Nafas olish sistemasi organlari

NAFAS OLISH SISTEMASI ORGANLARI

8.03 Saidkamolova Aziza

NAFAS OLISH ORGANLARI

BURUN BO’SHLIG’I

• Asosiy vazifasi - hid bilish
• Tog’ay va suyak bilan 2ga ajralgan
• ichki devori – shilliq parda bilan qoplangan
• Shilliq parda: ko’p tuklar, bezlar, qon tomirlari va nerv tolalari
• Vazifalari

1.havoni tozalaydi
2.bezlar ishlab chiqaradigan shilliq modda mikroblarni zararsizlantiradi 3.havoni ilitadi va namlantirib beradi

HIQILDOQ

• Devor qavatlari: tog’ay va muskullar
• Yutinish paytida hiqildoq yo'lini hiqildoqusti tog'ayi berkitadi.
• Hiqildoqning ichki devorida joylashgan togʻaylar oʻrtasida ovoz paylari joylashgan.
• Paylar orasidagi teshik ovoz teshigi deyiladi.
• Nafas chiqarilganida ovoz teshiklaridan o'tadigan havo ovoz paylarini tebratib tovush hosil qiladi.
• Ovoz teshigi odam gapirmasdan turganida keng ochilgan, pichirlashib gaplashayotganida - yarim ochiq, baland ovozda gaplashayotganida yoki ashula aytayotganida deyarli yopiq boʻladi. O'pkadan chiqayotgan havo ovoz paylariga tegib, ularni tebratganida ovoz paydo boʻladi.

OVOZ PAYLARI VA OVOZ

Gapirmaganda – ochiq
Past gapirganda – yarim ochiq
Baland gapirganda – yopiq
Ovoz paylarining uzunligi
Erkaklarda – uzun
Ayollar va bolalarda - kalta

Traxeya va bronx

• Traxeya - hiqildoqni oʻpka bronxlariga tutashtiruvchi nay.

Traxeya devori – 16-20ta aylansimon tog’aylardan tashkil topgan.

• Bronx - traxeyadan ajraladigan toʻqima shoxlari.

Traxeya va bronxlar - bir umumiy tuzilishga ega va bir naycha kabi ko'rinadi.
Faqat birinchi uzunligi taxminan 12-15 sm va taxminan 1.5-1.8 sm diametri, lekin yosh bilan u bir oz o'zgarishi mumkin. 

O’PKA

• Shakl -konussimon
• Bronxlar o'pkalarga kirgandan so'ng ko'p marta ketma-ket shoxlanib, ingichka naychalarni hosil qiladi.
• Naychalar uchi yupqa devorli mayda xaltachalar - alveolalar bilan tugaydi
• Alveolalar devori – 1qavat epiteliy, mayda kapillar to’ri bilan qoplangan
• Alveolalar soni - 750mln
• Umumiy yuzasi – 100 m2