MUNDARIJA Kirish………………………………………………………………………5
I BOB. SIFAT, RAVISH VA YORDAMCHI SO‘Z TURKUMLARINI ANIQLASH MASALASI I.1-§. O’zbek tilida kompyuter lingvistikasining ahamiyati……………….8
I.2-§. Sifat va ravish so’z turkumlarini aniqlash masalalari .……….….11
I.3-§. O’zbek tili uchun Sifat, ravish va yordamchi so’zlar uchun ma’lumotlar bazasini yaratish………….………………………17
I bob bo‘yicha xulosa………………………………...…………………19
II BOB. O‘ZBEK TILI UCHUN SIFAT, RAVISH VA YORDAMCHI SO‘Z TURKUMLARINI ANIQLASH ALGORITMLARINI ISHLAB CHIQISH. II.1-§. Chekli avtomatlardan NLP da foydalanish
II.2-§.Sifat, ravish va yordamchi so’zlar uchun ma’lumotlar bazasini loyihalash...............................................................................................21
II.3-§. Sifat va ravish so‘z turkumi shakl va so‘z yasovchi qo‘shimchalari uchun qoidaga asoslangan chekli avtomatlar yaratish ………………………………………………………………..…29
II bob bo‘yicha xulosa……………………………………………..…37
III BOB. PYTHON DASTURLASH TILI UCHUN SIFAT, RAVISH VA YORDAMCHI SO‘Z TURKUMIGA OID SO‘ZLARNI ANIQLASH DASTURINI YARATISH. III.1-§. Dastur uchun qo‘shimchalar jadvalini yaratish ……………....39
III.2-§. Dasturiy ta’minotni ishlab chiqish…......……….44
III.3-§ Dasturiy ta’minot ishlashi va natijasi….....……………………..47
III bob bo‘yicha xulosa………………………………………………52
XULOSA…….………………………………………………..……..53
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR…………………………………..………55
KIRISH Mavzuning dolzarbligi. Har bir xalqning tili uning tarixiy taraqqiyotidagi eng noyob va mukammal boyligidir. Tilda xalqning taqdiri, yashash tarzi, ma`naviy boyligi aks etadi. Har bir tilda shu til egasi bo`lgan millatning saviyasi, ruhiyati yorqin ifodasini topadi. Prezidentimiz bu borada shunday deydi: “Jamiki ezgu fazilatlar inson qalbiga, avvalo ona allasi, ona tilining betakror jozibasi bilan singadi…Ona tili bu millatning ruhidir. O`z tilini yo`qotgan har qanday millat, o`zligidan judo bo`lishi muqarrar”1 Dunyoda 5000 dan ortiq til mavjud. Hozirgi davr o`zbek tilshunosligi o`z tadqiqotchilaridan ko`pgina yangiliklarni, ilmiy izlanishlarni kutyapti. Hozirda tilning rivoji aynan kompyuter lingvistikasi bilan bog‘liq. Bunga javoban o`zbek tilshunosligida boshqa so‘z turkumlari singari sifat, ravish va yordamchi so‘z turkumiga tegishli so’zlarni aniqlash katta ahamiyat kasb etadi. Barcha turkiy tillar kabi o‘zbek tili ham agglutinativ til bo‘lib soʻz oʻzagi yoki o‘zakga affiks (qoʻshimcha)lar qoʻshilishi bilan yasaladi. Bu muammolari bilan shug`ullanishga qiziqish kundan-kunga oshib boryapti. Jadal rivojlanib borayotgan axborot asrida axborotlarni qayta ishlash, sun’iy intelekt sohalarini rivojlantirish uchun katta e’tibor berilmoqda.
Hozirgi kungacha o‘zbek tilidagi matnlardan sifat, ravish va yordamchi so’zlarni aniqlash masalasi to‘la hal qilinmagan. Bu esa o‘z navbatida kompyuter lingvistikasi, shuningdek tabiiy tillarni jarayoni, matnlarni qayta ishlashda muammolarga sabab bo‘lmoqda.
