Navoiy inavatsiyalar instituti

NAVOIY INAVATSIYALAR INSTITUTI

MUTAQIL ISH
GURUH: _______________
BAJARDI: ______________
TEKSHIRDI: ___________
2022-2023

Kepler qonunlari

Reja:

1. 
   Kirish. Kepler haqida.
   

2. 
   Assosiy qism.
   

1. 
   Kepler qonunlari.
   

2. 
   Kepler qonunlari xaqida.
   

3. 
   Xulosa.
   

4. 
   Foydalanilgan adabyotlar.
   

1. 
   Kirish:
   

Kepler 27 dekabr 1571 da tug'ilgan Bepul Imperial Shahar Weil der Stadt (endi qismi Shtutgart Viloyati Germaniya shtatida Baden-Württemberg Shtutgart markazidan 30 km g'arbda). Uning bobosi Sebald Kepler shaharning Lord Meri bo'lgan. Yoxannes tug'ilganda uning ikkita akasi va bitta singlisi bor edi va Kepler oilasining boyligi pasayib ketdi. Uning otasi, Heinrich Kepler, sifatida xavfli tirikchilik kasb yollanma, va u Yoxannes besh yoshida oilani tark etdi. U vafot etgan deb ishonilgan Sakson Yillik Urush Niderlandiyada. Uning onasi, Katharina Guldenmann, mehmonxonachining qizi, a shifobaxsh va o'simlikshunos. Muddatidan oldin tug'ilgan Yoxannes bolaligida zaif va kasal bo'lganini da'vo qildi. Shunga qaramay, u tez-tez o'zining ajoyib matematik fakulteti bilan bobosining mehmonxonasida sayohatchilarni hayratda qoldirdi.

U astronomiya bilan yoshligidan tanishgan va unga butun hayotini qamrab oladigan kuchli ishtiyoqni rivojlantirgan. Olti yoshida u 1577 yildagi Buyuk kometani kuzatdi va "onasi uni ko'rish uchun baland joyga olib borgan." 1580 yilda, to'qqiz yoshida, u yana bir astronomik hodisani, oy tutilishini kuzatdi va uni ko'rish uchun" ochiq havoda chaqirilganini "va oy"juda qizil bo'lib chiqqanini" esladi. biroq, bolalikdagi chechak uni zaif ko'rish va nogiron qo'llar bilan qoldirib, astronomiyaning kuzatuv jihatlarida uning qobiliyatini cheklab qo'ydi.

1589 yilda, harakat qilgandan keyin grammatika maktabi, lotin maktabi va seminariya da Maulbronn, Kepler ishtirok etdi Tbbucbinger Stift da Tbbucbingen universiteti. U erda u falsafani o'qidi Vitus M Baccumculler va ilohiyot ostida Jeykob Xerbrand (talaba Filipp Melanchton da Vittenberg), kim ham dars bergan Maykl Maestlin u talaba bo'lganida, u kantsler bo'lguncha T Baccumucbingen 1590 yilda.

U o'zini ajoyib matematik ekanligini isbotladi va mohir munajjim sifatida Shuhrat qozondi, talabalar uchun munajjimlar bashorati. Ko'rsatmasi ostida Maykl Maestlin, 1583 yildan 1631 yilgacha Tbbingenning matematika professori, u ikkalasini ham o'rgangan Ptolemey tizimi1589 yilda, harakat qilgandan keyin grammatika maktabi, lotin maktabi va seminariya da Maulbronn, Kepler ishtirok etdi Tbbucbinger Stift da Tbbucbingen universiteti. U erda u falsafani o'qidi Vitus M Baccumculler va ilohiyot ostida Jeykob Xerbrand (talaba Filipp Melanchton da Vittenberg), kim ham dars bergan Maykl Maestlin u talaba bo'lganida, u kantsler bo'lguncha T Baccumucbingen 1590 yilda u o'zini ajoyib matematik ekanligini isbotladi va mohir munajjim sifatida Shuhrat qozondi, talabalar uchun munajjimlar bashorati.Kopernik tizimi sayyoralar harakati. U A Kopernik o'sha paytda. Talabalar bahsida u geliosentrizmni nazariy va teologik nuqtai nazardan himoya qilib, Quyosh koinotdagi harakatlantiruvchi kuchning asosiy manbai ekanligini ta'kidladi. vazir bo'lishni xohlaganiga qaramay, o'qish oxirida Kepler Grazdagi Protestant maktabida matematika va astronomiya o'qituvchisi lavozimiga tavsiya qilindi. U bu lavozimni 1594 yil aprelda, 22 yoshida qabul qildi.

Kepler Praga shahriga, o‘sha zamonning eng yetuk astronomi Tixo Brage (1546-1601) oldiga shogird bo‘lib borgachgina, sayyoralar harakati mexanizmlaridan qandaydir mukammallik izlash o‘rniga, real kuzatishlar asosida, haqiqiy orbitalarni o‘rganish kerakligini angladi. Tixo Brage butun hayoti davomida astronomik kuzatishlar olib borgan va sayyoralarning harakati borasida juda katta ma’lumot to‘plagan edi. Brage vafot etgach, uning barcha qo‘lyozmalari, hisob-kitoblari va chizmalari Kepler ixtiyorida qolgan. O‘sha paytlarda Bragening mazkur merosi juda katta tijoriy qiymatga ega edi. Chunki, ular asosida, o‘sha paytlarda munajjimlar turli astrologik bashoratlar ishlab chiqib pullashgan (ko‘pchilik odamlar u zamonlar shunday bashoratlarga ishonishar edi, nima ham derdik, munajjimlar «bashoratiga» laqqa tushadigan soddalar hozir ham bor). Shunga qaramay, o‘zi muttasil pulga muhtoj bo‘lsa-da, Kepler ustozining yozuv-chizuvlarini sotmadi va aksincha, ular asosida, yanada mukammal kuzatishlar va tahlillar o‘tkazishga kirishdi.
Tixo Bragening kuzatishlari natijalarini tahlil qilish asnosida Kepler hatto zamonaviy kompyuterlar yordami bilan ham hisob-kitob qilishga qiyinlik qiladigan masalalarni yechishiga to‘g‘ri kelgan. Biroq, unda tanlov imkoniyati bo‘lmagan va barcha zamondoshlari kabi, u ham hamma algebraik hisoblashlarni qo‘lda bajarishiga to‘g‘ri kelgan. Albatta, o‘z davrining ko‘plab astronomlari singari, Kepler ham Kopernikning geliosentrik nazariyasi bilan yaxshi tanish edi va Yer Quyosh atrofida aylanishini tushunardi. Lekin, Yer va boshqa sayyoralar


Quyosh atrofida aynan qanday aylanadi? – degan savol uni qiynardi. Tasavvur qiling, siz, birinchidan, o‘z o‘qi atrofida aylanadigan, ikkinchidan, Quyosh atrofida o‘zingizga noma’lum orbita bo‘ylab harakatlanadigan sayyora sirtidasiz. Osmonni kuzatib, siz bizga noma’lum o‘z orbitasi bo‘ylab harakatlanadigan boshqa sayyoralarni ham ko‘rasiz. Vazifangiz esa, o‘zi ham muttasil harakat va aylanishda bo‘lgan sayyoradan turib kuzatish orqali, o‘z sayyorangiz va boshqa sayyoralarning ham orbita geometriyasini va harakat tezligini aniqlashdan iborat edi.

2.