Soliq siyosаti ijtimoiy-iqtisodiy rivojlаnish omili musayev Zikir Zokirovich

---

Международный
научный
журнал
№
4
(100), 
часть
2
 
«
Научный импульс
»
Ноябрь
, 202
1177 
SOLIQ SIYOSАTI - IJTIMOIY-IQTISODIY RIVOJLАNISH OMILI 
 
Musayev Zikir Zokirovich 
 
Soliq siyosati haqida soʼz yuritar ekanmiz, biz uning nihoyatda koʼp qirrali va 
murakkab kategoriya ekanligini alohida taʼkidlashimiz kerak. Soliq siyosatining asosiy 
yoʼnalishi moliyaviy resurslardan foydalanish samaradorligini oshirish, moliyaviy 
tizim sohalari oʼrtasida qayta taqsimlash va bosh yoʼnalishga ega boʼlgan ijtimoiy-
iqtisodiy rivojlantirishni barqarorlashtirish maqsadida davlat ixtiyoridagi moliya 
resurslarini markazlashtirishdan iboratdir. 
Soliq siyosati haqida fikr yuritganimizda, uning turlariga alohida toʼxtalib 
oʼtishimiz lozim boʼladi. Hozirgi kunda soliq siyosati turlarini quyidagicha guruhlash 
mumkin: 
-
iqtisodiy oʼsish siyosati; 
-
muvozanatlashtirish siyosati; 
-
chegaralash siyosati. 
Soliq siyosatining yuqorida keltirib oʼtilgan turlari milliy daromad hajmini va 
aholi bandligi darajasini oshirishga, davlat xarajatlari tizimini nazorat qilish, soliqlar 
vositasida iqtisodiyotni tartibga solish, byudjet-soliq siyosati yaxlitligini taʼminlashga 
xizmat qiladi. 
Soliq siyosati davlatning byudjet daromadlarini optimal shakllantirish va davlat 
xarajatlarini oqilona sarflash uchun soliq olishni takomillashtirish sohasidagi siyosati 
tushuniladi. Ayni paytda, soliq siyosati ishlab chiqarishni oʼstirishga va uning 
samaradorligini oshirishga, soliqqa tortiladigan bazani kengaytirish maqsadida yuridik 
va jismoniy shaxslar daromadlarini koʼpaytirishga qaratilgan boʼlishi lozim. 
Soliq siyosatining xususiyati shundan iboratki, u nafaqat davlatning daromadlar 
bazasini taʼminlash va kelib tushgan pul mablagʼlarini xarajat qilish, balki jamiyatda 
makroiqtisodiy barqarorlikni hamda inflyatsiyaning past darajasini, aholining optimal 
bandligini taʼminlashi zarur. 
Bozor iqtisodiyoti sharoitida soliq siyosatining asosiy vazifasi iqtisodiyotda ishlab 
chiqarish darajasining pasayib ketishiga yoʼl qoʼymaslik, ishlab chiqarishni 
ragʼbatlantirishga yoʼnaltirilgan chora-tadbirlar ishlab chiqish boʼlib hisoblanadi 
Buning uchun soliq siyosati sohasida soliq stavkalarini pasaytirish, yangi 
investitsiyalar uchun soliq imtiyozlarini berish, tezlashtirilgan amortizatsiyani qoʼllash 
kabi tadbirlar amalga oshiriladi. 
Soliq siyosati samarasini pasaytiradigan omillardan quyidagilarni koʼrsatish 
mumkin: 
- narxlarning oʼsishi (haqiqatda iqtisodiyotni ragʼbatlantirishga doir chora-
tadbirlar nafaqat real YaMM koʼpayishiga, balki inflyatsiyaga ham olib kelishi 
mumkin); 

---

Международный
научный
журнал
№
4
(100),