Oʻzbеkistоn rеspublikasi оliy va oʻrta maхsus ta’lim vazirligi urganch davlat univеrsitеti qoʻlyozma huquqida Jumaniyozova Zebiniso Xushnud qizi

OʻZBЕKISTОN RЕSPUBLIKASI
ОLIY VA OʻRTA MAХSUS TA’LIM VAZIRLIGI


URGANCH DAVLAT UNIVЕRSITЕTI


Qoʻlyozma huquqida


Jumaniyozova Zebiniso Xushnud qizi

“O‘zbek tilidagi matnlardan sifat, ravish va yordamchi so‘z turkumlariga tegishli so‘zlarni aniqlovchi algoritm uchun ma’lumotlar bazasini yaratish”

5A120106 – Kompyuter lingvistikasi
Magistr akadеmik darajasini оlish uchun yozilgan


DISSЕRTATSIYA


Ilmiy rahbar: t.f.n. N. Setmetov

Urganch – 2023


OʻZBЕKISTОN RЕSPUBLIKASI
ОLIY VA OʻRTA MAХSUS TA’LIM VAZIRLIGI


URGANCH DAVLAT UNIVЕRSITЕTI


Fakultet: Fizika-matematika Magistratura talabasi:
Kafedra: Axborot-texnalogiyalari Jumaniyozova Z.X
O‘quv yili: 2022-2023 Imiy rahbar: t.f.n. N. Setmetov Mutaxassisigi: Kompyuter lingvistikasi
“O‘zbek tilidagi matnlardan sifat, ravish va yordamchi so‘z turkumlariga tegishli so‘zlarni aniqlovchi algoritm uchun ma’lumotlar bazasini yaratish”
mavzusidagi magistrik dissertatsiyasi


ANNOTATSIYASI

Ushbu dissertatsiyada o‘zbek tilidagi matnlardan sifat, ravish va yordamchi so‘z turkumlariga tegishli so‘zlarni aniqlovchi algoritm uchun ma’lumotlar bazasini yaratish masalasini nazariy va amaliy asoslari o‘rganilgan. Hozirgi kunda internet texologiyalar imkoniyatlari tufayli individual va korporativ ma’lumotlarni olish va saqlash onlayn muhitida amalga oshirilmoqda. Kompyuterda qabul qilingan matnning qiymatini oshirish va matnni tabiiy tilda ishlov berish algoritmlari yordamida boshqarish imloni tekshirish va tuzatishni talab qiladi. Imlo xatolarini bartaraf etish uchun noto‘g‘ri yozilgan so‘zlarni aniqlash kerak bu masalani yechish muhim va dolzarb hisoblanadi.

Ishni bajarish davomida quyidagilar amalga oshirilgan:

• 
  sifat, ravish va yordamchi so‘z turkumlari o‘rganib chiqildi;
  
• 
  sifat, ravish va yordamchi so‘z turkumlariga tegishli qo‘shimchalar o‘rganib chiqildi;
  
• 
  o‘zbek tili sifat, ravish va yordamchi so‘z turkumlariga oid so’zlar bazasi yaratildi
  
• 
  sifat so’z turkumiga oid so’zlar tuzilishiga, ma’no guruhiga, darajalanish shakllariga ko’ra turlarga ajratib chiqildi;
  
• 
  ravish so’z turkumiga oid so’zlarning ma’nosi va tuzilishiga ko’ra turlarga ajratib chiqildi;
  
• 
  yordamchi so‘z turkumlari oid so’zlar bazasi yaratildi