Tukmos tipta uzmanlik kurulu müfredat oluşturma ve standart belirleme sistemi FİZİksel tip ve rehabiLİtasyon uzmanlık Eğitimi Çekirdek Müfredatı 18-19. 04. 2013

TUKMOS

TIPTA UZMANLIK KURULU MÜFREDAT OLUŞTURMA VE STANDART BELİRLEME SİSTEMİ

FİZİKSEL TIP VE REHABİLİTASYON Uzmanlık Eğitimi Çekirdek Müfredatı

18-19.04.2013

1. 
   GİRİŞ
   

1. FİZİKSEL TIP VE REHABİLİTASYON BRANŞ TANIMI

1.1.Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon, temel olarak hareket sistemi (kas-iskelet) hastalıklarının tanı, tedavi ve rehabilitasyonuyla uğraşan, ayrıca tüm diğer sistemlere ait doğumsal ya da edinilmiş hastalıklara bağlı fizyolojik ya da anatomik yetersizliği olan kişilerin, mevcut kapasitelerini en üst düzeye çıkarmak, bağımlılıklarını azaltmak ve yaşam kalitelerini yükseltmek amacıyla yataklı ve yataksız kurumlarda ve toplum içinde rehabilitasyon uygulayan tıp dalıdır.

1.2.Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon branşı bu kapsamda; her yaştan hastada, fiziksel tıp modaliteleri, medikal ve manuplatif tedavileri, terapötik enjeksiyon ve egzersizleri,ortez ve protezleri ve diğer rehabilitatif yöntemleri kullanarak ağrı, fonksiyon kaybı, yaşam kalitesinde bozulma, özürlülük, engellilik ve sakatlığa yol açabilen başta romatizmal, nörolojik, ortopedik/travmatolojik, kardiyopulmoner ve algolojik hastalıklar olmak üzere tüm sistemlerin primer ya da tamamlayıcı tedavisini içerir.

1.3.Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon branşı Romatoloji, Spor Hekimliği, Algoloji, Klinik Nörofizyoloji, Geriatri, Tamamlayıcı Tıp, Toplumsal Rehabilitasyon ve Kaplıca Tıbbı bilim dallarının ilgi ve uygulama alanlarını kapsar.

2. 
   MÜFREDAT TANITIMI
   

1. 
   Müfredatın Amacı ve Hedefleri
   

2.1.Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon uzman hekimleri kas-iskelet sistemi problemleri, nörolojik hastalıklar, amputasyonlar, pelvik organ fonksiyon bozuklukları, kardiyopulmoner yetmezlik, kronik ağrı ve kansere bağlı özürlülük gibi akut ve kronik problemlere bütünsel olarak yaklaşır. Tüm yaş gruplarında özürlülüğe yol açan tıbbi durumların ve bunlara bağlı olarak oluşan hastalık halinin önlenmesi, teşhisi, tedavisi ve rehabilitasyonundan sorumludur. Akut bakım ünitelerinden toplumsal kurumlara kadar değişen farklı faaliyet alanlarında görev alır.

2.2. Temel olarak tüm hareket sistemi hastalıklarının tanı ve ayırıcı tanısını yapar; hastanın gereksinimine göre farmakolojik, fiziksel tıp modaliteleri ve rehabilitasyon gibi tedavi yöntemlerin ve invaziv ve non invaziv terapötik girişimleri uygular.

2.3. Çeşitli sistemlere ait doğumsal ya da edinilmiş hastalıklara bağlı fizyolojik ya da anatomik yetersizliği olan özürlü kişilerde, mevcut kapasitelerini en üst düzeye çıkarmak ve bağımlılık düzeylerini azaltarak yaşam kalitelerini yükseltmek amacıyla romatizmal, nörolojik, ortopedik/ travmatolojik, pediyatrik, kardiyopulmoner ve algolojik hastalıkların primer ya da tamamlayıcı tedavilerini içeren rehabilitasyon programlarının yatarak, ayaktan ya da toplum içi planlanması ve yürütülmesinden sorumludur.

2.4. Rehabilitasyon multiprofesyonel bir aktivitedir. Fizyoterapist, iş ve uğraşı terapisti, rehabilitasyon hemşiresi, sosyal hizmet uzmanı, ortez-protez uzmanı/teknisyeni, psikolog, konuşma terapisti, meslek danışmanı gibi diğer sağlık elemanları ve teknikerlerden oluşur. Özelleşmiş rehabilitasyon ekibi FTR uzman hekimi tarafından yönetilir. Hastanın gereksinimine göre diğer dal hekimleri ile işbirliği yapar.

FTR uzman hekimi rehabilitasyon planının oluşturulmasından ve uygulanma zamanının çizelgesinin tanımlanmasından sorumludur.

FTR uzman hekimi değişik tedavi edici yöntemleri kullanır. Hastanın tanısına ve özürü/engeline göre bireysel bir tedavi planı yapar. Kapsamlı eğitiminden dolayı bu programları bizzat uygulayabilir veya reçete ederek gözetiminde veya denetiminde uygulatabilir.

Kapsamlı bir fiziksel tıp ve rehabilitasyon hizmeti; ilaç tedavileri, yumuşak doku, eklem, spinal ve sinir blokajları gibi enjeksiyon işlemleri, Fizik tedavi cihazları (elektroterapi) uygulamaları, masaj ve manüplasyon, kinezyoterapi ve egzersiz tedavisi, lenf ödem tedavisi, kaplıca tedavisi, hidroterapi, iş-uğraşı terapisi, konuşma ve yutma terapisi, nöropsikolojik müdahaleler, psikoterapi, diyet uygulamaları, ortez-protez uygulamaları, asistif teknoloji uygulamaları, hasta eğitimi ve rehabilitasyon hemşireliği uygulamalarından oluşur.

2.5.Kas iskelet sistemini tutan her türlü enflamatuvar, dejeneratif, travmatik, nontravmatik ve metabolik romatizmal hastalıkların veya ağrılı durumların ayırıcı tanısını yaparak tanısını koyarken gerektiğinde çekirdek eğitim programında belirtilen tanısal yöntemleri (EKG, ultrason, artroskopi, endoskopi, EMG, kemik yoğunluk ölçümü gibi) kullanır.

2.6.Sorumlu olduğu tüm hastalıklarda gerektiğinde ortez ve protez uygulamalarının reçetelenmesinden, yapılması ve/ veya yaptırılmasından ,uygunluk değerlendirmesi ve eğitiminin verilmesinden sorumludur.

2.7.Hareket sistemi hastalıklarının önlenmesi ve özürlü bireylerin yaşam kalitesinin yükseltilmesi amacıyla toplumun bilgilendirilmesi ve eğitiminden, bu kapsamda koruyucu rehabilitasyonu da içeren toplum temelli rehabilitasyon hizmetlerinden sorumludur.

2.8.Kaplıca tedavisi ve diğer hidroterapi yöntemlerinin planlanması ve yürütülmesinden sorumludur.

2.9. Akut ve kronik ağrıda, hem ağrıya yol açan faktörlerin değerlendirilmesini ve ayırıcı tanısını yapar, tanısını koyar; hem de ağrı tedavisinde medikal ve girişimsel tedavilerin yanısıra fiziksel tıp modalitelerini -yöntemlerini (fizik tedavi ajanlarını) ve ağrı rehabilitasyonunu kullanır.

2.10. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon alanıyla ilgili hastalıklarda hastalık seyri sırasında gerektiğinde diğer tıp branşlarından konsültasyon isteyerek tedaviyi yönetir. Ayrıca hastalık seyri sırasında oluşan komplikasyonları tanır , tedavisine yönelik uygulamaları yapar,ihtiyaç duyduğunda diğer tıp branşlarından konsültasyon isteyerek tedaviyi yönetir.

2. 
   Müfredat Çalışmasının Tarihsel Süreci
   

3. 
   Uzmanlık Eğitimi Süreci
   

3.1.Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon gerektiğinde diğer tıp dallarıyla da bağlantılı hizmet veren bağımsız bir uzmanlık alanıdır.

3.2.Eğitim sorumlusu ve eğiticiler bu programın sürdürülmesinden, geliştirilmesinden, değerlendirilmesinden ve sonuçlarından sorumludur.

3.3.Eğitim programının özellikleri şunlar olmalıdır;

3.3.1.Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyonla ilgili temel bilimlerde (örneğin; nöromusküloskeletal- kardiyovasküler ve pulmoner sistemlerin anatomisi, fizyolojisi, immünolojisi, patolojisi ve patofizyolojisi, kinezyoloji, fonksiyonel anatomi, elektronik,fizik, bilgisayar teknolojisi, terapötik egzersizlere ve değişik fizik tedavi modalitelerine verilen fizyolojik cevaplar gibi) yeterli ve sistematik eğitimi içermelidir.

3.3.2. Eğitim programı yataklı hasta servislerini, poliklinik hizmetlerini ve değişik ünitelerdeki hizmetler ile evde bakımı ve tedaviyi kapsayacak şekilde düzenlenmelidir.

3.3.3. Asistanların, aşağıda teorik bilgi müfredat programında detayları bildirilen alanlarda

3.3.3.1. Değerlendirme ve ölçüm

3.3.3.2. Tanı koyma ve tanıda yardımcı aletleri kullanabilme

3.3.3.3. Reçetelendirme ve uygulama (medikal, egzersiz ve fizik tedavi modaliteleri, terapötik enjeksiyonlar, ortez-protez, tekerlekli iskemle, ambulasyon cihazları, özel donanımlı arabalar,özel yataklar ve diğer yardımcı cihazlar, vb.)

3.3.3.4. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon ekibinde görev alan diğer sağlık personelinin (fizyoterapist, iş-uğraşı terapisti, rehabilitasyon hemşiresi, konuşma terapisti, psikolog, sosyal hizmet uzmanı, ortez-protez uzmanı, vb. gibi) uygulamalarını planlamak, kontrol etmek ve bu alandaki uygulamalardan sorumlu olmak

3.3.3.5. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon alanıyla ilgili uygulamalarda hastalığın seyri ve oluşan komplikasyonlarda ilgili diğer tıp branşlarıyla iletişim içinde çalışmak gibi , sorumlulukları alacak şekilde eğitimleri düzenlenmelidir.

3.4. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Bilim Dalının filozofisi, amacı ve metodolojisi

3.4.1. Uzmanlık tarihi (dünyada ve ülkemizdeki tarihsel durum)

3.4.2. Özürlülük ve rehabilitasyon süreci

3.4.2.1. Geleneksel tıp modeli

3.4.2.2. FTR süreci

3.4.2.3. Rehabilitasyon süreci

3.4.3. Romatizmal hastalıklar süreci

3.4.4. Fiziksel tıp ve rehabilitasyon: özerk bir uzmanlık

3.4.4.1. Özerk uzmanlık kriterleri

3.4.4.2. Filozofi

3.4.4.3. Amaçlar

3.4.4.4. Metodlar

3.4.5. Fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanının rolü

3.4.5.1. Medikal görevler

3.4.5.2. Medikososyal görevler

3.4.5.3. Uzmanlığın amaç ve standartları

3.4.5.4. Disiplinler arası çalışma

Müfredat Haritası: Klinik ve poliklinik çalışmaları,iç ve dış rotasyonlar ve eğitim çalışmalarından oluşur.

ROTASYONLAR

1. Dış Rotasyonlar

ROTASYON YAPILACAK YER SÜRE (ay) HANGİ YILDA YAPILACAĞI

İç Hastalıkları 4 1. Yıl

Göğüs Hastalıkları 1 1. Yıl

Kardiyoloji 1 1.Yıl

Radyoloji 1 1.Yıl

Nöroloji 3 3.Yıl

Ortopedi 1 4.Yıl

2. İç Rotasyonlar: İç rotasyonlar, her birimin kendi olanak ve gereksinimlerine göre düzenlenecektir.

TUS şartlarını taşıma ve FTR asistanlığı için gerekli puanı sağlama

4 Yıl

Romatoloji,

Algoloji

4. 
   Kariyer Olasılıkları
   

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon uzman hekimi olanlar akademik kariyer yaparak üniversite ya da eğitim ve araştırma hastanelerinde eğitici ve araştırmacı olarak çalışabilirler.

Özürlü/engelli hizmetleri veren kamu ve özel sektöre ait kurumlar, bakım evleri, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde çalışabilirler.

Çalışma alanlarından biri de termal tedavi ve turizm merkezleridir.

Ayrıca, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon uzman hekimleri sağlık danışmanı olarak bağımsız ya da ilaç sanayisi içerisinde kariyer yapabilirler.

3. 
   TEMEL YETKİNLİKLER
   

Yetkinlik, bir uzmanın bir iş ya da işlemin gerektiği gibi yapılabilmesi için kritik değer taşıyan, eğitim ve öğretim yoluyla kazanılıp iyileştirilebilen, gözlenip ölçülebilen, özellikleri daha önceden tarif edilmiş olan, bilgi, beceri, tutum ve davranışların toplamıdır. Yetkinlikler 7 temel alanda toplanmışlardır.

Her bir temel yetkinlik alanı, uzmanın ayrı bir rolünü temsil eder (Şekil 1). Yedinci temel alan olan Hizmet Sunucusu alanına ait yetkinlikler klinik yetkinlikler ve girişimsel yetkinlikler olarak ikiye ayrılırlar. Sağlık hizmeti sunumu ile doğrudan ilişkili Hizmet Sunucusu alanını oluşturan yetkinlikler diğer 6 temel alana ait yetkinlikler olmadan gerçek anlamlarını kazanamazlar ve verimli bir şekilde kullanılamazlar. Başka bir deyişle 6 temel alandaki yetkinlikler, uzmanın “Hizmet Sunucusu” alanındaki yetkinliklerini sosyal ortamda hasta ve toplum merkezli ve etkin bir şekilde kullanması için kazanılması gereken yetkinliklerdir. Bir uzmanlık dalındaki eğitim sürecinde kazanılan bu 7 temel alana ait yetkinlikler uyumlu bir şekilde kullanılabildiğinde yeterlilikten bahsedilebilir. Bu temel yetkinlik alanları aşağıda listelenmiştir;