vergilər: torpağa, məhsula, can vergisi hətta duz üçün belə vergi verilirdi, şərab üçün ayrıca bir vergi sistemi tətbiq edilmişdi. Bu da nəticədə ölkədə nə natural təsərrüfatın inkişaf etməsinə, nə əhalinin vəziyyətinin yaxşılaşmasına imkan vermirdi. Nəticədə bu da, ölkədə güclü bir krizis vəziyyətinin yetişdirməyə başladı. Belə ki, ölkədə 3 təbəqəyə məxsus olan əhali var idi. 1-ci təbəqənin əhalisi ruhanilər idi, 2-ci təbəqədə isə varlı zadəganlar, 3-cü təbəqədə isə əhalinin digər hissələri: kəndlilər, kiçik sənətkarlar, burjuaziya nümayəndələri, fəhlələr, xırda tacirlər və s. 1-ci və 2-ci təbəqəyə məxsus olan insanlar ümumi əhalinin 4%-ni təşkil edirdi. 96% əhalinin vəziyyətinin getdikcə pisləşməsi artıq ölkədə inqilabın yaranmasına səbəb oldu.

İnqilabın baş verməsin digər əsas səbəblər nədən ibarət idi?

Artıq XV və XVI Lüdoviklər ölkənin idarə edilməsində demək olar ki, dövlət işlərinə qarışmırdılar. Hətta XV Lüdovik daha çox əzintilərdə olur, özü üçün ziyafətlər, böyük məclislər verirdi. Xəzinənin pulunu xərcləyirdi. XVI Lüdovik haqqında isə yazırdılar ki, o həmişə yatırmış(ksdkdlskdlksdk), heçbir dövlət işlərində iştirak etmirdi. Bu da nəticədə ölkədə idarəetmə sisteminin tamamilə zəifləməsinə gətirib çıxartdı. Eyni zamanda XVII əsrdə Fransanın apardığı siyasətdə İspan mirası uğrunda aparılan müharibədə Fransaya qarşı koalisiyanın yaradılması sonrakı dövrlərdə isə, XVIII əsrdə 7 illik müharibə, Avstriya mirası uğrunda mübarizə aparılması, Polşa mirası uğrunda müharibənin aparılması XV Lüdovikin vaxtına təsadüf edirdi. Ölkədə