Seminar mashg‘ulot №1

SEMINAR MASHG‘ULOT № 1.


ONTOGENEZ. ODAM UMRINING YOSHGA OID DAVRLARI.


Ishdan maqsad: Ontogenez. Odam umrining yoshga oid davrlarini o’qib o’rganishadi.


Nazariy tushuncha: Ontogenez ikkita rivojlanish bosqichiga prenatal va postnatal davrlarga bo‘linadi. Prenatal davr deb, organizmni ona qornidagi rivojlanish davriga aytiladi. Ya’ni bu davrda tuxum hujayra otalanadi va undan homila shakllanadi va chaqaloqning tug‘ilishi bilan tugaydi. Postnatal davr esa tug‘ilgandan to o‘lgunga qadar vaqtni o‘z ichiga oladi.
Hozirgi paytda amaliy pedagogika va gigienada bolaning yosh davrlari quyidagicha belgilanadi:

1. bog‘cha yoshgacha bo‘lgan bolalar		3 yoshgacha;
2. maktab yoshgacha bo‘lgan bolalar		3 yoshdan 7 yoshgacha;
3. maktab yoshidagi bolalar		7 yoshdan 18 yoshcha:
	a) kichik maktab yoshidagi bolalar	– 7 yoshdan 11 yoshgacha;
	b) o‘rta maktab yoshdagi bolalar	– 11 yoshdan 14 yoshgacha;
	v) katta maktab yoshdagi bolalar	– 15 yoshdan 18 yoshgacha.

4 – rasm. Rivojlanish bosqichlari

A’zo va tizimlarning tuzilish va funksional shakllanishini e’tiborga olgan holda postnatal ontogenez quyidagi davrlarga bo‘linadi:

1. chaqaloqlik davri		1 kundan 40 kungcha
2. go‘daklik davri		– 40 kundan 1 yoshgacha;
3. dastlabki bolalik davri		1 yoshdan 3 yoshgacha;
4. birlamchi bolalik davri		4 yoshdan 7 yoshgacha;
5. ikkilamchi bolalik davri:
	o‘g‘il bolalarda	8 yoshdan 12 yoshgacha
	qiz bolalarda	8 yoshdan 11 yoshgacha;
6. o‘smirlik davri:
	o‘g‘il bolalarda	13 yoshdan 16 yoshgacha
	qiz bolalarda	12 yoshdan 15 yoshgacha;
7. navqironlik davri
	o‘g‘il bolalarda	17 yoshdan 21 yoshgacha;
	qiz bolalarda	16 yoshdan 20 yoshgacha;
8. I yetuklik davri:
	Erkaklarda	22 yoshdan 35 yoshgacha;
	ayollarda	21 yoshdan 35 yoshgacha
9. II yetuklik davri:
	Erkaklarda	36 yoshdan 60 yoshgacha;
	ayollarda	36 yoshdan 55 yoshgacha;
10. keksalik davri:
	Erkaklarda	61 yoshdan 74 yoshgacha,
	ayollarda	56 yoshdan 74 yoshgacha;
11. Qariyalik davri		75 yoshdan 90 yoshgacha;
12. O‘ta qariyalik davri		90 va undan yuqori yosh.

Ontogenezni davrlarga bo‘lishda tibbiy xodimlar, biologlar, morfologlar, biokimyogarlar, geograflar va boshqa ko‘pgina mutaxassislar qatnashib, bunda tana uzunligining, qo‘l va oyoqlarning uzunligi, tana og‘irligi, skeletning suyaklanishi, tishlarning chiqishi, ichki sekretsiya bezlarining shakllanishi, jinsiy rivojlanishi, muskullar kuchi va boshqa antropometrik ko‘rsatkichlar hisobga olinadi.

Ish uchun kerakli jihozlar: Darsliklar, plakatlar.
Ishning borishi: Talabalar darsliklar, rangli plakatlar Ontogenez. Odam umrining yoshga oid davrlarini o’qib o’rganishadi
Ishni rasmiylashtirish: Talabalar Ontogenez. Odam umrining yoshga oid davrlarini darsliklardan o‘qib, qisqacha konspekt qilishadi.