O'rta asrlar davri arxeologiyasi

2-mavzu:iLK O’RTA ASRLARDA O’ZBEK DAVLATCHILIGI:asosiy bosqichlari va o‘ziga xos xususiyatlari.

Pedagogika fakulteti Boshlang'ich ta'lim yo'nalishi 023-48 guruh 1-kurs talabasi nuridullayeva mardona

Reja:

1. Markaziy Osiyo – jahon sivilizatsiyasining ajralmas qismi.

• 2. Davlatchilik tushunchasi. Markaziy Osiyo hududidagi ilk davlat uyushmalari. O‘zbek davlatchiligi va uning tarixiy bosqichlari.

3. Qadimgi Xorazm, qadimgi Baqtriya. Eramizning IX asriga qadar davlatchilik rivoji. IX-XII asrlarda hukmronlik qilgan davlatlar.

Tarix faniga o’rta asr tushunchasi uyg’onish davri mutafakkirlari tomonidan kiritilgan bo’lib, madaniyat yuksak taraqqiy etgan antik davr bilan uyg’onish davr o’rtasidagi davrga nisbatan ishlatilgan.

ilk o’rta asrlar (V - ІX asrlar);
rivojlangan o’rta asrlar (ІX - XVasrlar);
so’nggi o’rta asrlar (XVІ - XVІІ asrning o’rtalari) ni o’z ichiga oladi.
O’rta asrlar feodal yer egaligi munosabatlari davri bo’lib uch
bosqichdan iborat:

Markaziy Osiyoga V asr o‘rtalarida shiddat bilan kirib kelgan bu yangi ko‘chmanchi aholi yozma manbalarda xeftal, xaytal, xetal, abtal, idal, tetal, kabi qator jarangdor nomlar bilan tilga olinadi. «Eftal» degan nom ilk bor «xetal» shaklida V asr arman manbalarida uchraydi. Bu nom aslida «Eftalon» deb yuritilgan qabila nomidan olingan. Vaxshunvar boshliq Eftallar davlati tashkil topgach, bu etnonim qabila nomidan davlat nomiga ko‘chgan. Chunki shohlik taxtiga mingan Vaxshunvar eftalon qabilasi zodagonlaridan edi.

• Markaziy Osiyoga V asr o‘rtalarida shiddat bilan kirib kelgan bu yangi ko‘chmanchi aholi yozma manbalarda xeftal, xaytal, xetal, abtal, idal, tetal, kabi qator jarangdor nomlar bilan tilga olinadi. «Eftal» degan nom ilk bor «xetal» shaklida V asr arman manbalarida uchraydi. Bu nom aslida «Eftalon» deb yuritilgan qabila nomidan olingan. Vaxshunvar boshliq Eftallar davlati tashkil topgach, bu etnonim qabila nomidan davlat nomiga ko‘chgan. Chunki shohlik taxtiga mingan Vaxshunvar eftalon qabilasi zodagonlaridan edi.