Rehiyon ng asya at pasipiko: ang salot ay naririto



Yüklə 101,46 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix28.04.2017
ölçüsü101,46 Kb.
#16201

 

ANG DEMENSIYA SA 

REHIYON NG ASYA AT 

PASIPIKO: ANG SALOT 

AY NARIRITO 

 

P

ANGKALAHATANG 



P

AGLALAGOM 

N



I



SANG 

U

LAT 



N

A



CCESS 

E

CONOMICS 



P

TY 


L

IMITED


 

 

PARA SA MGA



 

M

IYEMBRO 

N



A

LZHEIMER





D

ISEASE 

I

NTERNATIONAL

 

 

S



A

SYA 

A



P

ASIPIKO

 

21

 



S

ETYEMBRE 

2006

Dementia in the Asia Pacific Region - 

TAGALOG


 

 

 



 

 

Demensiya sa Asya at Pasipiko:



 Ang Salot ay Naririto

1

PAMBUNGAD 

Ang 15 miyembrong-organisasyon ng Alzheimer’s Disease International (ADI) sa Asya at 

Pasipiko ay nagkaisa sa kanilang pagpupulong sa Singapore noong Mayo 2005 na 

gumawa ng isang ulat na tatawag ng pansin sa mga pamahalaan, mga organisasyong 

pang-internasyunal at mga ahensiyang pantulong ukol sa salot ng demensiya at ng 

panganib na maaari nitong idulot sa mga sistema ng kalusugang pampubliko.  Kami ay 

inatasang maging Tagapamahala upang mangasiwa ng proyektong ito. 

Maliwanag na ang demensiya ay may malubhang mga epekto sa mga buhay ng milyong 

mga tao sa buong rehiyon at sa mga gastos sa kalusugang pampubliko.  Wala pang lunas 

dito subali’t maraming maaaring gawin upang mapabuti ang kalidad ng buhay ng mga 

taong mayroong demensiya at ng mga pamilyang nag-aalaga sa kanila.  

Mahalaga na tanggapin na ang demensiya ay isang napakahalagang isyung 

pangkalusugan at sa pamamagitan nito, ay magplano ng aksiyong nararapat  gawin.  Ang 

Deklarasyon ng Kyoto ng ADI ay naglaan ng isang balangkas para malaman ang mga 

aksiyong kailangang gawin. Ang mga aksiyon ay dapat na tumugon sa mga 

pangangailangan ng mga indibidwal na bansa sa paraaang iginagalang ang kanilang mga 

sitwasyong pangkultura, pangsosyal at pang-ekonomiko.  

Mahalaga rin na itaguyod ang pagtutulungan sa loob ng rehiyon.  May malaking 

maibabahagi ang mga bansa sa bawa’t isa sa pagtatayo ng mga epektibong serbisyo ng 

pangkalusugan at pangangalaga para sa mga taong mayroong demensiya at sa kanilang 

mga pamilya. Isang prayoridad ay ang paggawa ng pagsasaliksik na magpapahusay sa 

batayang impormasyon para sa mga serbisyo ng pagpaplano.  

Isang pambihirang hakbang na pasulong na ang mga organisasyon para sa Alzheimer’s sa 

rehiyon ay nagkaisa na gawin ang ulat na ito at ipamahagi ito batay sa paghahati sa 

tungkulin sa pagtataguyod nito. Tapat kaming umaasa na ang ulat na ito ay makakatulong 

sa mga gumagawa ng patakaran sa parehong mga antas na pambansa at pang-

internasyonal.   

Kami ay nagpapasalamat sa Tsao Foundation at ADI sa kanilang pagbibigay ng pondo 

para sa ulat na ito. Nagpapasalamat kami sa Access Economics sa kanilang 

propesyonalismo sa paggawa ng ulat na ito. 

 

 

Glenn Rees 



  Dr Ang Peng Chye 

  Mrs Sung-Hee Lee 

National Executive Director    President 

  President 

Alzheimer’s Australia 

  Alzheimer’s Singapore

  Alzheimer’s South Korea

 

 



 

 

 



 

 

Demensiya sa Rehiyon ng Asya at 



Pasipiko: Ang Salot ay Naririto

2

 

PANGKALAHATANG PAGLALAGOM 

Ang 15 miyembrong-organisasyon ng Alzheimer’s Disease International (ADI) sa Asya at 

Pasipiko ay nagkaisa sa kanilang pagpupulong sa Singapore noong Mayo 2005 na 

gumawa ng isang ulat na tatawag ng pansin sa mga pamahalaan, mga organisasyong 

pang-internasyonal at mga ahensiyang pantulong ukol sa salot ng demensiya at ng 

panganib na maaari nitong idulot sa mga sistema ng kalusugang pampubliko. 

Lahat ng mga organisasyon ng Alzheimer’s sa rehiyon ay nagkasundo sa nilalaman ng ulat 

na ito at sa pamamahagi batay sa paghahatian ng tungkulin sa pagtataguyod nito. 

Ang ulat ay 

 

tumitingin sa lahat ng mga aspeto ng salot ng demensiya sa rehiyon ng Asya at 



Pasipiko; 

 

nagpapaliwanag kung ano ang demensiya at ang mga kinikilalang sanhi ng 



panganib ng demensiya; 

 

nagsasaalang-alang ng kasalukuyang datos ng hirap ng sakit at mga pagtatantiya 



sa hinaharap; 

 

nagbibigay ng mga pagtatantiya sa pagkalat ng demensiya sa bawa’t bansa; 



 

nagsasaalang-alang ng mga epektong pang-ekonomiko at pangsosyal ng 

demensiya; 

 

nagpapaliwanag ng mga matipid at epektibong pamamagitan at ang maaaring 



makuhang mga balangkas ng patakaran; at 

 

gumagawa ng mga rekomendasyon para sa mga aksiyong dapat gawin. 



Ginamit sa pagsusuri ang mga pinaunlad na datos sa mundo dahil sa kakulangan ng 

maaaring makuhang mga datos sa Asya at Pasipiko. 

Ang ulat ay pinondohan ng Tsao Foundation at ADI. 

Mga katotohanan 

Ang 15 miyembrong-organisasyon ng ADI sa Asya at Pasipiko ay matatagpuan sa  

Australya, Tsina, TADA, Taipei, Hong Kong SAR, Indiya, Indonesia, Hapon, Malaysia, New 

Zealand, Pakistan, Pilipinas, Singapore, Timog Korea, Sri Lanka at Thailand

Kabilang sa pagsusuring ito ang mga bansa ng Bangladesh, Bhutan, Brunei Darussalam, 

Cambodia, Macao, ang Republikang Demokratiko ng mga Mamamayan ng Korea, 

Silangang Timor (Timor Leste), Laos, Myanmar, Nepal, Papua New Guinea at Vietnam.  

Batay sa datos ng Mga Nagkakaisang Bansa (United Nations), ang kabuuang populasyon 

ng rehiyon sa taong 2005 ay tinantiya na nasa 3.58 bilyong katao.  Ang populasyon ng higit 

sa 65 taong-gulang ay tinantiya na nasa 238.9 milyon, at 37.2 milyung katao ang higit sa 

80 taong-gulang.  Mayroong malaking pagkakaiba sa mga ekonomiya, wika at relihiyon.` 

Ang demensiya ay isang grupo ng mga sakit na may katangian na pagkawala ng memorya 

sa maikling panahon, ng ibang mga kahusayan sa pag-iisip at ng pang-araw-araw na 

pagganap sa mga tungkulin. Ang sakit na Alzheimer’s at demensiya sa daluyan ng dugo 

ang mga pangkaraniwang tipo ng demensiya. 


 

 

 



 

 

Demensiya sa Asya at Pasipiko:



 Ang Salot ay Naririto

3

Ang bilang ng mga mayroong demensiya sa rehiyon ng Asya at Pasipiko ay tataas mula sa 

13.7 milyong katao sa taong 2005 hanggang 64.6 milyong katao bago dumating ang taong 

2050.


 

KABUUANG PAGLAGANAP

:

 TSINA

,

 INDIYA AT IBANG REHIYON

,

 

2005-50 

 

0



10 

20 


30 

40 


50 

60 


70 

2005 2010 20152020202520302035204020452050 

Iba pa

Indiya


Tsina

 

 



 

milyon

 

 



 

 

 



 

Ang bilang ng mga bagong kaso ng demensiya sa rehiyon ay tinatantiyang tataas mula sa 

4.3 milyong bagong kaso bawa’t taon sa taong 2005 hanggang 19.7 milyong bagong kaso 

bago dumating ang taong 2050. 



PAGLAGANAP AT PANGYAYARI

,

 ADI ASYA AT PASIPIKO AT HINDI

-

ADI ASYA AT PASIPIKO

 

  2005 2020 2050 

‘000 

mga 

tao 

Paglaganap Pangyayari Paglaganap Pangyayari Paglaganap Pangyayari 

Australia 

195.4 60.2 301.3 91.1 664.1 199.7 

China 


(inc 

Macao) 


5,541.2 1,721.0  9,596.3 2,916.7 27,004.4 8,269.0 

Hong 


Kong 

SAR 


59.7 18.5 109.2 32.6 332.0 99.6 

India 


3,248.5 1,026.8  5,541.8 1,714.4 16,290.1 4,974.6 

Indonesia 

606.1 191.4 1,016.8 314.1 3,042.0 932.0 

Japan 


1,871.2 570.2 3,251.3 983.4 4,873.1 

1,417.7 


Malaysia 

63.0 20.1 126.8 39.0 453.9 138.8 

New 

Zealand 


38.2 11.8  54.6 16.6 117.6 35.5 

Pakistan 

330.1 107.3  566.6 179.3 1,916.2 584.3 

Philippines 

169.8 54.8 316.3 99.2 

1,158.9 353.9 

Singapore 

22.0  6.8  52.6 15.7 186.9 56.7 

South 

Korea 


246.3  75.5  542.2 164.3 1,569.9 475.4 

Sri 


Lanka 

86.0 26.9 148.0 45.1 409.0 125.0 

TADA Chinese Taipei 

138.0 


43.1 

253.4 


76.6 

659.3 


199.4 

Thailand 

229.1  71.4  450.2 137.2 1,233.2 377.0 

ADI Asya at Pasipiko 

12,844.3 

4,005.9 

22,327.6 

6,825.2 

59,910.6 

18,238.7 

Hindi ADI Asya at 

Pasipiko 

859.3 276.2 1,399.6 437.1 4,730.9 

1,448.6 

Buong 

Rehiyon 

13,703.6 4,282.1 23,727.1 7,262.3 64,641.5 19,687.3 

Ang mga ibang pagsusuri ay nagbigay ng mga resultang may kaunting kaibahan batay sa 

kanilang mga metodolohiya.  Subali’t ang salot ng demensiya ay isang bagay na tiyak dahil 

ang mga bilang ng taong may demensiya ay tumataas sa pagtanda ng populasyon.  Ang 



 

 

 



 

 

Demensiya sa Rehiyon ng Asya at 



Pasipiko: Ang Salot ay Naririto

4

 

mga may edad na higit sa 60 taong gulang sa Asya at Pasipiko ay tataas mula sa ilalim ng 



10% ngayon hanggang sa 25% ng kabuuang populasyon bago dumating ang taong 2050, 

at ang mga higit sa 80 na taong gulang, mula sa 1% hanggang sa 5% ng populasyon. 

Bukod sa pagtaas sa bilang ng mga taong may demensiya, mayroong ibang mga sanhi na 

lalong magpapasama sa epektong pangsosyal at pang-ekonomiko ng demensiya. Kabilang 

dito ang paglaganap ng mga siyudad, ang mga paglayo ng mga pinalawak na pamilya at 

patungo sa mga nukleyar na pamilya, at ang tumataas na bilang ng mga matatanda na 

namumuhay na mag-isa. Ang kakayahan sa pag-aalaga sa mga ganitong tao ay 

nakasalalay sa isang paghahalo ng pormal at di pormal na pag-aalaga.  Maraming mga 

bansa sa rehiyon ng Asya at Pasipiko ang maaaring hindi maging handa na magbigay ng 

serbisyo ng kalusugan at pag-aalaga nang may mataas na kalidad sa mga taong mayroong 

demensiya at sa mga tagapag-alaga ng kanilang pamilya.  

Ang demensiya ay maaaring magdulot ng malaking pinsala sa sistema ng kalusugang 

pampubliko sa mga bansa sa Asya at Pasipiko. Hindi lamang dahil sa “pagputi ng buhok” 

ng populasyon kundi dahil ang demensiya ay isa sa mga pinakamasalanta sa lahat ng mga 

sakit na talamak. Ang “kabigatan ng sakit” ay sinusukat sa pamamagitan ng mga bilang ng 

taon nang malusog na pamumuhay na nawala bunga ng isang kondisyon. Ito ay ang 

kabuuan ng “kabigatan ng dami ng namamatay” (ang mga taon ng buhay na nawala dahil 

sa maagang pagkamatay) at ng “kabigatan ng pagkainutil” (ang mga taon ng malusog na 

pamumuhay na nawala bunga ng kapinsalaan).  Batay sa datos ng World Health 

Organization, mayroong ebidensiya na nagmumungkahi na: 

 

Ang mga sakit na bunga ng mga kondisyong may kinalaman sa ulo o sa isip ay 



pangalawa lamang sa kabigatan ng pagkainutil na bunga ng mga sakit na 

nakahahawa at parasitiko. 

 

Ang kabigatan ng sakit ng demensiya ay labis pa sa malarya, tetanus, kanser sa 



suso, pag-aabuso sa droga o giyera, at: 

 

Ang kabigatan ng sakit ng demensiya ay tinantantiyang tataas nang higit sa 76% sa 



loob ng susunod na ikaapat na bahagi ng siglo. 

Kung papaano ito isasalin batay sa mga gastos sa kalusugang pampubliko ay magkakaiba 

nang malaki batay sa bansa at uri ng paghahalo ng pag-aalaga ang ibinibigay, bagaman 

ang mga gastos ay tataas batay sa pangkalahatang produktong domestiko samantalang 

ang paglaganap ay tumataas. Ang pinaka-epektibong paraan para makapagtipid ay kung 

ang pagsimula ng demensiya ay maaaring maantala o ang pangyayari ay mabawasan sa 

pamamagitan ng mga pamamaraan ng pag-iingat na bunga ng bagong pagsasaliksik. 

Para sa 15 na miyembrong-organisasyon ng ADI sa rehiyon ng Asya at Pasipiko, tinantiya 

ng Wimo atbp (2006b) ang halaga na gagastusin para sa demensiya sa  $60.4 bilyon (sa 

dolyar ng US sa taong 2003).  70% ng kabuuang gastos sa pag-aalaga sa may demensiya 

sa rehiyon ay tinantiyang umiiral para sa mga abanteng ekonomiya, na kung saan may 

18% na paglaganap. 



Ang Hamon 

Mayroong mga malaking paghamon para sa Organisasyon ng Kalusugan sa Mundo (World 

Health Organization) at mga pamahalaan sa Asya at Pasipiko na baguhin ang: 

 

Kakulangan sa pagkaunawa sa demensiya at sa mga maraming bansa, ang 



paniniwala batay sa kanilang kultura na walang ganitong sakit o ang istigma na 

nakakabit sa ganitong kondisyon. 

 

Ang palagay na ang demensiya ay isang likas na bahagi ng pagtanda at hindi isang 



resulta ng sakit. 

 

 

 



 

 

Demensiya sa Asya at Pasipiko:



 Ang Salot ay Naririto

5

 

Hindi sapat na mga pamamaraan at kakayahan ng tao o pananalapi upang 



matugunan ang mga pangangailangan sa pag-aalaga at kakulangan sa patakaran 

sa pag-aalaga ng mga taong may demensiya. 

 

Mataas na mga antas ng institusyonalisasyon sa mga lungsod sa ilang mga bansa 



at kakulangan ng mga kagamitan o kaluwagan sa ibang mga rehiyon. 

 

Hindi sapat na pagsasanay ng mga propesyonal na tagapag-alaga at kakulangan 



ng suporta para sa mga tagapag-alaga sa pamilya. 

May marami at mabuting payo kung papaano matutugunan ang mga ganitong paghamon. 

Ang malungkot para sa mga taong may demensiya at sa kanilang mga pamilya at mga 

tagapag-alaga sa Asya at Pasipiko ay kung ang ganitong payo ay hindi maisasakatuparan. 

Una, mayroon ngayong mabuting pagkaunawa sa pinagdaraanan ng demensiya, simula sa 

mga maagang paghihirap na humahantong sa mga pinong pagbabago sa memorya at 

pagkilos hanggang sa lubos na pag-asa sa pag-aalaga at pagkawalang-kaya. Bagaman 

ang ganitong pinagdaraanan ay mag-iiba sa bawa’t indibidwal, ito ay walang lubag sa 

pagkawala ng pagsasarili ng indibidwal. Ang mga kinakailangang serbisyo para tumugon 

ay mag-iiba sa iba’t-ibang mga bahagi sa pinagdaraanan at sa mga pangangailangan ng 

indibidwal.  

Pangalawa, ang isang plano ng aksiyon para sa demensiya batay sa “mga 

pinakaminimong aksiyon” ay iniharap sa ika-20 Komperensiyang Pang-internasyonal ng 

Alzheimer’s Disease International noong taong 2004 sa Hapon – ang Deklarasyon ng 

Kyoto (kalakip ng ulat na ito). 

Pangatlo, ang lumalaking bahagi ng ebidensiya ay ipinapakitang mas matipid at epektibo 

ang iba’t-ibang panggagamot at mga pakinabang simula sa maagang pagsusuri, maagap 

na pamamagitan at pagtuturo para sa tagapag-alaga ng pamilya, pagsasanay at suporta.  



Mga Rekomendasyon 

Mahigit sa kalahati ng populasyon ng mundo ay nasa mga bansa sa rehiyon ng Asya at 

Pasipiko.  Sa buong rehiyon, ang mga bilang ng taong may demensiya ay lalaki nang 

tatlong beses mula ngayon hanggang taong 2050. 

Ang mabuting pagbabalangkas at pagpaplano ng mga patakaran ng pamahalaan, katulong 

ang mga pribado at organisasyon sa komunidad, ay makababawas sa halaga na 

gagastusin sa tinatantiyang pagtaas ng paglaganap sa pamamagitan ng mas matipid at 

epektibong pamamaraan na maghahatid ng mga resultang may kalidad para sa mga taong 

mayroong demensiya at sa kanilang mga pamilya.   

Tutulungan ng mga pamahalaan sa rehiyon ng Asya at Pasipiko ang mga taong mayroong 

demensiya at ang mga tagapag-alaga ng kanilang pamilya kung kanilang tatanggapin na: 

 

Ang demensiya ay isang pangkalusugang prayoridad. 



 

Mayroong mga matipid at epektibong paraan ng pamamagitan. 

 

Ang mga balangkas ng patakaran at mga plano ay sumusuporta sa lahat ng sektor 



sa paggawa ng kakaibang resulta para sa mga taong mayroong demensiya at sa 

kanilang mga pamilya. 

Ang Deklarasyon ng Kyoto 2004 ay nagbibigay ng isang praktikal na paraan ng pagsulong 

at ng balangkas para sa isang programa ng aksiyon sa mga Pamahalaan, sa mga  

di-pampamahalaang organisasyon at iba pang mga nagmamalasakit.  Ang ilang mga 

Pamahalaan ay nagdeklara na ng kanilang mga pambansang patakaran. 



 

 

 



 

 

Demensiya sa Rehiyon ng Asya at 



Pasipiko: Ang Salot ay Naririto

6

 

Ang lahat ng mga Pamahalaan sa Asya at Pasipiko ay nagrerekomenda na: 



Isaalang-alang at ipagtibay ang Deklarasyon ng Kyoto, alinsunod sa kanilang sariling 

mga sitwasyon batay sa kanilang populasyon, kultura at pangangalaga ng 

kulusugan. 

Gumawa ng mga pambansang estratehiya para sa demensiya ayon sa kanilang mga 



indibidwal na pangangailangan na: 

 

Maglilikha ng isang kondisyon para sa pagbabago sa pamamagitan nang mas 



malawak na pagkaunawa at pag-aalis ng istigma ng demensiya. 

 

Magtayo ng mga mas epektibong grupo ng mga mamamayan at mga koalisyon 



para sa ugnayan ng mga gumagawa ng patakaran, mga manggagamot, mga 

mananaliksik, mga tagapag-alaga at mga taong mayroong demensiya. 

 

Magtataguyod ng pagtatayo  ng mga pangunahin at pangkomunidad na serbisyo ng 



pangangalaga na tumutugon sa mga pangangailangan ng mga taong mayroong 

demensiya at ng kanilang mga tagapag-alaga ng pamilya.  

 

Magbibigay ng impormasyon tungkol sa pagsunod sa mga estilo ng pamumuhay na 



makababawas sa panganib ng demensiya. 

 

Tugunan ang mga espesyal na pangangailangan, kabilang ang mga taong 



kasisimula pa lamang magkaroon ng demensiya, at mga taong may mga sintomas 

ng demensiya (BPSD) batay sa kanilang pagkilos at pag-iisip.  

3. 

Magtaguyod ng pamumuhunan sa pagsasaliksik para sa sanhi, pag-iingat at 



pangangalagang may kalidad para sa mga taong may demensiya. 

Ang isyu ng demensiya ay sapat na mahalaga upang pangatwiranan ang pagtutulungan sa 

pagitan ng mga pamahalaan sa rehiyon. Maaari itong mangyari sa pamamagitan ng 

panimulang pagpupulong ng mga Ministro o mga tagapaggawa ng patakaran upang 

isaayos ang isang pinagsamang plano o pagtutulungan, halimbawa, sa mga aspeto ng 

pananaliksik at paghahatid ng mga serbisyo.  



Access Economics 

21 Setyembre 2006 

 

 


 

 

 



 

 

Demensiya sa Asya at Pasipiko:



 Ang Salot ay Naririto

7

DEKLARASYON NG KYOTO

:

 MGA PINAKAMABABANG AKSIY

O

N NA KAILANGAN PARA SA 

PANGANGALAGA NG MGA TAONG MAYROONG DEMENSIYA

 

Sampung 

kabuuang 

rekomendasyon 

Sitwasyon A 

Mababang antas ng mga 

kakakayahan 

Sitwasyon B 

Katamtamang antas ng 

mga kakayahan 

Sitwasyon K 

Mataas na antas ng mga 

kakayahan 

1. Magbigay ng 

paggamot sa 

panimulang 

pangangalaga 

Tanggapin ang pangangalaga sa 

demensiya na isang bahagi ng 

panimulang pangangalaga sa 

kalusugan. Ibilang ang pagtanggap at 

panggamot ng demensiya sa 

kurikulum ng pagsasanay ng lahat 

mga tauhan sa pangkalusugan. 

Magbigay ng kursong pangrepaso sa 

pagsasanay ng mga doktor para sa 

panimulang pangangalaga (50% man 

lamang ang masakop sa 5 taon). 

Gumawa ng mga materyales 

sa pagsasanay na angkop sa 

lokal. Magbigay ng 

pagsasanay na pangrepaso 

sa mga doktor para sa 

panimulang pangangalaga 

(100%  ang masakop sa 5 

taon). 


Pagbutihin ang pagiging 

epektibo ng pangangasiwa 

ng  demensiya sa 

panimulang pangangalaga 

sa kalusugan. Pagbutihin 

ang takbo ng mga reperal. 

2. Isaayos na 

maaaring makuha 

ang mga angkop na 

paggamot 

Dagdagan ang pagkakataong 

makuha ang mga lubhang kailangang 

mga gamot para sa demensiya at ang 

kasamang  sintomas ng pag-iisip at 

pagkilos. Gumawa at tasahan ang 

mga pinagbabatayang pamamagitan 

sa pagtuturo at pagsasanay ng mga 

tagapag-alaga.  

Tiyakin na maaaring makuha 

ang mga lubhang kailangang 

gamot sa lahat ng sitwasyon 

ng pag-aalaga sa kalusugan. 

Isaayos na maaaring 

makuha ang lahat ang mga 

pamamagitan ng mga 

tagapag-alaga  

Magbigay ng mas madaling 

paraan sa pagkuha ng mga 

bagong gamot (tulad ng  

anticholinesterase agents)  

sa ilalim ng mga planong 

publiko o pribadong 

paggamot.  

3. Magbigay ng 

pangangalaga sa 

komunidad 

Itaguyod ang prinsipyo na ang mga 

taong mayroong demensiya ay mas 

magaling na masusuri at magagamot 

sa kanilang mga tahanan. Gumawa 

at itaguyod ang mga huwarang 

pagsusuri ng mga pangangailangan 

na ginagamit sa panimula at 

pangalawang antas ng 

pangangalaga. Simulan ang mga 

proyektong tularan sa pagtatayo ng 

mga pangkat sa pangangalaga sa 

komunidad ayon sa iba’t-ibang 

disiplina, pangangalagang pang-

araw-araw at maikling panahong 

pamamahinga. Ilipat

 

ang mga taong 



mayroong demensiya na nasa mga 

di-angkop na institusyon. 

 

Simulan ang panimulang 



proyekto sa pag-ugnay ng 

pangangalaga sa demensiya 

sa pangkalahatang pag-

aalaga ng kalusugan. 

Maglaan ng mga kagamitan 

o kaluwagan para sa 

pangagangalaga sa 

komunidad (50% o higit ang 

sakupin ng pangkat ng 

pangangalaga sa komunidad 

mula sa iba’t ibang disiplina, 

pang-araw-araw na 

pangangalaga, 

pamamahinga, at mga 

pasyenteng ilalagay sa 

ospital dahil sa matinding 

pagsusuri at panggagamot). 

Batay sa pangangailangan, 

tulungan ang pagtatayo ng 

mga tahanang panuluyan o 

sa panggagamot, kabilang 

ang balangkas sa 

pagpalakad at sistema para 

sa pagsasanay ng mga 

tauhan at pagkilala ng 

kanilang mga akreditasyon. 

Magbuo ng alternatibang 

mga tahanang panuluyan. 

Maglaan ng mga kaluwagan 

sa pangangalaga sa 

komunidad (100% na 

saklaw).  Magbigay ng 

indibidwal na pangangalaga 

sa komunidad sa mga taong 

mayroong demensiya. 

4. Bigyan ng 

edukasyon ang 

publiko 


Itaguyod ang mga kampanyang 

publiko laban sa istigma at 

diskriminasyon.Suportahan ang mga 

di-pampamahalaang organisasyon sa 

kanilang pagtuturo sa publiko  

Gamitin ang media sa 

pagtataguyod ng kaalaman 

tungkol sa demensiya, 

pagyamanin ang mga 

positibong aktitud, at 

tulungang pigilang mapinsala 

ang isipan at demensiya. 

Maglunsad ng mga 

kampanyang publiko para sa 

maagap na pagkuha ng 

tulong , pagkilala at angkop 

na pagkontrol ng demensiya. 

5. Isali ang mga 

komunidad, mga 

pamilya at mga 

kliyente 

Suportahan ang pagtatayo ng mga 

grupong nagsasarili. Pondohan ang 

mga panukala ng mga di-

pampamahalaang organisasyon. 

Tiyakin na kasali ang mga 

komunidad, mga pamilya, at 

mga tagagamit sa paggawa 

ng mga patakaran, pagtatayo 

ng mga serbisyo at kanilang 

pagpapatupad.  

Pagyamanin ang mga 

inisyatiba sa pagtataguyod. 


 

 

 



 

 

Demensiya sa Rehiyon ng Asya at 



Pasipiko: Ang Salot ay Naririto

8

 

6. Gumawa ng mga 



patakarang 

pambansa, mga 

programa at batas 

Baguhin ang batas batay sa  

kasaluyukang kaalaman at 

pagsasaalang-alang sa mga 

karapatan pantao. Gumawa ng mg 

programa at patakaran para sa 

pangangalaga ng demensiya. 

- Ang balangkas ng batas na 

susuporta at magtatanggol sa mga 

taong may kapinsalaan sa pag-iisip 

- Pagsali sa mga taong may 

demensiya sa mga panukalang 

pakinabang para sa mga may pinsala 

- Pagsali sa mga tagapag-alaga sa 

mga panukalang kabayaran at 

pakinabang. 

Gumawa ng mga badyet para sa 

pangangalagang pangkalusugan at 

pangsosyal ng mga matatanda. 

Ipatupad ang mga  

patakaran para sa 

pangangalaga ng demensiya 

sa parehong antas ng 

pambansa at ilalim nito. Itaas 

ang badyet para sa 

pangangalaga ng kalusugan 

ng pag-iisip. 

 

Tiyakin ang pantay-pantay 



na paggamit sa mga 

primarya at sekundaryong 

serbisyo ng pangangalaga 

ng kalusugan, at sa mga 

programa at benepisyo ng 

pagkakawanggawang 

panglipunan. 

 

7. Paunlarin ang 



mga pamamaraang 

pantao 


Magsanay ng mga manggagawa para 

sa pangunahing pangangalagang 

pangkalusugan. Simulan ang mas 

mataas at propesyonal na mga 

programa ng pagsasanay ng mga 

doktor at narses sa paggamot sa 

sakit sa pag-iisip ng mga matatanda.  

Paunlarin ang mga sentro ng 

pagsasanay at kahusayan. 

Gumawa ng isang sistema 

ng mga sentro ng 

pambansang pagsasanay 

para sa mga doktor, mga 

espesyelista sa sakit sa isip, 

mga narses, mga sikologo, 

at mga manggagawang 

panglipunan. 

Magsanay ng mga 

espesyalista sa mas 

abanteng mga kasanayan  

sa paggamot. 

8. Makipag-ugnayan 

sa ibang mga sektor  

Simulan ang mga programa sa 

pagpapaunlad ng kaalaman tungkol 

sa demensiya sa komunidad, sa 

paaralan at sa lugar ng trabaho. 

Pasiglahin ang mga gawain ng mga 

di-pampamahalaang organisasyon. 

Palakasin ang mga 

programang 

pangkomunidad. 

Mga serbisyo ng kalusugang 

pantrabaho para sa mga 

taong may maagang 

demensiya. Magbigay ng 

mga espesyal na kagamitang 

pangkaluwagan sa lugar ng 

trabaho para sa mga 

tagapag-alaga ng mga taong 

may demensiya. Simulan 

ang pagtataguyod ng mga 

programa para sa kalusugan 

ng pag-iisip batay sa 

ebidensiya at 

pakikipagtulungan sa ibang 

mga sektor. 

9. Imonitor ang 

kalusugan ng 

komunidad 

Ibilang ang demensiya sa mga 

saligang sistema ng impormasyon 

tungkol sa kalusugan. Suriin ang mga 

grupo ng populasyon nasa mataas na 

panganib. 

Simulan ang pagmamatyag 

sa maagang demensiya sa 

komunidad. 

Gumawa ng mga abanteng 

sistema na pagmomonitor. 

Imonitor ang pagiging 

epektibo ng mga programa 

ng pag-iingat.  

10. Suportahan ang 

mas maraming 

pagsasaliksik 

Pag-aralan ang mga sitwasyon ng 

panimulang pangangalaga sa 

kalusugan tungkol sa paglaganap, sa 

takbo, resulta at epekto ng 

demensiya sa komunidad. 

Simulang pag-aralan ang 

pagiging epektibo at mas 

matipid ng pangangasiwa ng 

demensiya sa komunidad. 

Ipagpatuloy ang 

pagsasaliksik sa mga sanhi 

ng demensiya.  Isagawa ang 

pagsasaliksik sa paghahatid 

ng serbisyo.  Imbestigahan 

ang ebidensiya ng pag-iingat 

sa demensiya. 



 

Yüklə 101,46 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin