Mavzu: Aylanaga ichki chizilgan burchak Darsning maqsadi

Mavzu: Aylanaga ichki chizilgan burchak Darsning maqsadi

MAVZU: Aylanaga ichki chizilgan burchak

Darsning maqsadi:

• 
  Ta’limiy: O’quvchilarga aylanaga ichki chizilgan burchak haqida tushuncha berish
  
• 
  Tarbiyaviy: O’quvchilarni mehnatsevarlik ruhida tarbiyalash
  
• 
  Rivojlantiruvchi: O’quvchilarning aylana va burchak haqidagi tushunchalarini kengaytirish
  

Dars turi: Yangi bilim va tushunchalarni

Dars turi: Yangi bilim va tushunchalarni

shakllantirish

Dars uslubi: zamonaviy

Dars jihozi: AKT vositalari

DARS REJASI:

DARS REJASI:

• 
  Tashkiliy qism: o’quvchilarning darsga xozirligini online tizimi orqali nazorat qilish, uy vazifalarini nazorat qilish -5 minut
  
• 
  O’tilganlarni takrorlash: o’tilgan mavzular yuzasidan telegram guruhi orqali matnli va rasmli savollar yuborish – 10 minut
  

  Savollar:

• 
  Aylananing barcha nuqtalaridan bir uzoqda joylashgan nuqta nima deyiladi?
  
• 
  Uchi aylana markazida yotuvchi burchak nima deyiladi?
  
• 
  Aylananing diametri 24 sm, uning markazidan 12 sm masofada o’tkazilgan to’g’ri chiziq aylana bilan nechta nuqtada kesishadi?
  
• 
  Aylananing vatari aylanani 14π va 6π li yoylarga ajratadi. Aylananing radiusini toping.
  
• 
  Quyidagi rasmda AB urinma 12 sm, OB=5 sm bo’lsa, AO kesmani toping.
  

A
B

O

Yangi mavzu bayoni:

• 
  Yangi mavzu bayoni:
  

Ta'rif. Uchi aylanada yotuvchi, tomonlari esa shu aylanani kesib о 'tuvchi burchak aylanaga ichki chizilgan burchak deyiladi.

Teorema: Aylanaga ichki chizilgan burchak o'zi tiralgan yoyning yarmi bilan o'lchanadi:
rasmda ABC burchak aylanaga ichki chizilgan, AnC yoy shu burchakning ichiga joylashgan. Bunday holda, ichki chizilgan ABC burchak AnC yoyga tiralgan deb ham aytiladi.
A
B

O

C
n
A

B
O

C

n

Isbot: Burchak ABC - О markazli aylananing AC yoyiga tiralgan ichki chizilgan burchak bo'lsin. Aylana markazining shu ichki chizilgan burchakka nisbatan joylashishining uch holini ko'rib chiqamiz.

1-hol. Aylana markazi ichki chizilgan burchakning tomonlaridan biri, masalan, ВС tomonda yotadi. OA radiusni o'tkazamiz va AOC markaziy burchakni qaraymiz. U BOA uchburchakning tashqi burchagidir. Uchburchak tashqi burchagining xossasiga ko'ra: AOC= OВA + OAB. Ammo
OBA = OAB, chunki AOВ uchburchak teng yonli (OA= OB= R). OBA va OAB burchaklar esa teng yonli uchburchakning asosidagi burchaklardir. Demak, ABC = AOC/2. Markaziy burchakning kattaligi shu burchakka mos yoyning burchak kattaligiga teng bo'lgani uchun ABC = AC/2.
A
B

O
C

A

B
O

C

D
2- hоl. Aylananing markazi О ichki chizilgan burchak tomonlari orasida yotadi. BO nurni o'tkazamiz, u AC yoyni biror D nuqtada kesadi D nuqta AC yoyni ikkita AD va DC yoyga bo'ladi. Demak, isbot qilingan 1-holga ko'ra

Demak,

3-hol. Aylana markazi ichki chizilgan burchakdan tashqarida yotadi. Bu holning isbotini mustaqil o’zingiz bajarishingiz uchun qoldiramiz.
A
B

O
C

D


!

2- NATIJA: Diametrga tiralgan hamma ichki chizilgan burchaklar 900 ga teng

TEOREMADAN NATIJALAR:
A
B

O
C

B2

B1
B1=

B2=
B=

1- NATIJA: Bir yoyga tiralgan hamma ichki chizilgan burchaklar o’zaro teng
B1=
B2=

B=
B2=

900
A
B

O
C

B2

B1

Aylanaga o’tkazilgan urinma va kesuvchi orasidagi munosabat

A
C
D

B
AB2=AC AD

AB - URINMA
AС- KESUVCHI


O
http://fayllar.org