Øß Ã Ð Doğma, canım-varlığım qədər sevdiyim Azərbaycanım

Naxçıvanda anadangəlmə ürək qüsurlu uşaqların

müayinə və müalicəsində uğurlu addımlar atılır

    İnsan  dünyaya  bir  dəfə  gəlir.

Gəlir ki, şərəfli və dəyərli bir ömür

yaşasın. Vətənə, torpağa məhəbbəti,

təmiz mənəviyyatı, xalqa sədaqətli

xidməti ilə yaddaşlarda qalsın. Be-

lələrinin yaşadıqları bitib-tükənmir,

əməlləri,  xeyirxah  işləri  daim  xa-

tırlanır.  Tarixdə  bu  cür  insanların

həyat yolu gələcək nəsillərə örnək,

nümunə  olur.  Görkəmli  oftalmo-

loq-alim, akademik Zərifə Əliyeva

da məhz belə bir ömür yaşamışdır.

Zərifə xanımın fitri istedada malik

novator alim, pak və nadir bir insan

kimi yaşadığı ömür, keçdiyi şərəfli

həyat yolu hər bir Azərbaycan və-

təndaşı, hər bir alim və həkim üçün

həyat və mənəviyyat dərsi, kamillik

və müdriklik məktəbidir. Onun zən-

gin elmi irsi, oftalmologiyanın müx-

təlif sahələri üzrə apardığı tədqiqatlar,

qazandığı nailiyyətlər, yaratdığı fun-

damental  əsərlər  Azərbaycan  tibb

elminin parlaq səhifəsidir.

    Filosofların fikrinə görə, şəxsiy-

yətin yetişməsində başlıca amillərdən

biri də onun formalaşdığı mühitdir.

1923-cü il aprelin 28-də qədim Nax-

çıvan  diyarının  Şahtaxtı  kəndində

görkəmli dövlət və elm xadimi, tibb

elmləri doktoru Əziz Əliyevin ailə-

sində dünyaya göz açan Zərifə xa-

nımın cəmiyyət üçün layiqli insan

kimi yetişməsində boya-başa çatdığı

ziyalı mühitinin böyük təsiri olmuş-

dur.  Zəngin  və  davamlı  maarifçi

ənənələri olan ziyalı ailəsinin özü-

nəməxsus tərbiyə üsulları onu hələ

uşaq yaşlarından, məktəb illərindən

etibarən elmə, işıqlı ideallara doğru

istiqamətləndirmişdir.

    İstedad, zəhmət və ağılla qaza-

nılan uğur illər keçdikcə zənginləşir

və ondan bütün cəmiyyət yararlanır.

Zərifə  xanım  da  həyat  uğurlarına

məhz  bu  keyfiyyətləri  sayəsində

nail olmuşdu.  O, 1942-ci ildə Ba-

kıda  orta  məktəbi  əla  qiymətlərlə

bitirmiş və elə həmin il Azərbaycan

Dövlət Tibb İnstitutunun Müalicə-

profilaktika  fakültəsinə  daxil  ol-

muşdur. Ali təhsil illərində özünə-

məxsus fitri istedadı, dərin zəkası,

geniş dünyagörüşü, iti məntiqi tə-

fəkkürü, təvazökarlığı, sadəliyi və

insanpərvərliyi ilə tələbələr arasında

dərin hörmət qazanmış, professor-

müəllim  heyətinin  diqqətini  cəlb

etmişdir. Fundamental tibbi biliklərə

dərindən  yiyələnən  Zərifə  xanım

Əliyevanın qəlbində insanların göz-

lərinə  nur  bəxş  etmək  amalı  baş

qaldırmışdı  və  O,  öz  gələcək  fəa-

liyyətini  tibbin  oftalmologiya  sa-

həsinə həsr etməyi qarşısına məqsəd

qoymuşdur.  Görünür,  son  dərəcə

zəriflik  və  incəlik,  həssaslıq  və

nəciblik  tələb  edən  göz  həkimliyi

Zərifə  xanımın  təbiətindəki  nadir

xüsusiyyətlərə daha yaxın idi.

    O, ötən əsrin 50-ci illərində öz

xeyirxah  sənəti  ilə  əsl  vətəndaş

mövqeyində dayanaraq xalqımızın

bəlasına  çevrilmiş  traxoma  xəstə-

liyinin  qarşısını  almaq  üçün  ciddi

və məqsədyönlü müalicə-profilak-

tika tədbirlərinin həyata keçirilməsi

istiqamətində  mübarizəyə  başla-

mışdır. İnsanları korluq əzabından

qurtarmaq  zərurətindən  doğan  bu

şəfqətli tədbirin həyata keçirilməsi

ağır  zəhmət  və  uzun  zaman  tələb

edirdi. Onun mövcud müalicə üsul-

ları ilə yanaşı, o dövrün güclü anti-

biotiki hesab edilən sintomisindən

istifadə etməklə müalicə üsullarını

həyata keçirməsi bu ağır xəstəliyin

qarşısının  alınmasında  başlıca  rol

oynamışdır. Zərifə xanım Əliyeva

1959-cu ildə “Traxomanın digər te-

rapiya üsulları ilə birlikdə sintomi-

sinlə  müalicəsi”  mövzusunda  na-

mizədlik dissertasiyasını müvəffə-

qiyyətlə müdafiə etmiş və tibb elm-

ləri  namizədi  alimlik  dərəcəsi  al-

mışdır. Onun qələmə aldığı “Tera-

pevtik  oftalmologiya”,  “Oftalmo-

logiyanın  aktual  məsələləri”,  “İri-

dodiaqnostikanın əsasları” kitabları

bu gün də oftalmoloqların ən çox

müraciət  etdikləri,  oxuyub  fayda-

landıqları əsərlərdəndir.

    Zərifə xanım Əliyeva ciddi elmi-

tədqiqat işləri, mürəkkəb cərrahiyyə

əməliyyatları ilə yanaşı, elmi-peda-

qoji  fəaliyyətini  də  uğurla  davam

etdirmişdir. Görkəmli alim 1967-ci

ildə Əziz Əliyev adına Azərbaycan

Dövlət  Həkimləri  Təkmilləşdirmə

İnstitutunun Göz xəstəlikləri kafed-

rasına  dəvət  olunmuş,  həmin  ka-

fedranın müdiri vəzifəsində çalışan

Zərifə xanım bu institutda dosent-

likdən elmin ən yüksək zirvəsi hesab

edilən akademikliyə qədər yüksəl-

mişdir. 1977-ci ildə Bakıda Zərifə

Əliyevanın  təşəbbüsü  ilə  Ümum -

ittifaq Oftalmoloqlar Cəmiyyəti İdarə

Heyətinin  plenumu  keçirilmişdir.

Bu plenum alimin daha bir keyfiy-

yətini qabarıq şəkildə üzə çıxarmış,

Zərifə xanımın təşkilatçılıq bacarığı

nəticəsində tədbir gözlənildiyindən

də yüksək səviyyədə keçirilmişdir.

Bakıda ilk dəfə olaraq belə bir ittifaq

miqyaslı plenumun keçirilməsi Azər-

baycanda  oftalmologiya  elminin

yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoy-

masına güclü təkan vermişdir. Zərifə

xanım oftalmologiya elminin inkişafı

yolunda  əldə  etdiyi  nailiyyətlərə,

görmə orqanının peşə patologiyası

sahəsində apardığı uğurlu elmi-təd-

qiqat işlərinə görə 1981-ci ildə SSRİ

Tibb Elmləri Akademiyasının aka-

demik M.Averbax adına mükafatına

layiq görülmüşdür.

    Akademik Zərifə Əliyeva 160-dan

çox elmi əsərin, 10 monoqrafiyanın,

12 səmərələşdirici təklifin, dərs və-

saitlərinin  müəllifidir.  Görkəmli

alim gənc nəslin təlim-tərbiyəsində,

yüksək  səviyyəli  həkim-oftalmo-

loqların, professional elmi kadrların

yetişdirilməsində də böyük xidmətlər

göstərmiş, onlarla elmlər doktorunun

və elmlər namizədinin rəhbəri olmuş

və  böyük  bir  elmi  məktəb  yarat-

mışdır. Akademik oftalmologiya el-

mində əldə etdiyi nailiyyətlərə, xal-

qımızın  sağlamlığı  keşiyində  da-

yanan çoxsaylı həkim-oftalmoloq-

ların yetişdirilməsində əvəzsiz xid-

mətlərə görə “Azərbaycanın əmək-

dar elm xadimi” fəxri adına layiq

görülmüşdür. Zərifə xanımın elmi

fəaliyyətini yüksək qiymətləndirən

ulu  öndərimiz  Heydər  Əliyev  de-

yirdi: “Zərifə  xanımın  tibb  elmi