Kirish Bugungi kunda insoniyat fan va texnikada misli kutilmagan yangiliklarga, yutuqlarga erishdi va erishmoqda. Bu sohalarni ilg’or o’sishida neft va gaz mahsulotlari alohida ahamiyat kasb etadi. Albatta bu ishlarning olib borilishi bejiz emas, bu harakatlar ortida insoniyatning talab istaklari hamda ehtiyojlari yotibdi desak, xato qilmagan bo’lamiz. Lekin buning oqibatida ba`zi bir muammolar kelib chiqqani hammamizga ma`lum. Hozirgi kunda ishlab chiqarish bilan bir qatorda sanoatning barcha tarmoqlari juda ham rivojlanib bormoqda. Buning natijasida hosil bo`layotgan sanoat chiqindilari, maishiy va boshqa chiqindilarni bartaraf etish esa eng katta muammolardan biri bo’lib qolmoqda.
Biz kundalik turmushda ehtiyojlarimizni qondirishni o’ylaymiz. Ammo mana shu ehtiyojlarimizni qondirishimizda bizga yetkazib berilayotgan mahsulotlar qanday qiyinchiliklar evaziga tayyor bo’lib yetqazilishi ko’pchiligimizni hayolimizga ham kelmaydi va buning oqibatida ko`p isrofgarchiliklarga yo’l qo’yamiz. Masalan, ichimlik suvi, oziq-ovqat mahsulotlari, elektr toki, gaz taminoti va shu kabilar. Buning oqibatida atrof- muhitga juda ham ko`p chiqindi tashlamalar tashlanishiga sabab bo’lmoqda. Aholi sonining o’sishi, tabiatga ta’sirning kuchayishi natijasida mahalliy, regional, dunyo miqyosida global ekologik muammolalar kelib chiqdi. Sayyoramizning hayot qobig’i biosferaga jiddiy putur yetdi. O’rmonlarning maydoni qisqardi, cho’llashish , turlar sonining keskin kamayishi, atrof- muhitning ifloslanishi avj oldi. Bular esa global ekologik inqiroz natijalari paydo bo’lishiga olib keldi. Rivojlangan davlatlarda qonunlar qabul qilindi, ko’plab ekologik xalqaro tashkilotlar tuzildi, atrof–muhit muammolari bo’yicha konferensiyalar o`tkazildi, konvensiyalar imzolandi.
Bevosita insonning yashash muhitini muhofaza qilish masalalari bilan shug’ullanishga jiddiy e’tibor berildi. Barqaror rivojlanish konsepsiyasi ishlab chiqildi va uni hayotga tatbiq etila boshlandi. Inson aql idroki shu qadar kuchaydiki, u asta sekin kosmosga chiqishga ham muvafaq bo’ldi. Bu orqali yer yuzida sodir bo’layotgan voqea va hodisalarni tubdan o’rgana boshlandi. Bu natijalar insoniyatga yanada katta yutiqlarni taqdim etdi. Ammo bu harakatlarning ham ko’p olib borilishi atrof muhitga katta ziyon yetkazishidan hammamizning xabarimiz bor. Birinchidan bu katta mablag’ni o’ziga jalb etsa , ikkinchidan juda ko’p yoqilg’i sarf bo’lishiga olib keladi. Insonning tabiatga ta’siri jarayonida tabiatning qonunlari hisobga olinmasa, million yillar davomida tarkib topgan tabiiy aloqalar buzilib, halokatli holatlar yuzaga kelishi mumkin. Odamlar hozirdayoq, o’zlarining faoliyati natijasida yuzaga kelishi mumkin bo’lgan falokatlarga duch kelishlari mumkin.
Aholining borgan sari ortishi bilan qishloq xo’jaligi mahsulotlariga bo’lgan talab ham shu qadar ortib borishi, bu o’z navbatida hosilning unumdorligini oshirishni, hosildor yerlarni kengaytirishni va bu yerlarni sug’orish kabi shartlarning bajarilishini talab etadi. Bu mahsulotlarni parvarish qilishda albatta kimyoviy o’gitlardan foydalaniladi. Bular oqibatida yerlar zararlanishi natijasida yaroqsiz holatga, suvlardagi jonivorlar esa suvlarning ifloslanishi oqibatida halok bo’lishi kuzatilmoqda. Insoniyatning taqdiri sayyoramizdagi umumiy hayot tizimiga bog’liq. Hayotning turg’unligini ta’minlovchi tabiat qonunlarini o’rganish bilan odamlar tabiat bilan o’zaro aloqalarini qanday tashkil etish, o’zining qay darajada qurollanganligidan qanday foydalanish kerakligini chuqurroq tushunib yetmoqdalar, ammo bu imkoniyatlar ko’p jihatdan jamiyatning ijtimoiy tizimi bilan bog’liq ekanligini yuqorida ham qo’rib o’tdik. Atrof – muhitdagi ekologik inqirozni bartaraf qilish uchun insonlarning ahloqiy poklanishi, yangilanishi hayotiy zaruriyatdir. Har bir inson o’z hayot tarzini o’zgartirishi lozim bo’ladi. Buning uchun inson ongi va tafakkurini ekologiq ahvol bilan a’lo darajada madaniyatini shaqillantirish talab qilinadi. Hozirgi vaqtga kelib
