Maktabgacha yoshdagi 0 ‘G‘il bolalar ko‘ylagini loyihalash

MAKTABGACHA YOSHDAGI 0 ‘G‘IL BOLALAR
KO‘YLAGINI LOYIHALASH
0 ‘g‘il bolalar ko‘ylaklari turli fasonlarda b o ‘lishi mumkin (59-
rasm).
к . A
.
'*• \r
f'-i
59-rasm. 0 ‘g ‘il bolalar ко‘ylaklari
0 ‘g‘il bolalar k o ‘ylagini loyihalash u chun quyidagi asosiy
o ‘lchovlar va qo‘shimchalar kerak bo‘ladi.
BnYaA = 14, 5 sm
KYaA - 32 sm
OrbU = 31 sm
YelA = 19 sm
OrK = 13,5 sm
OIK = 11,7 sm
Qo‘shimchalar:
QK = 6-8sm bundan
QYelA = 6-8sm
QYeo‘Ch = 1,5-2 sm.
Yeo‘Ch - 15,3 sm
YeK = 10 sm
OlbU = 29 sm
KU = 45 sm
YeU - 39 sm
TU = 22 sm
QOrK = 1,5 sm
Q01K = 1 sm
QYeO£ = 3,5 sm
9.1. Ko‘ylakning to‘r qismi (60-rasm)
1. To‘g‘ri burchak chizilib, burchakka Bn nuqta q o ‘yiladi.
2. BnBl = OrbU = 31 sm (ort b o ‘lakdagi bel chizig‘i).
107
3. BnK = Y e o ‘C h + Q Y e o ‘ C h = 15,3+(1,5-2) = 17,3 sm.
4. BnE = KU = 45 sm (ko‘ylak uzunligi).
5. Bn, K, Bl, E nuqtalardan gorizontal chiziqlar o ‘tkaziladi.
6. KK, = KYaA+QK = 32+(6-8) = 38 sm.
7. K, nuqtadan pastga etak qismi bilan kesishguncha vertikal chiziq
o ‘tkaziladi va mos ravishda B^E, nuqtalar bilan belgilanadi.
8. Bl, Bn, = OlbU = 29 sm (old bo‘lakdagi bel chizig‘i).
9. Bn, nuqtadan chap tomonga gorizontal chiziq o ‘tkaziladi.
10. KKj = OrK+QOrK = 13,5+1,5 = 15 sm (orqa kenglikni
aniqlovchi chiziq holati).
11. K2 nuqtadan bo‘yin chizig‘i bilan kesishguncha vertikal chiziq
o ‘tkaziladi va kesishish nuqtasi a bilan belgilanadi.
12. KjK, =Ye Д'3+QYelA = 19:3+3,5 = 9,8 sm (yeng o‘mizi kengligi).
13. K,K3 = OrK+QOlK = 11,7+1 = 12,7 sm (old bo‘lak kenghgini
aniqlovchi chiziq).
14. K3 nuqtadan bo‘yin chizig‘i bilan kesishguncha vertikal chiziq
o ‘tkaziladi va kesishish nuqtasi a, bilan belgilanadi
15. KjF^ = K2K3:2 = 9,8:2 = 4,9 sm (yon chiziq).
16. K4 nuqtadan pastga etak bilan kesishguncha vertikal chiziq
o ‘tkaziladi va Bl2, E2 nuqta bilan belgilanadi.
9.2. Ort bo‘lak chizmasi
1. BnBn, = BnYaA:3+l = 14,5:3+1 - 5,8 sm (bo‘yin o‘mizi kengligi).
2. BnBn3 — BnBn2:3 = 5,8:3 = 19 sm (bo‘yin o ‘mizi chuqurligi).
3. Bn3, Bn2 nuqM ar ravon egri chiziq bilan tutashtiriladi.
4. BlYe = OrbU = 31 sm (yelka chizig‘ini aniqlovchi nuqta).
5. Bn2 va Ye nuqtalar tutashtirilib, o ‘ng tomonga davom ettiriladi.
6. Bn2 Ye, = YelK+1,5 = 10+1,5 = 11,5 sm (Yelka uzunligi).
7. Bn2v = 3 sm (vitochkagacha b o ‘lgan oraliq).
8. v nuqtadan pastga o‘rta chiziqqa parallel qilib vertikal chiziq o‘tkaziladi.
9. w , = 6 sm (vitochka uzunligi).
10. w 2 = 1,5 sm (vitochka kengligi).
11. v,v2 = 6 sm (vitochka ikkinchi tomon uzunligi).
12. v2 nuqtani Ye, nuqta bilan tutashtiriladi.
13. Kjb — K2Ye:2 (chizmadan olinadigan yordamchi nuqta).
14. FC,0 = 2 sm (ЬК^К4 burchak bissektrissasi).
15. Ep b, O, K4 nuqtalar ravon egri chiziq bilan tutashtiriladi..
16. E2E3 = 1 sm (etak qismining kengayishi).
17. K4, E3 nuqtalar chizg‘ich yordamida tutashtiriladi.
9.3. Old bo‘lak chizmasi
18. Bn,Bn4 = 1 sm (yoidamchi nuqta, o‘rta chiziq holatini o‘zgaitirish).
19. Bn4 va K, nuqtalar tutashtirilib, etak qismi bilan kesishguncha
davom ettiriladi.
20. Bn4Bn5 — BnBn2 = 5,8 sm (bo‘yin o ‘mizi kengligi).
21. Bn4Bn6 = BnBn2 = 5,8 sm (bo‘yin o ‘mizi chuqurligi).
22. Bn5, Bn6 nuqtalar tutashtirilib, o ‘rtasidan pastga o ‘tkazilgan
perpendikulyarda 1,5-2 sm qo'yiladi.
23. Bn5, 1,5-2 sm, Bn6 n u q talar ravon egri chiziq bilan
tutashtiriladi.
24. a,Ye2 = 1,5-2 sm (yelka chizig‘i o ‘tadigan nuqta).
25. Ye2 nuqta bilan Br^ nuqta tutashtiriladi va chap tomonga davom ettiriladi.
109
26. Bn Ye = YelK = 10 sm (yelka kengligi).
27 к b = К a,:4 (yordamchi nuqta).
28 FLO = 1 35 sm ( b ^ K , burchak bissektrissasi).
29 E b О K4 nuqtalar ravon egri chiziq bilan tutashtiriladi).
30 E E = l'sm (etak qismining kengayishi).
31 К E nuqtalar chizg‘ich yordamida tutashtiriladi.
9 4 0 ‘tkazma yeng chizmasi (61-rasm, a)
1 .T o ^ri'b u fch ak chizib, burchagiga A nuqta qo‘yiladi.
2. AE = Yell = 39 sm (yeng uzunligi).
3 дд05 ehizfnasidagi Ye,, Ye3 nuqtalar tutashtiriladi, o‘rtasini
tnniK y Kiton hplsilanadi va K, nuqta bilan birlashtiriladi (60-rasm).
4 AO = К X-3,5 = 12,5-3,5 = 9 sm (yeng boshi balandligi, 3,5
sm — hamma razmerlar uchun). . . . ....
5 А О E nuqtalardan gonzontal chiziqlar о tkaziladi.
6 д д L YelA+QYelA = 19+(6-8) = 26 sm (yeng kengligi).
7 A nuqtadan pastga vertikal chiziq o‘tkazilib, yeng boshi balandligi
chizig‘i va etakchizig‘i bilan kesishgan nuqtalar О,, E, bilan belgilanadi.
8 Aa = AAr2 = 2^:2 = 13 sm (yeng o ‘rtasi).
9 a nuqtadan pastga vertikal chiziq o‘tkaziladi va E? nuqta aniqlanadi.
10 О va 0nuqtalar a nuqta bilan birlashtiriladi.
110
11. aO. chiziq o ‘rtasini 0 2 nuqta bilan belgilanadi.
12. 0 ,0 2 chiziq o‘rtasidan pastga peфendikulyar o'tkazilib, unda
1 sm qo‘yiladi.
13. 0 2a chiziq o ‘rtasidan yuqoriga peфendikulyar o‘tkazilib, unda
1 sm qo‘yiladi.
14. Oa chiziq o ‘rtasidan yuqoriga рефеЫ1ки1уаг o ‘tkazilib, unda
1,5 sm qo'yiladi.
15. O, 1,5 sm, a, 1 sm, 0 2, 1 sm, O, nuqtalar ravon egri chiziq
bilan tutashtiriladi.
16. EE 2 chiziq o'rtasidan peфendikulyarda pastga, E 2 E, chiziq
o ‘rtasidan peфendikulyarda yuqoriga 1 smdan qo‘yiladi.
17. E, 1 sm, Ev 1 sm, E, nuqtalar ravon egri chiziq bilan
birlashtiriladi.
18. EE 3 = EE2:2 (taqilma o ‘mi).
19. E 3 E4 = 6-8sm (taqilma uzunligi).
9.5. Bolalar ko‘ylagida nchraydigan yoqalar
9.5.1. Yaxlit qaytarmali tik yoqa (61-rasm, b)
1. To‘g‘ri burchak chizilib, burchakka A nuqta qo‘yiladi.
2. AA, = BnYaA+(0,5-l) = 14,5+(0,5-l) = 15 sm (yoqa uzunligi).
3. Aa — 1-2 sm (o‘tkazma nuqtasi).
4. a nuqta A, nuqta bilan birlashtiriladi va 3 bo‘lakka boMinadi,
hamda I, II nuqtalar bilan belgilanadi.
5 .1 nuqtadan yuqoriga 0,3 sm qo‘yiladi.
6. A, va II nuqtalar orasiga 2 ga b o ‘linib, pastga 0,2 sm qo'yiladi.
7. a, 0,3 sm, II, 0,2 sm, A, nuqtalar ravon egri chiziq bilan
birlashtiriladi (o‘tkazma chizig‘i).
8. A, nuqtadan yuqoriga vertikal chiziq o ‘tkaziladi.
9. aa, = 7-8 sm (yoqa kengligi).
10. a, nuqtadan gorizontal chiziq o ‘tkazilib, A, nuqtadan
o ‘tkazilgan vertikal bilan kesishgan nuqta V bilan belgilanadi.
11. W , = 3-5 sm (yoqaning uchi).
12. А Д — 2-2,5 sm (o‘tim haqi).
13. =0,5-1 sm (yordamchi nuqta).
14. A,A4 = 2-2,5 sm (yoqaning tik qismi).
111
15. a7A4 chiziq o'tkazma, ya’ni aA, chizig'iga parallel qilib o‘tkaziladi.
16. A4 nuqta V, nuqta chizg‘ich bilan birlashtiriladi.
17. A4 nuqta A3 nuqta bilan ravon egri chiziq bilan birlashtiriladi.
9.5.2. Ochiq bortli qaytarma yoqa (61-rasm, v)
1. To‘g‘ri burchak chizilib, burchakka A nuqta qo‘yiladi.
2. AA, = BnYaA+1 = 14,5+1 = 15,5 sm (yoqa uzunligi).
3. A, nuqtadan yuqoriga vertikal chiziq o ‘tkaziladi.
4. А Д = 1 sm (yordamchi nuqta).
5. AA3 = AA,:2 (yoqaning o ‘rtasi).
6 . A, A 3 , \ nuqtalar ravon egri chiziq yordamida tutashtiriladi.
7. AV = A,V, = 7-8 sm (yoqa kengligi).
8. V,V 2 = 3-5 sm (yoqa uchi).
9. V2 nuqta A 2 nuqta bilan birlashtiriladi.
10. W 3 = 1 sm (yoqa kengligini to ‘g‘rilash).
11. V3 nuqta V, nuqta bilan birlashtiriladi