Yazılarınızdan, gerek 2009 yılında Sistem Yayınları’ndan çıkan Kuantum Bilgeliği ve Tasavvuf
Yüklə 187,76 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Jackson Brown Söz ola... Bültenimizin bu sayısında ayın konuğu özellikle Kuantum Fiziği konusundaki derin bilgisi ve
- (röportajın devamı 3. sayfada) YENİ YIL ya da YİNE YIL... Arzu Cengil
- Mekke’den Medine’ye göçü, ister efsaneler, isterse dünyanın ve insanın yaratılışı olarak düşünülsün; “yıl döngüsü” tüm kültürlerin, tüm geleneklerin ve
- AYIN KONUĞU Deniz Tipigil KARİKATÜR Orhan Doğu
- Soru: Bildiğiniz gibi Anadolu Aydınlanma Vakfı’nın bu seneki çalışma konusu “mitler”. Bilimsel çalışmalarını
- Soru: Anadolu Aydınlanma Vakfı çalışmalarına ne zamandır katılıyorsunuz Bir üyesi olarak, vakfın
- Soru: Son olarak, çağımızdaki bilim insanlarının kendi uzmanlık alanları dışında görünen diğer
- Entelektüel Yaşam İnsanı Mutlu Eder Mi
|
1 Anadolu Aydınlanma Vakfı Sosyal ve Kültürel Bülteni • Sayı 8 • Ocak 2011 • Ücretsizdir İyi kalpli olmak mükemmel olmaktan daha önemlidir. Jackson Brown Söz ola... Bültenimizin bu sayısında ayın konuğu özellikle Kuantum Fiziği konusundaki derin bilgisi ve Kuantum Bilgeliği ve Tasavvuf adlı eseriyle tanıdığımız hocamız Doç.Dr. Haluk BERKMEN.. Soru: Değerli hocam, sizi gerek internet üzerindeki bloglarda yayınladığınız makale ve yazılarınızdan, gerek 2009 yılında Sistem Yayınları’ndan çıkan Kuantum Bilgeliği ve Tasavvuf adlı kitabınızdan tanıyoruz; yirmi yıldan uzun süre, Viyana’daki Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nda çeşitli görevlerde hizmet verdiğinizi biliyoruz. Bloğunuzda ifade ettiğiniz gibi, uzun yıllardır felsefe, tasavvuf ve ezoterizm üzerine de araştırmalar yapan bir bilim insanı olarak, buraya kadarki yolculuğunuzu bize nasıl anlatmak istersiniz? Haluk Berkmen: Uzun yıllar yurtdışında bulunan insanlar ya yaşadıkları topluma tam bir uyum sağlayarak o ülkede kalmayı seçerler veya kültürlerine ve geleneklerine önem vererek vatanlarına dönmeyi tercih ederler. Ben ikinci yolu seçtim ve emekli olur olmaz 2002 yılında İstanbul’a dönmeyi tercih ettim. Fizikçi olmama rağmen, İstanbul’a döndükten sonra eskiden beri merak ettiğim dil, tarih, felsefe ve tasavvuf konularıyla yakından ilgilenme fırsatını buldum.
Bilim ve teknolojinin her ne kadar yaşamı kolaylaştırıcı katkıları olsa da, bilgelikten uzak durdukları sürece toplumlara mutluluk sağlamakta yetersiz kalacakları görüşündeyim. Bilim ile bilgeliğin birlikteliğini ilim olarak tanımlarsak, arzum mümkün olabildiği kadar ilimde ilerlemek ve ulaştığım sonuçları çevremle paylaşmaktır.
kaleme aldım. (röportajın devamı 3. sayfada) YENİ YIL ya da YİNE YIL... Arzu Cengil Hesaplamalar için ister güneşin, isterse ayın hareketleri esas alınsın; başlangıç noktası ister Hz. İsa’nın doğum günü, ister Hz. Muhammed’in Mekke’den Medine’ye göçü, ister efsaneler, isterse dünyanın ve insanın yaratılışı olarak düşünülsün; “yıl döngüsü” tüm kültürlerin, tüm geleneklerin ve dinlerin hemfikir olduğu ve bir anlamda tabiatın yansımasında insanın kendini gözlemlediği âdeta bir ortak karar. Yeni bir yılı, eş deyişle yeni bir döngüyü ziyafetlerle ve kutlamalarla karşılama geleneği, insanlığın belki de en eski kutlaması olarak antik dönemlere, Sümerlere ve Akadlara dek uzanmakta.
Antik dönemlerde baharın gelişi, yani doğanın uyanışı ile eş olarak kutlanan yeni yıl, Antik Babil’de yeni yılın ilk ayı kabul edilen Nisan ayında 11 gün boyunca kutlanırdı. Doğanın yeniden uyanışının, yenilenişinin olduğu kadar toplumun da yenilenişi olarak kutlanan bu günlerde yaratılış hikayeleri anlatılır; evrenin düzeninden, bu düzenin Babil’in Tanrısı Marduk ve kaotik güçlerin Tanrıçası Tiamut arasındaki çatışkıdan doğuşundan bahsedilirdi.
Özellikle İran’da ve Anadolu’da kutlanan en eski gün dönümlerinden olan, yazılı olarak ise ilk kez antik Pers kaynaklarında adı geçen Nevruz da Farsça “yeni gün / yeni gün ışığı” anlamına gelir ve güneşin döngüsünü tamamladığı, yenilendiği ve her şeyi yenilediği zamana işaret eder. Günümüzde de birçok kültürde hâlen güneşin Koç burcuna girdiği 21 Mart günü kutlanmaktadır.
Mısır, Kelt, Hint, Yunan ve Roma medeniyetlerinde de kutlanan bu güne özel olarak Antik Roma’da bereketi ve doğurganlığı temsilen mutlaka ballı elma turtası yapılırdı; tıpkı Yahudilerin yılbaşında sofraya mutlaka elma ve bal koymaları gibi.
Yahudilerde Roş Ha Şanah yani yılın başı İbrani Takviminin yedinci ayı olan Tishrei’nin (Ekim) birinci ve ikinci günüdür. Dünyanın yaratılışının altıncı gününe denk gelmektedir. Yıl o günle başlar, zirâ altıncı günde Tanrı, “Kendi suretimizde, kendimize benzer insan yaratalım” (Yaratılış 1:26) demiş ve insanı yaratmıştır. Roş Ha Şanah insandan dolayı dünyanın doğum günüdür. Geleneğe göre aynı zamanda yeni giren yıl adına tüm dünyanın yargılandığı gün olduğu için de büyük bir ciddiyetle kutlanmalıdır.
Müslümanlar için ise yılbaşı Muharrem ayının birinci gecesidir. Hz. Muhammed’in Mekke’den Medine’ye hicretini tarih ve takvim başlangıcı olarak esas alan ve adını bundan alan Hicrî takvime göredir. Hz. Ömer zamanında ay yılı esas alınarak düzenlenmiştir.
Hıristiyanlar her yıl 24 Aralık’ta Hz. İsa’nın doğum gününü kutlarken, bundan tam 7 gün sonra yani aslında İsa’nın Yahudi geleneklerine göre sünnet edildiği gün yeni yılı kutlarlar (31 Aralık’ı 1 Ocak’a bağlayan gece). Günümüzde neredeyse tüm dünyaca kabul edilmiş, bizim Milad diye adlandırdığımız bu gün, tarihin başlangıcı kabul edilmiştir. Yani tarihin başlangıcı insandır. Dilimizdeki Milad kelimesi, Arapça kökenli bir sözcüktür ve veladet (doğum) sözcüğünden gelir. Ancak hayrettir ki, İbranice mal/mila sözcükleri “sünnet ve tamam olmak / tamamlanmak” anlamlarına gelir. Brit mila , “sünnet ahdi” demektir; yani en düz anlamıyla Tanrı’nın insanla olan ahdinin insan bedenindeki işareti.
Kültür, gelenek, din tüm bu kavramlar insanla başlar, insana dayanır, insanla anlamlıdır. Geçtiğimiz yıl boyunca acısıyla tatlısıyla yaşadıklarımızı düşünmemek, dönüp de arkamıza bakmamak mümkün değil. Dünyanın yargılandığı ya da bir başka deyişle her insanın kendi dünyasını yargıladığı eski yılın son, yeni yılın bu ilk gününde unutmayalım ki, yaşadığımız her olay, yaptığımız her hata, aldığımız her ders, bizi gülümseten her anı, karşılaştığımız her insan biricikti. Aslolan insandı, insanî değerlerdi. Geri dönüşü olmayan, taşlarını kendimiz döşediğimiz, her birimize özgün yollarımızda yürürken, umalım ve çabalayalım ki kalplerimize barış hâkim olsun. Yakın ve uzak çevremize barışı telkin edelim.
Sözün özü, işte yine yeni yıl. Kıymetini bilelim. AYIN KONUĞU Deniz Tipigil KARİKATÜR Orhan Doğu 2 Buda ve Tasavvufun Nihayeti... İzzet Erş Tasavvuf, nihayetinde altın bir Buda’ya dönüşmektir... Mâbed mahiyetindeki tüm yapılarda olduğu gibi, Budist mâbetleri de belirli bir remz ve simge zemini üzerinde inşâ olunmuştur. Ve Budist mâbetlerinin tümü, merkezinde mutlaka altın bir Buda’yı tasvir eder. Neden altındandır Buda? Buna cevaben altının mikrop tutmadığı elbette söylenebilir. Zirâ kâmil şuurdur Buda. Onda kuruntular, vesveseler yer etmez. Aklın mikroplarıdır bunlar, ama Hak ile kâim şuur için geçicidir. İhlâl edemez, gelir geçer, makama dönüşmez kâmilin zihninde. Ayrıca güneş olduğu için de altındır Buda. Zirâ beşere bir görünür, bir görünmez, ama kendi varlığında batmaz güneş. Canlıların tümüne, her dâim nûrunu ve rahmetini ihsân eder. Her dâim diri, her dâim yenidir. Bu sebepten tekâmül yoktur güneşte. Kâmile tekâmül olur mu? Kırmıştır samsara dedikleri kemâlat çarkını Buda. O ancak tekallüb eder kendinden kendine. Böylece Buda kainatı kaplamıştır ve Brahması,
biçimiyle. Buda’ya bakan, ilahların tamamını görür. Fil başlı
diğeri Kahhar. Otta, böcekte bu zevk olabilir mi? İsm-i ilâhi için insandan gayrı bir tezâhür mahâli mevcut olabilir mi? Velhâsıl işte o insandır Buda. Tekallüb eden kalbdir. Bu nedenle Buda’nın tasvirinde kalbinin üzerine Svastika koyarlar. Derler ki yani, Svastika tesmiye edilen kalb-i Buda, her şeyin yolunda olduğunu gösterir. Yani derler ki aslında değişimden korkma. Zirâ kalb-i Buda kâmilin âlemleri seyridir, Hakk’ın tüm sıfatlarıyla. Kemâlatın basamaklarını sayar mutasavvıf-ı İslâmiyye merâtib-i nefs üzerinden. Buda’nın ise yedi basamak durur dizinin dibinde. Bir basamakta çiçekler, sunular, diğerinde dâim yanan bir çerağ, ama en tepesinde bir aslan çömelmiş Buda’yı dinler. Buda ise dingin, bağdaş kurmuş. O da dinler Buda’yı. Buda’nın, Budasını dinleyebilme istidâdına mutasavvıf demiş ki fıtrat, aslanın Buda’yı dinlemesi ise şeytanı
Ayağının dibinde yedi basamak, başının üzerinde beş kat. Bazen ateş ile tasvir edilir bu katlar, bazen de mâbedlerinin üzerindeki gibi halkalardan mütebeyyin bir sütun. Zirâ mâbedin kendisidir aydınlanmış insan. Allah’ın ruhu ondadır; zevki, aşkı, irfaniyeti ile neşeli bir insandır Buda. Sevdiklerinin acılarıyla kederlenir, ama kendinde daima zevktedir Buda. “Doğruluk” ilkesini koymuş altın bir Buda olmanın en mühim şartı olarak. Doğru fiil, doğru tefekkür, doğru meslek, doğru gayret... Bu doğrudan kasıt dosdoğru demektir, sırat’el müstakîmdir yani. Musa’ya söylenen “Benden başka ilahların olmayacak” emrine, Fatiha’nın sırlarından bir sır iyyakenabüdü nidasıdır Buda’nın dosdoğruluğu. Velhâsıl, “Kendin için doğru bir meslek seç, sonra o mesleğinde dosdoğru ol” demiş, dosdoğru olduktan sonra mesleğin bile insanı Hakk’a vâsıl edeceğini söylemiştir Buda. Altınlık burada dosdoğruluk ilkesi olmuştur. Bütün hayatı boyunca orta yolu göstermiş, tevhide davet etmiştir aydınlanmış Buda. Belâgatı ahlaktan mühim tutanlar satırlarca överler Hazreti Peygamberi. “Dört kitap nedir?” deyince, sayarlar: Tevrat, Zebur, İncil, Kuran. Nerede Buda, Konfüçyüs? Nerede Zerdüşt ve Zend-Avestası? Mahabarata nerede? Eğer onların Hak olmadığını söyleyecek bir gafil var ise, Peygamber neden Çin’i gösterip “Oradaysa ilim, gidin ve alın!” dedi? Peygamber ümmetini bâtıla mı davet etti? Yürek, kalb, vicdan, gönül... İşte budur dört kitap. Aklına, bilgine, zevkine, muhabbetine göre bunlarla okunur kainat. Ancak o zaman haktır ve altındandır Buda. Ve zevk ile seyreder âlemi her müminin gözünden. izzeters80@gmail.com 3 Günümüzde oldukça revaçta olan Kuantum konusunu iyi bilen bir kişi olarak, bu kitapta Kuantum, Görelilik hatta Kaos kuramlarının felsefi açılımlarını Anadolu kültürünün ayrılmaz bir öğesi olan Tasavvuf geleneğiyle ilişkilendirip benzer yönlerini ortaya koymaya gayret ettim. Kitabı yazmaktaki amacımın, tümüyle farklı gibi görünen disiplinlerin ortak noktalarını bulup göstererek geniş bir senteze ulaşabilmek olduğunu söyleyebilirim. Bu kitapla Batı bilimi ile Anadolu bilgeliğini birleştirmekte az dahi katkıda bulunabilmişsem, kendimi mutlu addederim.
bilimlerin insanlık tarihindeki yeri oldukça yenidir. Pozitif bilimlerin ortaya çıkışından önce, binlerce yıl boyunca doğanın ve evrenin hem maddi hem de manevi yorumunu insanlar mitlerle, destanlarla ve efsanelerle yapmışlardır. Bu bakımdan kadim bilgelikle ilgilenmek istiyorsak, mitleri, destanları ve efsaneleri de incelememizde yarar vardır. Sadece Anadolu bilgeliği ile değil, tüm dünyanın kadim bilgeliği ile ilgilenen Anadolu Aydınlanma Vakfı’nın bu seneki konusu olan mitos ve mitoloji çalışmalarını can-ü gönülden destekliyorum. Eminim ki bu çalışmalar hepimize birçok yarar sağlayacak, hem bilgi hem de bilgelik yolunda gelişmemize katkıda bulunacaktır.
bir süre sonra 2003 yılı başlarında Anadolu Aydınlanma Vakfı ile tanıştım. O günden bu yana hemen hiç aksatmadan haftalık toplantılarına katılmaya gayret ediyorum. Diyebilirim ki, bu sohbet toplantılarında arzu ettiğim düzeyde düşünceyi geliştiren ve ruhu besleyen felsefeyi, bilgiyi ve bilgeliği bir arada bulmaktayım. Vakfın çalışmalarına destek olmak amacıyla da birkaç ay önce, vakfın kayıtlı bir üyesi olmayı seçtim. Bu yılın konusu olan mitoloji büyük ilgi görmekte, her toplantıda salon tümüyle dolmaktadır. Bu ilgi ve rağbetin daha yıllarca sürmesini temenni ederim.
önemli bir problemi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bilim adamları kendi alanlarında öylesine bir uzmanlaşmaya gitmişlerdir ki, yakın konulardan ve kendi konularıyla ilgili diğer disiplinlerden adeta kopmuş durumdadırlar. Çok dar bir alana sıkışmış durumda olabildiğince derinleşmek zorunda bırakılmışlardır da denebilir. Bu derinleşmenin elbette ki birçok faydaları vardır. Bir konuya tüm ayrıntılarıyla hâkim olmak elbette ki faydalı ve önemlidir. Ancak ayrıntılar içinde kaybolunca insan, tâbiri yerindeyse, ağaçlara bakmaktan ormanı görmeyebilir.
Oysaki hem insan hem de doğadaki diğer canlı ve cansız tüm varlıklar, bütünsel bir ilişki ağı içinde varlıklarını sürdürmek durumundadırlar. Bu bütünsel ilişki ağına “enerji alanı” da diyebiliriz. Bütünsel enerji alanını tanıyıp ondan gelen mesajları doğru yorumlayabilmek için bilgi kadar bilgeliğe de gereksinim vardır. Bilgelik yolunda ilerlemenin birçok metodu vardır. Bunlardan biri de disiplinler-arası çalışmalarla bütünsel bakışı geliştirmekten geçer. Böylece kişi, kendi uzmanlık alanı dışındaki diğer disiplinleri inceleyip tanıyarak daha geniş bir bakış açısına ve birleştirici bir anlayışa kavuşabilir.
Birleştirici bakışa kavuşmanın sadece bilim insanları için değil, toplumun her kesiminde yaşayan her fert için, hem faydalı hem de gerekli olduğu görüşündeyim. Birleştirici ve bütünsel bakabilen insan hem yakın çevresine hem de toplumun geneline yararlı olur. İçinde yaşadığımız çağın bir dönüşüm ve değişim çağı olacağını görüyor ve bütünsel bakışın yaygınlaşması için, elimden geldiğince, katkıda bulunmaya gayret ediyorum.
Bir tek filozof kesin şeylerin kendilerini kopya eder; zirâ o şeylerin kendisini gözleyendir, onların kopyalarını değil. Güzel olmayan bir şeyin kopyası da güzel olamaz ve doğası gereği tanrısal ya da ebedi olmayan şeyin kopyası da ölümsüz ya da ebedi olamaz. Bütün zanaatkârlardan bir tek filozof öyle yaratılmıştır ki, sadece onun yasaları süreklidir ve sadece onun eylemleri doğru ve asildir. Zirâ bir tek o, bakışı hep doğaya ve tanrısal olana çevrili olarak yaşar. Tıpkı iyi bir gemi kaptanı gibi yaşamını ebedi ve sürekli olana bağlar. Ve orada demir atıp kendi kendisinin efendisi olarak yaşar.
Kim ki bizim bu söylediklerimizi sınama görevini üzerine alırsa, şunu açıkça bilmesi gerekir: Bir insan için iyi olan ve yaşam için faydalı olan her şey uygulamada ve eylemde yatar; sadece iyiyi bilmekte değil, yaşamayı algılama yetisine sahip olmak olarak. Yaşamamayı ise algılama yetisine sahip olmamak olarak ayırıyorsak ve algılama üzerinde iki anlamda, yani hem algılamanın bayağı anlamda kullanılmasından hem de algılama imkanından söz ediyorsak, o zaman bundan “yaşama” üzerinde de iki anlamda konuştuğumuz açıkça ortaya çıkar. Uyanık olandan gerçek ve asıl anlamda yaşıyor diye söz ederiz; uyuyandan ise onun, uyanık olma ve şeyleri gerçekten algılama özelliğini taşıyan eyleme geçme yetisine sahip olduğu için yaşıyor diye söz ederiz. Bu nedenden dolayı ve “edilgin ve etkin” arasındaki bu ayrımı göz önünde bulundurarak, uyuyanın yaşadığını söylemeye hakkımız vardır.
Aynı sözcüğü iki anlamda, bir yandan “burada ve şimdi etkin olma” anlamında, diğer yandan ise “bir durumda olma” anlamında kullandığımızda, sözcüğün asıl anlamını birincisinin daha iyi verdiğini söyleyebiliriz. Uyanık olanın uyuyandan ve ruhu ile etkinlik içinde olanın sadece ruha sahip olandan daha üst derecede yaşadığını söylemeye hakkımız vardır. Mantıksal önceliği göz önünde bulundurduğumuzda, söyleyebiliriz ki ikinci olarak sözü edilen, birincisi yaşadığı için yaşar; zirâ o etkin ya da edilgen yaşayacak bir yapıdadır. Etkin olmak şu demektir: Eğer birisi bir eylemi yapma yeteneğine sahipse, o zaman o kimsenin etkin olduğunu söyleriz. Eğer birkaç yeteneğe sahipse, bu yeteneklerden en değerlisini kullandığı zaman o kimsenin etkin olduğunu söyleriz.
Mutlu yaşama neden olan ayrıntıları sırf gözden geçirmekle değil, sorunun içine daha derinlemesine girmekle ve yaşam mutluluğunu bütün olarak ele almakla da aynı sonuca ulaşırız. Entelektüel yaşamın yaşam mutluluğuna olan ilişkisi, onun kişiliğimizle olan ilişkisi gibidir. Yani bizim nasıl bir insan olduğumuzdur; değerli mi yoksa değersiz mi? Zirâ bütün insanlar, ya yaşam mutluluğuna götüren şeyi ya da yaşam mutluluğunun bir sonucu sayılan şeyi seçmeye değer bulurlar; ayrıca bizi mutlu kılan şeylerin bazıları zorunludur, bazıları haz vericidir. Yaşam mutluluğunu ya düşünme gücü ve bir tür bilgelik, ya erdemlilik, ya en yüksek derecede haz, ya da bunların hepsi olarak tanımlamaktayız.
Mademki yaşam mutluluğu düşünme gücüyle aynı şeydir, o zaman yaşam mutluluğuna yalnızca filozofların sahip olacağı açıktır. Eğer yaşam mutluluğu ruh mükemmelliği ya da haz dolu yaşam ise, o zaman buna yine ya öncelikle ya da sadece filozoflar sahiptir. Bizim içimizdekilerde en iyi şey, hükmeden şeydir. Hepsi teker teker birbirleriyle karşılaştırıldığında bunların en çok haz vereni ise, “düşünme gücü”dür. Biri yaşam mutluluğuna bunların hepsinin neden olduğunu iddia ettiği zaman bile, yine de düşünme gücünün en önemli öğe olduğunu söylemek gerekir. Bu yüzden becerebilen herkesin felsefe yapması zorunludur. Çünkü felsefe yapmak ya mükemmel yaşamın kendisidir, ya da ruhu oraya en çabuk götürendir. Herkes kabul eder ki hiçbir insan, en büyük servet ve en kudretli güçle donatılmış, ama elinden düşünme gücü alınmış ve akıl hastası olduğu bir yaşamı seçmek istemez; bunu en derin hazları yaşayabilecek ve bazı delilerin yaptıkları gibi yaşayabilecek olsa bile yapmaz. İnsanlar en çok, düşünme gücünden yoksun kalmaktan kaçınırlar; ancak göründüğü gibi düşünce gücünden yoksun olma, düşünme gücüne karşıttır ve bu iki karşıtın birinden kaçınılırken diğeri tercih edilir. Uyumak her ne kadar çok hoş ise de ve uyuyanın her türlü olası hazları tattığını düşünsek bile, hiçbir şekilde uyanık olmaya tercih edilemez.
Mutlu yaşam ister haz ve rahatlıktan, ister ahlaksal mükemmellikten, isterse akıl kullanmaktan ibaret olsun, bunların her birinde felsefe kaçınılmazdır. Bu konular hakkında açık seçik bir görüşe yalnızca felsefe aracılığıyla ulaşabiliriz. İnsan “bütün olarak” basit bir canlıdır ve insan olarak özelliği “akıl”a ve “tin”e sahip olmasından gelmektedir. O zaman en eksiksiz gerçeğe –bu demektir ki varolanlara dair gerçek bilgiye– ulaşmak dışında insan için başka hiçbir görev yoktur.
Yaşam, yaşam olmamaktan algılamayla ayrılır; yaşamı biz algılama yeteneğiyle tanımlıyoruz. Algılama yeteneği alındığında, yaşam yaşanmaya değmez olur; öyle ki, sanki yaşam toptan yok olur. Felsefi kavrayış ruh mükemmelliğinin ve mutlu yaşamın bir parçasıdır. İddia ediyorum ki, mutlu yaşam ya felsefi kavrayıştan çıkar ya da onun kendisi mutlu yaşamdır. Tam yetkinlikle yapılan ve engelsiz olan edimler kendiliğinden “haz” kaynağıdır. Felsefi etkinlik bu yüzden, bütün etkinliklerin en haz verenidir. Haz verici yaşamı, bu yaşamı sürenler için haz verici olduğundan, haz vericidir diye adlandırabiliriz. Yaşamda bir şeyden haz duyanların değil, yaşamın kendisinin onlar için haz olduğu ve yaşamın kendisinden haz alanların haz veren bir yaşam sürdürdükleri söylenebilir. Bu türden düşüncelere dayanarak uyanık olanın uyuyandan, düşünenin düşüncesiz olandan daha üst düzeyde yaşadığını söylüyoruz ve iddia ediyoruz ki, “yaşam hazzı, ruhu kullanmaktan gelmektedir; ruh etkinliği asıl anlamda yaşamaktır.” Yüklə 187,76 Kb. Dostları ilə paylaş:
|