Jismoniy tarbiya 3

Jismoniy tarbiya 3
A
Asosiy- ahamiyat e’tibori bilan muhim, birlamchi
Misol: U gimnastikadagi asosiy tik turish holatiga to’g’ri keladi. “Saf usullari” 3-sinf Jismoniy tarbiya.43-bet
Asta- past tezlik bilan; sekin
Misol: Qo’llarni sekin-asta yuqoriga ko’tarish.
“Sakkinchi mashiqlar majmuyi”3-sinf Jismoniy tarbiya 29-bet
Asab- bosh va orqa miyadan barcha a’zolariga tarqalgan va ularning faoliyatini boshqarib turadigan nerv tolalari.
Misol: Asab, yurak qon tomir, nafas olish, mushak sistemalarining rivojlanishi uchun zarur.
“Maktab o’quvchilarining kun tartibi”
3-sinf Jismoniy tarbiya 14-bet
Asbob- faoliyatida ishga solinadigan, faoliyat uchun xizmat qiladigan narsalar: qurol-yarog’, uy-ro’zg’or buyumlari va boshqalar
Misol: Asbob haqida.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 3-sinf Jismoniy tarbiya 7-bet
Aniq- eshitish, ko’rish, tushunish jihatdan yaxshi, to’la ifodali.
Misol: gavdaga nisbatan aniqlanadi. “ Tana holatlarini ifodalovchi asosiy atamalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 49-bet.
Amaliy- kishining kundalik faoliyatiga oid, kundalik ish, hayot bilan bog’liq bo’lgan.
Misol: Bu mashqlar amaliy ahamiyatga ega.” Oshib o’tish va tirmashib chiqish” 3-sinf Jismoniy tarbiya 76-bet
Astoydil- chin ko’ngildan, sidqidil bilan.
Misol: Siz astoydil shug’ullansangiz salomatligingiz mustahkamlanadi. “Egiluvchanlik” 3-sinf Jismoniy tarbiya
64-bet
Askar- harbiy xizmatdagi shaxs
Misol: Askarlarning tayyorgarligi. “ Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Aralash- qo’shilgan, qorishgan, birga holatda (turli xil kishilar, narsalar)
Misol: Aralash mashqlarni bajarish lozim. “Emaklash” 3-sinf Jismoniy tarbiya 73-bet
Aylantirish- bir tomondan ikkinchi tomonga ag’darmoq, boshqa tomonini o’girmoq
Misol: Qo’llarni to’g’ri ushlagan holda old tomonga aylantirish. “ Maktabda dars oldidan o’tkaziladigan gimnastika”. 3-sinf Jismoniy tarbiya.21-bet
Asar- ijodiy mehnat mahsuli.
Misol: Asarlarda ifodalanadi.” Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Aylantirmoq- bir tomondan ikkinchi tomonga ag’darmoq, boshqa tomonini o’girmoq, to’nkarmoq
Misol: Orqa tomonga aylantirmoq ”Maktabda dars oldidan o’tkaziladigan gimnastika” 3-sinf Jismoniy tarbiya 22-bet
Albatta- fikrning ish harakatning qat’iyligini muqarrarligini, shubhasiz ekanligini bildiradi.
Misol: Albatta yuguradi. “Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10- bet
Anjom- har qaysi sohaning o’ziga xos narsalari, kerak- yarog’lari; asbob-qurollar
Misol: Anjomlardan foydalanish. .” Oshib o’tish va tirmashib chiqish” 3-sinf Jismoniy tarbiya 76-bet
Alloma- ilm fanning bir yoki bir necha sohasini mukammal egallagan shaxs, qomusiy olim.
Misol: Allomalarning jismoniy tarbiya haqida fikrlari.”Jismoniy tarbiya va sportga oid nazariy bilim asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 8-bet
Avvalo- eng avval, dastavval, birinchi galda
Misol: Siz eng avvalo tanangizni toza tuting. “ Jismoniy tarbiya gigiyenasi” 3-sinf Jismoniy tarbiya 12-bet
Atrof- tevarakdagi fazo, joy, yer: hamma taraf
Misol: Kishi ta’nasiga atrof-muhit ta’sir qilgandek.” Jismoniy tarbiya gigiyenasi” 3-sinf Jismoniy tarbiya 13-bet
Ayniqsa- o’zi bog’lanib kelgan so’z bildirgan shaxs yoki narsani alohida qayd etish
Misol: Ayniqsa jismoniy tarbiya va sport sohasida u bosib o’tgan yo’l, ya’ni askarlarning tayyorgarligi. “Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Avval- o’tgan vaqtlarda, hozirga qadar; ilgari
Misol: Avval o’tilgan mashqlarni takrorlash.” Muvozanat saqlash mashqlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 70-bet
Amal- ilm, nazariya, fikr va shu kabilarning hayotiy reallashuvi
Misol: Amalga oshiriladi.”Oddiy va aralash osilish mashqlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 82-bet
Aralash- qo’shilgan, qorishgan, birga holatda.
Misol: Oddiy aralash va osilish mashqlari .”Oddiy va aralash osilish mashqlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 81-bet
Aniq- eshitish ko’rish, tushunish, jihatdan yaxshi to’la ifodali
Misol: Aniq bo’ladi.” Maktab o’quvchilarining kun tartibi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 14-bet
Atletika- kuch va chaqqonlik talab qiladigan va ularni kamolga yetkazadigan sport mashqlari majmui
Misol: Atletika tayyorgarligi.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “3-sinf Jismoniy tarbiya. 8-bet
Axir- ma’noni kuchaytiradi, ta’kidlaydi
Misol: Axir har bir oqil bolaning muqaddas burchi.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 9-bet
Avlod- ota-bobodan qolgan nasl
Misol: Sog’lom avlod uchun. ” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Aksincha- yo’q
Misol: O’tish va aksincha bajarish.”Oddiy va aralash osilish mashqlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 83-bet
Akrobatika- sport gimnastikasi vas irk san’atining murakkab turi
Misol: Akrobatika, muzda figurali uchish kabi turlaridan raqs elementlari mustahkam o’rin egallagan.” Raqs mashqlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 86-bet
Asr- yuz yillik davr, yuz yil
Misol: Ko’p asrlik tarixi bor.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 17-bet
Atletika- kuch va chaqqonlik talab qiladigan va ularni kamolga yetkazadigan sport mashqlari majmui
Misol: Atletika o’yinlari. “Akrobatika mashqlari”.3-sinf Jismoniy tarbiya. 86-bet
Amal- ilm, nazariya, fikr va shu kabilarning hayotiy reallashuvi
Misol: Amalga oshiriladi .” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “3-sinf Jismoniy tarbiya. 5-bet
Ajoyib- juda ham yaxshi, ta’rifga sig’maydigan
Misol: Ajoyib jismoniy mashq hisoblanadi.” Yurish”3-sinf Jismoniy tarbiya. 95-bet
Aytmoq- og’zaki (gap bilan) ma’lum qilmoq, bildirmoq
Misol: O’z raqamini aytayotgan shug’ullanuvchi ayni vaqtda boshini tez chap tomonga sherigiga qarab turadi. “Saf usullari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 44-bet
An’ana- hayotda qaror topgan udum uruf-odat va boshqa amallar
Misol: An’anaviy yakka olishuvlar o’tkazilgan.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 18-bet
Ahamiyat- hayotda va faoliyatda tutgan o’rin, qiymat
Misol: Ahamiyatga ega ekanligini tusgunib yetasiz.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “3-sinf Jismoniy tarbiya. 5-bet
Axloqiy- axloq- odobga oid
Misol: Axloqiy tarbiya.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 3-sinf Jismoniy tarbiya. 5-bet
Ajdod- ilgari o’tgan nasl-nasab, ota-bobolar( avlodga nisbatan)
Misol:Ajdodlarimiz yuksak madaniyatni vujudga kelturguncha og’ir yo’lni bosib o’tganlar.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 17-bet
Assotsiatsiya- umumiy maqsadga erishish uchun tuzilgan uyushma, ittifoq
Misol: Xalqaro kurash assotsiatsiyasi tuzildi.”Milliy kurash” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 155-bet
Aziz- kam topiladigan, noyon va qadrli; taqchil
Misol: Aziz O’quvchilar.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Atamalar- umuman, nom
Misol: O’zbekcha atamalari butun dunyoga mashhur .”Milliy kurash” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 156-bet
Aks-biror narsaning silliq, yarqiroq sathda ko’ringan tasviri, shakli
Misol: Voqealar aks ettirilgan.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 18-bet
Amal- umuman, bajarilishi lozim bo’lgan ish, amaliy ish
Misol: Vazifani amalga oshirishda keng ommani yanada ko’proq jalb qilishga qaratilgandir.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Ancha- narsa, hodisa, ish-harakatning miqdor, daraja vaqt nuqtai nazardan ko’proq belgisini bildiradi
Misol: Bir-biriga o’xshash jihatlari anchagina.” Turon” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 160-bet
Aqliy- aql-idrok faoliyatiga oid, fikr yuritish bilan bog’liq
Misol: Aqliy tarbiya.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “3-sinf Jismoniy tarbiya. 5-bet
Agar- shart ergash gaplarining boshida kelib, ganda va shart affikslari yordamida ifodalangan ma’noni kuchaytiradi, ta’kidlaydi
Misol: Agar kun tartibiga amal qilsangiz.” Maktab o’quvchilarining kun tartibi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 16-bet
Aylanish- biror yerda yoki biror ish bilan ovora bo’lib, tutilib qolmoq
Misol: Qon aylanishi, nafas olish a’zolari yaxshi ishlaydi.”Jismoniy tarbiya gigiyenasi”. 3-sinf Jismoniy tarbiya. 12-bet
Ammo- fikrga ta’kid kuchaytirish ma’nosini beradi: ammo-lekin
Misol: Ammo ortiqcha harakatlar bilan o’zingizni toliqtirib qo’ymang.”Maktab o’quvchilarining kun tartibi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 15-bet
Arg’amchi- arqon
Misol: Harakat qilib arg’amchida sakrash. “ Sinfdan tashqari sport to’garaklarining jismoniy tarbiyadagi ahamiyati”.3-sinf Jismoniy tarbiya. 40-bet
Aylana- hamma nuqtalari markazdan baravar uzoqlikda bo’lgan yopiq egri chiziq
Misol: 10-11 ta aylana chiziladi. “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar”. 3-sinf Jismoniy tarbiya. 36-bet
Ana- ko’rsatish, ko’z o’ngida turgan, o’zidan nariroqda bo’lgan narsani yoki yuz berayotgan voqea-hodisani ko’rsatishda ishlatiladi.
Misol: Ana gol bo’ldi. “ So’zli o’yinlar” .” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 34-bet
Aksariyat- ko’pchilik, ko’p
Misol: Aksariyat bolalarning betoqat bo’la boshlashiga qarab quvnoq daqiqalarni davom ettirish va to’xtatish mumkin.”Quvnoq daqiqalar”. 3-sinf Jismoniy tarbiya. 32-bet
Aralash- qo’shilgan, qorishgan, birga holatda
Misol: Aralash harakatlar.” Umumrivojlantiruvchi mashqlar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 68-bet
Asos- ijtimoiy hayot yoki tabiat hodisalarining negizini tashkil etgan narsa; tayanch, negiz, poydevor
Misol: Buyruq asosida doira hosil qilish.” Saf mashqlari”. 3-sinf Jismoniy tarbiya.46-bet
Almashlamoq- ayirboshlamoq, alishtirmoq; yangilamoq
Misol:1-2 oyoqlarni almashlab sakrash. “ Umumrivojlantiruvchi mashqlar”. 3-sinf Jismoniy tarbiya. 69-bet
Arqon- zig’ir, kanop tolalaridan, ipdan yoki jundan eshib tayyorlangan, bog’lash uchun ishlatiladigan buyum; arg’amchi
Misol: Arqon, rezina tasmalar ustidan qadamlab o’tish.” Sinfdan tashqari sport to’garaklarining jismoniy tarbiyadagi ahamiyati”. 3-sinf Jismoniy tarbiya.40-bet
Ayni- narsa, hodisaga ishora qiladi; xuddi shu (o’sha)
Misol: Ayni vaqtda boshni burush. “Saf usullari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 44-bet
Ayol- Xotin, rafiqa
Misol: Ayollar uchun esa 72,4 sm dan.” Basketbol” 3-sinf Jismoniy tarbiya.122-bet
Ayrim- ba’zi, ba’zi bir
Misol: Mashqlarning ayrimlari bilan tanishasiz. “ Oshib o’tish va tirmashib chiqish” 3-sinf Jismoniy tarbiya.78-bet
A’zo- kishining butun vujudi; badan, tana
Misol: Tana a’zolarini sog’lonlashtirishda qanday ahamiyatga ega.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 3-sinf Jismoniy tarbiya. 7-bet
B
Barmoq- qo’l va oyoq panjasining beshta harakatchan qismidan har biri
Misol: Barmoqlar musht qilingan. “ Maktabda dars oldidan o’tkaziladigan gimnastika” 3-sinf Jismoniy tarbiya.21-bet
Bajarmoq-biror ish, reja, majburiyat yoki topshiriqni amalga oshirmoq, bajo keltirmoq
Misol: Bajarishni o’zingizni jismoniy rivojlanish.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya.3-bet
Buyrug’- buyruq- rasmiy hujjat, amr, farmon
Misol: Birinchi buyrug’ beriladi. “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar”. 3-sinf Jismoniy tarbiya. 37-bet
Binobarin- shunga ko’ra, shu sababli, demak
Misol: Binobarin darsdan keyin harakatli o’yinlar. “ Sinfdan tashqari sport to’garaklarining jismoniy tarbiyadagi ahamiyati”. 3-sinf Jismoniy tarbiya. 39-bet
Bevosita- biror-bir vositasiz, yordamsiz, to’g’ridan- to’g’ri
Misol: Qobiliyatlar bevosita mehnat faoliyati jarayonida hosil qilinardi.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 16-bet
Bel- orqa suyakning (umurtqa pog’onasining) pastki qismi
Misol: To’g’ri tik turish, qo’llar belda. “Maktabda dars oldidan o’tkaziladigan gimnastika” 3-sinf Jismoniy tarbiya.21-bet
Bo’shashmoq- yumshoq bo’lib qolmoq, yumsharmoq
Misol: 3-4-mushaklarni bo’shashtirish d.h. ga qaytish.” Maktabda dars oldidan o’tkaziladigan gimnastika” 3-sinf Jismoniy tarbiya.19-bet
Bosma-bosmaxonada bosilgan, chop qilingan, nashr etilgan
Misol: “Bosma usuli”.” Belbog’li kurash” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 158-bet
Bo’yin-odam va umurtqali hayvonlar gavdasining bosh bilan tanani biriktiruvchi qismi
Misol: 3-4- bo’yin mushagi kuchi bilan qo’l qarshiligini yengib, orqaga engashish. “Qad – qomat va uning shakllantirishga oid maqshqlar ” 3-sinf Jismoniy tarbiya .62-bet
BO’SM- bolalar va o’smirlar sport markazi
Misol: Ixtisoslashgan bo’smlar tashkil qilinib unda ko’plab o’g’il qiz.”Gimnastika” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 151-bet
Bemalol- bamaylixotir, xotirjam; shoshilmay
Misol: Birinchi kelgan buyruq beriladi. “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar”. 3-sinf Jismoniy tarbiya. 36-bet
Bukmoq- qayirmoq, egmoq
Misol: Oyoqlarni bukmagan holda yuqoriga kutarish.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.27-bet
Boyqush-boyo’g’li qushi
Misol: “Boyqushcha o’yini” . “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar”. 3-sinf Jismoniy tarbiya.35-bet
Barobar-Ma’lum miqdorning teng, baravar kelishi
Misol: Qo’llar yelka barobarida tirsakdan bukilib.”Tana holatlari va harakatlarini ifodalovchi asosiy atamalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 57-bet
Bog’- mevali daraxt, tok va gul bilan band yer maydoni, mevazor
Misol: Bog’ning yuqori tomonida qo’yilgan.” Qad-qomat va uni shakllantirishga oid mashqlar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 61-bet
Bir-biri- biri biri bilan, biri ikkinchisi bilan, o’zaro
Misol: Ular bir-biridan nima bilan farq qiladi.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Bormoq- so’zlovchining turgan joyidan uzoqlashmoq, nari ketmoq
Misol: Kuzatib borishni o’rganasiz.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Ba’zi- ayrim kishi, narsa va shu kabilarni ifodalaydi
Misol: Sportning ba’zi turlari to’g’risida.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Bo’lmoq- yuz bermoq, voqe bo’lmoq
Misol: Ma’lumotlarga ega bo’lasiz.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Baquvvat- kuch-quvvatli normal darajadan ortiq, jismoniy kuchga ega bo’lgan
Misol: Baquvvat kuchli matonatli, epchil chidamli.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya.3-bet
Boshlamoq- biror ishga kirishmoq
Misol: Shug’ullana boshlagansiz.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya.4-bet
Basseyn- katta sun’iy suv havzasi
Misol: 25metrli basseynlar qurilib ishga tushirildi.”Suzish” 3-sinf Jismoniy tarbiya.144-bet
Binoan -nimagadir amal qilgan, asoslangan holda; muvofiq, ko’ra
Misol: Buyruqqa binoan yo’nalishi keskin o’zgartirib yugurishni buyuradi.” Sinfdan tashqari sport to’garaklarining jismoniy tarbiyadagi ahamiyati” 3-sinf Jismoniy tarbiya.40-bet
Bunday- xuddi aytilganga, ko’zda tutilganga yoki ko’z o’ngidagiga o’xshash,teng; bunaqa, bu kabi.
Misol: Bunday bolalar ona-vatanga.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 4-bet
Bilim- o’qimishlilik darajasi, ma’lumot, qobiliyat
Misol: Bilim olishingizda asosiy vosita bo’lib xizmat qiladi.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya.4-bet
Bilib- biror narsa, hodisa yoki fikrning mohiyatiga yetmoq, biror sohada ma’lumotga ega bo’lmoq
Misol: Rioya qilishni bilib olasiz.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 3-sinf Jismoniy tarbiya.5-bet
Baland- pastdan yuqoriga tomon o’lchami uzun; qaddi, bo’yi uzun; novcha
Misol: Balandlikka sakrashni koptok uloqtirishni. “ Jismoniy tarbiya va sportga oid nazariy bilim asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya.6-bet
Basketbol- ikki komanda a’zolarining to’pni bir-biriga qo’lma-qo’l oshirib, muayyan balandlikdagi taxtaga o’rnatilgan to’rli halqaga tushirish o’yini
Misol: Basketbol, futbol, voleybol o’yinlarni.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 4-bet
Barchasi- mavjud bo’lgan narsa, kimsa yoki hodisalarning hammasi; bekam-u ko’st; hamma
Misol: Bularning barchasi maktab sporti to’garaklarida.
” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “3-sinf Jismoniy tarbiya. 6-bet
Badan- tananing, gavdaning sirti,sirtqi qismi
Misol: Badan gigenasi va shaxsiy gigena.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 3-sinf Jismoniy tarbiya.8-bet
Barkamol-jismoniy va aqliy jihatdan kamolotga erishgan, voyaga yetgan
Misol: Jismoniy barkamol avlodni tarbiyalash.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Badantarbiya- jismoniy tarbiya
Misol: Badantarbiya bilan muntazam shug’ullanish.” Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Buyuk- hajm-o’lchovi odatdagidan ortiq, katta; ulkan
Misol: Negaki buyuk jahongir.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Boylik- boy bo’lishlik, boy mavqeyi; mol-mulkning yig’indisi, majmui; mo’llik
Misol: Muhum boyliklardan biridir.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 11-bet
Bellashuv- kuch sinashmoq, musobaqalashmoq
Misol: Bellashuvga chiqqan raqiblar jang oldidan.” Turon” 3-sinf Jismoniy tarbiya.160-bet
Bosh- tananing bo’yindan yuqorigi, oldingi qismi, kalla
Misol: Keyim boshni aylantirish.” Jismoniy tarbiya gigiyenasi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 12-bet
Bug’- suyuqlik yoki qattiq jismlarning gazsimon holati
Misol: Issiq bug’ havo suv, ijobiy ta’sir ko’rsatadi. ‘Jismoniy tarbiya gigiyenasi” 3-sinf Jismoniy tarbiya.13-bet
Butun-sinmagan; sindirilmagan; shikastlanmagan
Misol: Butun organizm esa tashqi muhitning har xil ta’siriga.”Maktab o’quvchilarining kun tartibi” 3-sinf Jismoniy tarbiya.14-bet
Boshqa- aytilgandan, ko’rilgandan yoki ko’zda tutilgandan bo’lak; o’zga
Misol: Boshqa fanlar qatori jismoniy tarbiya darslarida.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 4-bet
Badiiy- voqelikni nafis san’at vositalari, usullari, obrazlari orqali ifoda etuvchi
Misol: Badiiy gimnastika nafis nozik harakat, egiluvchanlik.” Gimnastika” 3-sinf Jismoniy tarbiya.149-bet
Berilmoq- biror kimsa yoki narsaga ixlos, mehr qo’ymoq, sadoqat bog’lamoq; o’rganib ketmoq
Misol: Darslarda beriladigan.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 4-bet
Bajarmoq- biror ish, reja, majburiyat yoki topshiriqni amalga oshirmoq, bajo keltirmoq, ado etmoq
Misol: Bilimlarni diqqat bilan o’rganing.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 4-bet
Bemor-
Misol: Bemorlarga dori-darmon.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 11-bet
D
Dars- ta’lim muassasalarida ilm ma’lumot berish maqsadida o’tkaziladigan o’quv mashg’ulotlari, saboq
Misol: Darslarda sportning ba’zi turlari.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Davra- doira shaklida tuzilgan saf yoki doira yasab, qurshov olib o’tirgan kishilar yoki qo’r tashlab o’tirgan odam
Misol: Davra qurgan holatda safda shuningdek.” Raqs mashqlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya.85-bet
Darhaqiqat- haqiqatan, chindan ham
Misol: Darhaqiqat siz astoydil shug’ullanishingiz.” Qad-qomat va uni shakllantirishga oid mashqlar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.64-bet
Davom- biror ish-harakat, hodisa, voqea va shu kabilarning uzluksiz jarayoni, borishi
Misol: Davom ettirish yoi to’xtatish mumkin.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.32-bet
Dastlabki- eng avval yuz bergan, eng avvalgi, boshlang’ich, birinchi
Misol: Ovqat hazm bo’lishini yaxshilaydi.” Jismoniy tarbiya gigiyenasi” 3-sinf Jismoniy tarbiya.12-bet
Daraja- ish-harakat, xususiyat yoki holatning me’yori, chegarasini anglatadi; ko’pincha aniqlovchilar bilan ishlatiladi
Misol: Darajada oldiga chiqara olmaydi.” Sakrash” 3-sinf Jismoniy tarbiya.105-bet
Daryo- manbaidan quyilish joyi tomon tabiiy o’zandan doimiy ravishda oqib turadigan katta suv
Misol: Qora daryo kabi daryolar.” Suzish” 3-sinf Jismoniy tarbiya.144-bet
Dam- nafas, tin
Misol: Dam olish va ta’til kunlari. “ Maktab o’quvchilarining kun tartibi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 16-bet
Daqiqa- soatning oltmishdan bir bo’lagiga teng vaqt; minut
Misol: Quvnoq daqiqalar edi.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 22-bet
Davlat- o’z fuqarolarining ijtimoiy-siyosiy huquqlarini himoya qiluvchi, bunga qarshi turuvchi kuchlarning qarshiligini sindiruvchi hokimiyat organlari va siyosiy tashkilotlari tizimiga ega bo’lgan mustaqil mamlakat
Misol: Davlat jismoniy tarbiya.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 11-bet
Darvoza- shahr, qo’rg’on, qal’a, hovli vas hu kabilarga kiriladigan ikki tabaqali katta eshik, qopqa
Misol: Darvozabon ko’p shoshar.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 33-bet
Davr- jamiyat taraqqiyotida yoki tabiatda muhim voqea, hodisa yuz bergan yoki o’ziga xos xususiyati bilan ajralib turadigan ma’lum vaqt oralig’i
Misol: Davrlarda ham xalqning sevimli sport o’yinlarida hisoblangan.” Milliy kurash” 3-sinf Jismoniy tarbiya.155-bet
Dadillik- jismonan va ruhan o’ziga ishonganlik, baquvvatlik; dangallik, dovyuraklik, tetiklik
Misol: Dadillikni – qattiylikni tarbiyalashga yordamlashadi.69-bet
Demoq- o’z fikrini o’gzaki yoki yozma ravishda ifoda qilmoq, aytmoq; so’zlamoq, gapirmoq
Misol: Deganda oyoq harakatlantiriladi.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 34-bet
Deraza- binoning tashqaridan xonaga yorug’lik tushishni, havo kirishiga imkon beruvchi, ochilib-yopiladigan oynali romi; rom
Misol: Derazamni ochaman.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.33-bet
Devor- binoning, uyning tomni ko’tarib turuvchi yoki xonalarga ajratuvchi tik ko’tarilgan qismi
Misol: Devorida va boshqa shu kabi gimnastikalar. 40-bet
Demak- ya’ni, bundan chiqdiki, bino-barin
Misol: Demak buyuk kelajak sari.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 11-bet
Dovyurak- qo’rqmas, botir, jasur
Misol: Botir, dovyurak, Jasur.5-bet
Doira- tekislikning aylana bilan o’ralgan yuzasi; to’garak
Misol: Doiradagilar qo’llarini oldinga uzatgan. “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar”. 37-bet
Doimiy- hamma vaqt mavjud bo’lib, uzluksiz davom etib turadigan, mutassil
Misol: Doimiy ravishda yugurish yo’llanish va tezligini o’zgartirish.” Basketbol” 3-sinf Jismoniy tarbiya.122-bet
Doston- nazm bilan yozilgan ulkan hikoya, qissa; poema
Misol: Dostonning qahramonlari qanday sifatlarga ega bo’lganlar.” Maktabda dars oldidan o’tkaziladigan gimnastika” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 18-bet
Do’st- qarashlari, dili, ish faoliyati yaqin bo’lgan, inoqlik, ahillik bilan bog’langan ikki yoki undan ortiq kishining har biri; o’rtoq dushman
Misol: Do’sti Qarajon, go’zal Barchinoylarning ko’p.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 18-bet
Do’malatish-dumalatmoq fe’lining orttirma nisbati
Misol: Do’malatish, chambaraklar ustida sakrash.” Sinfdan tashqari sport to’garaklarining jismoniy tarbiyadagi ahamiyati” 3-sinf Jismoniy tarbiya 41-bet
Dum- hayvon tanasining chiqaruv teshigi tepasidan boshlanadigan va ingichkalanib boruvchi eng ohirgi qism
Misol: Ajdarhoning dumini ushla.” Harakatli o’yinlar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 143-bet
Diametr- aylana yoki sharning markazidan o’tib, uning ikki nuqtasini birlashtiruvchi to’g’ri chiziq
Misol: Diametri 25-30sm bo’lgan.” Harakatli o’yinlar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 142-bet
Diagonal- ko’pburchakning qo’shni bo’lmagan ikki burchagini yoki ko’pyoqlikning iki uchini birlashtiruvchi to’g’ri chiziq
Misol: Diagonal bo’yicha va ilon izi bo’lib yurish. 48-bet
Diqqat- fikr, zikr, yod
Misol: Diqqat bilan o’qib ularda berilgan.6-bet
Deyarli- biror narsa, holat, miqdorga juda yaqin, shunga yaqin desa, deb aytsa, hisoblasa bo’ladigan
Misol: Deyarli barcha jismoniy sifatlar.”umumrivojlantiruvchi mashqlar ” 3-sinf jismoniy tarbiya .67-bet
E
Element-sodda; juda oson, oddiy
Misol: Sport o’yinlari.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Epchil- ishni tez va uddaburonlik bilan bajarish qobiliyatiga ega; uddaburon
Misol: Matonatli, epchil, chidamli.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 4-bet
Estetik-estetikaga oid; estetika talablariga mos keladigan
Misol: Estetik va mehnat tarbiyasi amalga oshiriladi.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 5-bet
Ehtiyoj-biror narsaga bo’lgan talab; hojat, zarurat, zaruriyat, muhtojlik
Misol: Hayotiy ehtiyoj bo’yicha paydo bo’lgan.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 16-bet
Etmoq-“qilmoq”, aylamoq ma’nolarida qo’shma fe’l yasash uchun xizmat qiladi
Misol: 8-10 daqiqa davom etadi.” Maktabda dars oldidan o’tkaziladigan gimnastika” 3-sinf Jismoniy tarbiya 19-bet
Engashish- belni bukib, tananing yuqori qismini quyi solmoq; egilmoq
Misol: 1-2-o’ng tomonga engashish.” Maktabda dars oldidan o’tkaziladigan gimnastika” 3-sinf Jismoniy tarbiya 20-bet
Egish-to’g’ri, tik holatidan biror tomonga tortmoq; qayirmoq, bukmoq
Misol: Yelkalarni orqaga egish.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 25-bet
Elak-un elash uchun ishlatiladigan, to’r qoplangan yog’och gardishdan iborat uy-ro’zg’or asbobi
Misol: Elakda un elanadi.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.33-bet
Elamoq- elakdan o’tkazmoq, elakdan o’tkazib tozalamoq
Misol: Un elash, xamir qorish.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.33-bet
Erinchoqlik-dangasa
Misol: Erinchoqlik qilmasdan.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.33-bet
Ensiz-eni uncha katta bo’lmagan; kambar, tor
Misol: Mashqlarni- ensiz chiziq ustida. 40-bet
Estafeta- musobaqada qo’ldan qo’lga uzatiladigan narsa (odatda yog’och tayoqcha)
Misol: Estafetalar o’tkaziladi.41-bet
Erkin-har qanday to’siq, g’ov, monelik va shu kabilardan xoli bo’lgan, erk-ixtiyori o’zida bo’lgan
Misol: Erkin turadilar. “Saf usullari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 43-bet
Ensa- odam boshining orqa pastki qismi; ensa suyagi
Misol: Ensa bo’lib urgan saf qator ataladi. “Saf usullari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 45-bet
E’tibor-biror kimsa yoki narsaga qarailgan diqqat-nazar, fikr, yod
Misol: Burilish usullarga e’tibor berilmaydi.” Saf mashqlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya.47-bet
Esa- bog’lama vazifasini bajaradi; bo’lsa
Misol: Hayotda esa har xil harakatlarni bajarish.” Qad-qomat va uni shakllantirishga oid mashqlar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 64-bet
Eng- belgining yuqori, ortiq darajasini bildiruvchi so’z
Misol: Ular eng chidamli.” Futbol” 3-sinf Jismoniy tarbiya.115-bet
En- narsalarning ko’ndalang yo’nalishidagi kattaligi; kengligi
Misol: Kozyol eniga qo’yiladi.” Tayanib sakrash” 3-sinf Jismoniy tarbiya.91-bet
Emaklash-
Misol: To’rt tomonga emaklash“Emaklash” 3-sinf Jismoniy tarbiya 74-bet
Etmoq- “qilmoq”, aylamoq ma’nolarida qo’shma fe’l yasash uchun xizmat qiladi
Misol: Nafis ijro etish qobiliyati.”umumrivojlantiruvchi mashiqlar ” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 67-bet
Emaklamoq- ikki qo’l kafti va ikki tizza bilan yurmoq; o’rmalamoq
Misol: Emaklash“Emaklash” 3-sinf Jismoniy tarbiya 73-bet
Erkak- er
Misol:
Erkakalar uchun 74,9sm dan 78sm gacha.” Basketbol” 3-sinf Jismoniy tarbiya.122-bet
F
Farz-bajarilishi zarur bo’lgan axloqiy-ma’naviy vazifa, burch
Misol: Insonga ham farz ham qarz.” Jismoniy tarbiya gigiyenasi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 12-bet
Faoliyat- biror sohada olib boriladigan ish, mashg’ulot, harakat. Ijodiy faoliyat. Siyosiy faoliyat. Ijtimoiy faoliyat. Nutqiy faoliyat
Misol: Mehnat faoliyat jarayonida hosil qilinadi. .” Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 16-bet
Fan- Tabiat va jamiyatning taraqqiyot qonuniyatlarini ochib beruvchi hamda o’zi erishgan natijalar bilan atrof muhitga ta’sir ko’rsatuvchi bilimlar tizimi
Misol: Boshqa fanlar qatori jismoniy tarbiya darslariga berilgan.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 4-bet
Farq-Narsalar orasidagi nomunofiqlik, noo’xshashlik; ayirma, tafovut
Misol:Nima bilan farq qilishi, ular qanaqa sifatlarni rivojlantirish.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Faol- Harakatchan, ko’p harakat qiladigan
Misol: Ochiq havoda tashkil qilingan faol dam olish.” Sinfdan tashqari sport to’garaklarining jismoniy tarbiyadagi ahamiyati” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 39-bet
Falsafiy- Falsafaga oid. Tabiat va jamiyat haqidagi teran dunyo-qarashni ifoda etgan
Misol: Ammo ularning har birida ma’lum falsafiy ta’limotdan kelib chiqadigan o’ziga xos jihatlari bor.” Turon” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 160-bet
Fikr- biror narsa, hodisa yoki kimsa haqida o’y, xayol
Misol: Allomalarning salomatlik haqida fikrlari
Foydalanmoq- biror narsa yoki imkoniyatdan bahramand bo’lmoq, uni o’z talab va ehtiyoj uchun ishlatmoq
Misol: Qanday mashqlardan foydalanishni.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 5-bet
Forma- Ma’lum toifadagi kishilar uchun mo’ljallangan, rangi, tikilishi va boshqalar belgilari jihatdan bir xil kiyim
Misol: Maktab formasida bajaraveradi. .” Maktabda dars oldidan o’tkaziladigan gimnastika” 3-sinf Jismoniy tarbiya 19-bet
Foyda- biror kimsa yoki narsa uchun bo’ladigan naf, manfaat; ijobiy natija
Misol: Harakatni sifatlarni oshirishda qanday mashqlardan foydalanadi.” Umumrivojlantiruvchi mashqlar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 67-bet
Futbol-har biri o’n bir kishidan iborat ikkita komandaning bir-birining darvozasiga oyoq, bosh, yelka zarbi bilan ko’proq to’p kiritishga asoslangan sport o’yini
Misol: Basketbol, futbol , valebol o’yinlari elementlari.
G
Gavda- inson yoki hayvon tanasining umumiy ko’rinishi; jussa,qad
Misol: gavdani har xil tarzda harakatlantirish.40-bet
Garchi- ergash gapdagi ish-harakatning bosh gapdagi ish-harakat amalga oshishiga to’qis bo’la olmasligini ta’kidlash uchun xizmat qiladi
Misol: Garchi vatani Angliya bo’lsada. .” Futbol” 3-sinf Jismoniy tarbiya 114-bet
Galma-gal- navbatma-navbat, navbatlashib
Misol: Galma-galdan to’pni bulavaga otish. “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 35-bet
Gimnastika- sog’liqni mustahkamlashga yordam beradigan jismoniy mashqlar majmui
Misol: Gimnastika mashqlar bajarilishi kerak.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari ” 3-sinf Jismoniy tarbiya 5-bet
Gigiyena- tibbiyotning inson organizmiga tashqi muhitning turli-tuman omillari ta’sirini o’rganadigan va shu asosda kasalliklarning oldini olish, sog’liqni saqlash choralari va qoidaalarini ishlab chiqadigan bo’limi
Misol: Gigineya to’g’risida tafsiyalar.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 8-bet
Gigiyenik- gigiyenaga oid, gigiyena talablariga asoslangan
Misol: Gigiyenik gimnastikada bajarilish kerak. “ Jismoniy tarbiya nima beradi?” 3-sinf Jismoniy tarbiya 5-bet
Go’zal- juda ham chiroyli, husndor, xushro’y
Misol: Go’zal qad-qomatga ega bo’lishingizga imkon beradi
Go’zallik- chiroy, husn
Misol: Go’zallik nafislik kabi hislatlarni rivojlantiradi.” Raqs mashqlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 85-bet
Guruh- bir to’p odam, to’da
Misol: Guruhlarning deyarli hammasi ishga tushadi.” Yugurish” 3-sinf Jismoniy tarbiya 96-bet
H
Hayot- materiyaning o’z rivojlanishining muayyan bir davrdagi harakatlanish shakli
Misol: Hayotda zarur bo’ladigan juda ko’p.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari ” 3-sinf Jismoniy tarbiya 5-bet
Hokazolar- shu singari, shunga o’xshagan ular va boshqalar
Misol: Hokazolar haqida bilimlar.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari ” 3-sinf Jismoniy tarbiya 8-bet
Har- shaxs yoki narsalarning, ularning belgisi, harakati va boshqalar jihatidan bo’lgan turidan ajratib yakkalab ko’rsatadi, shu tarzda belgilaydi
Misol: Har bir oqil bolaning muqaddas burchi.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Ham- teng qiymatli gap bo’laklari yoki soda gaplarni, shuningdek, to’liqsiz gap qismlarini bo’glash uchun xizmat qiladi
Misol: Ham Jismoniy ham ma’naviy jihatdan mukammal.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Hatlab- narsa yoki joyning ustidan qarama-qarshi tomoniga irg’ib o’tmoq; qadamlab ustidan o’tmoq; sakramoq
Misol: “Hatlab o’tish” usuli.” Uloqtirish” 3-sinf Jismoniy tarbiya 110-bet
Hajm- biror jismning bo’y, env a balandlik jihatidan katta- kichikligi; fazoda egallab turgan o’rni
Misol: to’pn hajmiga nisbatan.” Basketbolchining harakatlari va usullari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 126-bet
Harf- tovushning nutq uchun qabul qilingan shakli, belgisi
Misol: Harflar start chizig’idan 10-15m oldinga taxlab qo’yiladi.”Harakatli o’yinlar ” 3-sinf Jismoniy tarbiya 142-bet
Hafta- dushanbadan yakshanbagacha bo’lgan yeti kecha-kunduzni o’z ichiga olgan vaqt o’lchov birligi; umuman, shuncha kecha-kunduzdan iborat bo’lgan vaqt
Misol: Haftada kamida bir marta hammomda cho’milib turish lozim.” Maktablar o’quvchilarining kun tartibi” 3-sinf Jismoniy tarbiya 13-bet
Hamma- shaxs, narsa, uning belgisi, soni va boshqalar xususiyatlarini jamlab yoki ajratib ko’rsatadi, shu tarzda belgilaydi
Misol: Hamma o’yinchilar sichqonlar rolini bir-bir o’ynashlari lozim. “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar”. 3-sinf Jismoniy tarbiya 38-bet
Halqa- metalldan egib, ikki uchini bir-biriga qo’shib yasaladigan doira shaklidagi buyum
Misol: Halqadan narvonchadan devoridan oshib tushish.” Sinfdan tashqari sport to’garaklarining jismoniy tarbiyadagi ahamiyati” 3-sinf Jismoniy tarbiya 40-bet
Harakat- kishi va narsalarning yoki ularning qismlarining tinch holatdan chiqishi: qo’zg’alishi, qimirlashi va shu kabilar; tinch holatga qarama-qarshi holat
Misol: Harakatli o’yinlar o’rganasiz.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Himoya- hayot, ish-faoliyatda bo’ladigan yordam, qullab-qultiqlash;homiylik, panoh
Misol: Himoyasiga tayyor turgan kishilar.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “3-sinf Jismoniy tarbiya 5-bet
Hech- suroq olmoshlari, shuningdek narsa, vaqt va boshqalari ba’zi so’zlarga qo’shilib, bo’lishsizlik olmoshlari hosil qiladi
Misol: Hech bir dori-darmonga muhtoj bo’lmaydi” Siz nimalarni bilishingiz kerak” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Hisob- son, miqdorni belgilash uchun raqamlab atash; sanoq, sanash
Misol: Hisob o’ng qanotdan boshlanadi. “Saf usullari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 44-bet
Havo- yer atmosferasini hosil qiluvchi, inson, hayvon, o’simliklar hayoti uchun zarur bo’lgan, asosan azot va kisloroddan iborat gazlar aralashmasi
Misol: Havo issiq, bug’, sovuq.” Maktab o’quvchilarining kun tartibi” 3-sinf Jismoniy tarbiya 13-bet
Holat- yuzaga kelgan, mavjud bo’lgan vaziyat, ahvol
Misol: Holat oyoqlar yelka kengligida qo’yilgan.” Maktabda dars oldidan o’tkaziladigan gimnastika” 3-sinf Jismoniy tarbiya 19-bet
Hol- hayotdagi muayyan bir holat, vaziyat; ahvol
Misol: Hollarda keng foydalanish.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Hosil- erkin, daraxt kabilardan yetishtiriladigan, olinadigan don, sabzavot va shular kabilar
Misol: Hosil qilasiz.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 4-bet
Hozir- biror ish, vazifa uchun tayyor; shay
Misol: Hozirgi yoshlarga ham ibratdir.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet

Hujum- egallash, yo’q qilish, qaytarish vas hu kabilar maqsadida harakat qilish; shunday maqsaddagi harakat, urunish; hamla

Misol: Hujum uyushtirib raqib savatchasiga to’p tashlash.” Basketbol” 3-sinf Jismoniy tarbiya 122-bet
Ho’kiz- ikki yoshdan oshiq, qo’shga yaraydigan holga kelgan bichilgan erkak qora mol
Misol: Qabilalar o’rtasida ho’kiz va ot o’yinlari.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 17-bet

I
Iborat- tashkil topgan, tarkib topgan; tuzilgan
Misol: Vatan himoyasiga tayyor turishga kishilarni tarbiyalashdan iborat.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “3-sinf Jismoniy tarbiya 5-bet
Ishonch-ishonish hissi, tuyg’usi
Misol: Yanada ko’proq ishonch hosil qilasiz.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Ish- inson faoliyati bilan bog’liq, uning mehnati bilan amalga oshadigan, bajariladigan narsa
Misol: Aqliy ishni jismoniy mehnat bilan birga qo’shib olib boorish.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “3-sinf Jismoniy tarbiya 5-bet
Ilm- o’qish- o’rganish va tadqiqot, tahlil etish bilan erishiladigan bilim; ko’nikma, ma’lumot
Misol: Tabobat ilmning buyuk namoyondalaridan biri.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Ifodalamoq- o’zida aks ettirmoq, mujassamlashtirmoq, anglatmoq, bildirmoq
Misol: Ko’p marta ifodalagan asarlarni o’qtirgan.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Inson- odamzod, bashar
Misol: Qiyinchiliklardan olib chiqqan ulug’ insondir.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 11-bet
Iliq- bir oz, sal- pal issiq
Misol: Iliq va sovuq suv bilan cho’milish.”Jismoniy tarbiya gigiyenasi” 3-sinf Jismoniy tarbiya 12-bet
Issiq- issiqlik, harorat. Quyoshning issig’i. olovning issig’i
Misol: Issiq havo, bug’, issiq-sovuq suv.” Jismoniy tarbiya gigiyenasi” 3-sinf Jismoniy tarbiya 13-bet
Ijobiy- ma’qul, maqbul deb topilganlikni ifodalovchi; ma’qullovchi, yoqlovchi; salbiy
Misol: Ijobiy ta’sir ko’rsatadi” Jismoniy tarbiya gigiyenasi” 3-sinf Jismoniy tarbiya 13-bet
Intizom- jamiyatning yoki ma’lum jamoa a’zolarining amal qilishi, bo’ysunishi lozim bo’lgan qat’iy tartib, qoida
Misol: Amal qilsangiz intizomli bo’lasiz.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 17-bet
Ijtimoiy- jamiyatga taalluqli,jamiyat bilan bog’liq, jamoat, odamlarning jamiyatdagi munosabatlari bilan bog’liq
Misol: Til va boshqa ijtimoiy faoliyat takomillashgan sayin o’yinlar.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 17-bet
Ishlatmoq-
Misol: Yasash va ishlatishni yovvoyi hayvonlardan qanday saqlanish.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 17-bet
Ishtirok- biror ish, marosim, majlis va shu kabilarda hozir bo’lish, qatnashish
Misol: Chorva mollari ishtirokida o’tkaziladigan turli xil o’yinlar mustahkam o’yin.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 17-bet
Ilk- dastlabki, birinchi; boshlang’ich
Misol: Ilk bolalik chog’idanoq ot munis .”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 18-bet
Ikki- 2raqami va u ifodalangan miqdor
Misol: Ikki marta yarim cho’nqayib.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.25-bet
Imkoniyat- zarur yoki qulay shart- sharoit
Misol: Imkoniyatlari albatta hisobga olinadi.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.32-bet
Ishqiboz- mehr havas qo’ygan; havasmand
Misol: Ishqibozlar qarashlar.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.33-bet
Ichmoq-
Misol: O’yinchi aylana ichida qoladi. “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar”. 37-bet
Ichkari- hona, hovli, qal’a vas hu kabilarning ichki qismi
Misol: Ichkariga kirib bemalol o’nay boshlaydilar. “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar”. 38-bet
Istamoq- extiyor etmoq, hohlamoq
Misol: Bir tomonda bo’lishni istardingiz.39-bet
Irg’itish-
Misol: To’pni irg’itish- kichik va katta to’plarni irg’itish.40-bet
Ilon- sudralib yuruvchi oyoqsiz, tanasi ingichka va uzun, ko’zlari shaffof, qovoqlar bilan qoplangan jonvor
Misol: Diagonal bo’yicha va ilonizi bo’lib yurish.48-bet
Ifodalamoq- o’zida aks ettirmoq, mujassamlashtirmoq
Misol: Tana holatlari va harakatlarini ifodalovchi asosiy atamalar.”Tana holatlari va harakatlarini ifodalovchi asosiy atamalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 49-bet
Ixtiyoriy- xohish- istak erkiga bog’liq bo’lgan; kishining o’z xohishi bilan qilinadigan yoki qilingan
Misol: O’ng va chapga ixtiyoriy ravishda emaklash.” Emaklash “3-sinf Jismoniy tarbiya 75-bet
Ichki- ich qismda, ichkarida joylashgan
Misol: Barmoq ichki tomonga boshqalari tashqariga qaratilgan bo’ladi .” Yugurish “3-sinf Jismoniy tarbiya 98-bet
Ilgari- o’tgan vaqtlarda, hozirgi vaqtdan oldin
Misol: U vaqtdan ilgari to’g’rilanadi.” Yugurish “3-sinf Jismoniy tarbiya 100-bet
Ilib- mix, qoziq, ilgak va shu kabilarga osmoq
Misol: To’pni tashlash hamda ilib olish kerak .” Basketbolchining harakati va usullari “3-sinf Jismoniy tarbiya 125-bet
Iloj- amalga oshirish, bajarish, qilish imkoni
Misol: Iloji boricha uzoqqa o’tishga harakat qiladilar .” Harakatli o’yinlar“3-sinf Jismoniy tarbiya 140-bet
Isitilmoq-
Misol: Andijonda yangi turdagi suvi ishlatiladigan 144-bet
Izdosh- izdan boruvchi, yo’lni davom ettiruvchi
Misol: Ularning izdoshlari soni ortib bormoqda.” Sport turlari va sport haqida ma’lumotlar”. 150-bet
Ixtisos- ilm-fan, texnika, san’at sohalarida har bir mustaqil kasb, kasbiy malaka
Misol: Tus olgan, ya’ni akrobatkaga ixtisoslashgan.” Sport turlari va sport haqida ma’lumotlar”. 151-bet
J
Jarayon- ish-harakat, voqea- hodisaning birin- ketin borishi
Misol: Jarayonda aqliy, axloqiy, estetik va mehnat tarbiyasi amalga oshiriladi.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 3-sinf Jismoniy tarbiya. 5-bet
Jamg’arma- harajatlardan, chiqimdan ortib tejab-tergab to’plangan pul
Misol: Jamg’armani ta’sis etish, sport bo’yicha maxsus unvonlarni joriy qilish to’g’risidagi qaror-farmonlarga imzo chekish.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Jangovor-
Misol: Jangovor san’atlarga qiziqqan va tinimsiz mashq qilgan.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet

Jarayon- ish-harakat, voqea- hodisaning birin-ketin borishi

Misol: Jarayonida hosil qilinadi.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 17-bet
Jalb- o’ziga tortmoq, o’ziga qaratmoq
Misol: Jalb qiladi va darsni davom ettiradi.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.32-bet
Jamoa- muayyan bir xil ish bajaruvchi kishilar guruhi
Misol: Jamoaga bo’linib, bir-biriga qaragan holda safga turadilar. “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar”. 34-bet
Jarima- qonun- qoidani buzganlik, qonun- qoidaga g’ilof hatti- harakat yoki yetkazilgan moddiy zarar uchun to’lanadigan pul
Misol: Jarima achkosini ham olgan jamoa g’olib bo’ladi. “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar”. 36-bet
Jar- chetlari o’pirilgan chuqur soylik
Misol: “Jar” sport maydonida .” Milliy kurash “3-sinf Jismoniy tarbiya 155-bet
Jaranglaydigan- metalldan chiqadigan baland ovoz
Misol: Jaranglaydigan bo’ldi.” Milliy kurash “3-sinf Jismoniy tarbiya 156-bet
Joriy- hozirgi kunda, paytda sodir bo’layotgan amaldagi kundalik
Misol: Joriy qilish to’g’risidagi qaror- farmonlarga.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Joy- ma’lum bir voqea- hodisa ro’y bergan yer
Misol: joy, sport asbob- anjomlari haqida tushunchalar.” Siz nimalarni bilishingiz kerak?” 3-sinf Jismoniy tarbiya.7-bet
Jismoniy- jonli organizmlarning jismiga oid harakatlari
Misol: Jismoniy sifatlaringizni rivojlantirish uchun murakkab mashqlar bajarish lozimligini bilib olasiz.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Jihatdan-
Misol: Jihatdan mukammal kamol topishdan, Vatanga sadoqatli kishilar bo’lib voyaga yetish.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Jilmasdan- joydan qo’zg’almoq, siljimoq
Misol: Jilmasdan, bir oyog’I tizzasini bo’shashtirib, erkin turadilar. “Saf usullari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 43-bet
Jipslashish-
Misol: Jipslashish.” Saf mashqlari “3-sinf Jismoniy tarbiya 48-bet
Jihozlar- ishlab chiqarish qurollari
Misol: Jihozlarsiz bajarish mumkun .” Muvozanat saqlash mashqlari “3-sinf Jismoniy tarbiya 70-bet
Juftlab- bir- birga yaqin qo’ymoq, sherigi bilan yonma- yon qo’ymoq
Misol: Juftlab, oldinga engashib qo’l kaftini polga tekkizish. “Qad – qomat va uning shakllantirishga oid maqshqlar ” 3-sinf Jismoniy tarbiya .67-bet
Juft-juft – Juft- juft bo’lib to’pni ikki qo’llab yuqoridan uztish. .” Voleybolchining harakatlari va usullari “3-sinf Jismoniy tarbiya 135-bet
Jo’rligida- mos tushgan, mos ohangdosh
Misol: Jo’rligi esa his- tuyg’ularga ta’sir kuchini oshiradi.85-bet
Jo’shqinroq- mavj urgan, mavjlangan
Misol: jo’shqinroq bo’ladi. .”Raqs mashqlari “3-sinf Jismoniy tarbiya 85-bet
Juda- ortiq, nihoyatda, nihoyat darajada, haddan tashqari
Misol: juda ko’p mashg’ulotlar kutmoqda.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Jumladan- tugal ma’no ifodalaydigan so’zlar birikmasi
Misol: Jumladan, darsgacha gimnastika .” Maktab o’quvchilarining kun tartibi “3-sinf Jismoniy tarbiya 15-bet
Joyda- biror kimsa yoki narsa ishg’ol qilib turgan yer
Misol: Joyda yurish. “Maktabda dars oldidan o’tkaziladigan gimnastika” 3-sinf Jismoniy tarbiya 19-bet

K
Kapalak- ikki juft oyoq, kulrang yoki rang-barang qanotli nozik hasharot
Misol: “Kapalak” “chigirtka” va “qushchalar” bo’ladilar. “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar”. 35-bet
Kaft- qo’lning bilak uchidan barmoqlargacha bo’lgan ichki va oyoq panjasining ostki yaxlit qismi
Misol: Kaftlarni yuqoriga qaratgan.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.24-bet
Kamol- har jihatdan to’kislik; mukammallik, yetuklik
Misol: Kamolga yetkazish haqida g’amxo’rlik.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 7-bet
Kamar- kiyim ustidan belga bog’lanadigan, odatda ko’ndan qilinadigan, to’qali, enli tasma; qayish
Misol: 1-2-qo’l va yelka kamari mushagi kuchi bilan bo’yin orqa mushagi. “Qad – qomat va uning shakllantirishga oid maqshqlar ” 3-sinf Jismoniy tarbiya .62-bet
Katta- hajmi, o’lchami me’yordan ortiq yoki nisbatan ortiq; ulkan; kichik
Misol: Katta musoboqalarda.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 4-bet
Kamolat-
Misol: Kamolatga erishishga yo’naltirilgan.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 5-bet
Kafolat- kafil bo’luvchi narsa, shaxs
Misol: Kafolat yuzaga keltirdi.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Kasallik-
Misol: Kasalliklarni oldini olish.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Kabi- o’xshatish, moslik yoki qiyosni bildiradi; singari
Misol: qo’l ushlashib doira qurish kabi bo’ladi.45-bet
Kalla- jonivorning boshi
Misol: To’pda kalla bilan zarba berish.117-bet
Kam- talab, me’yor yoki odatdagiga nisbatan miqdori yetarli bo’lmagan; oz
Misol: Kamida bir marta hammomda cho’milib turish lozim .” Maktab o’quvchilarining kun tartibi “3-sinf Jismoniy tarbiya 13-bet
Kashf- kashfiyot
Misol: Kashf qilingan.122-bet
Karton- maxsus ishlangan qalin, qattiq qog’oz
Misol: Kartonlarga harflar yozib qo’yiladi.141-bet
Koptok- cho’ziluvchan yoki elastik materialdan ishlangan, qattiq sathga urilganda, irg’ib otiladigan shar; to’p
Misol: Kichik koptok bosh orqasidan yelkadan oshirib uloqtirish.110-bet
Kamon-
Misol: Kamonchisi chavondozi kurashchisi edi.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Kechmoq- biror narsa ustidan bosib (botib) o’tmoq,yurmoq
Misol: Daryodan kechib o’tish.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Kifoya- qanoatlansa bo’ladigan darajada, qanoatlanarli; yetarli
Misol: Buyruq berishning o’zi kifoya.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.32-bet
Kulcha- tandirda yopilgan kichkina, dumaloq non
Misol: Kulcha yopdik tezgina.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.33-bet
Kirsin- yurib yoki siljib, biror narsaning ichiga, ichki qismiga o’tmoq, o’zini ichkari qismga olmoq
Misol: Barmoqlarga kirsin kuch.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 32-bet
Kelgan- yurish, uchish harakati yoki transport vositalari bilan so’zlovchiga qarama-qarshi tomon (joy)dan so’zlovchi turgan tomonga, joyga yo’l olmoq, yo’nalmoq; shu tomondagi biror joyga yetmoq;zid. Ketmoq, bormoq
Misol: Olib kelgan bo’lsa. “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar”. 36-bet
Kompleks- bir butunni tashkil qiluvchi narsalar, hodisalar, belgi – xususiyatlar majmui, yig’indisi
Misol: Mazkur komplekslar 3-4 marta takrorlanganidan keyin o’quvchilar ularni mustaqil ravishda bajaraveradilar.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.32-bet
Ko’lam- biror ish- faoliyatning yoyilish, qamrash doirasi, hajmi, miqyosi; rivojlanish, avj olish darajasi
Misol: Chayqalish ko’lami 25C⁰gacha.79-bet
Ko’prik-
Misol: Ko’prik mashqlari ham yaxshi yordam beradi.85-bet
Ko’ndalang- uzunasiga qarab emas balki eniga qarab joylashgan, eni bo’ylab ketgan
Misol: Maydon ko’ndalang chiziqlar bilan uch qismga bo’linib.163-bet
Ketmoq-
Misol: Ikkinchi o’yinchi yugurib ketadi.142-bet
Kelajak- hozirgi paytdan keyin keladigan, kelgusidagi
Misol: Kelajakda yetakchi futbol klublari tartibidan o’rin olishingiz mumkin.162-bet
Kelayotgan- yurish, uchish harakati yoki transport vositalari bilan so’zlovchiga qarama-qarshi tomondan so’zlovchi turgan tomonga yo’l olmoq
Misol: Kelayotgan to’pni oyoq yuzining ichki tomoni bilan to’xtatish.121-bet
Kurak- sochilgan narsalarni sidirish, kurash, to’plab biror narsaga solish uchun ishlatiladigan, yog’ochdan yoki metalldan yasalgan uzun sopli asbob
Misol: Kurakda tik turishga o’rganiladi. “ Atrobatika mashqlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 87-bet
Kuylamoq- qo’shiq yoki ashula aytmoq
Misol: Sanash, kuylash va musiqa jo’rligida bajarsangiz jo’shqinroq bo’ladi.85-bet
Kuchaymoq- ta’sir darajasi yuqorilashmoq, kuchli tus olmoq, avj olmoq, zo’raymoq
Misol: Hayotiy faoliyati kuchayadi.” Umumrivojlantiruvchi mashqlar”3-sinf Jismoniy tarbiya. 67-bet
Kichik- tuzilish, hajm, o’lcham jihatdan nisbatan kata bo’lmagan
Misol: cho’zilish mashqlari kattalarga ham, kichik yoshdagilarga yaxshi kayfiyat bag’ishlaydi. “Qad – qomat va uning shakllantirishga oid maqshqlar ” 3-sinf Jismoniy tarbiya .64-bet
Krol-
Misol: Ko’krakda krol usulida suzish.145-bet
Ko’p-son,miqdor jihatdan, me’yordan yoki nisnatdan ortiq
Misol: ko’p qiziqarli mashg’ulotlar kutmoqda.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Kutmoq- mo’ljallangan narsa yoki shaxsning paydo bo’lishini, kelishini yoki uchrashini umid qilgan, unga ko’z tikkan holda ma’lum vaqt biror joyda turmoq; poylamoq
Misol: ko’p mashg’ulotlar kutmoqda.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Kuzatmoq- ketayotgan kishi bilan xayrlashish uchun biror yergacha birga bormoq, biror yergacha borib, chiqib, xayr-xo’sh qilmoq; uzatmoq
Misol: Kuzatib borishni o’rganasiz.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Ko’proq- son, miqdor jihatdan, me’yordan yoki nisbatan ortiq
Misol: Yanada ko’proq ishonch hosil qilasiz.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Kelishmoq- munosib tushmoq, yarashmoq
Misol: Qad-qomati kelishgan.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 4-bet
Kuchli- jismoniy qobiliyati, kuch-quvvati nisbatan ortiq; baquvvat
Misol: Kuchli, matonatli, epchil.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 4-bet
Kishi- fikrlash, so’zlash hamda ijtimoiy mehnat jarayonida qurol yasash va undan foydalanish qobiliyatiga ega bo’lgan jonli mavjudot,zot;odam, inson
Misol: Kishilarni tarbiyalashdan iborat.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 5-bet
Ko’nikma- biror ishda orttirilgan mahorat, malaka
Misol: Ko’nikma va malakalarni egallaydi.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 5-bet
Kun- sutkaning quyosh chiqqandan quyosh botgungacha bo’lgan qismi
Misol: Kun tartibidagi ertalabki.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 5-bet
Kross- past-baland, yo’lsiz, umuman, turli tabiiy to’siqlari bo’lgan joyda bo’ladigan poyga, yugurish yoki biror narsani tez yurgizish musobaqasi
Misol: Kross tayyorgarligi harakatli o’yinlar.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 6-bet
Kerak- talab-ehtiyoj bor, darkor, zarur
Misol: Kerak bo’ladi.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 6-bet
Kitob- ma’lum matnli varaqlardan iborat, juzlab tikilgan, muqovalangan, hajmi 48sahifadan kam bo’lmagan bosma asar
Misol: Qo’lingizdagi kitobga siz o’rganib olishingiz.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 6-bet
Kelayotgan- yurish, uchun harakati yoki transport vositalari bilan so’zlovchiga qarama-qarshi tomondan so’zlovchi turgan tomonga, joyga yo’l olmoq, yo’nalmoq
Misol: o’sib kelayotgan yosh avlodni sog’lom, baquvvat qilish.7-bet
Ko’proq-son, miqdor jihatdan, me’yordan yoki nisbatan ortiq
Misol: Ko’proq jalb qilish.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Kayfiyat- kishida ichki kechinma, intilish va shu kabilar bilan bog’liq, uning ta’sirida yuzaga keluvchi holat, ruhiy holat
Misol: Kayfiyat yaxshi bo’ladi.” Jismoniy tarbiya gigiyenasi “3-sinf Jismoniy tarbiya 12-bet
Kundalik- har kungi, har bir kunga xos
Misol: Gegenik tadbirlar kundalik turmushga singib ovqatlanish kabi odat tusiga aylanishi lozim.” Jismoniy tarbiya gigiyenasi “3-sinf Jismoniy tarbiya 12-bet
Ko’rish-
Misol: Darslarga tayyorgarlik ko’rish. ” Maktab o’quvchilarining kun tartibi “3-sinf Jismoniy tarbiya 15-bet
Kuchli- jismoniy qobiliyati, kuch-quvvati nisbatan ortiq; baquvvat
Misol: Mushaklari kuchli.” Maktab o’quvchilarining kun tartibi “3-sinf Jismoniy tarbiya 14-bet
Kunduz- sutkaning quyosh chiqqandan quyosh botgungacha bo’lgan qismi
Misol: Kunduzgi dam-uyqu, sayr.” Maktab o’quvchilarining kun tartibi “3-sinf Jismoniy tarbiya 15-bet
Kechki- kechga oid; kechqurun bo’ladigan
Misol: Kechki ovqat bo’sh vaqtlar.” Maktab o’quvchilarining kun tartibi “3-sinf Jismoniy tarbiya 15-bet
Kelishmoq-
Misol: Vujudga kelishidagi omillar.” Maktab o’quvchilarining kun tartibi” 3-sinf Jismoniy tarbiya.16-bet
Keltirmoq-
Misol: Vujudga kelturguncha og’ir yo’lni bosib o’tganlar.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 17-bet
Kurash- yiqitish, g’olib chiqish uchun ikki kishi o’rtasidagi, ma’lum qoidaga asoslangan olishuv, o’zaro bellashuv
Misol: Kurash, o’qyoy otish.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 17-bet
Kasb- ish-faoliyatning ma’lum tajriba, tayyorgarlik talab etadigan biror turi, sohasi; hunar
Misol: Tug’ma kasbi hisoblanadi.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 18-bet
Keskin- uzil-kesil tarzdagi, qat’iy
Misol: Keskin harakat bo’lmaydi.” Maktabda dars oldidan o’tkaziladigan gimnastika “3-sinf Jismoniy tarbiya 19-bet
Ko’tar-
Misol: Yuqoriga ko’tariladi.” Maktabda dars oldidan o’tkaziladigan gimnastika “3-sinf Jismoniy tarbiya 19-bet
Kerishish- uvushib qolgan a’zoni o’z holiga keltirish uchun gavda va qo’l-oyoqni cho’zib harakatlantirmoq, kermoq
Misol: Yuqoriga ko’tarib kerishish.” Maktabda dars oldidan o’tkaziladigan gimnastika “3-sinf Jismoniy tarbiya 21-bet
Ko’rsat-
Misol: Barmoq bilan ko’rsatiladi. .” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.34-bet
Kengaytirmoq-
Misol: Aylanani kengaytiradilar. “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar”. 38-bet
L
Lozim- kerak, zarur
Misol: Mashqlarni bajarish lozimligini bilib olasiz.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Libos- kiyim, ust-bosh
Misol: Liboslar Turon xalqlari kiygan yaktak qilib tikilgan.161-bet
M
Mamlakat- muayyan chegaralarga va davlat suverenitetiga ega bo’lgan hudud
Misol: Mamlakatimizda futbolni rivojlantirish.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 8-bet
Majlis- tashkilot, korxona yoki idora a’zolarining biror masala muhokamasiga bag’ishlangan yig’ilishi va uning ishtirokchilari
Misol: Majlis jismoniy tarbiya va sport to’g’risida.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Ma’naviy- ma’naviyatga oid, ma’naviyat, axloq bilan bog’liq
Misol: Ma’naviy va jismoniy barkamol avlodni tarbiyalash.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Molik-
Misol: Molik vazifasini amalga oshirish.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Maydon- xovli-joyga yaqin ochiq yer, sayhon yoki bog’cha; tamorqa
Misol: Maydonchasi sport zali.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 7-bet
Malaka- kasbni , ishni yaxshi o’zlashtirish natijasida ortirilgan tajriba, ko’nikmalar; mahorat
Misol: Malakalar esa hayotda jismoniy mashqdir.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 6-bet
Maktab- kasb, hunar, iqtisos o’rganiladigan o’quv yurti
Misol: Maktab muvaffaqiyatlarga erishishingizga yordam beradi.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 6-bet
Mard- qo’rqishni bilmaydigan; qo’rqmas, botir, jasur
Misol: Mard shijoatli bo’lib voyaga yetadi.
Mashq- ma’lum maqsadda bajariladigan, qilinadigan muayyan ish, harakat
Misol: Mashqlarni va qiziqarli milliy harakatli o’yinlarni o’rganamiz.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Matonatli- matonayga ega bo’lgan; sabotli, chidamli
Misol: Matonatli epchil chidamli.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 4-bet
Ma’lumot- xabar, axborot; dalil bo’ladigan hujjat, raqam va shu kabilar materiallar
Misol: Ma’lumotlar beriladi.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “3-sinf Jismoniy tarbiya. 7-bet
Mavzu- ilmiy tadqiqot, badiiy asar, suhbat, ma’ruza va shu kabilar uchun tanlab olingan obyekt
Misol: Mavzuni diqqat bilan o’qish.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 3-sinf Jismoniy tarbiya. 6-bet
Mavjud- bor, muhayyo
Misol: Mavjud oddiy mehnat qurollarini yasash.17-bet
Madaniyat- o’qimishlilik, ta’lim- tarbiya ko’rganlik, ziyoyilik, marifat
Misol: Madaniyatni vujudga kelturguncha og’ir yo’lni bosib o’tganlar.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 17-bet
Mazkur- zikr etilgan, eslab o’tilgan, aytib o’tilgan
Misol: Mazkur komplekslar 3-4 marta takrorlanadi.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.32-bet
Mazmun- ish- harakat, voqea- hodisa va shu kabilarni belgilovchi asos, mohiyat
Misol: Mazmuniga qarab tabiiy harakat turlari.” Sinfdan tashqari sport to’garaklarining jismoniy tarbiyadagi ahamiyati” 3-sinf Jismoniy tarbiya.41-bet
Maxsus- ataylab, alohida maqsad bilan
Misol: Maxsus maydonda to’p bilan o’ynaladi.114-bet
Mergan- o’qni behato uradigan, poylab turib otadigan
Misol: Mergan o’yini o’quvchilarni ikki jamoaga bo’lib safga turadilar. “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar” .” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 34-bet
Muvozanat-
Misol: Muvozanat saqlash mashqlari.” Sinfdan tashqari sport to’garaklarining jismoniy tarbiyadagi ahamiyati” 3-sinf Jismoniy tarbiya 40-bet
Mushak- muskul
Misol: Mushagi kuchi bilan qo’l qarshiligini yengib orqaga engashish. “Qad – qomat va uning shakllantirishga oid maqshqlar ” 3-sinf Jismoniy tarbiya .62-bet
Metallist- metal sanoati xodimi; ishchisi
Misol: Metallist jamoasi bilan o’ynab 3:0 hisobida yutgan .” Sport o’yinlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 164-bet
Mutanosib-
Misol: Mutanosibligini rivojlanishiga qomat shakllanishi. .” Muvozanat saqlash mashqlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 69-bet
Murakkabroq- yechilishi, tushunilishi, bajarilishi qiyin; og’ir, mushkul
Misol: Murakkabroq muvozanat saqlash.70-bet
Milliy- biror millatning, xalqning o’ziga xos bo’lgan uning hususiyatlarini ifodalovchi
Misol: Milliy raqs harakatlari haqida tushuncha.85-bet
Musiqa- inson hissiy kechinmalari, fikrlari, tasavvur doirasini musiqiy tovushlar izchilligi yoki majmui vositasida aks ettiruvchi san’at turi
Misol: Musiqa jo’rligi esa his-tuyg’ularga ta’sir kuchini oshiradi.85-bet
Muz- suvning 0 darajagacha sovushi natijasida qotgan holati;yah
Misol: Muzda figurali kabi uchish. “ Raqs mashqlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 86-bet
Metr- metrik o’lchovlar sistemasida: 100sm ga teng uzunlik birligi
Misol: Metrga brass usulida suzib borish.” Suzish” 3-sinf Jismoniy tarbiya.145-bet
Milliy-
Misol: Milliy harakatlarni o’rganamiz.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 5-bet
Mashg’ulot- ish-yumish, kasb
Misol: Qiziqarli mashg’ulotlar kutmoqda.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Mehnat- biror maqsad uchun qaratilgan aqliy yoki faoliyat; ish
Misol: Mehnat tarbiyasi amalga oshiriladi.
Muvaffaqiyat- biror ishda erishilgan natija, g’alaba
Misol: Muvaffaqiyatlarga erishishingizga yordam beradi.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 6-bet
Mustaqil- ixtiyori o’zida bo’lgan; tobe qaram bo’lmagan
Misol: Mustaqil ravishda shug’ullangansiz.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 5-bet
Munosib- to’g’ri keladigan, mos tushadigan; loyiq
Misol: Munosib farzand bo’lib ulg’ayadi.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 5-bet
Muvozanat- jismlarning qarama- qarshi yo’nalgan teng kuchlar ta’siridagi tinch, turgan holati
Misol: Muvozanat saqlash, atrobatika mashqlarni bajarish.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 4-bet
Mehnat- biror maqsad uchun qaratilgan aqliy yoki jismoniy faoliyat
Misol: Mehnat va vatan himoyasiga tayyor turgan kishilarni tarbiyalash.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 5-bet
Muntaza- tartibli ravishda uzluksiz davom etadiga, kanda bo’lmaydigan; muttasil
Misol: Muntazam ravishda shug’ullanib borish.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 5-bet
Me’yor- biror narsa, ish va kabilarning miqdor, daraja jihatdan talabdagi, belgili o’lchami
Misol: Me’yorlarini topshirish lozim.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 6-bet
Mashhur- shuhrat qozongan, dong’I ketgan, nom chiqargan; atoqli, taniqli, tanilgan
Misol: Mashhur olim tabobat ilmining namoyondasi.10-bet
Mustahkamlash- mustahkam qilmoq, mahkamlamoq
Misol: Mustahkamlash kasalliklarni oldini olish.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Marta- sanoq sonlar va son miqdorini bildiruvchi so’zlar bilan kelib, shu songa teng takrorni bildiradi
Misol: Marta o’qtirgan asarlarida ifodalangan.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Muloqot- uchrashuv; musohaba
Misol: Muloqotni buzmasligi salomatlikni saqlashda muhim omildir.12-bet
Muhim- alohida ahamiyatga ega bo’lgan, ahamiyat jihatidan birinchi darajali
Misol: Muhim boyliklardan biridir.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 11-bet
Mukammal- har jihatdan to’liq, kamchiligi yo’q; raso, but
Misol: Mukammal tarbiyalab borgan.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 11-bet
Mardlik- mard ekanlik
Misol: Mardlik, epchillik, chidamlik amalda sinalgan.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 11-bet
Manba- biror narsa olinadigan, chiqadigan yoki ishlab chiqariladigan joy, qurilma va shu kabilar
Misol: Manbalarda ma’lumki Amir Temur zamonasining tengsiz.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Masala- muhokama, baxs, munozara va shu kabilar mavzui
Misol: Masalani ko’p marta o’qtirgan.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Millat- kishilarni yagona tilde so’zlashishi, yaxlit hududda istiqomat qilishi, umumiy madaniyat va ruhiyatga ega bo’lishi asosida tarixan tashkil topgan barqaror birligi
Misol: Millatning o’z milliy sporti bo’lgan.155-bet
Milliy- biror millatning, xalqning o’ziga xos bo’lgan, uning xususiyatlarini ifodalovchi
Misol: Milliy kurashimiz mustaqil sport sifatida tan olindi.155-bet
Muallif- biror asar, loyiha,kashfiyot va shu kabilarni yaratgan shaxs
Misol: Muallifning fikricha jangovor san’atlari haqida ma’lumot bor.” Sport turlari va sport haqida ma’lumotlar”. 150-bet
Muzey- san’at, texnika, tabiat namunalarini tarixiy va ilmiy- tabiiy ahamiyatga ega bo’lgan narsalarni yig’ish, saqlash, o’rganish va xalqqa namoyish qilish bilan shug’ullanadigan muassasa
Misol: Muzeyning birida saqlanayotgandir.159-bet
Muhit- hayot, faoliyat kechadigan tabiiy yoki ijtimoiy sharoitlar majmui
Misol: Muhitning har-xil ta’siriga yaxshi moslashadi.14-bet
N
Naf- biror ish yoki narsadan olingan ijobiy natija
Misol: Nafining kattaligi, jismoniy.94-bet
Nayzaboz-
Misol: Tengsiz Nayzabozi va qilichbozi.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Nafis- go’zal va nozik, latif
Misol: Gimnastika nafis.” Sport turlari va sport haqida ma’lumotlar”. 149-bet
Narvon- ikki yoni uzun yog’och yoki metal va unga ko’ndalangiga mahkamlangan yog’och yoki metal pog’onalardan iborat, yuqoriga chiqish va tushish uchun ishlatiladigan asbob; shoti
Misol: O’tish halqa narvonchadan gimnastika.40-bet
Nafas- uzluksiz biologic jarayon, ya’ni o’pkaga olinadigan va undan chiqariladigan havo
Misol: To’g’ri nafas olishda ko’nikmalar.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 8-bet
Natija- foyda, naf, samara
Misol: Natijasida turli kasalliklar kelib chiqadi.12-bet
Necha- son miqdor haqida so’roqni bildiradi; qancha?
Misol: Bir necha marta bajaring.55-bet
Nisbatan- boshqalarga qiyosan; qiyosan olganda
Misol: O’ziga nisbatan talabchan.12-bet
Nishon- ataylab qo’yilgan yoki tabiiybelgi; alomat
Misol: Har xil nishonga tekkizish.40-bet
Nozik- ingichka; yupqa, harir
Misol: Nozik harakat.” Sport turlari va sport haqida ma’lumotlar”. 149-bet
Nom- shaxs yoki narsa predmetlarga qo’yilgan ot; ism
Misol: Shu nomdagi jamg’armani tasis etish.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Nol- muayyan birlik yoki miqdorning yo’qligini ifodalovchi 0 belgisining nomi
Misol:Hisob bir-u nol bo’ldi.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.34-bet
Nufuzli- obro’-e’tiborli; ta’sirli
Misol: Boshqa nufuzli musobaqalarda g’olib chiqishi.” Sport turlari va sport haqida ma’lumotlar”. 149-bet
O
Obdan- rosa; ho’p
Misol: Obdan o’rganilib, unga tatbiq etilgan.160-bet
Odam- kishilik jamiyatining ayrim bir a’zosi; shaxs
Misol: Odam o’zini o’rab turgan muhit bilan o’zaro muloqotni buzmasligi salomatlikni saqlashda muhim omildir.12-bet
Odat- o’rganish bo’lib qolgan harakat, qiliq
Misol: Odat tusiga aylanishi lozim.12-bet
Oddiy- odatdagi, har vaqt bo’lib, uchrab turadigan, o’rganish bo’lib qolgan
Misol: Oddiy mehnat qurrollarini yasash va ishlatish.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 17-bet
Oldin- dastlab, birinchi galda
Misol: Kasalliklarning oldini olish.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Olishmoq- urushmoq, kurashmoq, jang qilmoq; mushtlashmoq
Misol: An’anaviy yakka olishuvlar o’tkazilgan.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 18-bet
Old- narsalarning ilgari tomondagi yoki qismidagi joy, o’rin
Misol: Old tomonga aylantirish.21-bet
Oltinchi- tartib o’rni 6raqami bilan belgilangan, 6-belgi
Misol: Oltinchi mashqlar majmui.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.27-bet
Olim- fanning biror sohasi bo’yicha maxsus bilimga ega bo’lgan kishi
Misol: Jahonga mashhur olim.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Oliy- sifat jihatdan eng yuqori, eng yahshi
Misol: Oliy Majlis.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Olmoq- narsani ushlab yoki biror asbob bilan tutib qo’lga kiritmoq
Misol: Yo’l-yo’riqlarini bilib olasiz.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Oid- tegishli, taalluqli, doir
Misol: Jismoniy tarbiya va sportga oid nazariy bilim asoslari.5-bet
Omil- biror ishni yahshi egallagan; usta, mohir, omilkor
Misol: Salomatligini saqlashda muhim omildir.12-bet
Ommaviy- keng ko’lamdagi, keng ko’lam olgan
Ommaviy sport turiga aylandi.94-bet
Onaboshi- ro’zg’or boshlig’I yoki biror jamoatga bosh bo’lgan uni boshqarib turgan hurmatli ayol
Misol: Onaboshi tayinlanadi, u doira tashqarisida turadi.141-bet
Ona- farzandi yoki farzandlari bo’lgan xotin; bolali xotin
Misol: Ona- Vatanni istilochilardan ozod etishga qo’llangan.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 11-bet
Oqil- o’tkir aqil sohibi; aqilli, dono
Misol: Axir har bir oqil bolaning maqaddas burchi.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Oqmoq- pas tomonga qarab uzluksiz, surunkasiga harakat qilmoq, yurmoq
Misol: Oquvchi daryodan kechib o’tish.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 11-bet
Ort- kimsa yoki narsani yuz, bet, old tomoniga teskasi tomon; orqa, ket
Misol: Oyoqlar yonga ochilgan, qo’llar bosh ortida.”Umumrivojlantiruvchi mashqlar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 68-bet
Orden- harbiy yoki grajdanlik burchini na’munali bajarganlik uchun beriladigan turli daraja va nomdagi nishon, mukofat
Misol: Yurtboshimizning “Sog’lom avlod uchun” ordeni.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Orqa- gavdaning qoringa nisbatan ters tomoni
Misol: Amir Temur jismoniy mashq va mashqlari orqali mardlik.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 11-bet
Ortiqcha- belgili miqdordan ortiq;ko’p
Misol: Ortiqcha Harakatlar bilan o’zingizni toliqtirib qo’ymang.15-bet
Organizm- har qanday tirik mavjudot
Misol: Shuningdek organizmingiz va jismoniy sifatlaringizni rivojlantirish uchun.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Orasi- ikki narsa yoki nuqta o’rtasidagi masofa
Misol: Orasi ochiq saf.42-bet
Ost- narsaning tag qismi, tagi, tubi
Misol: Yakkacho’pda to’g’ri ko’tarilgan oyoqlar ostida chapak chalib va oyoqlarni bukib yurish.71-bet
Osmoq- bo’ynidan sirtmoqqa ilib o’ldirmoq
Misol:Arqonda osilib turib, qo’llarini siljitish.79-bet
Osilmoq-
Misol: Oddiy va aralash osilish mashqlari.”Oddiy va aralash osilish mashqlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 81-bet
Oson- qiyin emas; yengil
Misol: Osonlashtirish maqsadida kuch bilan yuqoriga harakatlanadi.108-bet
Ota- farzandlik, bola-chaqali er kishi
Misol: Uy- ro’zg’or ishlarida ota- onalar topshirig’ini bajarish.15-bet
Ot- yakka tuyoqlarga mansub o’txo’r, sutemizuvchi yirik hayvon
Misol: Ho’kiz va ot o’yinlari keng tarqalgan edi.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya .17-bet
Otmoq- tashlamoq, irg’itib yubormoq
Misol: O’q- yoy otish, chavondozlik singari turlari yaxshi rivojlangan.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 17-bet
Ovqat- risqlanish, yemish,taom, yemak
Misol: Kechki ovqat.15-bet
Ovoz- tovushning kuylashdagi past balandlik, jarangdorlik darajasi
Misol: Harflardan so’z yasab ovozini chiqarib o’qiydi.142-bet
Ov- yovvoyi hayvon, baliq, qush va shu kabilarni turli yo’llar bilan tutish
Misol: Har xil qurollar bilan ovlash hayotiy ehtiyoj tufayli paydo bo’lgan.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 16-bet
Oxiri- cho’ziq narsaning so’ngi chegarasi, eng keying qismi, poyoni
Misol: O’yin oxirida eng ko’p ochko to’plagan jamoa g’olib chiqadi.37-bet
Ozod- qullikdan ozod etilgan, erkinlikka chiqqan, asoratdan qutilgan
Misol: Ona- vatanni istilochilardan ozod etishda qo’llagan.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 11-bet
Oshmoq- miqdor yoki hajm jihatdan ko’paymoq; o’smoq; ortmoq
Misol: Tirmashib chiqish oshib o’tish.40-bet
Oshirmoq-
Misol: Mehnat tarbiyasi amalga oshiriladi.5-bet
Ochiq- hech narsa bilan berkitilmagan, to’silmagan
Misol: Ochiq havoda o’ynash.15-bet
Ochko- o’yinda, sport musobaqalarida yutuqni belgilash uchun beriladigan hisob birligi
Misol: O’ynida jarima ochkosini kam olgan jamoa g’olib bo’ladi. “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar”. 36-bet
Og’ir- vazni kata bo’lgan, tosh bosadigan; vaznli, vazmin
Misol: Og’ir yo’lni bosib o’tganlar.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 17-bet
P
Parta- o’quvchilar uchun mo’ljallangan, ustki taxtasi o’tirgan o’quvchi tomon bir oz qiya o’rnashtirilgan, ostki qismi o’rindig’i bilan birlashtirilgan maxsus stol
Misol: Siz partaga o’tirgan holda.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.22-bet
Past- yuqori tomon o’lchami, qaddi, bo’yi uncha baland bo’lmagan, balandligi, bo’yi nisbatan qisqa; pakana, pastak
Misol: Qo’llar pastga tushirilgan. 19-bet
Pahlavon- barvasta va zabardast; jismoniy baquvvat, bahodir
Misol: Xalq pahlavonlari haqida.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 18-bet
Payt- biror ish, voqea-hodisa sodir bo’lgan yoki bo’ladigan vaqt, fursat, on
Misol: Burilish paytida qanotlar nomi o’zgarmaydi.44-bet
Parallel-bir tekislikda yotgan va har ikki tomonga davom ettirilganda hech qachon o’zaro kesishmaydigan; muvoziy, yondosh
Misol: Tovonlarni parallel qo’ygan holatda.88-bet
Parvoz- osmonga ko’tarilish, uchish
Misol: Parvoz paytida qo’lni oldinga- yuqoriga uzating.109-bet
Paydo bo’lmoq-
Misol: Hayotiy ehtiyoj tufayli paydo bo’lgan.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 16-bet
Parvarishlamoq- parvarish qilmoq, qaramoq; boqmoq, tarbiyalab o’stirmoq, undirmoq, voyaga yetkazmoq, oyoqqa qo’ymoq

Misol: Sochni parvarishlash nima uchun kerakligini bilishingiz zarur.12-bet

Planka-
Misol: O’rganilgan usullar orqali arqon, planka, to’siq ostidan emaklab o’tish.“Emaklash” 3-sinf Jismoniy tarbiya 75-bet
Plastmassa- bosim yoki issiqlik ta’sirida kerakli shaklga kira oladigan va shu shaklini saqlab qoladigan material; plastik massa
Misol: Qumli koptok, plastmassa koptokning ichiga qum solingan. 113-bet
Pedagogik- pedagogga oid, xos
Misol: Jismoniy tarbiya- bu jismoniy kamolotga erishishga yo’naltirilgan pedagogik jarayondir.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 5-bet
Pog’ona- zinaning, narvonning oyoq qo’yib chiqiladigan va tushiladigan poyalaridan har biri; pillapoya
Misol: Pog’onalariga tayanib, bitladan pastga tushib ko’prik hosil qilish. “Qad – qomat va uning shakllantirishga oid maqshqlar ” 3-sinf Jismoniy tarbiya .65-bet
Pol- ekin maydonining atrofi marzalar bilan to’rtburchak shaklida ko’tarilgan va bostirib sug’orish uchun moslangan bir bo’lagi
Misol: Oldinga engashib qo’l kaftini polga tekkizish. “Qad – qomat va uning shakllantirishga oid maqshqlar ” 3-sinf Jismoniy tarbiya .67-bet
Polvon-jismoniy jihatdan kuchli, baquvvat kishi; bahodir, pahlavon
Misol: Navro’z bayramlarida polvonlarning kurashlari shuningdek, an’anaviy yakka olishuvlar o’tkazilgan.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 18-bet
Prujina- mashina, mexanizm va shu kabilarning po’lat tasma yoki simdan spiralsimon o’ralgan yoki ustma-ust terligan, muayyan kuch ta’sirida qisilgandan keyin yana asl holiga qaytadigan, turtkilarni yumshatadigan qayishqoq qismi, detali
Misol: Prujinasimon engashib turish.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.31-bet
Prezident-Respublika boshqaruv shaklidagi ko’pchilik mamlakatlarda ma’lum muddatga saylab qo’yiladigan davlat boshlig’i
Misol: O’zbekiston Respublikasi Prezidentining o’sib kelayotgan yosh avlodni sog’lom qilib.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 7-bet
Q
Qabila- urug’- aymoq, biro ta- onadan tarqagan, bir necha guruh uyushmasi, etnik birlik
Misol: Vodiylarda yashagan qabilalar.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 17-bet
Qaratilgan-
Misol: Ko’proq jalb qilishga qaratilgandir.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Qadam- yurish jarayonidagi har bir oyoq tashlash, oyoq bosish; odim
Misol: Salmoqli qadam deyish mumkin.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Qadar- taqqoslash, o’xshatish, daraja munosabatlarini, ma’nolarni bildiradi; kabi, o’xshash, -dek
Misol: Imkon qadar qo’llarga gavdani orqaga egib bukilgan. “Qad – qomat va uning shakllantirishga oid maqshqlar ” 3-sinf Jismoniy tarbiya . 65-bet
Qaytish-
Misol: Bo’shashtirish d.h ga qaytish.19-bet
Qahramon- shijoatli, dovyurakligi, botirligi bilan shuhrat qozongan, jonbozlik, mardlik qilib, o’zini ko’rsatgan shaxs
Misol: Asar qahramonlari.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 18-bet
Qator-narsa yoki kishilarning bir yo’lda joylashgan holati
Misol: Barchinoylarning ko’p fazilatlari qatori.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 18-bet
Qadim- uzoq o’tmish, qadimgi zamon, uzoq, o’tmish davr
Misol: Qadim zomonlardayoq chiniqqan.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 18-bet
Qad- bo’y- bast, gavda bichimi; qomat
Misol: Qadrostlash.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.27-bet
Qatnashish-
Misol: To’garaklarga qatnashish.15-bet
Qarz- ishlatganlik, foydalanganlik uchun to’lanadigan narsa
Misol: Ham farz, ham qarz.12-bet
Qat’i- uzul- kesil belgilab qo’yilgan, o’zgarmaydigan; mustahkam, barqaror
Misol: Qat’i nazar gavdaga nisbatan aniqlanadi.”Tana holatlari va harakatlarini ifodalovchi asosiy atamalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 49-bet
Qayer- qaysi yer?, qaysi joy? ; qaysi tomon?
Misol: Qayerda va kim tomonidan o’tkaziladi.41-bet
Qadriyat- voqelikdagi muayyan hodisalarning umuminsoniy, ijtimoiy- axloqiy , madaniy, ma’naviy ahamiyatini ko’rsatish uchun ahamiyatli bo’lgan barcha narsalar
Misol: Qadriyat jahonda tan olingan.160-bet
Qirra- narsalarning engsiz yoki o’tkir qirg’og’i; chet,zich, qir
Misol: Yon qirrasi bo’ylab to’pni yerga urib va ushlab yurish.71-bet
Qiyshayish-
Misol: Yon tomonga qiyshayish. “Qad – qomat va uning shakllantirishga oid maqshqlar ” 3-sinf Jismoniy tarbiya . 60-bet
Qisqarish- Qisqarish tezligiva egiluvchanligi. “ Umumrivojlantiruvchi mashqlar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 67-bet
Qisqa- bo’ylama o’lchami, uzunligi uncha katta bo’lmagan; kalta
Misol: Qisqa va uzoq masafoga yugururishni.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 5-bet
Qilmoq- bajo keltirmoq, bajarmoq, ijro etmoq
Misol: Rioya qilishni bilib olasiz.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 5-bet
Qiziqarli- diqqat e’tiborni jalb qilib, qiziqiz uyg’otadigan
Misol: Qiziqarli mashg’ulotlar kutmoqda.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Qisqacha-
Misol: Qisqacha ma’lumotga ega bo’lasiz.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Qimirlamay-
Misol: Holatlar ifodalangan holda qimirlamay turadilar.35-bet
Qisgan- qismoq, orasiga olmoq, orasiga olgan holda tutmoq
Misol: Barmoqlarni qisgan va ochgan holda.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.29-bet
Qilichboz- qilich ishlatishni, qilich bilan jang qilishni yahshi biladigan kishi
Misol: Qilichboz, Kamonchi, kurashchi, chavondoz edi.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Qiyin- qiyinchilik bilan amalga oshadigan ko’p kuch, mehnat va shu kabilar talab qilinadigan; sermashaqqat, mashaqqatli
Misol: Qiyinchilikda olib chiqqan ulug’ insondir.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 11-bet
Qurol- harbiy yarog’, aslaha; jang, urush asbobi
Misol: Mehnat qurollarini yasash.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 17-bet
Quvnoq- doim, tabiatan xush kayfiyatli;
Misol: Quvnoq daqiqalar.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.22-bet
Qurdirmoq-
Misol: Davolash uyi qurdirgan.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 11-bet
Quchoqlab- quchog’iga olmoq; quchmoq
Misol: Tik turib quchoqlab o’tish.57-bet
Qulay- biror ishni bajarish, biror maqsadni amalga oshirish uchun eng mos, eng muvofiq, qo’l keladigan
Misol: Qulay shart- sharoitlardan unumli foydalanib.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Quruqlik- quruq holat, quruq ekanlik
Misol: Quruqlikda beriladigan maxsus jismoniy mashqlar.145-bet
Qum- bir- biri bilan birlashmaydigan, mayda zarrachalardan tashkil topgan cho’kindi tog’ jinsi
Misol: Koptokning ichiga qum solingan.114-bet
Qolmoq- boshqa joyga ketmay, bormay, jilmay, qo’zg’almay, o’z joyida bo’lmoq
Misol: Orqada qolib ketadi.102-bet
Qoida- turli hodisalar o’rtasidagi bog’lanish va munosabatlarni ifodalovchi, ma’lum sistema, amal va shu kabilarning asosini tashkil etuvchi tartib; qonun
Misol: Elementlar qoidalarini o’rganamiz.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 6-bet
Qobiliyat- bilim, ko’nikma, malakalardan farqli o’raloq, shaxsning muayyan faoliyat yuzasidan layoqatli va uning ish uddalay olishidagi subyektiv shart- sharoitlarini ifodalovchi endevidual ruhiy va jismoniy hususiyatlari
Misol: Malaka va qobiliyatlar bevosita mehnat faoliyati.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 16-bet
Qon- organizmning yurak va qon tomirlaridan iborat yopiq sismeta ichida to’xtovsiz harakatlanib turuvchi suyuq to’qimasi
Misol: Qon aylanishi, nafas olish a’zolari.12-bet
Qomat- kishining, kishi tanasining tashqi bichimi; qad, bo’y-bast
Misol: Qad- qomati kelishgan.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 4-bet
Qozonmoq- qo’lga kiritmoq, erishmoq
Misol: El-yurt xizmatini qozonadi.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 4-bet
Qonun- obektiv borliqda turli hodisalar o’rtasida kishi ongidan va ixtiyoridan tashqari hamisha mavjud bo’lgan muhim, zaruriy, barqaror bog’lanish, munosabat
Misol: Qonun qabul qilindi.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Qolgan-
Misol: Shundan so’ng qolganlar yugurishni davom ettiradilar. “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar”. 37-bet
Qopcha- sochiluvchan narsalar solib qo’yiladigan, chipta va shu kabilardan tikilgan, xaltadan katta qanordan kichik ro’zg’or buyumi
Misol: Qopchalar beriladi.140-bet
Qo’yilgan-
Misol: Sohada qo’yilgan salmoqli qadam.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Qo’l- odamning barmoq uchlaridan yelkasigacha bo’lgan qismi, a’zosi
Misol: Qo’lingizdagi kitobda siz o’rganib olishingiz va egallashingiz kerak.6-bet
Qo’ng’iroq- ovoz chiqarib signal beradigan har qanday moslama
Misol: Qo’ng’iroq chalayotgandek harakat qildiradilar.34-bet
Qo’ltiqcha-
Misol: Qo’ltiqcha sirpanib ko’tarish.29-bet
Qo’yish-
Misol: Yon tomonga qo’yish.19-bet
Qo’shiq- keng ma’noda she’riy- musiqiy janr; ashula
Misol: Afsona va qo’shiqlar to’qilgan.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 18-bet
Qo’ymaslik-
Misol: Qo’ldan qo’lga qo’ymaslik kerak.78-bet
R
Rangdor- biror rangga ega bo’lgan yoki bo’yalgan; rangli; rang-barang
Misol: Avvallari bu o’yinda rangdor xaltadan foydalangan.141-bet
Raqib- dushman, ag’yor, yov
Misol: Raqibidan to’pni olib tezda uni o’z hujumchilariga oshiradi.115-bet
Raqs- raqqosaning garmonik harakati
Misol: Raqs mashqlari bolalarga milliy raqs harakatlari haqida.85-bet
Rag’batlantirmoq-
Misol: Qo’lga tushunmaganlar rag’batlantiriladi.38-bet
Rasm- qo’lda chizilgan, bosma yoki fotografik tasvir, surat
Misol: d.h. ga qaytish.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.25-bet
Rezina- kauchukni vulkanlash yo’li bilan olinadigan elastic mahsulat
Misol: Arqon rezina tasmalar ustidan qadamlab o’tish va hakazo.40-bet
Rekord- ish faoliyatning biror sohasida, sport musoboqalarida erishilgan eng katta muvaffaqiyat, eng yaxshi natija
Misol: Mamlakat chempioni va rekordchisi bo’ldi.145-bet
Rivojlanmoq- ravnaq topmoq, taraqqiy etmoq, o’smoq
Misol: Rivojlanish haqida turli ma’lumot.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Rioya- hurmat yoki yuz hotirlik yuzasidan qilinga muomala
Misol: Shart- sharoitlarga rioya qilishni bilib olasiz.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 5-bet
Ritm- hodisalar va jarayonlarga hos ayrim elementlarning muayyan izchillik, ketma-ketlik asosida takrorlanib, almashib kelishi va shunday takrorlanishning o’zi
Misol: Ritmni his qilishni oshiradi.85-bet
Ruxsat- javob, ijozat
Misol: Qo’l bilan o’ynashlarga ruxsat etilgan.115-bet
Ro’para- bir narsaga yoki kuzatuvchiga, so’zlovchiga qarama- qarshi tomon; qarshi
Misol: Yugurib ciqadilar ro’paradagi chambaraklarni aylanib.139-bet
Ro’l-
Misol: Hal qiluvchi ro’l o’ynaydi. “Qad – qomat va uning shakllantirishga oid maqshqlar ” 3-sinf Jismoniy tarbiya .60-bet
Ro’y- biror narsaning sirtqi tomoni, yuzi
Misol: O’ng oyoq tomonga sapchish ro’y beradi.111-bet
S
Saqlamoq- ehtiyot qilmoq; asrab-avaylab ishlatmoq
Misol: Muvozanat saqlash hamda akrobatika mashqlarini bajarish.6-bet
Sapchimoq- keskin harakat qilib, biror kimsa yoki narsaga tashlanmoq
Misol: O’ng oyoqqa tamom sapchish ro’y beradi.111-bet
San’at- turli amaliy- tadbiqiy sohalarning o’ziga xos uslubi
Misol: Jangovor san’atlarga qiziqqan va tinimsiz mashq qilgan.10-bet
Savat- tol, tut, yulg’un novdalar, bug’doy poyasi, plastmassa va shu kabilardan to’qib tayyorlangan ro’zg’or buyumi
Misol: Har xil nishonga tekkizish, savatchaga, halqaga tushirish.40-bet
Sarflamoq- harajat, chiqim qilmoq, sarf qilmoq
Misol: Abusaid shunday holatda haddan tashqari ko’p kuch sarf qiladi.100-bet
Sanoq- donalab sanash, hisoblash va undan olinadigan natija
Misol: “ Uch-olti joyida” va “to’qqiz-olti-uch joyida” sanog’ida yoyilish.47-bet
Salmoqli-
Misol: “Sog’lom avlod uchun” jurnalining asosiy maqsadi, salmoqli qadam deyish mumkin.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Sadoqatli- chin qalbdan berilgan, sodiq; vafodor
Misol: Vatanga sadoqatli kishilar bo’lib voyaga yetishdan iboratdir.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Sazovor- o’z xizmati, sa’yi- harakati, xulq-atvori bilan hurmat-e’tiborga, taqsinga, unvonga, arziydigan
Misol: Jahon chempioni unvoniga sazovor bo’ldilar.156-bet
Samokat- kichik velosapedsimon tik dastali, ikkita g’ildiragi yoki roligi bo’lgan bir oyoqda yer tepib, bir oyoqni asos taxtachaga qo’yib uchiladigan bolalar o’yinchog’i
Misol:Samokatda, velosipedda uchish.41-bet
Saflanmoq-
Misol: Saflanish mashqlari.42-bet
Sana- yil hisobi; yil
Misol: “Tartib bilan sana”. “Saf usullari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 43-bet
Sari- ma’lum tomonga, tomon qarab
Misol: Buyuk kelajak sari borayotgan mustaqil davlat.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 11-bet
Sayr- osuda yerlarda, oromgoh, sayrgohlarda aylanib yurish
Misol: Sayr, o’yinlar, jismoniy mashqlar, ochiq havoda sport bilan shug’ullanish.15-bet
Saf- harbiyning yoki umuman kishilarning va narsalarning ma’lum tartibda tuzulishi muntazam qatori
Misol: O’quvchilar ikki jamoaga bo’linib, bir-biriga qaragan holda safga turadilar. “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar”. 34-bet
Sahifa- varaq betidagi matn
Misol: Tarix sahifasidan o’chib ketgan.159-bet
Salomatlik- tan-joni sog’, salomat bo’lishlik; tani sog’lik
Misol: Ibn Sino “ Kishi salomatligida yugurmasa, kasalligida albatta (tabibga) yuguradi”, deb bejiz aytmagan.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Samara bermoq-
Misol: Chunki ushu holatda sakraydi va uloqtirish ham yaxshi samara beradi.112-bet
Sabab- biror ish harakat yoki holat uchun asos bo’lgan narsa; vaj, bahona, bois
Misol: Shu sababli futbol xalq o’yini.114-bet
Saroy- xon, amir podsholarning doimiy qarorgohi bo’lib xizmat qilgan hashamatli katta bino
Misol:1943-yilda o’quvchilar saroyi qoshida N.Lakiza boshchiligida akrobotika to’garagi.150-bet
Sal- biroz, ozgina, andak
Misol: Oyoqlar sal to’g’rilanib, keyingi oyoq tizzasi yerdan uziladi.99-bet
Sistema- narsa- hodisa va tushunchalarning tasnifi
Misol: Jismoniy mashqlar organizmning barcha sistemalari.14-bet
Sinf- o’quvchilar tomonidan bir o’quv yili davomida erishiladigan umumiy bilim saviyasi
Misol: 3-sinfda sizni juda ko’p qiziqarli mashg’ulotlar kutmoqda.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Singmoq-
Misol: Gigeynik tadbirlar kundalik turmushga singib, ovqatlanish kabi odat tusiga aylanishi lozim.12-bet
Sig’moq-
Misol: Ikki musht sig’adigan qilib bog’lanadi.158-bet
Siltamoq- kuch bilan keskin tortmoq yoki itarmoq
Misol: Shiddat bilan qo’llarini oldinga- yuqoriga siltab.91-bet
Sifat- narsaning, kimsaning ijobiy yoki salbiy xususiyatlari, fazilati, xislati
Misol: Organizmingiz va jismoniy sifatlaringiz rivojlantirish uchun.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Sichqon- yer yuzida kech tarqalgan, xavfli kasalliklar tarqatadigan kichik kemiruvchi sutemizuvchi hayvon
Misol: Bular “sichqonlar” vazifasini o’taydi. “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar”. 37-bet
Sirpanmoq- silliq yuza, sirt ustida monesiz, to’siqsiz surilmoq; sirg’anmoq, toyg’anmoq
Misol: Chap qo’lni beldan qo’ltiqqacha sirpantirib ko’tarish va d.h. ga qaytish.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.29-bet
Siljimoq- joyidan qo’zg’almoq, surilmoq
Misol: Gavdani ushlab turish va siljish mashqlaridan iborat.69-bet
Sir- o’zgalardan maxfiy tutilgan yoki o’zgalarga noma’lum bo’lgan biror ish, gap, narsa va boshqalar
Misol: Suvda suzish sirlari.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 11-bet
Siz- o’zidan katta kishining yoki hurmat bildiriladigan shaxsning nomi o’rnida qo’llanuvchi so’z
Misol: Sizni juda ko’p qiziqarli mashg’ulotlar kutmoqda.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet.
Sinamoq- sinovdan o’tkazmoq, tekshirmoq, tekshirib ko’rmoq
Misol: O’zingizni sinab ko’rgansiz.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Sevimli- yoqtiradigan, yaxshi ko’radigan, suyukli
Misol: Akrobatika bolajonlar sevimli sport turi.” Sport turlari va sport haqida ma’lumotlar”. 151-bet
Serquyosh- quyosh nuri ko’p tushadigan; quyoshlik kunlari ko’p
Misol: Daryo va sun’iy suv havzalariga ega bo’lgan serquyosh o’lkadir.144-bet
Sezgi- narsa va hodisalardagi ayrim xossalarning miyadagi in’ikosi
Misol: Nozik va aniq harakatlar mushak sezgilarini rivojlantiradi.69-bet
Seksiya- ba’zi idora, tashkilot, jamiyat va shu kabilarning alohida bo’limi
Misol: Sport seksiyalari va to’garaklariga qatnashish.15-bet
Sekin- ohista harakat bilan, asta, oshiqmasdan, shoshilmasdan
Misol: Qo’llarni sekin – asta yuqoriga ko’tarish.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.29-bet
Sevmoq- ishq- muhabbat tuyg’usi bilan munosabatda bo’lmoq; ko’ngil qo’ymoq, yaxshi ko’rmoq
Misol: Futbol- xalq sevgan o’yin.114-bet
Sog’- kasali yo’q, sihat-salomatligi yaxshi; sog’lom
Misol: Jismoniy tarbiya doim sog’, bardam yurishingizda, barcha fanlardan chuqur bilim olishingizda asosiy vosita.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Sof- beg’ubor, toza, musaffo
Misol: “yonbosh”, “tanbeh”, “chala” degan so’zlar dunyo bo’ylab sof o’zbek tilida yangramoqda.156-bet
Soat- sutkaning yigirma to’rtdan bir ulushiga teng vaqt va shu muddatni ko’rsatuvchi vaqt o’lchovi
Misol: Mashg’ulot soat 8.00 da boshlanadiganlar uchun. .”Maktab o’quvchilarining kun tartibi ” 3-sinf Jismoniy tarbiya 15-bet
Soniya- sekund 1
Misol: 15 soniyadan so’ng o’qituvchi “kun”deydi. .”Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 36-bet
Sog’lom- dard-kasaldan xoli; sog’
Misol: Jismoniy tarbiyaning maqsadi- sog’lom, baquvvat, xushchaqchaq,botir, dovyurak, jasur, Vatan himoyasiga tayyor turgan kishilarni tarbiyalash.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “3-sinf Jismoniy tarbiya 5-bet
Sodir bo’lmoq-
Misol: Hamma o’quvchilarda ham charchash alomatlari bir paytda sodir bo’lavermaydi.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.32-bet
Sovuq- past harorat,past temperatura
Misol: Siz iliq va sovuq suv bilan yuvinish, kiyim-kechaklarni almashtirish kerakligini bilishingiz zarur.”Jismoniy tarbiya gigiyenasi” 3-sinf Jismoniy tarbiya 12-bet
Son- raqam
Misol: Bolalar nechanchi sonda bo’lsa, shuncha qadam oldinga chiqadilar.” Saf mashqlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya.47-bet
Soch- biror tarzda o’stirilgan va tartibga solingan shunday tolalar majmui.
Misol: Sochni parvarishlash nima uchun kerakligini bilishingiz zarur.”Jismoniy tarbiya gigiyenasi” 3-sinf Jismoniy tarbiya12-bet
Solmoq- biror narsa ichiga yoki ustiga joylamoq, qo’ymoq, tashlamoq
Misol: Rasm solaman deydi.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.33-bet
Sport- sog’liqni mustahkamlashga va jismoniy jihatdan har tomonlama o’sishga qaratilgan badantarbiya mashqlari; jismoniy madaniyatning tarkibiy qismi
Misol: Siz gimnastika, sport o’yinlari elementlari, yangi umumrivojlangan mashqlari va qiziqarli milliy harakatli o’yinlarni o’rganasiz.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Stadion- futbol va boshqalar sport o’yinlari maydoni, yugurish yo’laklari va tomoshabinlar uchun tribunalar, yordamchi inshootlari va xonalari bo’lgan sport majmuasi
Misol: Sportcha yurish musobaqalari stadion yo’lkalarida.” Yengil atletika”3- sinf Jismoniy tarbiya.152-bet
Stul- odatda suyanchig’i bo’ladigan, bir kishilik o’rindiq; kursi
Misol: Arqonni oyoq bilan ushlashni dastlab stulda, o’rindiqda o’tirgan holatda o’rganish mumkin.” Oshib o’tish va tirmashib chiqish” 3-sinf Jismoniy tarbiya.79-bet
Start- yugurish, velepoyga va shu babilar sport musobaqalarining boshlanish payti
Misol: Saflangan holda start chizig’i oldida turadilar. “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar”. 36-bet
Sun’iy-biror usul bilan tabiiyga o’xshatib yasalgan, tayyorlangan, yuzaga keltirgan
Misol: Daryo va sun’iy suv havzalariga ega bo’lgan serquyosh o’lkadir.
Surmoq- itarib, bir joydan ikkinchi joyga ko’chirmoq; jildirmoq, siljitmoq
Misol: Oyoq yuzining ichki va tashqi qismlari bilan to’p surish.” Futbolchining harakatlari va usullari” 3-sinf Jismoniy tarbiya121-bet
Sur’at- tezlik; shoshilish
Misol: Ixtiyoriy sur’atda.”Tayanib sakrash” 3-sinf Jismoniy tarbiya 91-bet
Suv- suyuqlik ichimlik sifatida
Misol: Suvda suzish sirlarini mukammal egallagan.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 11-bet
Suzmoq- suzgich yoki boshqa biror narsa orqali o’tkazib, mexanik aralashmalardan tozalamoq
Misol: Akrobatika mashqlarini bajarishni, suzishni, kross tayyorgarligi, harakatli o’yinlar.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 6-bet
Suyanchiq- o’rindiqlarning suyanish yoki tirsak tirab o’tirish uchun xizmat qiladigan qismi
Misol: O’ng qo’l barmoqlarini parta suyanchig’iga tekkizish.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.29-bet
Surpa-
Misol: Surpa unga belandi.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.33-bet
Sustkashlik- sust bo’lishlik, imillashlik, bo’shashganlik, lanjlik
Misol: Depsinish sustkashlik bilan o’tadi.”Yugurish” 3-sinf Jismoniy tarbiya.100-bet
So’z- biror ma’no turiga, uslubga oid shunday birlik
Misol: So’zli o’yinlar.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.32-bet
So’ngra- keyin, so’ng
Misol: Avval o’ngga, so’ngra chapga burilish va d.h. ga qaytish.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.23-bet
So’ramoq- ma’lumot olish, bilish uchun savol bilan murojaat qilmoq; savol, so’roq bermoq
Misol: Siz ularni o’qituvchingizdan so’rab o’rganib oling. ” Tana holatlari va harakatlarini ifodalovchi asosiy atamalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.55-bet
T
Tana- jussa, tan
Misol: Tanangizni toza tutish .”Jismoniy tarbiya gigiyenasi” 3-sinf Jismoniy tarbiya 12-bet
Tayyorgarlik- tayyor holga kelish, keltirish ishlari; tayyorlash, tayyorlanish harakati; hozirlik
Misol: Tayyorgarligi harakat o’yinlari.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 8-bet
Tarixiy- tarixda qoladigan, tarixga kiradigan; muhim
Misol: Tarixiy manbalardan ma’lum.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Tabobat- tibbiyot
Misol:Tabobat ilmining buyuk namoyondalaridir.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Tahrir- yozma ishni, asarni tuzatishlar kiritib yaxshilash, tuzatish
Misol: Tahrir jismoniy, tarbiyasi va sport to’g’risida.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Tartibi- ish- harakat, tadbir- chora va shu kabilarning amalga oshuvida rioya qilinadigan ma’lum izchillik, reja, qonun- qoida va shu qonun- qoidalarga javob beradigan holat
Misol: Tartibi va uning gigiyena to’g’risida. .”Siz nimalarni bilishingiz kerak?” 3-sinf Jismoniy tarbiya 8-bet
Tarbiya- ta’lim, axloq- odob va shu kabilarni o’rgatib, singdirib, insonni voyaga yetkazish, ulg’aytirish, o’stirish
Misol: Tarbiya darslari foydali.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Talab- qat’iyat bilan qilingan so’rov, iltimos
Misol: Talab qilardi.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 17-bet
Tasodif- favqulodda, kutilmagan hol, voqea, hodisa
Misol: Tasodifan kirib qolgan emas.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 17-bet
Tabiiy- tabiatning o’zida mavjud bo’lgan, inson ta’siri bo’lmagan; sun’iy
Misol: Tabiiy harakat turlari.”Sinfdan tashqari sport to’garaklarining jismoniy tarbiyadagi ahamiyati” 3-sinf Jismoniy tarbiya 41-bet
Tashkilotchilik- tashkil etish xislati
Misol: Tashkilotchilik hamda vatanparvarlik tuyg’usini tarbiyalaydi.” Harakatli o’yinlar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 137-bet
Tan- odam gavdasining ko’krak qafasi va qorin bo’shlig’idan iborat qismi: tana
Misol: Tan olingan jangavor turlari.”Turon” 3-sinf Jismoniy tarbiya 160-bet
Teri- odam va hayvon tanasining tashqi qoplami
Misol: Terini toza tutish.” Jismoniy tarbiya gigiyenasi” 3-sinf Jismoniy tarbiya.12-bet
Tekkizish-
Misol: Tekkizish va d.h. ga qaytish.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.30-bet
Teskari- qarama- qarshi tomon, o’ng bo’lgan tomonga qarshi, ters
Misol: Teskari harakat bilan qaytish.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.32-bet
Tirmashib- mahkam yopishib, chirmashib, yuqori ko’tarilmoq
Misol: Tirmashib chiqish oshib o’tish.40-bet
Til- og’iz bo’shlig’ida joylashgan, ta’m-maza bilish, og’izga ovqat olish, yalash va shu kabilar uchun xizmat qiladigan muskulli a’zo
Misol: Til va boshqa ijtimoiy faoliyatni takomillashtirish.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 17-bet
Tizza- oyoqning bukiladigan, bolder bilan son qo’shiladigan joyi
Misol: Tizzadan bukish. ”Maktabda dars oldidan o’tkaziladigan gimnastika” 3-sinf Jismoniy tarbiya 20-bet
Tirsak- qo’lning bilak suyagi bilan yelka suyagi qo’shiladigan, bukilib burchak hosil qiladigan joyi
Misol: Tirsaklarni bukish.”Maktabda dars oldidan o’tkaziladigan gimnastika” 3-sinf Jismoniy tarbiya.21-bet
Tushuncha- umuman, narsalar, hodisalar haqidagi tasavvur, tushunish
Misol: Tushunchaga ega bo’lish.
Turmush-tarzi –
Misol: turmush tarsi haqida tushuncha.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 8-bet
Tuzish-
Misol: Tuzish va unga rioya qilish.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 8-bet
Tur- belgilari, xossalari, vazifasi va shu kabilar jihatdan umumiy bo’lgan bir guruh yoki butunlik tashkil etgan narsalar
Misol: Turlari gimnastika yengil atletika. .”Siz nimalarni bilishingiz kerak?” 3-sinf Jismoniy tarbiya.8-bet
Tushuntirish-
Misol: Mashqlarni tushuntirish.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 6-bet
Turli-xil –
Misol: Turli xil o’yinlar mustahkam o’rin egallagan.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.17-bet
Tug’ma- kishida tug’ilishdanoq paydo bo’lgan, aslida bor bo’lgan
Misol: Tug’ma kasbi hisoblanardi.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 18-bet
Turgan-
Misol: Turgan joyda yurish.” Maktabda dars oldidan o’tkaziladigan gimnastika” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 21-bet
Tur- belgilari, xossalari, vazifasi va shu kabilar jihatdan umumiy bo’lgan bir guruh yoki butunlik tashkil etgan narsalar
Misol: Tur jamoalariga bo’linib markazdagi chiziqlarda saflanadi.” Harakatli o’yinlar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.137-bet
To’g’ri- egri emas, qing’ir yeri yo’q; tik, adil
Misol: To’g’ri nafas olish haqida ko’nikmalar.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 8-bet
Tozalik- toza holatlilik
Misol: Tozalikka rioya qilish.” Jismoniy tarbiya gigiyenasi” 3-sinf Jismoniy tarbiya.12-bet
Topshirilgan-
Misol: Topshirilgan mashqlarni astoydil bajarish.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 4-bet
Tortilgan-
Misol: Tortilgan holda arqonda joyda turib sakrash.”Sakrash” 3-sinf Jismoniy tarbiya.107-bet
U
Usta- biror kasb- hunar bilan shug’ullanuvchi malakali mutaxassis
Misol: Sport ustalari paydo bo’ladi.” Sport turlari va sport haqida ma’lumotlar”. 150-bet
Uylar- yashash uchun yoki turli tashkilot, muassasa va shu kabilar joylashishi uchun mo’ljallangan bino
Misol: Uzoqlar “ Uylar” ajratiladi.”Kun va tun” 3-sinf Jismoniy tarbiya.138-bet
Umumiy- hammaga oid, hammaga tegishli
Misol: Umumiy ish qobiliyatingiz yanada mustahkamlanishiga yordam beradi.”Kun va tun” 3-sinf Jismoniy tarbiya.137-bet
Uchrashuv- biror maqsad bilan huzurida bo’lmoq
Misol: Uchrashuv davomida xohlagan o’yinchi zaxirada. “ Voleybol” 3-sinf Jismoniy tarbiya.129-bet
Ustun- tomni ko’tarib turuvchi tik tayanch yog’och
Misol: To’pni ustunchalarini aylanib olib yurish.” Futbolchi uchun umumrivojlantiruvchi mashqlar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.119-bet
Uyushtirmoq- tashkil qilmoq
Misol: Raqib darvozasiga hujum uyushtirmoq.” Suzish” 3-sinf Jismoniy tarbiya144-bet
Urish-
Misol: Uzoqroqqa sapchitish uchun devorga urish” Uloqtirish” 3-sinf Jismoniy tarbiya.113-bet
Uloqtirmoq-
Misol: Uloqtirish va shu kabi turlarini qamrab olgan.”Yurish” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 94-bet
Umurtqa- odam va umurtqali hayvonlar skeletining umurtqalarning o’zaro ustma-ust qo’shilishidan vujudga keladigan asosiy qismi

Misol: Ko’pincha umurtqaning yon tomonga qiyshayishi.” Qad- qomat va uni shakllantirishga oid mashqlar”3-sinf Jismoniy tarbiya 60-bet

Uchramoq- qarshisidan chiqmoq, duch kelmoq
Misol: Qad- qomatning buzilishi uchraydi.” Qad- qomat va uni shakllantirishga oid mashqlar”3-sinf Jismoniy tarbiya 60-bet
Unut- xotiradan o’chmoq, sedan chiqib ketmoq
Misol: Umutmangki, maxsus jismoniy mashqlar bilan muntazam shug’ullanish kerak .” Qad- qomat va uni shakllantirishga oid mashqlar”3-sinf Jismoniy tarbiya.60-bet
Uyg’unlik- mutanosib, mos holat
Misol: Uyg’unligi va mashqlarni nafis ijro etish qobiliyati.” Umumrivojlantiruvchi mashqlar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 67-bet
Uchmoq- qanot vositasida havoda harakatlanmoq, qanot qoqib, biror tomonga yo’nalmoq
Misol: Muzda figurali uchish, sport gimnastikasi. “ Atrobatika mashqlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 86-bet
Umbaloq- boshini yerga tirab, orqasiga ag’darilib o’ynamoq, dumaloq oshmoq
Misol: Yerga tirab oldinga umbaloq oshish“ Atrobatika mashqlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya.89-bet
Uzun- bo’yiga, uzunasiga o’lchami katta, me’yordan ortiq
Misol: Uzun va qisqa arg’amchilarda.” Sinfdan tashqari sport to’garaklarining jismoniy tarbiyadagi ahamiyati” 3-sinf Jismoniy tarbiya.41-bet
Umumrivojlanmoq-
Misol: Yangi umumrivojlantiruvchi mashqlarni va qiziqarli milliy harakatli o’yinlar.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Uchun- sabab, maqsad, atalganlik kabi ma’nolarni bildiradi
Misol: Rivojlantiruvchi uchun murakkab mashqlar bajarish lozim.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 3-bet
Unvon- maktub ustiga yozilgan nom, qayerga, kimga jo’natilganlik haqidagi yozuv
Misol: Jahon chempioni unvoniga sazovor bo’ldi.” Milliy kurash” 3-sinf Jismoniy tarbiya.156-bet
Uzilib-
Misol: Yerdan uzilib qolishiga yo’l qo’ymaslik. “Yengil atletika” 3-sinf Jismoniy tarbiya.153-bet
Uncha-
Misol: Uncha ko’p egilmaydi.” Voleybolchining harakatlari va usullari” 3-sinf Jismoniy tarbiya.132-bet
Ular-
Misol: Ular bir-biridan nimasi bilan farq qiladi.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya.3-bet
Ulg’aymoq- balog’atga, voyaga yetmoq, katta bo’lmoq
Misol: Ulg’ayadi va himoya qiladi.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya.4-bet
Uzoq- oraliq masofasi katta, nisbatan narida joylashgan; olis
Misol: Qisqa va uzoq masofaga.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 3-sinf Jismoniy tarbiya.5-bet
Uloqtirmoq-
Misol: Koptok uloqtirishni turikda tortinish.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 3-sinf Jismoniy tarbiya 6-bet
Usul- biror narsani yuzaga chiqarish, amalga oshirish yo’li
Misol: Yaxshi dam olish usullaridan foydalanish.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “3-sinf Jismoniy tarbiya. 8-bet
Unumli- yaxshi unum beradigan
Misol: Sharoitlardan unumli foydalanish.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Uqtirgan-
Misol: Ko’p marta uqtirgan asarlarida.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Uslub- til vositalaridan foydalanishning ma’lum bir yozuvchi, asarm janr uchun xarakterli bo’lgan usullari majmui
Misol: Uslublari hozirgi yoshlarga ham ibratlidir.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Ulug’- egallagan o’rni, hajmi g’oyat yirik; juda katta, ulkan, buyuk
Misol: Ulug’ insondir.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 11-bet
Uyqu- hayotdan to’xtagan, harakatsiz, shovqin-suronsiz, tinch holat
Misol:Uyqudan uyg’onish. “ Maktab o’quvchilarining kun tartibi” 3-sinf Jismoniy tarbiya 15-bet
Uyg’onmoq- uyqusini tark etmoq, uyqudan turmoq
Misol: Uyg’onish uyqudan. “ Maktab o’quvchilarining kun tartibi” 3-sinf Jismoniy tarbiya 15-bet
Uchida- narsalarning ingichkalashgan, o’tkir tomoni
Misol:Oyoqlar uchida turib qo’llar yuqoriga ko’tariladi. “ Maktabda dars oldidan o’tkaziladigan gimnastika” 3-sinf Jismoniy tarbiya 19-bet
Urmoq- qo’l yoki biror vosita bilan zarb bermoq
Urib yiqitishga harakat qiladilar. “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar”. 35-bet
Ustida- narsalarning yuqori tomoni; tepa; zid. past
Misol: Bosh ustida chapak chaladi. “ Maktabda dars oldidan o’tkaziladigan gimnastika” 3-sinf Jismoniy tarbiya 20-bet
Uzatmoq- qo’lidagi biror narsani boshqa bir shaxsga bermoq, qo’l cho’zib tutqizmoq, birovga tutmoq
Misol: Orqa tomonga uzatish. “ Maktabda dars oldidan o’tkaziladigan gimnastika” 3-sinf Jismoniy tarbiya 20-bet
Ushlamoq- qo’l, panja bilan daxl qilmoq, tutmoq
Misol:To’g’ri ushlagan holda. “ Maktabda dars oldidan o’tkaziladigan gimnastika” 3-sinf Jismoniy tarbiya 21-bet
V
Vaqt- shu obyektiv hodisaning minut, soat, kun, yil va shu kabilar bilan almashinuvidagi oralig’I, qismi
Misol: Askarlarning tayyorgarligi vaqtida va ularni chiniqtirishda qo’llagan uslublari.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Vazifa- zimmada bo’lgan muayyan ish, ishlar
Misol: Vazifasini amalga oshirishda keng ommani yanada ko’proq jalb qilishga qaratilgandir.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Vatan- kishi tug’ilib o’sgan va o’zini uning fuqarosi hisoblangan mamlakat; ona yurt
Misol: Bunday bolalar ona- vatanga munosib farzand bo’lib ulg’ayadi.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 4-bet
Viloyat- mamlakatning poytaxtdan yiroqdagi chekka o’lkasi
Misol: Musobaqada Toshkent, Sirdaryo, Samarqand va boshqa viloyatlarning terma jamoalari qatnashadi.”Sport o’yinlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 162-bet
Voleybol- qarshi komanda maydoniga to’pni qo’l bilan urib, to’rdan oshirib tushirish o’yini
Misol: Voleybol o’yinlari elementlari va qoidalarini o’rganasiz.” Jismoniy tarbiya nima beradi?” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 6-bet
Vosita- umuman, biror narsani amalga oshirish uchun xizmat qiladigan, foydalaniladigan narsa, omil
Misol: Asosiy vosita bo’lib xizmat qiladi.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 4-bet
Voqea- voqe narsa, holat va shu kabilar
Misol: Uzoq o’tmish voqealari aks ettirilgan.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya .18-bet
Voyaga yetmoq- ulg’ayib balog’atga yetmoq
Misol: Shijoatli bo’lib voyaga yetadi.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya.4-bet
Vujud- kishining butun borlig’I, a’zoyi badan
Misol: Ajdodlarimiz yuksak madaniyatni vujudga keltirguncha og’ir yo’lni bosib o’tirganlar.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.17-bet
X
Xalta- kichkina qop, qopchiq
Misol: Rangdor xaltadan foydalanilgan.” Guldor to’p” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 141-bet
Xato- haqiqatga to’g’ri kelmaydigan, asossiz
Misol: Yo’l qo’yilgan xatolar.”Yugurish” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 99-bet
Xamir- odatda unni suv, yog’, tuxum yoki sutga qorishdan hosil bo’ladigan yumshoq cho’ziluvchan qorishma
Misol: She’r aytish jarayonida elakdan un elash.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.33-bet
Xalq- odamlar
Misol: Alisher Navoiy xalqning sog’ligi haqida.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 11-bet
Xalqaro- xalqlar yoki mamlakatlar o’rtasidagi munosabatga doir
Misol: Xalqaro munosabatlar tashkil etilgan.” Milliy kurash” 3-sinf Jismon iy tarbiya.155-bet
Xizmat- biror ish yoki mehnat bilan shug’ullanish
Misol: Asosiy vosita bo’lib xizmat qiladi .”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya.4-bet
Xos- biror kimsa yoki narsaning o’zigagina oid, o’zidagina bo’ladigan
Misol: Harakatlanishga xos xususiyatlar hisoblanadi. “ Futbolchining harakatlari va usullari” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 121-bet
Xohlagan- biror narsaga o’zida ehtiyoj sezmoq, unga erishishni istamoq
Misol: 6ta o’yinchi o’yinni davomida xohlagan.” Voleybol” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 129-bet
Xotira- biror kimsa yoki narsa narsa haqidagi yodda, esda saqlangan taassurot
Misol: At-Termiziy xotirasiga bag’ishlangan.”Milliy kurash” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 155-bet
Xuddi- aynan, aniq
Misol: Xuddi shu usulda qo’llarni pastga tushurish.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 29-bet
Xususiyat- biror narsa yoki kimsaning o’ziga xos, bohqalardan ajralib turadigan tomoni, o’ziga xos belgi
Misol: Xususiyat hisoblanadi. “Basketbol” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 123-bet
Xushchaqchaq- quvnoq, shod-xurram
Misol: Sog’lom, baquvvat, xushchaqchaq, botir,dovyurak.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 5-bet
Y
Yakka- yagona
Misol: Yakka olishuvlar bo’lgan.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 18-bet
Yashovchi-
Misol: Yashovchi xalqlar yoy otish.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 17-bet
Yashagan- ma’lum muddat umr ko’rmoq
Misol: Yashagan xalqlar hayotida tasodifan kirib qolish.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 17-bet
Yaxshi- ijobiy sifatga ega bo’lgan, biror talabga to’la javob beradigan, ma’qul bo’ladigan
Misol: Yaxshi dam olish.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 8-bet
Yaratmoq- vujudga keltirmoq, bunyod etmoq, barpo qilmoq
Misol: Yaratilgan qulay shart- sharoitlar.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Yarim- biror narsaning ikki teng qismidan bittasi, ikkidan bir bo’lagi
Misol: Yarim cho’qqayib o’tirish.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 30-bet
Yelka- qo’lning tanaga yaqin qismi
Misol: Yelka kengligida berilgan.” Maktabda dars oldidan o’tkaziladigan gimnastika” 3-sinf Jismoniy tarbiya.21-bet
Yetkazgan- tayyorlab, yetishtirib bermoq
Misol: Yetkazgan holda oldinga 3 marta. “Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 31-bet
Yengillashtirish-
Misol: Yengillashtirish ish qobiliyatini oshiradi.”Sinfdan tashqari sport to’garaklarining jismoniy tarbiyadagi ahamiyati” 3-snif Jismoniy tarbiya.39-bet
Yetakchi- yo’l yurish, yo’nalishda boshqarib, etaklab boruvchi, boshqaruvchi
Misol: Yetakchi o’rinni egalladi.” Sport o’yinlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 162-bet
Yiqitish- kuch bilan qulatmoq, ag’darmoq
Misol: Yiqitishga harakat qiladilar. “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar”. 35-bet
Yirik- hajmi, o’lchamlari, qiymati jihatidan nisbatan katta
Misol: Yirik mushaklar ishga tushadi.” Emaklash” 3-sinf Jismoniy tarbiya.73-bet
Yuksaltirish-
Misol: Yuksaltirish huquqiy kafolatni yuzaga keltirdi.” Jismoniy tarbiya va sportning huquqiy asoslari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 9-bet
Yurmoq- qadam tashlab olg’a bosmoq
Misol: Yurish insonga ham qarz ham farzdir. “Jismoniy tarbiya gigiyenasi” 3-sinf Jismoniy tarbiya 12-bet
Yuvinmoq- butun a’zolarini yoki ma’lum qismini yuvib tozalamoq
Misol: Yuvinish kiyim boshni almashtirish. “Jismoniy tarbiya gigiyenasi” 3-sinf Jismoniy tarbiya 12-bet
Yurak- odam va hayvonlar ko’krak qafasi ichida joylashgan, ularning qon aylanish sistemasidagi muskul qopchiqqa o’xshash markaziy a’zo
Misol: Yurak qon tomir, nafas olish, mushak sestemasi. “Jismoniy tarbiya gigiyenasi” 3-sinf Jismoniy tarbiya.14-bet
Yuz- odam boshining old tomoni, old tomondan ko’rinishi; bet
Misol: Yuziga tekkizish.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.24-bet
Yugurmoq- biror yo’nalishda tez harakat qilmoq; chopmoq
Misol: Yugurishni davom ettiradilar. “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar”. 37-bet
Yosh avlod-
Misol: Yosh avlodni sog’lomlashtirish.” Siz nimalarni bilishingiz kerak?” 3-sinf Jismoniy tarbiya.7-bet
Yovvoyi- xonakilashmagan, tabiat quchog’ida erkin hayot kechiruvchi
Misol: Yovvoyi hayvonlar har xil bo’ladi.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 16-bet
Yordamchi- ko’mak beruvchi, ko’makchi, madadkor
Misol: Yordamchi mashqlardan foydalanish.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 6-bet
Yordam- biror ishni bajarishda ko’maklashish, qarashish
Misol: Yordam beradi.” Jinsmoniy va sportga oid nazariy bilim asoslari “ 6-bet
Yoqtirgan-
Misol: Yoqtirgan sport turlari bilan mustaqilravishda shug’ullanish.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 4-bet
Yoshlar- tug’ilgan vaqtdan boshlab yashab o’tkazilgan yillar jami
Misol: Yoshlar o’sha vaqtlarda bo’lgan.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 17-bet
Yon- umuman o’ng yoki chap tomon; taraf; atrof
Misol: Yon tomonga tushurish.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.32-bet
Yoki- ikki gap yoki ayrim gap bo’laklari orasida kelib, fikrning ulardan biriga qaratilganligini bildiradi
Misol: Yoki tuxtatish mumkin.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 32-bet
Yopmoq- eshik, deraza va shu kabilarni bekitmoq
Misol: Yopish harakatlarini bajaradi.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.33-bet
Yotgan-
Misol: Yotgandek harakat qiladilar.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 34-bet
Yozilgan-
Misol: Yozilgan kitobni olib kelgan.” Sport o’yinlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya.164-bet
Yo’l- yo’riq – biror ish, tadbirni amalga oshirish tartib-qoidalari majmui
Misol: Yo’l- yo’riqni bilib olasiz.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya.3-bet
Z
Zarurat- biror ish yoki narsaga bo’lgan ehtiyoj
Misol: Zarurat bo’lgan chizishni o’rganganlar.” Suzish” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 144-bet
Zamon- so’z borayotgan payt; umuman vaqt, payt, mahal, davr
Misol: Temur o’z zamonasining tengsiz.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Zaxira- kelajakda foydalanish uchun saqlab, g’amlab qo’yilgan narsa
Misol: Zaxiradagi o’yinchilar bilan.” Voleybol” 3-sinf Jismoniy tarbiya.129-bet
Zarur-darkor, kerak
Misol: Hayotda zarur bo’ladigan juda ko’p.” Jismoniy tarbiya nima beradi?” 3-sinf Jismoniy tarbiya.5-bet
Zarba- kuchli, shiddatli, zalvarli turtki, urilish; qattiq zarb
Misol: O’yinchi zarbasidan keyin maydon tashqarisida.”Futbol” 3-sinf Jismoniy tarbiya.115-bet
Zich- tig’iz; ko’p, qalin
Misol: Zich saf- bu shug’ullanuvchilar.”Saf mashqlari” 3-sinf jismoniy tarbiya.42-bet
Ziyrak- tez fahmlaydigan, sezgir
Misol: Ziyrakligini tarbiyalaydi.” Futbol” 3-sinf Jismoniy tarbiya.117-bet
Zudlik- tezlikda, bir-pasda
Misol: Zudlik bilan rostlanib yuqoriga depsinish. “ Tayanib sakrash” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 92-bet
Zovur- zaxob yerlarni quritish, zaxni qochirish uchun qazilgan chuqur ariq; zakan
Misol: Zavurlardan sakrab o’tish.” Yugurish” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 97-bet
G’
G’ujanak- oyoq-qo’llari yig’ilgan, tanasi egik, boshi bukik holati
Misol: G’ujanak bo’lib o’tirish.”Tana holatlari va harakatlarini ifodalovchi asosiy atamalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 57-bet
G’olib- urush, jang, tortishuv va shu kabilarda g’alaba qozongan, ustun chiqqan; muzaffar
Misol: Jamoa g’olib bo’ladi. “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar”3-sinf Jismoniy tarbiya. 36-bet
O’
O’lchamoq- o’lchov asbobi vositasida narsaning uzunligi, o’lchamini belgilamoq
Misol: Vaqt bilan o’lchanadi.” Yengil atletika” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 154-bet
O’tmish- kishi, xalq hayotining o’tgan qismi, shu o’tgan davrdagi hayoti
Misol: O’tmish voqiyalari aks ettirilgan.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 18-bet
O’quvchi- biror o’quv yurtida ta’lim olayotgan shaxs
Misol: Aziz o’quvchilar.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya.3-bet
O’rindiq- o’tirish uchun mo’ljallangan maxsus moslama
Misol: Qo’llarni o’rindiqqa tirab o’tish.” Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.35-bet
O’yinchi- o’yinga tushuvchi, o’ynayotgan, yaxshi o’ynaydigan
Misol: Qolgan o’yinchilar esa. “Katta tanaffusda o’tkaziladigan harakatli o’yinlar” 3-sinf Jismoniy tarbiya 35-bet
O’qituvchi- Fan, tarbiya asoslaridan birini o’qitadigan, dars beradigan kishi
Misol: O’qituvchi o’quvchilarni tinchlantiradi.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.32-bet
O’tmas- yaxshi kesmaydigan, dami qaytgan, o’tmaydigan
Misol: Oshib o’tmasdan turib. “Akrobatika mashqlari”.3-sinf Jismoniy tarbiya. 90-bet
O’rtoq- Yoshi teng yoki yaqin bo’lib, o’zaro yaxshi aloqada bo’ladigan tengdoshlar
Misol: Kamol o’z o’rtoqlaridan orqada qolib ketadi.” Yugurish” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 102-bet
O’zaro- ikki yoki bir necha shaxs o’rtasida yoki tomonlar orasidagi
Misol: O’zaro yaqinlashtirib, panjalar birga ushlab turiladi.” Voleybolchining harakatlari va usullari” 3-sinf Jismoniy tarbiya.135-bet
O’lka- mamlakat
Misol: Serquyosh o’lkadir.”Suzish” 3-sinf Jismoniy tarbiya.144-bet
O’smir- bolalikdan balog’at yoshiga o’tish davridagi, 12-16 yoshdagi bola
Misol: O’smirlar sport maktablari ochildi.” Suzish” 3-sinf jismoniy tarbiya.144-bet
O’rnatmoq- muayyan bir holatda o’rniga moslab qo’ymoq, joylamoq
Misol: Ikki marta jahon rekordini o’rnatdi.”Suzish” 3-sinf Jismoniy tarbiya.145-bet
O’g’il- er jinsidagi bola
Misol: O’g’il bolalar shug’ullanadigan.” Sport turlari va sport haqida ma’lumotlar”3-sinf Jismoniy tarbiya. 149-bet
Sh
Sharoit- obyektiv holdagi muayyan vaziyat
Misol: Sharoitlarga rioya qilishni bilib olish.” Jismoniy tarbiya nima beradi?” 3-sinf Jismoniy tarbiya.5-bet
Shaxsiy- shaxsning o’ziga tegishli bo’lgan, shu shaxsning o’zi foydalanadigan; o’z, xususiy
Misol: Shaxsiy gigeyena ta’lim va tarbiyaning asosiy masalalaridan biridir.” Jismoniy tarbiya gigiyenasi” 3-sinf Jismoniy tarbiya.12-bet
Shart- biror ish yoki masala yuzasidan yozma yoki og’zaki o’zaro kelishib olish
Misol: Birinchi shart hisoblanadi.” Jismoniy tarbiya gigiyenasi” 3-sinf Jismoniy tarbiya.13-bet
Shakillanmoq- ma’lum bir shaklga kirmoq, tus olmoq
Misol: Shakillanishga oid quyidagi mashqlarni bajaring. “Qad – qomat va uning shakllantirishga oid maqshqlar ” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 61-bet
Shaxs- jamiyatdagi alohida bir kishi, odam
Misol: Bir shaxs shug’ullanishi mumkin.” Yurish” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 94-bet
Shakl- narsaning tashqi ko’rinishi
Misol: Shakllar haddan ortiq taranglashgan bo’ladi.” Yugurish” 3-sinf Jismoniy tarbiya.99-bet
Shahar- narsaning tashqi ko’rinishi, sirtqi qiyofasi, ifodasi
Misol: Qo’qon shaharlarida 25metrli basseynlar qurilib.” Suzish” 3-sinf Jismoniy tarbiya.144-bet
Sharq- dunyoning to’rt tomonidan biri
Misol: Chunki bu san’atlarning vatani bitta Sharq.”Turon’ 3-sinf Jismoniy tarbiya.160-bet
She’rxonlik- she’r o’quvchi; she’riyat ishqibozi.
Misol: Quvnoq daqiqalarni she’rxonlik yo’li bilan o’tkazish.” Quvnoq daqiqalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya.32-bet
Sherik- biror ish-harakatni birga bajaruvchi; hamkor
Misol: Sheriklariga to’p oshirishda ham qo’llaniladi.” Futbol” 3-sinf Jismoniy tarbiya.117-bet
Shifo- kasallikdan xalos bo’lish; sog’ayish
Misol: “Dorush-shifo” .”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 11-bet
Shiddat- harakatdagi narsalarning, hodisalarning intensev kuchi
Misol: Shiddat bilan qo’llarni oldinga yuqoriga siltab.” Tayanib sakrash”.91-bet
Shoir- she’riy asarlar yozadigan kishi
Misol: Shoir Pahlavon Mahmud.” Milliy kurash” 3-sinf Jismoniy tarbiya.155-bet
Shtat- AQSH, Braziliya, Meksika, Venesuela, Nigeriya va boshqalar ba’zi federative davlatlarda: federatsiya tarkibiga kiruvchi va ma’lum darajada o’z-o’zini idora qilish huquqiga ega bo’lgan davlat ma’muriy- hududiy birligi
Misol: Shtatidan jismoniy tarbiya o’qituvchisi. “ Basketbol” 3-sinf Jismoniy tarbiya.122-bet
Shug’ullanmoq- biror ish bilan ovora bo’lmoq
Misol: Muntazam shug’ullangan o’quvchi.” So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 4-bet
Ch
Chala- maromiga yoki tamomiga yetkazilmagan, bitkazilmagan, tamomlanmagan
Misol: “tanbeh”, “chala” degan so’zlar dunyo bo’ylab.”Milliy kurash” 3-sinf Jismoniy tarbiya.156-bet
Chapak- kaftlarning bir-biriga urilishi va undan chiqadigan tovush; qars, qarsak
Misol: Chapak-chalish. ”Maktabda dars oldidan o’tkaziladigan gimnastika” 3-sinf Jismoniy tarbiya 20-bet
Chalinmoq-
Misol: Chalingan narsani toping.” Quvnoq daqiqalar.” 3-sinf Jismoniy tarbiya 34-bet
Chambarak- g’ildirak, doira shaklidagi; doiraviy
Misol: Chambaraklar ustida sakrash.” Sinfdan tashqari sport to’garaklarining jismoniy tarbiyadagi ahamiyati.3-sinf Jismoniy tarbiya 41-bet
Chap- gavdaning yurak joylashgan tomonidagi; so’l
Misol: 1-gavdani chap tomonga burib, bosh ustida.”Maktabda dars oldidan o’tkaziladigan gimnastika” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 20-bet
Chavandoz- ot choptirish, uloq chopish, otda o’ynash san’atini egallagan odam
Misol: Kamonchisi chavandozi kurashchisi edi.” Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya.10-bet
Chetlatmoq- ishdan bo’shatmoq; biror ish qilish yoki biror ishda qatnashish huquqidan mahruh etmoq
Misol: U musobaqadan chetlatiladi.”Yengil atletika” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 153-bet
Chiroyli- husni odatdagidan ortiq; go’zal; ko’rkam
Misol: Chiroyli harakatlari nozik va epchil bo’ladi.” Sport turlari va sport haqida ma’lumotlar”3-sin Jismoniy tarbiya. 150-bet
Chizg’ich- chiziq chizish uchun ishlatiladigan o’quv va idora ishlari asbobi
Misol: Start chizig’i chiziladi. “ Yugurish estafetasi” 3-sinf Jismoniy tarbiya.139-bet
Chiniqish- mehnat yoki jismoniy tarbiya bilan o’z organizmining har qanday og’ir sharoitga, kasallik va shu kabilarga bardosh berish qobiliyatini oshirmoq; toblanmoq, pishiqmoq
Misol: Ularni chiniqtirishda qo’llangan uslublari hozirgi yoshlarga ham ibratlidir.”Allomalarning salomatlik haqidagi fikrlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya 10-bet
Chidam- qiyinchilik, dard, alam, azob va shu kabilarga toqat qila olish qobiliyati; to’zim, toqat, sabr-bardosh
Misol: Chidamlilik sinovi tarzida.”Jismoniy tarbiyaning vujudga kelishidagi omillar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 17-bet
Chin- haqiqiy hol, ish, gap, hodisa va shu kabilar
Misol: Chindan ham jismoniy tarbiya.”So’zboshi” 3-sinf Jismoniy tarbiya.3-bet
Chordana- oyoqlarni tizzadan bukib va tizzadan pastini bir-biriga chalkashtirib bosib o’tirmoq
Misol: Chordana qurib o’tish.”Tana holatlari va harakatlarini ifodalovchi asosiy atamalar” 3-sinf Jismoniy tarbiya. 57-bet
Chuqur- qazilgan, o’yilgan yoki tabiiy chuqurlik, o’yiq; o’ra
Misol: Chuqur bukib, gavda va bosh biroz egiladi “ Atrobatika mashqlari” 3-sinf Jismoniy tarbiya.89-bet