Narkomaniya (lotincha pagke-baholash va mania- kuchli berilish) kichik dozalarda eyforiyani

1. 
   Glossariy
   

Abstinensiya (lotincha abs — uning yo‘qligi, teneo bir ga bo‘lmoq,yo‘l tutmoq) — narkotik yoki alkogolni iste’mol qilshssa birdan tanaffus bo‘lib qolganda narkotik ochlik deb ataluvchi ularning ta’sir qilmay qo‘ygan paytda yuzaga keladigan hrlati. Bunday ko‘rinishlari: bosh og‘rig‘i, og‘zi qurishi, taxikardiya, ko‘ngil ozishi. Kayfiyati buzilishi, uyqusizlik, qo‘rquv, xavotirlanish,o‘zini o‘ldirishga urip ishlar hisoblanadi.
Bolalar giyohvandpigi- bolalarning deviant xulqi shakli,chir, u organizimni asta-sekin jismoniy va psixik toliqishga va bolalarning ijtimoiy qarovsizligiga olib keladigan ularning narkotiklarga jismoniy va psixologik qaram bo‘lib qolishda ifodalanadi.
Narkotiklar- organizimga kiritilganda uning bir yoki bir necha vazifalarini o‘zgartiradigan va ko‘p marta iste’mol qilganda psixik yoki jismoniy qaram bo‘lib qolishga olibkeladigan o‘simlik yoki sintetik modda.
Narkomaniya — (lotincha pagke-baholash va mania- kuchli berilish) kichik dozalarda eyforiyani,
Stratifikatsiya — (lotincha stratum - qatlam) — daromadi kattaligiga, bilim darajasi, hokimiyati kattaligi, kasbi obro‘si katta-kichikliklariga qarab yuqoridan pastga qarab ijtimoiy qatlamlarning joylashishi.
Status (lotincha status-vaziyati, holati) — individning guruh yoki jamiyatdagi ijtimoiy vaziyati (holati).
Residivist (lot. Recidivus- orqaga qaytuvchi)- ilgari jazolangan jinoyatiga o‘xshash jinoyat sodir etgan va yanada qattiqroq jazo olishi kerak bo‘lgan odam.
Delikvent (lotincha delingnens - xuquqbuzar) - hulqi o‘zining keskin ko‘rinishlarida jinoiy jazolanadigan harakachlardan iborat xulqi sub’ekt.
Delikventlik (lotincha delingnens — jinoiy harakat amalga oshiruvchi huquqbuzar) — sotsiologiyada va yurisprudensiyada militsiya ro‘yxatida turadigan yoki jinoiy jazoga olib kelishi mumkin bo‘lgan doimiy qoidabuzarliklarga muntazam amalga oshiruvchi tarbiyasi qiyin o‘smirning qonunga xilof hara- katlarini ko‘rsatish.
Profilaktika (lotincha prophlaklikos — oldini oluvchi, saqtovchi) — tarbiyasi qiyin o‘smirlar delikvent (noqonuniy) va deviant (oguvchi) hulqtarini yuzaga kelishi, tarqalshpipi oldini olishga qaratilgan chora-tadbirlar to‘plami
Penitensiar — (lotincha poenitens) — jinoyatchilikni oldini oluvchi tuzatish tizimi.
Tarbiyalash koloniyalari - ozodlikdan mahrum etishga hukm etilgan balog‘atga yetmaganlar hamda ular 21 yoshga yetguncha tarbiyalash koloniyalarida qoldirilishga hukm etilganlar jazo o‘taydigan tashkilot.
Bolalar jipoyatchiligi - Balog‘atga yetmaganlarning jinoiy javobgarlikka tortilishi ko‘zda tutilgan hamma sodir etadigan noqonuniy harakatlari to‘plamidan iborat negativ ijtimoiy- huquqiy holatdir.
Huquqbuzarlik — biror-bir huquqni buzuvchi har qanday harakat. Huquhbuzarliklar qilmish va jinoyatlarga ajratiladi.
Jinoyat — shaxsga tajovus soluvchi hamda boshqa jinoiy qonunchilik tomonidan himoyalanadigan boshqa ob’ektlarga tajavuz soluvchi va ularga jiddiy zarar yetkazuvchi jinoiy qonuniyat bilan ijtimoiy xavfli harakatdan iborat bo‘lgan delikvent hulqi ko‘rinishi.
Maxsus o‘quv-tarbiyaviy tashkilot — ijtimoiy xavfli hulqiga ega bolalarni psixologik-pedagogik, tibbiy va ijtimoiy reabilitatsiya qilishni ta’minlovchi umumta’lim maktablari va kasb- hunar kollejlari.
Anomal bolalar — me’yoriy psixik va (yoki) jismoniy rivojlanigsda og‘ishganlik holatida bo‘lgan hamda ularning asoratlarini yengib o‘tishda maxsus korreksiya (tuzatish) metodikalarini qo‘llanilishiga muhtoj bolalar.
Valeolog (lot. Yale - sog‘ bo‘l) — bolalarni sog‘lom turmush tarziga o‘rgatuvchi mutaxassis.
Degradatsiya — (fransuzcha degradation) — doimiy yomonlashish, og‘irlashish, tushkunlik, harakatning orqaga ketishi.
Ijtimoiy me’yor — Jamiyat hayotiga muvofiq belgilangan madaniy qadriyatlarga monand va jamiyatning barqarorligi hamda yaxlitligini ta’minlovchi huquqiy, ma’naviy-axloqiy xo‘lqiy va insonlar faoliyatini, hatti-harakatini boshqaruvchi standartlar.
Deviant xulq — Ijtimoiy va axloqiy me’yorlarga mos kelmaydigan, guruhlar yoki yaxlit jamiyat uchup muvofiq bo‘lmagan xulq-atvor.
Qarovsizlik — Ota-onalar yoki ular o‘rnini bosuvchi shaxslar tomonidan tarbiyalash haqidagi g‘amxo‘rlik qilinmaydigan bolalarning xulq-atvori, nazoratsiz qoilishi.
Alkogolizm — alkogolni suiste’mol qilishdir. quyidagi turlirini ko‘rsatish qabul qilingan: maishiy ichkilikbozlik, surunkali ichkilikbozlik, alkogolizm psixozlari.
Ijtimoiy-pedagogik profilaktika- negativ xulq-atvorli bolalarning ijtimoiy og‘ishganlik holatlariga olib boradigan asosiy sabab va sharoitlardan ogohlaptirippa yo‘naltirilgan tashkiliy-tarbiyaviy chora-tadbirlar yoki sog‘lig‘i sababli jamiyatda o‘z o‘rniga ega bo‘lmagan (nogiron bolalar), ijtimoiy maqomi o‘zgargan (etim bolalar), hulqiy og‘ishgan (qarovsiz bolalar), huquqbuzar bolalar va boshqalarning oldini olish choralari.
Bolalar alkogolizmi — bolalarning spirtli ichimliklarga patologik o‘rganib qolishlari va shaxsning itimoiy barbod bo‘lishiga olib kelishi bilan ifodalanadigan bolalarning yomon hulqtari shaklidir