Turistik xizmat ko'rsatish darajalari va ularni loyihalash

TURISTIK XIZMAT KO'RSATISH DARAJALARI VA ULARNI LOYIHALASH

Reja:

1. 
   Turistik mahsulot va uning hayotiy davri
   
2. 
   Turistik mahsulotning ishlab chiqarilishi
   
3. 
   Turistik mahsulotning tarkibiy qismi
   
4. 
   Turistik mahsulotni rejalashtirish
   
5. 
   Tatbiq etish
   
6. 
   O‘sish
   
7. 
   Yetuklik
   
8. 
   Pasayish
   
9. 
   Turistik mahsulotni loyihalashtirish
   

1. Turistik mahsulot va uning hayotiy davri
Turistik mahsulot va uning hayotiy sikli — inson hayoti faoliyatining murakkab ijtimoiy jarayonlari va ko’p qirrali turi. Turistik faoliyatni, bir tomondan, turizm tashkilotchilari (turoperator va turistik agentlar hamda ishtirokchilar)ning iste‘mol qiladigan mahsulotni — turistik mahsulotni shakllantirish bilan bog’liq faoliyati, ikkinchi tomondan esa, bu mahsulotni iste‘mol qiladigan turistlar faoliyati sifatida ko’rish mumkin. Bunda davlat soliqlarni to’plash uchun o’z manfaatlari yo’lida harakat qiladi. Turistik mahsulot turistik taklif va turning asosi bo’ladi.
Turistik mahsulotni yaratuvchi korxonaning bozor imkoniyatlarini aniqlash uchun uning hayotiy siklini tadqiqot qilish bo’yicha marketing faoliyati tajribasi foydali bo’lar edi. Tovarlarning hayot sikli tamoyillari Shundan kelib chiqadiki, yuqori ist‘emol xususiyatlarga ega bo’lgan har qanday tovar vaqti kelib bozordan yangi, yanada takomillashgan tovar bilan siqib chiqariladi. Faqat ehtiyojlar doimiy bo’ladi, ularni qondirish vositalari esa o’zgaradi. Bozorda taklif etilgan tovar o’z haridorlarni ma‘lum vaqt ichida topib, hayot sikliga ega bo’ladi.
Turistik mahsulot o’z rivojlanishida sotish va foyda hajmining egiluvchanligi bilan tavsiflanadigan bir qator ketma-ket bosqichlarni o’tadi.

Foyda egrisi

Tatbiq etish O’sish Yetuklik Pasayish Vaqt

Turistik mahsulotning hayot sikli

Mahsulotning bozorga kirib borish fursati bo’lib, uning turistik korxona tomonidan birinchi marta taklif etilgani hisoblanadi. Bu bosqichning asosiy tavsifi bo’lib, mahsulotning asta-sekin sotilishi va natijasi foydaning umuman yo’qligi yoki past darajada bo’lishi.
O’sish bosqichi sotish hajmining tez o’sishi va foyda ko’payishi bilan tavsiflanadi. Marketing harajatlari juda yuqori bo’lsa ularning umumiy harajatlarda ulushi o’z-o’zidan pasayadi.
Yetuklik bosqichi sotish o’sishining sekinlaShuvi va barqarorligi bilan tavsiflanadi.
Pasayish bosqichi turistik sohasining mahsulotga tuyinganligini aks ettiradi. Sotish hajmining barqaror kamayishi va olinadigan foyda miqdorining pasayishi (ehtimol, eng pastki nuqtagacha) ro’y beradi.
Shunday qilib, bir necha yil davomida kam foyda keltiradigan mahsulotlar hamda bozorda obruga sazovar bo’lgan, ammo ularning sotuvini jonlashtirish uchun imidjini o’zgartirish kerak bo’lgan mahsulotlarni sinchiklab tahlil qilish kerak. Fransiyadagi turizm bo’yicha Oliy kengash belgilanganidek, bu mahsulotlar «kuchga kiradi» va ancha uzoq muddatda ahamiyatli bo’lib qoladi (masalan, madaniyat sohasidagi sinovdan o’tgan xizmatlar, festivallar, ekologiya va qishloq turizmi, sport o’yinlari).
Bundan tashqari, talabning o’zgarishiga binoan turistik korxonalarning ixtisosligi ham rivojlanadi. Asosiy mahsulotlar faqat o’ziga xos xususiyatlar bilan va o’rnini bosuvchi mahsulotlar bilan ajralib turadi. Bunga binoan mahsus mijozlarni o’ziga tobe etish oson bo’ladi.
Demak, turistik mahsulotning hayotiy sikli uch yirik muammo vujudga kelishini bildiradi. Birinchidan, firma susayish bosqichida bo’lgan mahsulotlar o’rniga o’z vaqtida yangi mahsulotlarni topishi kerak (yangilik yaratish muammosi). Ikkinchidan, firma hayot siklining har bir bosqichida mavjud bo’lgan mahsulotlar bilan ishni samarali tashkillashtirishi kerak (turistik mahsulot hayot sikli bosqichlariga bo’lgan strategik yondashuv muammosi). Uchinchidan, yetarli darajada muhim masala, bu hayot siklining har bir bosqichlariga tegishli nuqtai nazaridan firma taklif etadigan mahsulotlar tuzilishini optimallashtirishga qaratilgan bo’ladi.