Mağaza və anbarlarda əmtəə çeşidinin sabitliyinin təmin olunmasında əmtəə ehtiyatlarının rolu

Mağaza və anbarlarda əmtəə çeşidinin sabitliyinin təmin olunmasında əmtəə ehtiyatlarının rolu

QRUP 360

İnventar ticarət müəssisələrinin sərəncamında olan (anbarlarda, satış sahələrində) və ya müəyyən tarixdə yolda olan malların pul və ya fiziki ifadədə miqdarını ifadə edir. Məqsədindən asılı olaraq əmtəə ehtiyatları aşağıdakılara bölünür:

• Cari anbar ehtiyatları (ticarətin gündəlik ehtiyaclarını təmin edir);
• Mövsümi anbar ehtiyatları (mövsümdən, tələb və təklifdə mövsümi dəyişikliklərdən asılı olmayaraq fasiləsiz ticarət üçün tələb olunur);
• Erkən çatdırılma ehtiyatları (malların çatdırılma tarixləri arasında əldə etmək çətin olan ərazilərin əhalisini mallarla təmin etmək üçün tələb olunur).

Malların sabit çeşidini təmin etmək və nəticədə ticarət müəssisələrində alıcıların tələbatını daha yaxşı ödəmək üçün inventarların idarə edilməsi işləri aparılmalıdır.

İnventarın idarə edilməsi onların tənzimlənməsindən, operativ uçotundan və vəziyyətinə nəzarətdən ibarətdir.

Əmtəə ehtiyatlarının normalaşdırılması əmtəə ehtiyatlarının standartının (optimal ölçüsünün) yaradılmasını nəzərdə tutur. Optimal ehtiyatlar dedikdə, minimum xərclə alıcılara fasiləsiz çatdırılmasını təmin edən malların miqdarı başa düşülür.

Müəyyən tarixə ticarət müəssisəsinin əmtəə ehtiyatları ilə təminat dərəcəsini xarakterizə edən göstərici dövriyyə günlərindəki əmtəə ehtiyatlarıdır. Onlar inventarın miqdarını bir günlük dövriyyəyə bölmək yolu ilə hesablanır və inventarın ticarətinin neçə gün davam edəcəyini göstərir.

3

Malların qəbulu və buraxılışı üçün sənədlərin reyestrini aparmaq

Malların geniş çeşidini izləmək

Kəmiyyət və məsrəf uçotunun kartotekalarını aparmaq

İnventarın dəyərini hesablamaq

Malların istehsalı və daşınmasının xüsusiyyətləri əmtəə ehtiyatının doldurulması prosesinin xarakterini, istehlakın xüsusiyyətləri isə ehtiyatların xərclənməsi prosesinin xarakterini müəyyən edir.

Ehtiyatlar formalaşma və istehlak üsuluna görə, yerləşdiyi yerə görə fərqləndirilir.

Mağazada saxlanılan mallar müntəzəm dövriyyədə olan mallar ehtiyatı adlanan, yəni gündəlik istehlak edilən və daim yenilənən mal ehtiyatlarını təşkil edir. Bu ehtiyatlar pərakəndə satış inventarının əsas hissəsini təşkil edir.

Əmtəə ehtiyatlarının formalaşması prosesinə bir sıra amillər təsir edir ki, bunlardan da ən mühümü sabit əmtəə təchizatını təmin etməkdir. Bu amil ticarət şəraitinin göstəricisi kimi xidmət edir. Bununla belə, mağazalarda minimum inventarla malların əhaliyə fasiləsiz satışına bir sıra qeyri-bazar amilləri təsir göstərir.

çatdırılmanın vahidliyi və tezliyi

nəqliyyat şəraiti

ticarətin maddi-texniki bazasının mövcudluğu və vəziyyəti

malların fiziki-kimyəvi xassələri

1

2

3

4

Bu amillərə aşağıdakılar daxildir:

Ehtiyatların idarə edilməsi normalaşdırma, əməliyyat uçotu və nəzarəti, habelə tənzimləməni əhatə edir. Əmtəə ehtiyatlarının təsnifatı onların tələb olunan ölçülərini inkişaf etdirməyə və müəyyən etməyə imkan verir. Mağazalar üçün inventarın tələb olunan ölçüsü malların gündəlik satış həcmi, birdəfəlik çatdırılmanın optimal ölçüsü və digər amillər nəzərə alınmaqla müəyyən edilir. Mağaza işçiləri faktiki mal ehtiyatlarının müəyyən edilmiş tələb olunan ölçülərə uyğunluğuna nəzarət edir və malların mağazaya çatdırılmasını sürətləndirmək və ya əvəzedici malların satışını aktivləşdirmək üçün tədbirlər görür. Mağazadakı faktiki ehtiyatlar tələb olunan ölçüdən artıqdırsa, mağaza işçiləri ilk növbədə artıqlığın səbəblərini müəyyənləşdirməlidirlər, bunlardan ən çox ehtimal olunanlar: 1) dəb dəyişikliyinin təsiri altında istehlak tələbinin azalması, qiymətlərin qalxması, yeni, daha mükəmməl malların meydana çıxması və s.; 2) mallara tələbat müəyyən edilərkən mağaza işçilərinin səhv hesablamaları; 3) tədarük olunan malların keyfiyyətinin aşağı olması; 4) malların mağazaya çatdırılması şərtlərinə əməl edilməməsi.

Əmtəə ehtiyatlarının tənzimlənməsi onları müəyyən səviyyədə saxlamaqdan, manevr etməkdən ibarətdir. Bu, inventarın normallaşdırılması üçün satıcılar tərəfindən müxtəlif kommersiya qərarlarının qəbul edilməsini nəzərdə tutur. Əmtəələrin əsas hissəsi pərakəndə ticarət müəssisələrində cəmləşdiyindən əhalinin mallarla təmin olunması onların mağazada idarə olunması səviyyəsindən çox asılıdır. Buna görə də hər bir mağazada əmtəə ehtiyatlarının vəziyyətinin daimi monitorinqi aparılmalıdır ki, bu da təkcə onların müəyyən edilmiş ölçülərə uyğunluğuna nəzarəti deyil, həm də malların saxlanma şəraitinə gündəlik nəzarəti təmin edir.

Əmtəələrin əsas hissəsi pərakəndə ticarət müəssisələrində cəmləşdiyindən əhalinin mallarla təmin olunması onların mağazada idarə olunması səviyyəsindən çox asılıdır. Buna görə də hər bir mağazada əmtəə ehtiyatlarının vəziyyətinin daimi monitorinqi aparılmalıdır ki, bu da təkcə onların müəyyən edilmiş ölçülərə uyğunluğuna nəzarəti deyil, həm də malların saxlanma şəraitinə gündəlik nəzarəti təmin edir.

İnventarların idarə edilməsi sistemli şəkildə aparılmalıdır. İnventar idarəetməsi daxildir:

optimal inventarın ölçüsünün müəyyən edilməsi

ehtiyatların operativ uçotu və onların vəziyyətinə nəzarət

səhmlərin tənzimlənməsi

1

2

3