Mövzu: Litosfer Litosfer

Mövzu:Litosfer
Litosfer- "qayalı" və ya təbii peykin sərt, ən kənar qabığıdır . Yer kürəsində o, yer qabığından və üst mantiyanın min illər və ya daha çox zaman miqyasında elastik davranan hissəsindən ibarətdir. Yer qabığı və üst mantiya kimya və mineralogiyaya görə fərqlənir.
Yerin litosferi-Yerin sərt və sərt xarici şaquli qatını təşkil edən Yerin litosferi yer qabığını və ən yuxarı mantiyanı əhatə edir. Litosfer yuxarı mantiyanın daha zəif, daha isti və daha dərin hissəsi olan astenosferin altındadır . Litosfer - Astenosfer sərhədi gərginliyə cavab fərqi ilə müəyyən edilir: litosfer elastik və kövrək parçalanma nəticəsində deformasiyaya uğradığı çox uzun müddət ərzində sərt qalır, astenosfer isə özlü şəkildə deformasiyaya uğrayır və plastik deformasiya ilə gərginliyə dözür .
Beləliklə, litosferin qalınlığı kövrək və özlü davranış arasında keçidlə əlaqəli izotermaya qədər olan d
ərinlik hesab olunur. Olivinin çevik olduğu temperatur (~1000 °C və ya 1830 °F) tez-tez bu izotermi təyin etmək üçün istifadə olunur, çünki olivin ümumiyyətlə yuxarı mantiyanın ən zəif mineralıdır.
Litosfer üfüqi olaraq tektonik plitələrə bölünür ki, bunlara çox vaxt digər plitələrdən yığılmış terranlar daxildir .
Litosferin quruluşu-Litosfer dənizin böyük dərinliklərində və dağlıq bölgələrdə qalınlığına görə dəyişən qayalıq bir təbəqədir. Quru və okean qabığı və bərk və qalıq mantiyanın ən xarici, bitişik zonası tərəfindən əmələ gəlir. Üst mantonun bir hissəsi olan yumşaq bir təbəqə olan astenosferdə də üzür.
Litosfer, plitə tektonikasının astenosferlə qarşılıqlı əlaqədə olduğu ərazidir. Buna görə də litosfer qatı seysmiklik, maqmatizm və ya orogenez kimi endogen geoloji hadisələrin qruplaşdırıldığı bir sıra tektonik lövhələrlə parçalanır.
Litosferin xususiyyətləri-Litosfer, hidrosfera, atmosfer və biosfer kimi digər təbəqələrlə əlaqədardır, bunun nəticəsində müxtəlif dəyişikliklərə məruz qalır.

• 
  Litosfer kimyəvi olaraq oksigen, kükürd, alüminium, dəmir, kalsium, sodyum, kalium, maqnezium və silikondan ibarətdir. Eynilə, magmatik, çökmə və metamorf ola bilən minerallar və süxurlar tərəfindən əmələ gəlir.
  
• 
  Litosfer, mantiyada batmış 100 km dərinliyə qədər uzanır.
  
• 
  Litosferin sıxlığı 3 ton / m3-dür.
  
• 
  Litosfer qitə və okean qabığına təsnif edilə bilər.
  

Kontinental və okean litosferi

Litosfer qitə qabığı və okean qabığı kimi təsnif edilə bilər. Kontinental qabıq 70 km qalınlığında plutonik və metamorfik süxurlardan ibarətdir və dağlardan, silsilələrdən, təpələrdən, yaylalardan, düzənliklərdən, vadilərdən və çökəkliklərdən ibarətdir.
Okean qabığı, öz növbəsində, əvvəlki qabığa nisbətən daha sıx olan 5 ilə 10 km arasındakı bazalt, plutonik qaya, çöküntülər və minerallar arasında bir qalınlıq göstərir. Okean litosferi, vulkanizm yolu ilə okeanların ortasında tapılan orta okean silsilələrində çatlaq şəklində meydana gəlir.

Termal və seysmik litosfer

Termal litosfer, mantiyanın istilik konveksiyasının üstünlük təşkil etdiyi hissəsini təşkil edir, buna görə də litosferin müəyyən edilmiş bir temperatura və ətraf mühitin və ya ətrafdakı temperaturun müəyyən bir hissəsinə sahib olduğu ifadə edilə bilər. solidus mantiyanın.
Seysmik litosferlə bağlı olaraq, seysmoloji tədqiqatlara görə, ikincil dalğaların yayılma sürətində azalma və birincil dalğaların yüksək dərəcədə zəifləməsinə dair dəlillər mövcuddur.
Litosfer qatları
Yer qabığı
1.Materik yer qabığı.2.Okean yer qabığı.3.Keçidqabığ(Böyük materiklərin kənar hissələri üçün xarakterikdir).
Materik qabığı 3 qatdan ibarətdir:
1. Çökmə qat
2. Qranit qat.
3. Bazalt qat.
Qranit qata silisium və alüminium çox olduğu üçün SiAl təbəqəsi,bazalt qata isə silisium və maqnezium çox olduğu üçün SiMa təbəqəsi deyilir.
Okean qabığı isə 2 qatdan ibarətdir. Qranit qat yoxdur.
1. Çokmə qat.
2. Bazalt qat.
Qranit qatla Bazalt qat arasında Konrad sərhəddi var.
Yuxarı mantiya
Yer qabığı ilə Yuxarı mantiya arasında Moxoroviçiç sərhədi
yerləşir.Litosferin aşağı sərhəddi "Benyof" zonası adlanır.
Litosferlə Aşağı mantiyanın sərhəddində Astenosfer
yerləşir.