Elmi fikrin məzmunlu,ardıcıl,dəqiq və məntiqli şərh edilməsi “Akademik natiqlik” adlanır.
Akademik natiqliyin inkişafında esas rolu Ali məktəblər oynuyur.
Beləki ali məktəblərdə tədris olunan Akademik komunikasiya dersi bunun eyani sübutudur.
~Məhkəmə natiqliyi;
Hakimlərin,prokuror,vəkil müttəhim və şahidlərin nitqi
“Məhkəmə natiqliyi” adlanır.
2.Ailədə,qohumlar,dost-lar arasında keçirilən məclislərdə səbəbkarın sağlığına söylənən nitqlərdir.
~İctimai-məişət natiqliyi;
1.Tanınmış mədəniyyət və incəsənət xadimlərinə həsr olunmuş yubiley tədbirləri,əlamətdar tarixi günlərdə edilən çıxışlardır.
~Ekran(səhnə və ya efir) natiqliyi;
-Kütləvi informasiya vasitələrindən
olan televiziya verilişlerinə aiddir.
(Müxtəlif formatlarda)
İctimai-siyasi natiqlik;
-Mitinqlərdə,kütləvi aksiyalarda ictimai-siyasi təşkilatların rəhbərləri tərəfindən söylənilən nitqdir.
~Hərbi natiqlik;
Əsgərlər qarşısında edilən çıxışlar,əsgərlərin hərbi andı,hərbi nizamnamənin şərhi və s.hərbi natiqlikdir.
Diplomatik natiqlik;
Dövlət başçılarının,siyasi xadimlərin dövlətin talehyüklü məsələlərini,beynəlxalq problemlərini əhatə edir.
Dini natiqlik;
Din xadimlərinin xütbələri və “Quran”dan aye və surələrin oxunmasını bu sahəyə aid etmək olar.
Sevsəydim məni sevəni,səni sevdiyim qədər, Olmazdi bu dünyada mənə nə qəm-qüssə nə kədər. Ömür dediyin nədirki sevgilim bir cümlə qədər, Yazsan da sənindi yazmasanda,sevsəndə sənindi sevməsəndə..
~Bədii natiqlik;
Bədii əsərin(şeirin,nəsr və s.) xüsusi intonasiya ilə pafoslu,obrazlı,ifadəsidir.Yazılı şeir nümunəsini gözəlləşdirən sözləri ilə yanaşı həmdə oxunma tərzidir.Məsələn,
Nitq mədəniyyətini.
Mədəni və qeyri-mədəni nitq:
İnsanların müəyyən ünsiyyət qurmaq üçün yiyələndiyi və gündəlik nitqdə istifadəsi üçün yaradılmış qanunauyğunluqlar toplusu”Nitq mədəniyyət”i anlayışını əmələ gətirir.
