~ 121 ~ 8-mavzu: korrupsiyaga qarshi kurash – fuqarolik jamiyatini rivojlantirishning ustuvor sharti

Saylov  tizimi  orqali  kurashish  —demokratik  davlatlarda  saylangan  vakillarni 

korrupsiya uchun jazolashning asosiy usullaridan biri keyingi saylovlarda unga ovoz 

bermaslik  hisoblanadi.  Korrupsiyaga  saylovlar  orqali  ta‘sir  o’tkazish eng  samarali 

usul  hisoblanadi.  Korrupsiyaga  qarshi  kurashda  yuqori  natijalarga  erishgan 

Shvetsiya, Singapur,  Gonkong,  Portugaliya  kabi  davlatlarning  tajribasini  o’rganish 

shuni  ko’rsatadiki,  korrupsiyani  yuzaga  keltiruvchi  omillarni  bartaraf  etish 

korrupsiyaga  qarshi  kurashda  muhim  o’rin  egallaydi.  Bunda  Konstitutsiyaviy 

nazorat  organlari,  huquq-  tartibot  organlarining  ahamiyati  ortadi.  YA‘ni, 

korrupsiyaga olib kelishi mumkin bo’lgan normalarni konstitutsiyaviy nazorat organi 

tomonidan konstitutsiyaga zid deb topish, aholining  huquqiy  savodxonligini  oshirish 

kabi  metodlardan  unumli  foydalanish  ushbu  davlatlarni  korrupsiya  darajasi  juda 

past  bo’lgan  davlatlar  qatoriga  olib  chiqqan.  Bizquyida    Singapur    davlatida  

korrupsiyaga  qarshi  kurashda  qo’llanilgan  usullar  haqida batafsil  to’xtalib o’tamiz. 

Singapur  davlati  1965  yil  mustaqillikka  erishgach  korrupsiya  darajasi  eng  yuqori 

bo’lgan  davlatlar  qatorida  turar  edi.  Lekin  bu  illatga  qarshi  o’tkazilgan  bir  qator 

tadbirlar  bu  davlatda  korrupsiyaning  minimal  darajaga  tushishiga  olib  keldi. 

Birinchi  navbatda  bu  erda  byurokratik  jarayonlar  engillashtirilib  sud  tizimining 

mustaqilligi  oshirildi  (sudyalarning  daromadlari  va  imtiyozlarini  oshirish  evaziga). 

Shu  bilan  birga  korrupsiya  jinoyatlari  uchun  sanksiyalar  og’irlashtirilib, 

fuqarolarga  korrupsiyaga    qarshi  jinoyatlarni    tergov    qilishda    hamkorlik    qilishda  

bosh   tortganligi uchun  juda  katta  moliyaviy sanksiyalar belgilandi.  Bir  qator  davlat 

idoralarida ommaviy ―tozalashlar  o’tkazilib bu  jarayonlar  telekanallar  orqali  butun 

mamlakatga  namoyish  qilindi.  YUqorida  sanab  o’tilgan  omillarning  hammasi 

Singapurni  qisqa  muddatlarda  korrupsiya  darajasi  eng  past  mamlakatlar  ro’yxatida 

ilg’or  davlatlar  qatoriga  olib  chiqdi.  Shuningdek,  davlat  xizmatchisining  ahloq 

standartlariga  rioya  etishini  qattiq  nazorat  ostiga  olish  ham  Singapur  davlatida 

---