MƏhkumlarin islah ediLMƏSİNDƏ VƏ penitensiar müƏSSİSƏLƏRİn fəALİYYƏTİNƏ İCTİMAİ NƏzarəTİn həyata keçİRİLMƏSİNDƏ
Yüklə 161,99 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
MƏHKUMLARIN İSLAH EDİLMƏSİNDƏ VƏ PENİTENSİAR MÜƏSSİSƏLƏRİN FƏALİYYƏTİNƏ İCTİMAİ NƏZARƏTİN HƏYATA KEÇİRİLMƏSİNDƏ İCTİMAİYYƏTİN İŞTİRAKINI TƏMİN EDƏN İCTİMAİ KOMİTƏNİN 2007-2008- Cİ İLLƏR ƏRZİNDƏKİ FƏALİYYƏTİNƏ DAİR YEKUN HESABAT Hesabat İctimai Komitənin koordinatoru Sahib Məmmədov tərəfindən hazırlanmışdır BAKI-2008 MÜNDƏRİCAT GİRİŞ İCTİMAİ KOMİTƏNİN FƏALİYYƏTİ İctimai Komitənin yığıncaqları İctimai Komitənin fəaliyyət planı İctimai komitə üzvlərinin səca çəkmə müəssisələrində həyata keçirdiyi başçəkmələr İctimai Komitənin digər fəaliyyətləri NƏTİCƏLƏR TÖVSİYYƏLƏR ƏLAVƏLƏR
GİRİŞ Məhkumların islah edilməsində və penitensiar müəssisələrin fəaliyyətinə ictimai nəzarətin həyata keçirilməsində ictimaiyyətin iştirakını təmin edən İctimai Komitə ( bundan sonra: Ədliyyə Naziri yanında Penitensiar Xidmət üzrə İctimai Komitə) Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Naziri cənab Fikrət Məmmədovun 25 aprel 2006-cı il tarixli 4-T saylı əmri ilə təsdiq olunmuş və 27 aprel 2006-cı il tarixində Dövlət qeydiyyatına alınmış “ Məhkumların islah edilməsində ictimaiyyətin iştirakı və cəzanı icra edən müəssisələrin fəaliyyətinə ictimai nəzarətin həyata keçirilməsi Qaydaları” əsasında fəaliyyət göstərir. İctimai Komitənin fəaliyyətinin əsas istiqaməti məhkumların islah edilməsində ictimaiyyətin iştirakını təmin etməkdir. «Məhkumların
islah
edilməsində ictimaiyyətin iştirakı və cəzanı icra edən müəssisələrin fəaliyyətinə ictimai nəzarətin həyata keçirilməsi Qaydaları»na uyğun olaraq Komitə aidiyyəti dövlət və qeyri-hökumət təşkilatları ilə məsləhətləşmələr aparılaraq yaradılmış geniş tərkibli Seçki Komissiyası tərəfindən formalaşdırılır. İctimai Komitənin ilk tərkibi 9 nəfərdən ibarət olmaqla 2006-cı ilin sentyabr ayında müəyyən olunmuşdur. İctimai Komitənin ikinci tərkibi Seçki Komissiyası tərəfindən seçildikdən və Ədliyyə Enaziri tərffindən təstiq edildikdən sonra sonra 6 noyabr 2007-ci il tarixində keçirilmiş və bununla da fəaliyyətə başlamışdır. Komitənin ilk iclasında Sahib Məmmədov səsvermə yolu ilə İctimai Komitənin Koordinatoru seçilmişdir. Ədliyyə Naziri Qaydaların 3.10-cu maddəsinə uyğun olaraq Sahib Məmmədovu komitənin koordinatoru seçilməsini təstiq etmişdir. Qaydaların 3.4. maddəsinə görə Komitə üzvünün səlahiyyət müddəti bir ildir. İctimai Komitənin ikinci tərkibi 10 nəfərdən ibarət olmuşdur. Bunlar: Səidə Qocamanlı, Səadət Bənəniyarlı, Elmira Ələkbərova, Kamil Səlimov, Əliməmməd Nuriyev, Elçin Behbudov, Çingiz Qənizadə, Elmari Məmişov, Eldar Zeynalov və Sahib Məmmədov olmuşdur. İctimai Komitə fəaliyyət göstəridiyi bir il ərzində təstiq etdiyi fəvaliyyət planına uyğun olaraq Ədliyyə Nazirliyinin Penitensiar Xidmətinin cəza çəkmə müəssisələrinə... sayda baş çəkmələr etmiş, ... yığıncaq keçirmişdir. İctimai Komitənin veb səhifəsi yaradılmışdır. İctimai Komitənin məlumat bukleti hazırlanmaş və nəşr olunmuşdur. İctimai Komitənin sifarişi ilə ....... ....... hazırlanaraq nəşr olunmuşdur. İctimai Komitənin fəaliyyəti ictimaiyyətin və Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin diqqətində olmuşdur.
İctimai Komitənin ilk yığıncağı 06 нойабр 2007 tarixində keçirilmişdir. Həmin yığıncaqda təşkilati məsələ və Komitənin növbəti il üçün fəaliyyət istiqamətləri müzakirə olunmuşdur. Sonrakı toplantılar zəruri hallarda keçirilmişdir. İctimai Komitənin ikinci tərkibinin səlahiyyət müddətində daha .... yığıncaq keçirilmişdir. Bu yığıncaqlar 27 noyabr 2007-ci il, 08 fevral 2008-
ci il, 16 may 2008- ci il ... tarixlərində keçirilmişdir. Yığıncaqlarda bir qayda olaraq fəaliyyət planına uyğun olaraq keçirilən tədbirlərə, o cümlədən baş çəkmələrin nəticələrinə dair məsələlər müzakirə olunmuşdur. Keçirilən bütün yığıncaqlarda Ədliyyə Nazirliyinin məsul işçiləri, o cümlədən İnsan Hüquqları və İctimaiyyətlə Əlaqələr İdarəsinin rəisi Faiq Qurbanov və Müfəttişliyin rəis əvəzi Malik Ələkbərov iştirak etmişlər. Həyata keçirilən bütün baş çəkmələrlə bağlı İctimai Komitənin Ədliyyə Nazirinə təqdim etdiyi hesabat əsasında Nazirlik tərəfindən komitə üzvlərinin qaldırdığı məsələlər, verdiyi təkliflər əsasında həyata keçirilən tədbirlərə dair yazılı və şifahi məlumatlar verilmişdir.
İctimai Komitənin ikinci tərkibinin ilk yığıncağında Komitənin fəaliyyət planının hazırlanmasına dair qərar qəbul olunmuşdur. Komitə üzvlərinin təklifləri də nəzərə alınmaqla sələhiyyət müddəti üçün Fəaliyyət planı hazırlanmışdır. Qaydaların 6.1.1. maddəsinə yğun olaraq Fəaliyyət Planı Ədliyyə Nazirliyinin məsul vəzifləi şəxslərinin iştirakı ilə müzakirə olunaraq qəbuledilmişdir. 6 bölmədən ibarət Fəaliyyət planı aşağıdakı istiqamətləri əhatə etmişdir.
•
Penitensiar müəssisələrə baş çəkmələr və monitorinqlər •
İslah içlərində iştirak •
İctimaiyyətlə əlaqələrin qurulması •
Penitensiar müəssisələrə aid normaların təkmilləşdirilməsi üzrə fəaliyyət •
Maarifləndirici fəaliyyətlər •
İctimai Komitənin Beynəlxalq əlaqələrinin qurulması (Fəaliyyət Planı hesabata əlavə olunur) İctimai komitə üzvlərinin cəza çəkmə müəssisələrində həyata keçirdiyi başçəkmələr
Qaydalara və təstiq olunmuş Fəaliyyət Planına uyğun olaraq səlahiyyət müddəti ərzində Komitə üzvləri Cəza Cəkmə müəssisələrinə baş çəkmələr həyata keçirmişlər. İctimai Komitə üzvü qismində həyata keçirilən ümumi baş çəkmələrin sayı..... olmuşdur. Bunula belə İctimai Komitə üzvləri mənsub olduqları təşkilatları təmisl etməklə də müəssisələdə monitoriqlər və baş çəkmələr həyata keçirmişlər. Təstiq olunumş Fəaliyyət planında başçəkmələr aşağıdakı şəkildə müəyyən edilmişdir. •
Kollektiv baş çəkmələr (Komitə üzvlərinin tam tərkibi və ya əksəriyyəti iştirak etməklə); •
Bir neçə Komitə üzvünün iştirakı ilə həyata keçirilən baş çəkmələr.
Fəaliyyət Planında baş çəkmələrin məqsədləri aşağıdakı şəkildə müəyyən olunmuşdur: •
Pl anlı baş çəkmələr (əvvəlcədən planlaşdırılmış); •
Tematik başçəkmələr (məsələn tibbi xidmətin vəziyyəti, yaşaış şəraiti, qidalanma və s.); •
Təcili baş və ya şikyətlə bağlı çəkmələr (və ya konkret hadisə, siqnal əsasında).
Həyata keçirilən baş çəkəmələ zamanı əsas diqqət mərkəzində saxlanılan aşağıdakılar olmuşdur: •
və ventelyasiya sisteminin vəziyyəti, yataq dəstinin vzəiyyəti və təmizliyi, şəxsi (gigenik) əşyaların saxlanması üçün şərait, otaqların sanitar-gigenik vəziyyəti, hamam və santitar qovşaqların vəziyyəti daxildir. •
Asudə vaxtın təşkili. Komitə üzvləri Kitabxana, idman qurğuları, stolüstü oyunlar üçün şəraitin olub olmaması, televeziya və radiodan istifadə, dövrü mətbuatla tanışlıq üçün şəraitin olub olmamasına diqqət yetirmişlər.
•
məhkumların məşğulluğunun təmin olunmasını islah prosesində ən mühüm amillərdən b iri hesab edir və bu baxımdan bütün baş çəkmələr zamanı Komitə üzvləri məhkumların əmək fəaliyyəti ilə məşğul olduqları yerlərə baxışlar keçirrmişlər. Baxış zamanı məhkumların əmək şəraiti, itehsalat prosesi zamanı əməyin mühafizəsi və təhlükəsizlik texnik ası qaydalarına əməl olunma vəziyyəti, iş rejimi və istirahət rejiminə əməl olunub olunması diqqətdə saxlanılmış, çatışmamazlıqlarla bağlı müdiriyyətə iradlar bildirilmiş və hesabatlar hazırlanmışdır. •
də Penitensiar Xidmətin həbsxanasında saxlanılan və ömürlük azadlıqdan məhrum etmə cəzasına məhkum edilmiş şəxslərin xarici aləmlə əlaqələrinin qanunvericilikdə müəyyən olunmuş qaydada təmin olunub-olunmaması vəziyyətini xüsusi diqqətdə saxlamışdır.
qüvvəyə mindikdən sonra telefon danışıqlarının sayının və vaxtının artırılması ilə bağlı texniki şəraitin olub olmamasını da müşahidə etmiş və müəyyən təklif və tövsiyyələr vermişlər.
•
Görüşlər üçün şərait. Baş çəkmələr zamanı məhkumların ailə üzvləri və yaxınları ilə uzun müddətli və qısa müddətli görüşlərinin təşkili və bu görüşlərin keçirilməsi üçün nəzərdə tutulan şəraitin standartlara uyğun olub-olmaması da diqqət mərkəzində saxlanılmışdır. •
və buna görə də qanunvericilikdə nəzərdə tutulan müddətlər çərçivəsində cəza kameralarında saxlanılanlarla görüşlər və bu kameralarda yaşayış şəraiti baş çəkəmələr zamanı müşahidə olunmuşdur. •
Məhkumləran təqaüdlə bağlı olan problemləri. Ölkə Konstitusiyasının 38-ci maddəsinə görə “Hər kəs qanunla müəyyən edilmiş yaş həddinə çatdıqda, xəstəliyinə, əlilliyinə, ailə başçısını itirdiyinə, əmək qabiliyyətini itirdiyinə, işsizliyə görə və qanunla nəzərdə tutulmuş digər hallarda sosial təminat hüququna malikdir”. Bununla belə cəza çəkmə müəssisələrində saxlanılan və təqaüd almaq hüququ olanların heç də hamısı bu hüquqdan istifadə edə bilmirlər. Belə pozuntuların olması ilə bağlı problem Penitensiar Xidmətin fəaliyyəti çərçivəsindən kənara çıxır və digər dövlət orqanlarının, o cümlədən Daxili İşlər Nazirliyi və Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun fəaliyyəti nəticəsində ortaya çıxır. Komitə üzvləri məhkumların bu mühüm Konstitusion hüququnun təmin olunma vəziyyətini diqqət mərkəzində saxlamış. Mövcud problemin ardan qaldırılması üçün imkanları çərçivəsində işlər həyata keçirmişdir. •
Konfedensial görüşlər. “Məhkumların islah ediləsində ictimaiyyətin iştirakı və cəzanı icra edən müəssisələrin fəaliyyətinə ictimai nəzarətin həyata keçirilməsi Qaydaları”na uyğun olaraq Komitə üzvləri məhkumlarla təkbətək sbhbət etmək hüququna malikdirlər. Bütün baş çəkəmlər zamanı Peitensiar müəssisələrin admistrasiyası belə görüşlərin keçirilməsi üçün zəruri şəraiti yaratmışdır. Bünü baş çəkmələr zaanı arzu edən bütün məhkumlarla belə görüşlər keçirilmiş və söhbpətlər aparılmışdır. Bu görüşlər və söhpətlər Komitə üzvlərinə müəssisdə mövcud olan vəziyyətə dair məlumatlarıvn əldə dilməsində müsbət rol oynayır və vəziyyətin müsbət istiqamətdə dəyişməsinə şərait yaradır. •
yardımlara çıxışı son bir neçə ilə ərzində köklü surətdə dəyişmişdir. Müəssisələrin əksəriyyətində tibbi avadallıqla təhcizat yaxşılaşdırılmış, dərman perepartalrı ilə təminat yaxşılaşdırılmışdır. Komitə üzvləri bütün baş çəkmələr zamanı tibbi hissəyə baş çəkmə
həyata keçirmiş, öz hesabatlarında tibbi yardıma çıxışın daha da yaxşılaşdırılması üçün təklif və tövsiyyələr vermişlər. •
yaşyış şəraitin minimal Avropa standartlarına uyğunlaşdırılması, qidalanma, tibbi yardıma çıxışın yaxşılaşdırılması ilə yanaşı penitensiar müəssii personalının məhkumlarla rəftarı ilə bağlı mövcud olan problemlərin də aradan qaldırılması üçün də tədbirlər həyata keçirilməkdədir. Komitə üzvləri bu sahədə problemlərin aradan qaldırılması üçün müəyən təkliflər vermiş və ğbaş çəkmələr zamanı pis rəftarın və davranışın olub- olmamasını öyrənməyə çalışmışdır. •
cəza çəkmə müəssisələrində rejim qaydalarını pozaraq qalmaqal salan, və Məcəllənin 78.2. maddəsində nəzərdə tutulan əməlləri törədən məhkumlara qarşı qüvvə tətbiqi hallarının olub-olması halları nəzarətdə saxlanılmış və bunula balı sənədlər nəzərdən keçirilmişdir. •
təmin olunma vəziyyəti Bütün baş çəkmələr zamanı Komitə üzvləri Cəza çəkmə müəssisələrinin işçilərinin əmək şəraiti, xüsusi geyimlə təmin olunması və sosial təminatının vəziyyəti ilə maraqlanmış və işçilərin sosial şəraitğinin yaxşılaşdırılması üçün təklif və tövsiyyələr vermişlər İctimai Komitənin digər fəaliyyətləri Veb səhifəsinin hazırlanması İctimai Komitənin veb səhifəsi hazırlanmışdır. Veb səhifədə İctimai Komitə haqqında məlumatlar, qanunvericilik aktlarının elektron versiyaları, İctimai Komitənin yığıncaqları, Komitə üzvlərinin cəza çəkmə müəssisələrinə baş çəkmələrinə dair xəbərlər, aidiyyatı nəşrlərin eldektron versiyaları, faydalı linklər yerləşdirilmişdir. Veb səhifə Azərbaycan və ingilis dillərindədir. Veb səhifəsi vasitəsi ilə istənilən şəxs Komitəyə elektoron sorğu vermək və cavab almaq imkanına malikdir. Gələcəkdə veb səhifənin daha çox resurslarla təmin olunması nəzərdə tutulur. (Veb səhifənin görüntüləri hesaata əlavə olunur)Veb səhifənin ünvanı:
Əfv fərmanlarinin icrasinda iştirak İctimai Komitə üzvləri Azərbaycan Respublikası Prezidentinin imzaladığı əfv fərmanlarının icrası prosesində iştirak etmişlər. Əfv fərmanlarının icrası ilə bağlı Penitensiar Xidmət tərəfindən təşkil olunmuş bütün mərasimlərdə Komitə üzvləridə iştirak etmiş, məhkumlar qarşısında çıxışlar eetmişlər.
İctimai Komitənin Kütləvi İnformasiya Vasitələri və ictimaiyyətlə əlaqələri təmin edilmişdir. Komitənin bütün tədbirləri ilə bağlı, o cümlədən yığıncaqlar, Cəza çəkmə Müəssisələrinə baş çəkmələrlə bağlı Kütləvi İnformasiya Vasitələrinə məlumatlar verilmişdir. Məlumatlar şifahi şəkildə, həm də Press-relizlər vasitəsi ilə verilmişdir. Ölkənin bütün aparıcı mətbuat orqanları, radio və tele kanalları Komitənin fəaliyyətini işıqlandırmışdır..... Ərizə və şikayətlərə baxılması
İctimai Komitənin ünvanına, eləcə də ayrı-ayrı Komitə üzvlərinə məhkumlardan, onların ailə üzv lərindən, ictimai təşkilatlardan müraciətlər, şikayət və ərizələr daxil olmuşdur. Müraciət, ərizə və şikayətlər həm yazılı, həm də şifahi (gəlməklə və ya telefonla) edilmişdir. Eyni zamanda
Komitə üzvləri cəza çəkmə müəssisələrində olarkən müraciətlər edilmişdir. Müraciətlərə, ərizə və şikayətlərə Komitə tərəfindən aşağıdakı üsullardan istifadə etməklə baxılmışdır. •
araşdırılması və müvafiq tədbirlərin görülməsi yolu ilə; •
Müraciət, ərizə və ya şikayətin Ədliyyə Nazirliyinin və ya Penitensiar Xidmətin müvafiq strukturlarına istiqamətləndirilməsi və nəticənin izlənilməsi yolu ilə; •
vasitəsi ilə əlaqə saxlamaqla və ya görüşməklə.
Yazılı və şifahi müraciətlər, şikayət və ərizələr qeydə alınmışdır. Tədqiqatlar və nəşrlər
İctimai Komitənin fəaliyyətinin bəzi istiqamətlərinin maliyyələşdirilməsi üçün donor təşkilatlara layihələr təqdim edilmişdir. Açıq Cəmiyyət İnstitutu-Yardım Fondu tərəfindən Komitənin fəaliyyətinin maliyyələşdirilməsi və müəyyən istiqamətlərdə tədqiqatların aparılması üçün vəsait ayrılmışdır. Bu isə Komitəyə veb səhifəsini yaratmaqla yanaşı, həmçinin müəyyən analizlər və tədqiqatlar aparmağa imkan vermişdir. Fəaliyyət dövründə Penitensiar sistemdə islahatlarrın davam etdirilməsi üçün təklif və tövsiyələr hazırlanmış, qanunvericilik və normativ baza analiz edilmiş və milli qanunvericiliyə uyğun olaraq monitorinq metodologiyası hazırlanaraq nəşr olunmuşdur. İctimai Komitəyə dair məlumatlılığı artırmaq məqsədi ilə Azərbaycan və ingilis dillərində bukletlər hazırlanaraq nəşr olunmuşdur (nüsxələr hesabata əlavə olunur). NƏTİCƏLƏR
Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirinin 25 aprel 2006-cı il tarixli 4-T saylı əmri ilə təsdiq olunmuş və 27 aprel 2006-cı il tarixində Dövlət qeydiyyatına alınmış “ Məhkumların islah edilməsində ictimaiyyətin iştirakı və cəzanı icra edən müəssisələrin fəaliyyətinə ictimai nəzarətin həyata keçirilməsi Qaydaları” əsasında fəaliyyət göstərən Məhkumların islah edilməsində və penitensiar müəssisələrin fəaliyyətinə ictimai nəzarətin həyata keçirilməsində ictimaiyyətin iştirakını təmin edən İctimai Komitənin iki tərkibi fəaliyyətini başa çatdırmışdır. Hər iki tərkib ölkənin aparıcı hüquq müdafiə təşkilatlarının rəhbərlərindən ibarət təşkil olunmuşdur. İctimai Komitənin tərkibi ictimai sektoru təmsil edən ayrı-ayrı şəxslərin qaydalara uyğun olaraq yaradılmış Seçki Komissiyasına yazılı müraciətləri əsasında seçki yolu ilə müəyyən olunmuşdur. İctimai Komitə Penitensiar sistem üzərində ictimai nəzarətin təşkilində və ictimaiyyətin islah proseslərində iştirakının təmin edilməsi üçün yaradılmış unikal bir qurumdur və təsadüfi deyildir ki, belə bir qurum nəinki post sovet ölkələri, həmçinin Avropa üçün model rolunu oynamaqdadır. Onun fəaliyyətini səmərəli edən ən mühüm amil Komitənin müstəqil olması, Komitə üzvlərinin cəza çəkmə müəssisələrinə maneəsiz daxil olması, hesabatlarını birbaşa Ədliyyə Nazirinə təqdim etməsi və Nazirliyin Komitə tərəfindən qaldırılan bütün məsələlərə reaksiya verilməsi və nəticələrə dair Komitəni yazılı və şifahi şəkildə məlumatlandırmasıdır. Fəaliyyət göstərdiyi dövrdə Komitə ilə Ədliyyə Nazirliyi və Penitensiar Xidmət arasında əməkdaşlıq təşəkkül tapmış, problemlərin öyrənilməsi və aradan qaldırılması istiqamətində müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə ictimaiyyətin birgə fəaliyyət praktikası yaranmışdır. Eyni zamanda vətəndaş cəmiyyəti strukturlarının Penitensiar sistem üzərində ictimai nəzarəti həyata keçirmək istiqamətində bilik, bacarıq və praktikası artmışdır. İctimai Komitənin fəaliyyəti həmçinin ölkənin Penitensiar sistemində həyata keçirilən islahatların sürətlənməsinə və ictimaiyyətin bu islahatlarda iştirakına şərait yaramışdır.
İctimai Komitənin yaradılması və fəaliyyəti həm ölkə, həm də beynəlxalq və xarici ölkə strukturlarının diqqətini cəlb etmişdir. Hazırda bəzi ölkələr Penitensiar sistem üzərində ictimai nəzarətin təşkili üçün strukturlar formalaşdırarkən Azərbaycan təcrübəsindən istifadə edirlər. İctimai Komitənin fəaliyyəti ölkədə insan hüquq və azadlıqlarının təmin olunması istiqamətində həyata keçirilən fəaliyyətlərə müsbət təsir edir və hüquqi dövlət quruculuğuna öz tövhəsini verir.
TÖVSİYYƏLƏR 1. İctimai Komitənin fəaliyyətini tənzimləyən “ Məhkumların islah edilməsində ictimaiyyətin iştirakı və cəzanı icra edən müəssisələrin fəaliyyətinə ictimai nəzarətin həyata keçirilməsi Qaydaları”nın İctimai Komitənin fəaliyyət praktikasına uyğun olaraq qismən təkmilləşdirləmsi (m əsələn: fəaliyyətin koordinasiyası, Komitənin fəaliyyətinin təmin olunmasında Nazirliyin iştirakı, Komitə üzvlərinin məsuliyyət dairəsinin genişləndirilməsi və s.);
Yüklə 161,99 Kb. Dostları ilə paylaş:
|