ÛÛÛ Cild Í ß Ñ È Ì È À Ä Û Í À Ä È Ë × È Ë È Ê È Í Ñ Ò È Ò Ó Ò Ó ÀÇßÐÁÀÉÚÀÍ Ä È Ë È Í È Í È Ç À Ù Ë Û

ÓÁ

[ôð.] 1. Ïàëòàð øêàôû. [ßáäöë-

ÿëè áÿé:] Áèç îðàñûíû ÿðç åäèðèê êè, ïèàíî, ãàð-

äåðîá êèìè àëÿò âÿ ÿñáàáè-ãÿðáèééÿ èëÿ ÷àõ÷à

56

ÃÀÐÄÀØ

ÃÀÐÄÅÐÎÁ

âÿ êàñà êèìè àëÿòè-øÿðãèééÿ áèð-áèðèíÿ òàðàç

ýÿëìèð. Ú.Úàááàðëû.

2. Èúòèìàè áèíàëàðäà öñò ïàëòàðû ñàõëàìàã

ö÷öí õöñóñè éåð; ïàëòàð ñîéóíóëàí éåð.

ÃÀÐÅ

èñ. [ÿð.] êþùí. 1. Îõóúó, ìöòàëèÿ÷è.

Íèéÿ áÿñ áåëÿ áÿðÿëäèðñÿí, à ãàðå, ýþçöíö?

Éîõñà áó àéèíÿäÿ ÿéðè ýþðöðñÿí þçöíö?

Ì.ß.Ñàáèð. Åé ìþùòÿðÿì ãàðåëÿðèì, òîïëàäû-

üûì áó ÿøàð; Ùÿï öðÿêäÿí ÷ûõàí áöòöí èõòè-

éàðñûç ôÿðéàääûð. À.Ñÿùùÿò. Ôöçóëèíèí àù âÿ

íàëÿëÿðè ãàðåëÿðÿ äÿõè ñèðàéÿò åäèá, îíëàðû äà

þçö èëÿ àòÿøè-ùöçí âÿ ÿëÿìëÿ éàíäûðûð.

Ô.Êþ÷ÿðëè.

2.  äèí. Àâàç âÿ ãèðàÿòëÿ Ãóðàí îõóéàí

àäàì. Ãàðå éîðóëàíäà óøàãëàðäàí áèðè ñî-

íóíúó àéÿíè áÿðêäÿí òÿêðàð åäÿð âÿ ãàðå ö÷öí

äèíúÿëìÿéÿ èìêàí éàðàäàðäû. Ù.Ñàðàáñêè.

ÃÀÐßÒ

èñ. [ÿð.] Áèð þëêÿíè, õàëãû, úàìààòû

ñîéìà, âàð-éîõóíó çîðëà ÿëèíäÿí àëìà; ÷àï-

ãûí, ÷àïîâóë, òàëàí. Àâàðûí ãàíè÷ÿí õàíû Áà-

éàí, áóëãàðëàðû ìÿüëóá åäÿðÿê, ãÿòë âÿ ãàðÿòäÿ

ÿëèíäÿí ýÿëÿíè åòäè. À.Áàêûõàíîâ. Äÿùøÿòëè ãà-

ðÿò äàâàì åäèðäè. Ì.Ñ.Îðäóáàäè. 

Ãàðÿò

åòìÿê – 1) çîðëà âÿ éà áàøãà áèð âàñèòÿ èëÿ

áèðèíèí âàð-éîõóíó ÿëèíäÿí àëìàã; òàëàìàã,

÷àïìàã, ñîéìàã. Îíëàð áàøûïîçóãäóðëàð.

Îëà áèëÿð êè, ñÿíèí êèìè äèíú àäàìëàðû äà

ãàðÿò åòñèíëÿð. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.  Ãà÷àãëàð

òþêöëöá éîë÷óëàðû ãàðÿò åòäèëÿð. Ìèð Úÿëàë;

2) ìÿú. øàèðàíÿ òÿøáåùëÿðäÿ. Êþíëöìö ãàðÿò

åäèð þéëÿ êè, òàðè-çöëôöí; Ðóìÿ ñàíêè ùÿáÿøè

ëÿøêÿðè-éÿüìà ýÿòèðèð. Õ.Íàòÿâàí. Íÿ êþíöë

ãîéäó, íÿ úàí ìÿíäÿ, íÿ ñÿáðö íÿ ãÿðàð;

Åòäè ãàðÿò ìÿíè, îë øàùèäè-éÿüìà êèì èäè?

Ñ.ß.Øèðâàíè. Ìÿí àøûã ãàðà òåëëÿð; Àü öçäÿ

ãàðà òåëëÿð; Áèð íàìÿðä áèð íàìÿðäèí; Þìðö-

íö ãàðÿò åéëÿð. (Áàéàòû).

ÃÀÐßÒ×È

á à õ ãàðÿòýÿð.  ×àð æàíäàð-

ìåðèéàñû âÿ ÷àð ïîëèñëÿðè Áàêû øÿùÿðèíè ãà-

ðÿò÷èëÿðÿ, ãóëäóðëàðà, àäàìþëäöðÿíëÿðÿ òàï-

øûðìûøäû. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

ÃÀÐßÒ×ÈËÈÊ

á à õ ãàðÿòýÿðëèê.

ÃÀÐßÒÝßÐ

èñ. [ÿð. ãàðÿò âÿ ôàðñ. ...ýÿð]

Ãàðÿòëÿ ìÿøüóë îëàí àäàì; ñîéüóí÷ó, ÷àïî-

âóë÷ó, òàëàí÷û, ãóëäóð. Ìÿêòÿá äåäèéèí ãåéäè-

äèëö áÿíäè-çÿáàíäûð; Ãàðÿòýÿðè-úàíäûð.

Ì.ß.Ñàáèð.

ÃÀÐßÒÝßÐËÈÊ

èñ. ×àïãûí÷ûëûã, ñîéüóí-

÷óëóã, òàëàí÷ûëûã, ÷àïîâ÷óëóã, ãóëäóðëóã.

ÃÀÐÝÖËËßÑÈ

èñ. Óøàãëàðûí ãàðäàí ãàéûð-

äûãëàðû òîï, éóìðó. Ùÿâÿñèì éîõ ìÿñúèäÿ ýåò-

ìÿéÿ, íåéíèì, à áàúû? Ãîé ýåäèì êö÷ÿäÿ ãàð-

ýöëëÿñè îéíóì, à áàúû! Ì.Ìþúöç.

ÃÀÐÜÀ

èñ.  Ëåø âÿ áþúÿêëÿðëÿ ãèäàëàíàí

èðè, äþøö áîç ãàðà ãóø. Ãàðüàíûí ñÿñè ÷ûõàí-

äà ãàð ýÿëÿð. (Àòà. ñþçö). Ãàðüàéà ýöëëÿ àòûð-

äûì, ýöíäÿ ýÿëèá òîéóãëàðûí úöúÿëÿðèíè äàøû-

éûð. ß.Ùàãâåðäèéåâ. 

Ãàðüà-ãóçüóí êèìè

òþêöë(öø)ìÿê – áèð øåéè ýþòöðìÿê, ãàìàð-

ëàìàã; öñòöíÿ úóììàã, éûüûøìàã, òîïëàøìàã.

[Êÿðÿìîâ:] Äàéàíûí, äàéàíûí, ãàðüà-ãóçüóí

êèìè òþêöëìÿéèí öñòöìÿ. Ñ.Ðÿùìàí. Àõûðäà

ùÿð éàíäàí ãàðüà-ãóçüóí êèìè äþâëÿòëèëÿð

òþêöëöá, Øåéõè éàòûðòäûëàð. Ì.Èáðàùèìîâ.

◊ Ãàðüà áåéíè éåäèðìÿê – äÿëè åòìÿê,

àüëûíû àëìàã, áàøäàí ÷ûõàðìàã. Àøêàðäûð êè,

ìàòûøêà îíà ãàðüà áåéíè éåäèðèá. Í.Âÿçèðîâ.

[Òóáó:]  Êèøè, äåéÿñÿí, ñÿíÿ ãàðüà áåéíè

éåäèðèáëÿð, àüëûí îéíàéûá. Àüà ñÿíèí òàéûí-

òóøóíäóð, îíà ãûç âåðèðñÿí? ß.Ùàãâåðäèéåâ.

Ãàðüà áåéíè éåìÿê – äÿëè îëìàã, ýèúëÿøìÿê,

ñàðñàãëàìàã, áàøû õàðàá îëìàã. [Äèëáÿð õà-

íûì:] ×àõûð è÷ìèñÿí, éîõñà ãàðüà áåéíè éå-

ìèñÿí, ìÿíè åâäÿí ãîâóðñàí?.. Áÿõòÿâÿð áà-

øûìà, àëòìûø éàøûíäà ñàùèáèì òÿçÿäÿí åøãÿ

äöøöá!.. Í.Âÿçèðîâ.

ÃÀÐÜÀÀÉÀÜÛ

èñ. áîò. Àðàí éåðëÿðäÿ éà-

éûëìûø éåéèëÿí áèð áèòêè.

ÃÀÐÜÀÁÓÐÍÓ

èñ.  1. Ãàïûíû è÷ÿðèäÿí

êèëèäëÿìÿê ö÷öí ãàðìàã, óúóÿéðè äÿìèð.

2. òåõ. Äÿìèð âÿ ñ.-íè ÿéìÿê ö÷öí õöñóñè

ãóðóëóøëó êÿëáÿòèí.

ÃÀÐÜÀÁÓÐÓÍ

ñèô. äàí. Áóðíóíóí óúó

ãàáàüà óçàíìûø, áè÷èìñèç áóðíó îëàí. [Ùàúû]

ñèçèí áèëäèéèíèç ãàðüàáóðóí, ìóíúóãýþç, òÿ-

êÿúÿ ñàããàë ùàúûëàðà áÿíçÿìÿç. Ãàíòÿìèð.

ÃÀÐÜÀÄÈËÈ

èñ. äàí. Éàëíûç áèð íå÷ÿ àäàì

àðàñûíäà àíëàøûëàí óéäóðìà øÿðòè äèë. // Ùå÷

êÿñèí àíëàìàäûüû äèë. Ìÿí îíäàí ñþç ñîðó-

øóðàì, î ìÿíÿ ãàðüàäèëè äàíûøûð.

ÃÀÐÜÀÄÓÇÓ

èñ. êþùí. äàí. Òîðïàã àëòûíäà

òàïûëàí éàðûìøÿôôàô êðèñòàë ìàääÿ. ..Çèêð îëàí

øåéëÿðäÿí ñàâàéû ùÿð áèð ÿêèí éåðèíäÿ ýÿðÿê

ãåéðè äàøëàðäàí ÿìÿëÿ ýÿëÿí øåéëÿð îëñóí.

Ìÿñÿëÿí, ãàðüàäóçó, õþðÿêäÿ èøëÿòäèéèìèç äóç,

êöêöðä, ñîäà, äÿìèð ïàñû. Áó äóçëàð îòëàðà

õþðÿêäèðëÿð. “ßêèí÷è”.

57

ÃÀÐÅ

ÃÀÐÜÀÄÓÇÓ 

ÃÀÐÜÀËÛÁÀÇÀÐ

èñ. äàí. ×îõ ñÿñ-êöé

îëàí éåð; áàçàð. 

Ãàðüàëûáàçàð ñàëìàã –

ñÿñ-êöé ñàëìàã, áàçàð à÷ìàã. [Íÿðèìàí:] Íÿ

ãàðüàëûáàçàð ñàëìûñûíûç? È.ßôÿíäèéåâ.

ÃÀÐÜÀÌÀÃ

á à õ ãàðüûìàã. Éåðè, ýþçÿë,

éåðè, ñÿíÿ ãàðüàìàì; Þëÿíÿäÿê èøèí àùö çàð

îëñóí! Õÿñòÿ Ãàñûì. [ßçèì áàáà:] Ìÿí åëÿ

ùÿð çàìàí áó ãûðüûíû òþðÿäÿí ìàçàðàòà ãàð-

üàìûøàì, áó äà ùàâàéû ýåäÿ áèëìÿçäè. Ñ.Ðÿ-

ùèìîâ.  Áàøìàãëàðûíû ñöðöéÿ-ñöðöéÿ îíóí

äàëûíúà éîðòàí Ìÿñìÿ ãàðû èíäè äÿ Õàñàéà

ãàðüàéûðäû. Ì.Ùöñåéí.

ÃÀÐÜÀÍÌÀÃ

ô. Ãàðüûíìàã. Àëäûëàð éàðû

ÿëèìäÿí; Ãàðüàíà-ãàðüàíà (ç.) ýåòäè. Àøûã

Àááàñ.

ÃÀÐÜÀÎÒÓ

èñ. áîò. Äàüëûã éåðëÿðäÿ áèòÿí

çÿùÿðëè áèòêè (îò).

ÃÀÐÜÀÑÀÃÃÛÇÛ

èñ. ìÿù. Àë÷à, ãàéñû âÿ

ýàâàëû àüàúëàðûíûí áóäàã âÿ êþòöêëÿðèíäÿí

ñûçàí éàïûøãàí ìàääÿ, øèðÿ, êèòðÿ.

ÃÀÐÜÀÑÎÜÀÍÛ

èñ. ìÿù. ×þëäÿ âÿ áàü-

ëàðäà áèòÿí ñîüàíà áÿíçÿð éàáàíû áèòêè.

ÃÀÐÜÀØÀ

èñ. äàí. Ãàëìàãàë, äàâà, ñÿñ-

êöé. [Äÿäÿ Ãîðãóä:] Îüóë, Ãàð÷àð, íÿ ãàð-

üàøà åäÿðñÿí? “Êèòàáè-Äÿäÿ Ãîðãóä”.

ÃÀÐÜÀØÀËÛÃ

èñ. Ãàðûøûãëûã, ùÿðú-ìÿðúëèê;

ñÿñ-êöé, ùàðàé, ÷àõíàøìà, àðàãàðûøìà. Èú-

ëàñäà ãàðüàøàëûã äàùà äà øèääÿòëÿíäè. Ìèð

Úÿëàë. 

Ãàðüàøàëûã ñàëìàã – ãàðûøûãëûã

ñàëìàã, ùÿðú-ìÿðúëèê òþðÿòìÿê, ÷àõíàøìà

ñàëìàã.

ÃÀÐÜÀÒÌÀÃ

á à õ ãàðüûòìàã. [Çèáåéäÿ:]

Ñÿíèí ãÿðÿçèí áóäóð êè, ýåäÿñÿí ßçèç áÿéÿ, î

ÿùëè-çÿëÿìÿäÿí òþðÿéÿíÿ, òàìàì þëöëÿðèìèçèí

ðóùóíó þçöíÿ ãàðüàäàñàí. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ.

ÃÀÐÜÛ

èñ.  á à õ ãàìûø. [Áóüàú] éåääè-

ñÿêêèç éàøëàðûíäà èêÿí þçöíÿ ãîøà íàð ÷óáó-

üóíäàí áèð éàé âÿ ãàðüûäàí îõëàð ãàéûðìûøäû.

Ì.Ðçàãóëóçàäÿ.

ÃÀÐÜÛÄÀËÛ

èñ. Íîõóäà îõøàð éåìÿëè äÿí-

ëÿðè îëàí, óçóíñîâ äÿíëèéè èêè-ö÷ ãàò íàçèê

âÿ óçóí éàðïàãëàðëà þðòöëö áîñòàí áèòêèñè.

Ãàðüûäàëû äÿíëè áèòêèëÿð àèëÿñèíäÿíäèð. Ãàð-

üûäàëûíûí òÿðêèáèíäÿ íèøàñòà âÿ éàü ÷îõäóð.

// Áó áèòêèíèí äÿíè. Àëëàù îíóí [Ùàëàé áÿéèí]

öðÿéèíÿ èíñàô ñàëàð, ùå÷ îëìàñà, áèð-èêè õàì-

ðàëû ÷þðÿéè âåðÿð. Ëàï ãàðüûäàëû îëñóí, àðïà

÷þðÿéè îëñóí, ýÿòèðèì, óøàãëàð ýþéøöéöá ñÿñ-

ëÿðèíè êÿññèíëÿð. È.Øûõëû.

ÃÀÐÜÛÄÀËÛ×Û

èñ. ê.ò. Ãàðüûäàëû áåúÿð-

ìÿêëÿ ìÿøüóë îëàí (àäàì).

ÃÀÐÜÛÄÀËÛ×ÛËÛÃ

èñ. ê.ò. Ãàðüûäàëû éåòèø-

äèðìÿêëÿ, áåúÿðìÿêëÿ ìÿøüóë îëìà.

ÃÀÐÜÛÄÀËÛËÛÃ

èñ. Ãàðüûäàëû ÿêèëìèø òàðëà,

éåð; ãàðüûäàëû ÿêèíè. Áóðàäà éàìéàøûë ÷ÿëòèê

çÿìèëÿðèíÿ, úàíëû âÿ ùöíäöð ãàðüûäàëûëûüà, èðè

éàðïàãëû òöòöí êîëëàðûíà áàõäûãúà áàõìàã

èñòÿéèðñÿí. Ì.Èáðàùèìîâ.

ÃÀÐÜÛËÀÌÀ

“Ãàðüûëàìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÜÛËÀÌÀÃ

ô. Áèð øåéèí öñòöíö ãàðüû

èëÿ þðòìÿê.

ÃÀÐÜÛËÀÍÌÀ

“Ãàðüûëàíìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÜÛËÀÍÌÀÃ

ìÿúù. Öñòö ãàðüû èëÿ þð-

òöëìÿê (äàìûí âÿ ñ.-íèí).

ÃÀÐÜÛËÀÒÌÀ

“Ãàðüûëàòìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÜÛËÀÒÌÀÃ

èúá. Öñòöíö ãàðüû èëÿ þðò-

äöðìÿê.

ÃÀÐÜÛËÛÃ

èñ. ×îõëó ãàðüû áèòÿí éåð; ãà-

ìûøëûã.

ÃÀÐÜÛÌÀ

“Ãàðüûìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÜÛÌÀÃ

ô. Ãàðüûø åòìÿê, íèôðèí åòìÿê.

Çöëåéõà äà ùÿð ýöí àüëàéûð. Ôÿðùàäû ãàðüû-

éûðäû, êè, íÿ ö÷öí îíëàðû áó ãÿäÿð áÿëàéà ñàëäû.

Ú.Úàááàðëû. [Ýöíÿø] Àðàçû óçàãëàðà, Ñèáèð

÷þëëÿðèíÿ ñöðýöí åäÿðëÿðñÿ, îíñóç íåúÿ éàøà-

ðàì? – äåéÿ àüëàéûð, öçöëöð, Àñëàí áÿéÿ ãàð-

üûéûðäû. À.Øàèã.

ÃÀÐÜÛØ

èñ. Áèðèñèíèí ùàããûíäà ïèñ àðçó,

íèôðèí, áÿääóà. Ýÿð ìÿíÿ íèôðèí åäÿð äöøìÿí,

ìÿí îíäàí ãÿì éåìÿì; Êèì ìöíàôèãäÿí

ýÿëÿí ãàðüûø äóà íèñáÿòëèäèð. Õÿòàéè.  Ìàò-

ìÿÿòòÿë ãàëìûøàì êè, áó íÿ áÿëàäû, íÿçÿðäè,

ýþçäö, àôàòäû, âóðüóäó, ãàðüûøäû, íÿäè, áèëìè-

ðÿì. Ìèð Úÿëàë. 

Ãàðüûø åòìÿê (åëÿìÿê,

òþêìÿê âÿ ñ.) – á à õ ãàðüûìàã. [Øàìõàë]

“Àüëûìà ýÿëÿí äàüëàðà, äàøëàðà, ìÿí íÿ ôè-

êèðëÿøèðÿì? Àëëàù, ìÿíÿ þëöì âåð, ýþð íåúÿ

ñàðñàã õÿéàëëàðà äöøöðÿì”, – äåéÿ þçöíÿ ãàð-

üûø åòäè. È.Øûõëû.  Ãàðüûø òóòìàã – ãàðüûøûí

òÿñèðè êå÷ìÿê. Ìÿíèì ãàðüûøûì îíó òóòìàñà,

ìÿí ùå÷ íÿ áèëìèðÿì. Ì.Ùöñåéí.

ÃÀÐÜÛØËÀÌÀ

“Ãàðüûøëàìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÜÛØËÀÌÀÃ

ô. Ãàðüûø åòìÿê, ãàðüû-

ìàã.  Êÿðèìèí àíàñû îüëóíó áó ùàëäà ýþð-

úÿê, ÿùâàëàòäàí õÿáÿðäàð îëàðäû êè, Êÿðèìè

ôàëàããàéà ñàëìûøëàð âÿ ìîëëàíû ãàðüûøëàìàüà

áàøëàðäû. Ù.Ñàðàáñêè.

58

ÃÀÐÜÀËÛÁÀÇÀÐ

ÃÀÐÜÛØËÀÌÀÃ

ÃÀÐÜÛÒÌÀÃ

èúá. Ãàðüûìàüà, ãàðüûø åò-

ìÿéÿ ìÿúáóð åòìÿê; ãàðüûìàñûíà ñÿáÿá

îëìàã.

ÃÀÐÛ

èñ. 1. Ãîúà ãàäûí, ãîúà àðâàä. Áóäóð!

Äöíéà ýþðìöø î ãàðûéà áàõ; Ìÿíàëû ýþçëÿðè

èíòèçàðäàäûð. Ñ.Âóðüóí. Àéíà ãàðûíûí ãîëóí-

äàí òóòàðàã éàíûíà ÷ÿêäè. ß.Ìÿììÿäõàíëû.

2. Àðâàä, çþâúÿ. Ãîúà þç ãàðûñû èëÿ êÿíääÿ

éàøàéûðäû. – ßìèðàñëàí áàáà óøàã êèìè ãûçàðà-

ãûçàðà ãàéûäûá þç ãàðûñûíûí éàíûíäà îòóðäó.

Ñ.Ðÿùèìîâ.

3. ìÿú.  Ãàòû, ãÿääàð, êèíëè, ùèéëÿýÿð (áó

ìÿíàäà àäÿòÿí “äöøìÿí” ñþçö èëÿ áÿðàáÿð

èøëÿíèð). Ãàðû äöøìÿí äîñò îëìàç. (Àòà. ñþçö).

Éàõûí ýÿëìÿ, ãàðû äöøìÿí! Äþéöøëÿðäÿ áîé

àòäûì ìÿí. Ñ.Âóðüóí. Ãàðû äöøìÿí ãÿçÿá

âÿ ãîðõóñóíäàí òèòðÿéèð. Ì.Èáðàùèìîâ.

◊ Êöïÿýèðÿí ãàðû – àðàãàðûøäûðàí, ôèòíÿ-

ôÿñàä òþðÿäÿí, ùèéëÿýÿð àðâàä. Áÿäèðúàùàíûí

àüçûíäà îòóç èêè äèøäÿí áèðèñè äÿ ãàëìàìûøäû,

ýþçëÿðè àüðûéûðäû âÿ ùÿìèøÿ ñó àõûðäû. Ìöì-

êöí äåéèë êè, Áÿäèðúàùàíà êöïÿýèðÿí ãàðû,

éà êè, úÿùÿííÿìäÿí áèëåòñèç ãà÷àí äåìÿéÿñÿí.

Í.Âÿçèðîâ.

ÃÀÐÛ×ÃÀÉ

èñ. çîîë. êþùí. Ñÿð÷ÿäÿí àçúà

áþéöê áîç ðÿíýëè òàðëà ãóøó; òîðàüàé. Õóéó

ìÿëàèêÿ, þçö ïÿðèíàç; Úèëâÿñè ãàðû÷ãàé, úûã-

ãàñû øàùáàç. Ì.Ï.Âàãèô.

ÃÀÐÛÕÄÛÐÛËÌÀ

“Ãàðûõäûðûëìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÛÕÄÛÐÛËÌÀÃ

ìÿúù.  ×àøäûðûëìàã,

þçöíö èòèðÿúÿê áèð ùàëà ñàëûíìàã.

ÃÀÐÛÕÄÛÐÌÀ

“Ãàðûõäûðìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÛÕÄÛÐÌÀÃ

ô. ×àøäûðìàã, þçöíö èòèðÿ-

úÿê áèð ùàëà ñàëìàã. Ùÿñÿí áÿé äåéèð: – Úà-

ìààò, íÿ õÿáÿðäèð? Õàì óøàãäûð, òåàòð ýþð-

ìÿéèá, î éàçûã ùöðêöð, ñèç äÿ îíó ëàï ãàðûõ-

äûðûðñûíûç. Ù.Ñàðàáñêè.

ÃÀÐÛÕÌÀ

“Ãàðûõìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÛÕÌÀÃ

ô.  ×àøìàã, þçöíö èòèðìÿê.

[Àüà Ìÿðäàí:] Éîõñà, ÿëáÿòòÿ, ìöðàôèÿ ìÿú-

ëèñèíäÿ ãàðûõàðñàí, äèëèí òóòóëàð.. Ì.Ô.Àõóíä-

çàäÿ.  Øòèðíåð áó ùàãëû òÿÿññöôöí ãàðøûñûíäà

ãàðûõûá íÿ äåéÿúÿéèíè áèëìÿäè. ß.ßáöëùÿñÿí.

ÃÀÐÛËÀØÌÀ

“Ãàðûëàøìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÛËÀØÌÀÃ

ô. Ãîúàëìàã, ãîúà ùàëûíà

äöøìÿê (ãàäûí ùàããûíäà).

ÃÀÐÛËÀØÌÛØ

ô.ñèô. Ãîúàëìûø. Îíóí ãàðû-

ëàøìûø áèð íÿíÿñè âàð.

ÃÀÐÛËÄÀÌÀ

“Ãàðûëäàìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÛËÄÀÌÀÃ

ô.  Ãàðüà êèìè ñÿñ

÷ûõàðìàã, ãàð-ãàð åòìÿê. Ãàðüà ãàðûëäàéûá

áàøûíà ãàð ýÿòèðÿð, ÷àããàë óëàéûá áàøûíà ãàë

ýÿòèðÿð. (Àòà. ñþçö). Àüàúëàðäà ãàðüàëàð ñÿñ

ñàëûá ãàðûëäàéûð. Ì.Ñåéèäçàäÿ.

ÃÀÐÛËÄÀØÌÀ

“Ãàðûëäàøìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÛËÄÀØÌÀÃ

ô.  Ùàìûñû áèðäÿí ãàðûë-

äàìàã, ùÿðÿ þç éåðèíäÿí ãàð-ãàð åòìÿê, ñÿñ

ñàëìàã. Ãàðüàëàð ãàðûëäàøûá éåì àõòàðûðëàð.

ÃÀÐÛËÄÀÒÌÀ

“Ãàðûëäàòìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÛËÄÀÒÌÀÃ

èúá. Ãàðûëòû ñÿñè ÷ûõàðò-

äûðìàã.

ÃÀÐÛËÛÃ

èñ. 1. Ãîúàëûã (ãàäûí ùàããûíäà).

2. Àðâàäëûã, çþâúÿëèê.

ÃÀÐÛËÒÛ

èñ.  Ãàðüàíûí ÷ûõàðäûüû ñÿñ, ãà-

ðûëäàìàñû. [Ãàðüà] àüàúäà àäàì ýþðöá .. åëÿ

ãàðûëòû ñàëäû êè, áèð-èêè äÿãèãÿíèí ÿðçèíäÿ ìå-

øÿíèí ãàðüàëàðûíû éóâàñûíûí áàøûíà úÿì åòäè.

Ñ.Ñ.Àõóíäîâ.  Àüàúëàðûí áàøûíà òîïëàøàí

ãàðüàëàðûí ãàðûëòûñûíäàí áàøãà êÿíäèí ñöêó-

òóíó ùå÷ íÿ ïîçìóðäó. È.Øûõëû.

ÃÀÐÛÌ

èñ. ìÿù. 1. Àëà÷ûüûí è÷èíÿ ñó ýèð-

ìÿìÿê ö÷öí, ÿòðàôûíäà ãàçûëàí ÷óõóð, àðõ.

Ãàðûì îëìàñàéäû, ñåë àëà÷ûüû áàñàðäû.

2. Ìöõòÿëèô ìÿãñÿäëÿð ö÷öí ãàçûëàí ÷óõóð.

ÃÀÐÛÌÀ

“Ãàðûìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÛÌÀÃ

ô. 1. Ãîúàëìàã, ãîúà éàøëàðûíà

÷àòìàã (áÿçÿí “ãîúàëûá-ãàðûìàã” øÿêëèíäÿ

èøëÿíèð). ..Áó ãûðõ èëäÿ äÿ ãàðûäûãúà îíóí [Çèáà

õàíûìûí]  ãûñãàíúëûüû àðòûáäûð. Ñ.Ðÿùèìîâ.

Ñÿíè ñåâÿí úàâàí îëóð ýöíáÿýöí; Ãàðûìàç,

ãîúàëìàç, òÿðòÿçÿ ýåäÿð. Ì.Ï.Âàãèô. Åé äöíéà,

âàðìûäûð ñÿíäÿ éàðûéàí; Þìöð ñöðöá, ÷îõ ãî-

úàëûá-ãàðûéàí? Àøûã Úöìÿ. // ìÿú. Ãîúàëûá

òÿúðöáÿ ãàçàíìàã.

2. Ñóäà ÷îõ ãàëìàãäàí ãûðûø-ãûðûø îëìàã

(äÿðè ùàããûíäà).

3. ìÿù. Úèôòëÿøìÿê (ùåéâàí ùàããûíäà).

◊ Ãîøà ãàðûéàñàí (ãàðûéàñûíûç)! – ÿðëÿ

àðâàäà, éàõóä éåíèúÿ åâëÿíÿíëÿðÿ “áèðëèêäÿ

÷îõ éàøàéàñûíûç!” ìÿíàñûíäà õîø àðçó áèëäè-

ðèð. [Çàëõà:] Òàðâåðäè, Ïÿðçàä èëÿ ãîøà ãàðû-

éàñàí! ×îõëó îüóë, ãûç ýþðÿñÿí! Ì.Ô.Àõóíä-

çàäÿ. Îüóë ôèêðè, ãûç àðçóñó, ãîøà ãàðûìàã;

Õÿéàëûíäàí ÷ûõìàéûðäû î õîøáàõòëàðûí.

Ñ.Âóðüóí.

ÃÀÐÛÌÛØ

ô.ñèô. 1. Ãîúàëìûø. Ãàðûìûø àðâàä.

2. ìÿú. Ãîúàëûá òÿúðöáÿ ãàçàíìûø. Ñà÷û-

ñàããàëû àüàðìûø, ìöùàðèáÿëÿðäÿ ãàðûìûø ýåíå-

ðàëëàð áóíó àðòûã ùèññ åòìèøëÿð. Ì.Ùöñåéí.

59

ÃÀÐÜÛÒÌÀÃ

ÃÀÐÛÌÛØ

ÃÀÐÛÍ

èñ. 1. Èíñàí âÿ ùåéâàí áÿäÿíèíèí

ãàðà úèéÿð, ìÿäÿ, áàüûðñàãëàð, äàëàã âÿ ñ.

îðãàíëàð éåðëÿøÿí ùèññÿñè. Ãàðíû àüðûìàã.

Ãàðûí áîøëóüó. Ãàðíû øèøìÿê. – Åøèêàüàñû

ÿëëÿðèíè éåðÿ äÿñòÿê âåðèá ãàëõäû, àðõàëûüûíû,

÷óõàñûíû äöçÿëòäè, éàíà ñöðöøìöø õÿíúÿðèíè

øèøìàí ãàðíûíûí öñòöíÿ ÷ÿêèá ÷ûõäû. ×ÿìÿí-

çÿìèíëè. // äàí. Ìÿäÿ ìÿíàñûíäà. Ãàðíû ïî-

çóëìàã. – Ãàðûí áàøà áÿëàäûð. (Àòà. ñþçö).

Áèð ãàðûí ÷þðÿéÿ ìþùòàú îëìàã – ÷îõ

áþéöê åùòèéàú è÷èíäÿ îëìàã, ñÿôàëÿò, éîõñóë-

ëóã è÷èíäÿ éàøàìàã. [Ôèðèäóí] áèð ãàðûí ÷þ-

ðÿéÿ ìþùòàú îëàí êÿíäëèëÿðèí àüûð âÿ äþçöë-

ìÿç ùÿéàòûíû òÿñâèð åäÿðäè, ùàêèìëÿðèí öðÿéèíè

éóìøàëäàð, ìÿðùÿìÿòÿ ýÿòèðÿðäè... Ì.Èáðà-

ùèìîâ.  Áèð ãàðíû àú, áèð ãàðíû òîõ – éàðû

òîõ, éàðû àú, áèðòÿùÿð. Ãàðíû äîéìàìàã – àú

ãàëìàã, àúëûã ÷ÿêìÿê, äîéóíúà éåìÿìÿê.

[Êÿðÿìÿëè:] ..×ûõûá þçýÿéÿ íþêÿð äóðàúàüàì,

ùàúû ÷îõ àç ìóçä âåðèð, áèð äÿ ãàðíûì äîé-

ìóð. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ. Ãàðíûíû áÿðêèòìÿê –

äîéóíúà éåìÿê, éåéèá äîéìàã. Ãàðíûíû äî-

éóçäóðìàã – àúëûüûíû ðÿô åòìÿê. Ùöñíö-

áÿéèì ùÿì äÿ ñÿõàâÿòëè èìèø, êàñûá-êóñóáà

ÿë òóòàðìûø, àúëàðûí ãàðíûíû äîéóçäóðàðìûø.

È.Ìÿëèêçàäÿ.

2. Àíà áÿòíè, óøàãëûã. Óøàã ÿêñÿðèééÿòëÿ

àíà ãàðíûíäà äîããóç àé ãàëûð.

3. ìÿú. È÷, áàòèí. Îíóí ãàðíûíäàêûíû ùå÷

êèì áèëìèð.

4. ìÿú. Áèð øåéèí ãàðûí êèìè ãàáàüà ÷ûõìûø

ùèññÿñè. Ñàìîâàðûí ãàðíû.

◊ Ãàðûí (ãàðíûíû) îòàðìàã – îíóí-áóíóí

ãàïûñûíäà éåéèá ãàðíûíû äîéóðìàã, þçýÿñèíèí

ñöôðÿñèíè ýöäìÿê. Þç åâèíäÿ éåìÿéèá, àíä

è÷èðÿì, áèð ýåúÿ àø; Ãàðíûí îòàðìàã ö÷öí

íÿôñèíè ùåéâàí åëÿäè. Ñ.ß.Øèðâàíè. Ãàðûí ñàë-

ëàìàã – 1) êþêÿëìÿê, øèøìàíëàøìàã. Éåäè,

éàüëàíäû, ãàðûí ñàëäû ãîéóíòÿê ùàìû.. Ñ.ß.Øèð-

âàíè; 2) á à õ ãàðûí âåðìÿê. Ãàðûí âåðìÿê

(ñàëëàìàã) – ÿéèëìÿê, îðòàñû àøàüûéà òÿðÿô

meyèl åòìÿê; ó÷óëìàã, ãîïóá òþêöëìÿê öçðÿ

îëìàã. Åâèí äèâàðû ãàðûí âåðèáäèð. – Ãàçìà-

÷ûëàð ÿéèëèá ãóéóéà áàõäûãäàí ñîíðà: – Áó

ãóéó ãàðûí ñàëëàéûá, èíäèúÿ ó÷àúàüàì, äåéèð.

À.Øàèã. Ãàðíû àüðûìàã ìÿú. – óìàúàüû îë-

ìàã, áèð øåé òÿìÿííàñûíäà îëìàã, öðÿéèíäÿí

áèð øåé êå÷ìÿê. Äîüðóäàí äà, êèøèíèí ãàðíû

àüðûéûðìûø. “Êèðïè”. Ãàðíû áóðíóíäà – áîéëó,

èêèúàíëû, ùàìèëÿ; äîããóç àéëûã ùàìèëÿ. Ãàðíû

ãóðäëó – ãåéðè-ñÿìèìè, ãÿëáèãàðà, öðÿéèí-

äÿêèíè ýèçëÿéÿí. Ãàðíûíû òöñòö èëÿ äîëäóð-

ìàã – ýöëëÿ èëÿ âóðìàã (âóðóá þëäöðìÿê).

[Ùåéäÿð áÿé:] Äåìèðÿì ÷ûõûí éîëäàí, äîëäó-

ðóììó ãàðíûíû òöñòö èëÿ? Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ.

ÃÀÐÛÍÀÔßÒÈÐ

çÿðô äàí. Áèð ãàðûí ÷þ-

ðÿéÿ, ýöíäÿëèê éåìÿéÿ. Ãàðûíàôÿòèð èøëÿìÿê. –

[Ñîíãóëóíó] áèðèíúè àüàñû éàüëû äèëëÿðëÿ ö÷ èë

ãàðûíàôÿòèð èøëÿäèá ïóë âåðìÿìèøäè. Ù.Ñàðàáñêè.

ÃÀÐÛÍÀÜÐÛÑÛ

èñ. äàí. 1. Áÿùàíÿ, öçð,

éàëàíäàí øûëòàã, óìàúàã. Îíóí ãàðûíàüðûñû

âàð, ãîé ñþçöíö äåñèí.

2. ßçèééÿò, ÿçàá. [Êîñàîüëó:] À áàëà, úà-

ìààòûí ùàëàëúà ùàããûíû íèéÿ ãàðûíàüðûñû èëÿ

âåðèðñÿí? È.Øûõëû. 

Ãàðûíàüðûñû îëìàã –

òÿíýÿ ýÿòèðìÿê, ÿçèééÿò âåðìÿê.

◊ Ãàðûíàüðûñûíà ñàëìàã – ãîðõóòìàã, ùÿ-

äÿëÿìÿê (ñþç âÿ èøëÿ). Óøàãëàð, ìÿí áó ýåúÿ

Ñÿëèì áÿéèí ìÿíçèëèíÿ ýåäÿúÿéÿì, ýÿðÿê îíó

ãàðûíàüðûñûíà ñàëàì. “Ãà÷àã Íÿáè”.

ÃÀÐÛÍÀËÒÛ

èñ. Éÿùÿðè âÿ éà ãàëòàüû áÿð-

êèòìÿê ö÷öí àòûí (åøøÿéèí, ãàòûðûí) ãàðíû àë-

òûíäàí ÷ÿêèëèá áàüëàíàí ãàéûø. Àòûí ãàðûíàë-

òûñûíû ÷ÿêìÿê.

ÃÀÐÛÍÀÉÀÃËÛ

ñèô. çîîë. Ãàðûíàéàãëûëàð

ñèíôèíÿ ìÿíñóá îëàí. Éåðäÿ ñöðöíìÿêëÿ ÿëà-

ãÿäàð îëàðàã, òÿíÿê èëáèçèíèí ãàðûí òÿðÿôè

ïÿíúÿ øÿêëèíäÿ ýåíèøëÿíìèø ÿçÿëÿëè àéàãäàí

èáàðÿòäèð; áóíà ýþðÿ äÿ áåëÿ èëáèçëÿðÿ ãàðûí-

àéàãëû èëáèçëÿð äåéèëèð. “Çîîëîýèéà”.

ÃÀÐÛÍÀÉÀÃËÛËÀÐ

úÿì, çîîë. Ìîëéóñê-

ëàðûí (îíóðüàñûç éóìøàãáÿäÿíëè ùåéâàíëàðûí)

áèð ñèíôè. Éóìøàãáÿäÿíëèëÿðèí áÿçèëÿðè éàñòû

ôîðìàäà îëóá, àðõàëàðûíäà ãàáûã ÿâÿçèíÿ

ãàëõàíúûã âàðäûð. Áóíëàð þçëÿðèíèí ýåíèø àëò

ùèññÿëÿðè èëÿ ñóàëòû äàøëàðà ìþùêÿìúÿ éàïûøûð..

Áóíëàðà ãàðûíàéàãëûëàð äåéèëèð. “Ñóàëòû àëÿì”.

ÃÀÐÛÍÁÀÜÛ

èñ. Ïàëòàð àëòûíäàí ãàðûí öçÿ-

ðèíÿ áàüëàíàí áàü.

ÃÀÐÛÍÚÀ

á à õ ãàðûøãà. Ãàðûíúàëàðûí éó-

âàñûíäà èêè úöð ãàðûíúà îëóð: ãàíàäëû âÿ ãà-

íàäñûç. Ù.Çÿðäàáè. Êÿïÿíÿêëÿð ó÷óøóð; Ãà-

ðûíúàëàð ãà÷ûøûð; Àçóãÿñèí òîïëàéûð. Ù.Ê.Ñàíûëû.

Ãàðûíúà (éóâàñû) êèìè ãàéíàøìàã (ãàé-

íàìàã) –  á à õ ãàðûøãà êèìè ãàéíàìàã

(“ãàðûøãà”äà). Ãàðûíúà êèìè ãàéíàøìàãäà

îëàí ìèíëÿðúÿ àäàìëàðû áèð-áèð ýþçäÿí êå-

÷èðäè. À.Øàèã. [Íàäèð] éåíÿ áó àèëÿéÿ [ôÿùëÿ-

60

ÃÀÐÛÍ

ÃÀÐÛÍÚÀ

ëÿðÿ] ãîøóëäó, îíóíëà áèòèøäè âÿ îíóí àéðûë-

ìàç áèð ùèññÿñè îëàðàã, ãàðûíúà éóâàñû êèìè

ãàéíàéàí ìÿäÿíëÿðèí àðàñûíäà èòèá-áàòäû.

Á.Òàëûáëû.

ÃÀÐÛÍÚÛÃ

èñ. 1. Êè÷èê ãàðûí.

2. çîîë. Úöúöëÿðèí áÿäÿíèíèí, àéàãëàðäàí

ýåðèäÿ îëàí ùèññÿñè.

ÃÀÐÛÍÄÀØ

“Ãàðäàø” ñþçöíöí ãÿäèìè ôîð-

ìàñû.  Ùÿìàí äîõñàí àëòûíúû èëäÿ ãàðûíäàøû

Ñöëåéìàí èáíè-ßáäöëìÿëèê õèëàôÿòÿ ÿéëÿøäè.

“Äÿðáÿíäíàìÿ”. Àú ãàðûíäàøëàðà èíôàã åäè-

ëèðìè, ÿìèúàí? Ì.ß.Ñàáèð. Ñÿí êèìè ãàðäàø þç

ãàðûíäàøûíû; Àòìàéûá, þçýÿ êèìñÿ òóòìàéà-

úàã. Øÿùðèéàð.

ÃÀÐÛÍßÍß

èñ. 1. Ãîúà íÿíÿ; àòà, éà àíà-

íûí àíàñû. Áèðäÿí õîðóçëàð ùèíëÿðäÿ áàíëàäû,

Ãàðûíÿíÿ ñöáù îëäóüóí àíëàäû. À.Ñÿùùÿò.

2. Öìóìèééÿòëÿ, ãîúà àðâàä, ãîúà ãàðû.

Äåéèðëÿð òàïûëûá Áàáÿê ãûëûíúû; Ìóøòóëóã ïàé-

ëàéûí, ãàðû íÿíÿëÿð! Ì.Àðàç.

◊ Ãàðûíÿíÿ ãóðøàüû (þðêÿíè, úåúèìè) –

ýþé ãóðøàüû, ãþâñè-ãöçåù (Ýöíÿø øöàëàðûíûí

éàüûø äàìúûëàðûíäà ñûíìàñû íÿòèúÿñèíäÿ ýþéäÿ

ýþðöíÿí ãþâñ øÿêëèíäÿ ÿëâàí ãóðøàã).

ÃÀÐÛÍ-ÃÀÐÛÍÀ

çÿðô  Äþø-äþøÿ, ëàï éà-

íàøû.

ÃÀÐÛÍÃÓËÓ

ñèô. âÿ èñ. Ãàðíûíà ãóë îëàí,

ãàðíûíà ùÿääèíäÿí àðòûã ãóëëóã åäÿí, ÷îõ-

éåéÿí; äîéìàç, éåéèìúèë. Ãàðûíãóëó àäàì. –

Ãàðûíãóëó éåìÿêäÿ ãî÷àã îëàð, êþìÿêäÿ íà-

÷àã. (Àòà. ñþçö). Âàð èäè áèð ãàðûíãóëó àáèä.

Ñ.ß.Øèðâàíè.  Áó îüëàíûí éàìàí ãàðûíãóëó

îëäóüóíó áöòöí éîëäàøëàðû áèëèðäè. ß.ßáöë-

ùÿñÿí.

ÃÀÐÛÍÃÓËÓËÓÃ

èñ.  Ãàðûíãóëó, éåéèì-

úèë, äîéìàç àäàìûí ùàë âÿ ñèôÿòè, äàèìà éå-

ìÿê àðäûíúà äöøìÿ; éåéèìúèëëèê. [Êîõà:]

Äöçö áó éàøà ÷àòìûøàì, – äåäè, – ùå÷ ãàðûí-

ãóëóëóã åëÿìÿìèøÿì. Ñ.Ðÿùèìîâ.

ÃÀÐÛÍËÛ

ñèô. 1. Ãàðíû áþéöê, éåêÿãàðûí,

øèøìàí. Ãàðûíëû àäàì. Ãàðûíëû àò. – Àüàéàð

óúàáîéëó, ñèôÿòúÿ ÷îõ éàïûøûãëû, éàøû òÿçÿúÿ

ãûðõû þòìöø ãàðûíëû áèð êèøè èäè. ß.ßáöëùÿñÿí.

2. äàí. ×îõéåéÿí, ãàðûí äöøêöíö. Ãàðûíëû

óøàã. Î, éàìàí ãàðûíëû àäàìäûð.

3. ìÿú. Àë÷àã âÿ åíëè; áþéöðëÿðè ãàáàðûã,

øèøìàí øåé ùàããûíäà. Ãàðûíëû øöøÿ. Ãàðûíëû

ñàìîâàð.

ÃÀÐÛØ

èñ. À÷ûã ÿëèí áàø áàðìàüû óúóíäàí

÷å÷ÿëÿ áàðìàüûí óúóíà ãÿäÿð îëàí ìÿñàôÿ

(þë÷ö êèìè èøëÿíèð). 

Áèð ãàðûø – ÷îõ êè÷èê.

Áèð ãàðûø áîéó âàð. – Ùàðàì îëäó áèçÿ áèð

ãàðûø òîðïàã. Ã.Çàêèð. [Áèð ñöìöê:] Ìÿí

äàøëàð àëòûíäà áèð òàðèõ äàøàì; Ìèí äÿôÿ

äàøëàðà äÿéÿí áèð áàøàì; Éàòàðàì áèð ãàðûø

òîðïàã õàíàäà. Ì.Àðàç.

ÃÀÐÛØ-ÁÓËÀØ

èñ. äàí. Ãàðûøûã, ñÿëèãÿñèç,

òÿðòèáñèç, íèçàìñûç. [Ìÿììÿäÿëè:] Áó åâ ÷îõ

ãàðûø-áóëàøäûð. Í.Âÿçèðîâ.

ÃÀÐÛØÄÛÐÀÍ

á à õ ãàðûøäûðûúû 2-úè ìÿ-

íàäà. Îíëàðûí àðàñûíû ãàðûøäûðàí âàð.

ÃÀÐÛØÄÛÐÛÚÛ

èñ.  âÿ  ñèô. 1. Áèð øåéè ãà-

ðûøäûðìàüà ìÿõñóñ àëÿò, úèùàç. Ýèëëè ìÿùëóëó

ùàçûðëàìàã ö÷öí ýèë ãàòûíäàí, éà äà ùèäðàâ-

ëèê ãàðûøäûðûúûäàí èñòèôàäÿ åäèëèð. Ãóëèéåâ.

2. ìÿú.  Àðàãàðûøäûðàí, àðàéà ôèòíÿ ñàëàí,

ôÿñàä÷û.

ÃÀÐÛØÄÛÐÛÚÛËÛÃ

èñ. Ôèòíÿ-ôÿñàä òþðÿòìÿ,

àðà ïîçìà; ôèòíÿ÷èëèê, ôÿñàä÷ûëûã.

ÃÀÐÛØÄÛÐÛËÌÀ

“Ãàðûøäûðûëìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÛØÄÛÐÛËÌÀÃ

“Ãàðûøäûðìàã”äàí ìÿúù.

ÃÀÐÛØÄÛÐÌÀ

“Ãàðûøäûðìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÛØÄÛÐÌÀÃ

ô. 1. Áèð øåéè áàøãà øåéÿ

ãàòûá, áèð-áèðèíäÿí àéðûëìàéàúàã, éàõóä ÷ÿòèí

àéðûëàúàã ùàëà ñàëìàã. Óíà ãÿíä ãàðûøäûðìàã.

×àõûðû ñó èëÿ ãàðûøäûðìàã. Ãóìó ÿùÿíýëÿ

ãàðûøäûðìàã. // Èêè âÿ éà ÷îõ øåéè áèð-áèðèíÿ

ãàòûá áèðëÿøäèðìÿê. ..Êàðâàí îüëàíëàðû îúàã

ãàëàéûð, éîë òîðáàëàðûíäàêû äóç ãàðûøäûðûëìûø

àðïà óíóíäàí õÿìèð éîüóðóá äÿéèðìè êöí-

äÿëÿðè îúàãëàðûí ãûçìàð êöëöíÿ áàñäûðûð, àëà

÷èé áèøìèø áó êöíäÿëÿðè àüûçëàðûíû ïþðøÿëÿéÿ-

ðÿê èñòè-èñòè éåéèð, .. îðäà-áóðäà òàéà âóðäóã-

ëàðû éöêëÿðèí éàíûíäà éåðÿ ñÿðèëèá éàòûðäûëàð.

ß.Ìÿììÿäõàíëû.

2. Áèð øåéè ÷þì÷ÿ, ãàøûã âÿ ñ. èëÿ äàèðÿâè

øÿêèëäÿ ÷åâèðìÿê, áóëàìàã, ãóðäàëàìàã. Äîâ-

üàíû ãàðûøäûðìàã. Ñöäö ãàðûøäûð, äàøìàñûí.

Ñòÿêàíû ãàðûøäûðìàã (ñòÿêàíäàêû ÷àéû ãàðûø-

äûðàðàã è÷èíäÿêè øÿêÿðè ÿðèòìÿê).

3. ìÿú. Ôèòíÿ-ôÿñàä ñàëìàã, òÿôðèãÿ ñàëìàã,

ãàðûøûãëûã ñàëìàã. [Ùàúû Ñÿìÿä àüà:] ..Î êè-

òàá éàçàíûí ùå÷ áèðè íÿ áÿéäèð, íÿ ðÿèééÿò.

Àâàðà-àâàðà àäàìëàðäûð. Àíúàã àðàëûã ãà-

ðûøäûðûðëàð. ß.Ùàãâåðäèéåâ. // ìÿú. Ïîçìàã,

õàðàá åòìÿê. ßýÿð õÿáÿð àëñàí ìîëëà Ñÿôèíè;

Îüðó äöðöñò ãàðûøäûðûá êåôèíè. Ã.Çàêèð.

61

ÃÀÐÛÍÚÛÃ

ÃÀÐÛØÄÛÐÌÀÃ

4. Ãàéäà âÿ ñÿëèãÿíè ïîçìàã, íèçàìñûç

áèð ùàëà ñàëìàã, ãàðìàãàðûøûã åòìÿê. Ñòîëóí

öñòöíäÿêè êàüûçëàðû êèì ãàðûøäûðûá? Óøàãëàð

áöòöí øåéëÿðè ãàðûøäûðûáëàð.

5. Äîëàøûã ñàëìàã, ãàðûøûã ñàëìàã, ñÿùâÿí

áèð-áèðèíÿ îõøàòìàã. Èêè ãàðäàø áèð-áèðèíÿ î

ãÿäÿð îõøàéûð êè, àäàì ãàðûøäûðûð. Èêè ìÿô-

ùóìó áèð-áèðèíÿ ãàðûøäûðìàã.

6. Áèð èøèí èøòèðàê÷ûñû åòìÿéÿ ÷àëûøìàã. Õà-

ùèø åäèðÿì, áó úÿíúÿë èøÿ ìÿíè ãàðûøäûðìà-

éàñûíûç.

ÃÀÐÛØÛÃ

ñèô. 1. Ìöõòÿëèô øåéëÿðäÿí âÿ éà

íþâëÿðäÿí èáàðÿò îëàí, áàøãà øåé âÿ éà øåé-

ëÿð ãàòûëìûø îëàí; éåêúèíñ îëìàéàí, ñàô âÿ

õàëèñ îëìàéàí, ìöõòÿëèô öíñöðëÿðäÿí èáàðÿò

îëàí. Ãàðûøûã éóí. Ãàðûøûã éàü. // Ãîøìà ìÿ-

íàñûíäà. Áàøãà áèð øåéëÿ ãàðûøìûø. [Ðçàãóëó

õàíûí] ..÷þùðÿñè ãàéÿò ñîëüóí èñÿ äÿ, éàíàã-

ëàðûíäà ñàðûíòû èëÿ ãàðûøûã áèð ãûðìûçûëûã ãàë-

ìûøäû. Ì.Ñ.Îðäóáàäè. Áó àíäà äàùà äà áÿðê

óüóëäàéàí ãóéóäàí ïàë÷ûãëà ãàðûøûã äàøëàð

ôÿââàðÿ âóðäó. Ì.Ùöñåéí. Õàí ñåâèíú âÿ äÿù-

øÿò ãàðûøûã ãåéðè-èíñàíè áèð ñÿñëÿ ùàéãûðäû.

Ì.Ðçàãóëóçàäÿ.

2. Èñ. ìÿíàñûíäà. Èêè úèíñäÿí îëàí, èêè ñîé-

äàí ÿìÿëÿ ýÿëìèø, ìÿëÿç. Áó èòèí úàíàâàðëà

ãàðûøûüû âàðäûð.

3. Èñ. ìÿíàñûíäà. Áèð øåéÿ ãàðûøäûðûëìûø øåé,

áèð øåéèí è÷èíäÿ îëàí áàøãà øåé; ãàòûøûã. Áó

áóüäàíûí ãàðûøûüû âàð. Éóí âÿ èïÿê ãàðûøûüûí-

äàí òîõóíìóø ïàð÷à.

4. çÿðô Áèð éåðäÿ, áèðëèêäÿ, áèðýÿ, áÿðàáÿð.

Ãà÷àðàãäà ÿëèíè àòûá, Òåëëè õàíûìû ïÿðäÿ ãà-

ðûøûã ýþòöðöá, àòûí òÿðêèíÿ ãîéäó. “Êîðîüëó”.

5. Áèð-áèðèíÿ êå÷ìèø, ãàðìàãàðûøûã, òÿðòèá-

ñèç, íèçàìñûç. Ãàðûøûã ñà÷. Áó êèòàáëàð ÷îõ

ãàðûøûãäûð.

6. Àíëàøûëìàç, äîëàøûã, àéäûí îëìàéàí,

ãåéðè-ìöÿééÿí. Ãàðûøûã éàçû. Ãàðûøûã ôèêèð.

Ãàðûøûã éóõó. – [Òåëëè] íÿùàéÿò, ãàðûøûã ñÿñëÿð

ýÿëäèéèíè ôÿðã åòäè. Ñ.Ùöñåéí. Ãàðûøûã àääûì

ñÿñëÿðè éåíèúÿ óéãóäàí àéûëûá éàòàüûíäàí ãàëõ-

ìàìûø Ìÿùÿððÿìè äèêñèíäèðäè. Ù.Íÿçÿðëè.

ÃÀÐÛØÛÃ-ÄÎËÀØÛÃ

ñèô. ×îõ ãàðûøûã, ÷îõ

äîëàøûã, àíëàøûëìàç. Ãàðûøûã-äîëàøûã éàçû-

ëàðûí è÷èíäÿ êèòàáûí àäûíû òàïà áèëìÿäèì.

Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.

ÃÀÐÛØÛÃËÛ

ñèô. Ãàðûøûã îëàí, áàøãà øåéëÿ

ãàðûøäûðûëìûø, ñàô âÿ õàëèñ îëìàéàí.

ÃÀÐÛØÛÃËÛÃ

èñ. 1. Ãàðûøûã øåéèí ùàëû.

2. Òÿðòèáñèçëèê, íèçàìñûçëûã, ãàéäàñûçëûã.

3. Ùÿðú-ìÿðúëèê, íèçàìñûçëûã; àñàéèøèí,

ÿìèí-àìàíëûüûí îëìàìàñû. Ãàðûøûãëûã äöø-

ìÿê. – Íÿ áèëèì, äåéèðëÿð êè, Çÿíúàí òÿðÿôèíäÿ

ãàðûøûãëûãäûð. Ì.Èáðàùèìîâ. Ìöÿëëèì áó ãûçû

òàíûéûðäû.. Àòàñû ãàðûøûãëûã èëëÿðèíäÿ éàòàëàã-

äàí þëìöøäö. Ìèð Úÿëàë.

4. Àíëàøûëìàçëûã, äîëàøûãëûã. Öñëóáóí ãàðû-

øûãëûüû. Ôèêðèí ãàðûøûãëûüû.

ÃÀÐÛØÛÃÑÛÇ

ñèô. Áàøãà øåé(ëÿ) ãàðûøäûðûë-

ìàìûø, ùå÷ áèð ãàðûøûüû, õÿëèòÿñè îëìàéàí; ñàô,

õàëèñ. Ãàðûøûãñûç éàü. Ãàðûøûãñûç óí.

ÃÀÐÛØÃÀ

èñ.  Òîðïàã àëòûíäà áþéöê úÿ-

ìèééÿò ùàëûíäà éàøàéàí çÿðãàíàäëûëàð ôÿñè-

ëÿñèíäÿí êè÷èê úöúö. Ãàðà ãàðûøãà. Ñàðû ãà-

ðûøãà. Àòëû ãàðûøãà (ãàðûøãàíûí éöéöðÿê áèð

ãèñìè). Ãàíàäëû ãàðûøãà.

◊ Ãàðûøãà êèìè, éàõóä ãàðûøãà éóâàñû

êèìè (ãàéíàìàã) – ñàéúà ùÿääèíäÿí àðòûã

øåé ùàããûíäà. Êö÷ÿëÿðäÿ àäàì ãàðûøãà êèìè

ãàéíàéûð. – Øÿùÿð éóõàðûñûíäàêû áó ýåíèø äöç

ãàðûøãà éóâàñû êèìè ãàéíàéûðäû. ×ÿìÿí-

çÿìèíëè.

ÃÀÐÛØ-ÃÀÐÛØ

çÿðô  1. Ãàðûøëà þë÷ÿðÿê.

Ãàðûø-ãàðûø þë÷ìÿê. Éåðè ãàðûø-ãàðûø áþëìÿê.

// Ùÿð äÿôÿñèíäÿ áèð ãàðûø. Éàøûë îòëàð ýåúÿ-

ëÿð ãàðûø-ãàðûø ãàëõûð. ß.Âÿëèéåâ.

2. ìÿú. Ãàðûøëà þë÷ÿð êèìè, ùå÷ áèð éåðèíè

áóðàõìàäàí; ùÿð òÿðÿôèíè, ùÿð éåðèíè, ùÿð íþã-

òÿñèíè. Î éåðëÿðè ãàðûø-ãàðûø ýÿçìèøÿì. Î áó

ðàéîíó ãàðûø-ãàðûø áèëèð. – Ýÿçèá áó äîñò åë-

ëÿðè äîëàíñàí ãàðûø-ãàðûø; Ùÿð éàíäà ýþðÿ-

úÿêñÿí: éöêñÿëèø, çÿôÿð, éàðûø. ß.Úÿìèë.

ÃÀÐÛØ-ÃÓÐÓØ

çÿðô âÿ ñèô. Áèð-áèðèíÿ ãà-

ðûøìûø, ãàðûøûã-äîëàøûã. Îòàãäà øåéëÿð ãàðûø-

ãóðóø ùàëäàäûð. Ãàðûø-ãóðóø éóõóëàð ýþðìÿê.

ÃÀÐÛØËÀÌÀ

“Ãàðûøëàìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÛØËÀÌÀÃ

ô. Ãàðûøëà þë÷ìÿê.

ÃÀÐÛØÌÀ

“Ãàðûøìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÛØÌÀÃ

ô. 1. Áàøãà øåéèí, éà øåéëÿðèí

è÷ÿðèñèíÿ ýèðèá îðàäà èòèá ýåòìÿê, àéðûëìàéà-

úàã, ôÿðãëÿíìÿéÿúÿê, ñå÷èëìÿéÿúÿê ùàëà äöø-

ìÿê. Áîéàëàð ãàðûøäû. Êàüûçëàð áèð-áèðèíÿ ãà-

ðûøûáäûð. – Áÿíþâøÿ ðÿíýëè öôöãäÿ àëìàç ïàð-

÷àñû êèìè ïàðûëäàéàí äàí óëäóçó ÿðèéèð, ýåò-

äèêúÿ áöëëóðëàøàí ùàâàéà ãàðûøûðäû. Ì.Ðçà-

ãóëóçàäÿ.

62

ÃÀÐÛØÛÃ

ÃÀÐÛØÌÀÃ

2. Áèðëÿøÿðÿê áèð êöòëÿ ùàëûíà ýÿëìÿê. Úà-

ìààò íöìàéèø÷èëÿðÿ ãàðûøäû. – Éåíÿ àäàìëàð

áèð-áèðèíÿ ãàðûøûá ýÿçìÿéÿ, îéíàìàüà, ñþù-

áÿò åòìÿéÿ áàøëàäûëàð. Ì.Èáðàùèìîâ. Ãîéóí-

ãóçó áèð-áèðèíÿ ãàðûøàð; Ãóëïëó ãàçàíëàð-

äàí ãàòûãëàð äàøàð. Ñ.Âóðüóí. // Ãîâóøìàã,

áèðëÿøìÿê, ãîøóëìàã. Èêè ÷àé áèð-áèðèíÿ ãà-

ðûøäû. Óçóí-óçóí êþëýÿëÿð êö÷ÿëÿðè ÷àë-÷àðïàç

äîüðàéûá áèð-áèðèíÿ ãàðûøäûðäû. ß.Ìÿììÿä-

õàíëû. Áöòöí äÿñòÿ ùöúóìà êå÷ÿí áþéöê àõûíà

ãàðûøäû. Ì.Ùöñåéí.

3. Ãàðìàãàðûø îëìàã, íèçàì âÿ òÿðòèáè

ïîçóëìàã, áèð-áèðèíèí è÷èíÿ ýèðìÿê, äîëàøûã

äöøìÿê. Ñà÷ëàðû åëÿ ãàðûøûá êè, àéûðìàã ìöì-

êöí äåéèë. – Àäàìëàð ãàðûøûð, ùÿð êÿñ èñòÿéèð

ãàáàüà ýåäÿ âÿ àõûðäà áàñàáàñ äöøöð, ãèëö

ãàë áàøëàíûð. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.  Îíóí

áûüëàðû ñàããàëûíà, ñàããàëû äà áûüëàðûíà ãà-

ðûøìûøäû. Ãàíòÿìèð. 

Áèð-áèðèíÿ ãàðûø-

ìàã – 1) äîëàøìàã, àíëàøûëìàç ùàëà ýÿë-

ìÿê.  Áàøûìäàêû ôèêèðëÿð áèð-áèðèíÿ ãàðûøäû.

Ì.Ñ.Îðäóáàäè; 2) ùÿéÿúàí(à) äöøìÿê, òÿ-

ëàø(à) äöøìÿê, òÿøâèø(ÿ) äöøìÿê, ÷àõíàøìà

äöøìÿê. Áöòöí ÿôðàäè-àèëÿ áèð-áèðèíÿ ãàðûø-

ìûøäû. ×öíêè Ðçàãóëóíóí íÿôÿñè ÷îõ àüûð âÿ

òÿõèðëÿ ÷ûõûðäû. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.  Áàçàð áèð-

áèðèíÿ ãàðûøìûøäû. Ñ.Ðÿùìàí. // Ñÿñ-êöé äöø-

ìÿê, úàíëàíìàã, ùÿðÿêÿòÿ ýÿëìÿê. Ãàðûøäû,

ñÿñëÿíäè áèðäÿí àðàëûã.. Ñ.Âóðüóí.

4. Ìöäàõèëÿ åòìÿê, èøòèðàê åòìÿê, áèð èøèí

ýåäèøèíÿ òÿñèð åòìÿê (àäÿòÿí “èøÿ” ñþçö èëÿ).

Þçýÿíèí èøèíÿ ãàðûøìàã. – [Ìèðçÿ Ñÿìÿíäÿð:]

Íå÷ÿ âàõòäûð áóðàäàéàì, ýþðìöñÿí ìÿíè áå-

ëÿí÷èê èøëÿðÿ ãàðûøàì? Ú.Úàááàðëû.  ..Ñÿí äÿ

ýÿëèíëÿðèíÿ èçèí âåð, ÷àäðàëàðûíû àòûá, èøÿ ãà-

ðûøñûíëàð. Ãàíòÿìèð.  Áèð ñààòäàí áÿðè ñöêóò

è÷ÿðèñèíäÿ îòóðìóø Óëäóç òóòãóí áèð ñÿñëÿ ñþù-

áÿòÿ ãàðûøäû. ß.Ìÿììÿäõàíëû.

5. Áóëàíìàã. Öðÿéèì ãàðûøûð.

6. Ïîçóëìàã. Àõøàìöñòö ùàâà ãàðûøäû.

ÃÀÐÛÒÌÀÃ

ô. äàí. 1. ßðÿ âåðìÿéèá åâäÿ

ñàõëàìàã, ãîúàëòìàã (ãûçû). [Ýöë÷þùðÿ:] Ìÿí

äåéèðÿì êè, åâäÿ ãàëûá ãàðûòûá ãîúàëàñàí?

Ö.Ùàúûáÿéîâ.

2. Ìåéâÿíè áîñòàíäà ñàõëàéûá âàõòûíû êå-

÷èðìÿêëÿ òÿð âÿ òÿçÿëèéèíè þòöðìÿê.

ÃÀÐ-ÃÀÐ

òÿãë.  Ãàðüàíûí ÷ûõàðäûüû ñÿñ.

Ãàðüà ãàð-ãàð ãàðûëäàéûð.

ÃÀÐÃÀÐÀ

1

èñ. õöñ. Àüûð øåéëÿðè ãàëäûð-

ìàã ö÷öí éöêñÿêäÿ ìèë öñòöíäÿ äîëàíàí âÿ

öçÿðèíäÿí èï ñàëëàíàí ÷àðõ. // Öìóìèééÿòëÿ,

öçÿðèíÿ èï, ñàï ñàðûíàí ÷àðõ. Äàüûí úÿùðÿñèíäÿ

ÿéðèëÿí ùÿð ñàï; Äàüà ñàðûíìûøäûð, áó ñèððè

ñÿí òàï! Ñàíìà ÷þë áàüðûíäà äàü áèð éàðàäûð;

ßñðëÿð éàøàìûø áèð ãàðãàðàäûð. Øÿùðèéàð.

ÃÀÐÃÀÐÀ

2

èñ.  Àüçû, áîüàçû éàõàëàìà,

äåçèíôåêñèéà åòìÿ. // Àüçû, áîüàçû äåçèíôåê-

ñèéà åòìÿê ö÷öí èøëÿäèëÿí ìàéå äÿðìàí.

×îáàíéàñòûüû ÷è÷ÿêëÿðèíäÿí ùàçûðëàíàí äÿì-

ëÿìÿëÿðäÿí ãàðãàðà äÿðìàíû êèìè èñòèôàäÿ

åäèëèð. ßëèéåâ. 

Ãàðãàðà åòìÿê – àüçû, áî-

üàçû ñó âÿ éà ãàðãàðà äÿðìàíû èëÿ éàõàëà-

ìàã, äåçèíôåêñèéà åòìÿê.

ÃÀÐ-ÃÓÐ

òÿãë. 1. Àíëàøûëìàç ñÿñ, äàíûøûã.

Ãàð-ãóð åòìÿê (ñàëìàã) – ñÿñ-êöé åò-

ìÿê (ñàëìàã), ùàìû áèðäÿí áÿðêäÿí àíëàøûë-

ìàç ñþçëÿð äàíûøìàã. Åëàí èø÷èëÿðè ùÿéÿúàíà

ñàëäû, [îíëàð] çàâîäóí ùÿéÿòèíÿ éûüûëûá ãàð-ãóð

ñàëìàüà áàøëàäûëàð. Ù.Íÿçÿðëè.

2. Êþðïÿ óøàüûí ÷ûõàðäûüû àíëàøûëìàç ñÿñ-

ëÿð. Óøàã þç-þçöíÿ ãàð-ãóð åäèð, ýóéà äàíûø-

ìàã èñòÿéèð.

ÃÀÐÃÓØÓ

èñ. çîîë. Øèìàë ìåøÿëÿðèíäÿ éà-

øàéàí àü ðÿíýëè áèð ãóø.

ÃÀÐËÀÌÀ

“Ãàðëàìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐËÀÌÀÃ

ô. Ãàð éàüìàã. Ùàâà ñîéóäó,

äåéÿñÿí, ãàðëàéàúàãäûð. // Ãàðëà þðòöëìÿê.

ÃÀÐËÀØÌÀ

“Ãàðëàøìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐËÀØÌÀÃ

1. ô. Ãàðà äþíìÿê, ãàð øÿê-

ëèíÿ ÷åâðèëìÿê.

2. ãàðø. ßéëÿíìÿê ö÷öí áèð-áèðèíÿ ãàðòîïó

àòìàã; ãàð àòìàã; ãàðýöëëÿñè îéíàìàã. Áèç

îíóí äÿðñèíäÿí ãàáàã; Ãà÷ûøûð, ãàðëàøûðäûã

÷þëäÿ áèð äÿñòÿ óøàã. ß.Úÿìèë.

ÃÀÐËÛ

ñèô. 1. Ãàðëà þðòöëìöø, ãàðëà þðòöëö.

Ãàðëû äàüëàð. Ãàðëû ÷þëëÿð. Ãàðëû äàìëàð. –

Ãàðëû, ãàðòàëëû áèð éûüûí äàüëàð; Òà óçàãëàð-

äàí áÿìáÿéàç ïàðëàð. Ù.Úàâèä. Àé èøûüû, äîëó

öðÿê, éàøûë áàü; Ãûçüûí ýöíÿø, ñÿðèí ÷åøìÿ,

ãàðëû äàü. Ì.Ìöøôèã.

2. Ãàðëà áÿðàáÿð îëàí, ãàðëà éàüàí. Àäûíû

äÿéèøèá, ÿùäèíè äàíûá; Éåíÿ äÿ ùÿìÿí çöëì,

ùÿìÿí ÿñàðÿò; Ãàðìàüà òàõûëàí ÿòÿ àëäàíûá;

Òÿëÿíè ýþðìÿäè çàâàëëû ìèëëÿò. Á.Âàùàáçàäÿ.

ÃÀÐËÛ-ÁÎÐÀÍËÛ

ñèô. Äàèì ãàð âÿ áîðàí

îëàí, ùàâàñû ñÿðò îëàí. Ãàðëû-áîðàíëû ùàâà.

Ãàðëû-áîðàíëû ÷þëëÿð.

63

ÃÀÐÛÒÌÀÃ

ÃÀÐËÛ-ÁÎÐÀÍËÛ

ÃÀÐËÛÃ

èñ. ×îõëó ãàð îëàí éåð, ãàð áàñ-

ìûø éåð. Ùÿúÿð ìåøÿëè ãàðëûãëàðëà èðÿëèëÿäè.

Ñ.Ðÿùèìîâ.

ÃÀÐÌÀ

“Ãàðìàã

2

”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÌÀÃ

1

èñ.  1. Øåé àñìàã, éàõóä ãàë-

äûðìàã ö÷öí óúó éóõàðûéà äîüðó ÿéèëìèø ãàëûí

ìûõ, ÷ÿíýÿë. ßòè ãàðìàãäàí àñìàã. Ïàëòàðû

ãàðìàãäàí àñìàã.

2. Áàëûã òóòìàã ö÷öí óúó øèø ÷ÿíýÿë; òèëîâ.

Ãàðìàã àòìàã (ñàëëàìàã) – áàëûã òóò-

ìàã ö÷öí ãàðìàüû ñóéà ñàëìàã. Áèð àç àðà-

ëûäà ñàêèò ýþëöí áàøûíäà äàéàíàí ßëéàð ãàð-

ìàüû ñàëëàéûð âÿ ÷îõ ýþçëÿäèêäÿí ñîíðà ãàð-

ìàüûí òÿðïÿíìÿñèíÿ ñåâèíèð. Ñ.Ðÿùèìîâ.

3. Èêè øåéè áèð-áèðèíÿ èëèøäèðìÿê, áÿíä åò-

ìÿê ö÷öí óúó ÿéèëìèø äÿìèð àëÿò, ÷ÿíýÿë.

..Äóðäóì, ýåòäèì àðà ãàïûíû þðòäöì âÿ ýþð-

äöì êè, ùÿëÿ ìþùêÿì ãàðìàüû äà âàð.

Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ. [Óñòà ßñýÿð:] Åëÿ äèø

âàð êÿëáÿòèí èëÿ ÷ÿêÿðëÿð, åëÿñè âàð ìàøûí èëÿ

÷ÿêèëèð, åëÿñè äÿ âàð êè, ãàðìàã èëÿ ÷ÿêèëèð.

À.Ñÿùùÿò.

ÃÀÐÌÀÃ

2

ô. á à õ ãàíûðìàã. Ùÿòòà óòàí-

ìàäàí áîéëó ãàäûíûí; Ãîëëàðûíû ãàðûá ýÿçäè

ïîëèñëÿð. Ì.Ðàùèì.

ÃÀÐÌÀÃÀÐÛØÛÃ

ñèô.  âÿ çÿðô  1. Áèð-áèðè

öñòöíÿ, íåúÿ ýÿëäè òþêöëìöø, áèð-áèðèíÿ ãàðûø-

ìûø; ãàò-ãàðûøûã, íèçàìñûç, ãàéäàñûç, òÿðòèá-

ñèç.  Ãàðìàãàðûøûã êàüûçëàð. Ãàðìàãàðûøûã

ñàëìàã.

2. Àíëàøûëìàç, ãàðûøûã, äîëàøûã. Ãàðìàãà-

ðûøûã éóõó. Ãàðìà-ãàðûøûã èø. – Íèçàìè áó ãàð-

ìàãàðûøûã ñÿñëÿð äàâàì åòäèéè çàìàí íÿ èñÿ

Ôÿõðÿääèíèí ãóëàüûíà ïû÷ûëäàäû. Ì.Ñ.Îðäó-

áàäè. [Úÿâàùèð] öðÿéèíè ãÿôëÿòÿí áöðöìöø ãàð-

ìàãàðûøûã, íàðàùàò ùèññëÿðäÿí áàø à÷à áèë-

ìèðäè. È.Ìÿëèêçàäÿ.

3. Ùÿðú-ìÿðú, ïîçüóí, íèçàìñûç. Ãàðìà-

ãàðûøûã âÿçèééÿò. – Äöøìÿí áöòöí úÿáùÿ áîéó

ãàðìàãàðûøûã áèð ùàëäà ðèúÿòÿ áàøëàìûøäû.

Ì.Ùöñåéí.

ÃÀÐÌÀÃÀÐÛØÛÃËÛÃ

èñ. 1. Íèçàìñûçëûã,

òÿðòèáñèçëèê, ãàðûøûãëûã, ãàéäàñûçëûã. Áó åâÿ éå-

íèúÿ êþ÷ìöøöê, ùÿëÿ ãàðìàãàðûøûãëûãäàí ùå÷

øåé òàïìàã îëìàç.

2. Ùÿðú-ìÿðúëèê, ãàðüàøàëûã, íèçàìñûçëûã,

ïîçüóíëóã.

ÃÀÐÌÀÃÁÓÉÍÓÇ

ñèô.  Áóéíóçëàðû ãàð-

ìàã êèìè ÿéðè îëàí. Ýöëöøýÿëèí ãàðìàãáóé-

íóç èíÿêäÿí éàõøûúà ñöä ñàüûð. Ñ.Ðÿùèìîâ.

ÃÀÐÌÀÃÚÛÃ

èñ. Áàëàúà ãàðìàã.

ÃÀÐÌÀÃËÀÌÀ

“Ãàðìàãëàìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÌÀÃËÀÌÀÃ

ô. 1. Áèð øåéè ãàðìàüà

êå÷èðìÿê, ãàðìàüà âóðìàã, ãàðìàüà èëèøäèð-

ìÿê, ãàðìàãäàí àñìàã, éàõóä ãàðìàãëà ãàë-

äûðìàã. // Ãàðìàãëà òóòìàã (áàëûüû).

2. Ãàðìàãëàðû áèð-áèðèíÿ êå÷èðìÿê, éàõóä

áèð øåéè ãàðìàã êèìè åäèá áèð-áèðèíÿ áÿíä åò-

ìÿê, èëèøäèðìÿê. Ìÿôòèëè áèð-áèðèíÿ ãàðìàã-

ëàéûá áÿðêèòìÿê.

ÃÀÐÌÀÃËÀÍÌÀ

“Ãàðìàãëàíìàã”äàí

ô.èñ.

ÃÀÐÌÀÃËÀÍÌÀÃ

ìÿúù.  1. Ãàðìàüà

êå÷èðèëìÿê, ãàðìàãäàí àñûëìàã, éàõóä ãàð-

ìàãëà ãàëäûðûëìàã. // Ãàðìàãëà òóòóëìàã

(áàëûã).

2. Ãàðìàãëà áèð-áèðèíÿ áÿíä åäèëìÿê, êå-

÷èðèëìÿê, èëèøäèðèëìÿê, áÿðêèäèëìÿê.

ÃÀÐÌÀÃËÛ

ñèô.  Óúóíäà ãàðìàüû îëàí.

Ãàðìàãëû çÿíúèð. Ãàðìàãëû êÿìÿð.

ÃÀÐÌÀÃØßÊÈËËÈ

á à õ ãàðìàãâàðè.

ÃÀÐÌÀÃÂÀÐÈ

ñèô.  Ãàðìàüà îõøàéàí,

ãàðìàã êèìè ÿéðè. ßíãà ãóøóíóí .. ÷àòìà

ãàøëàðû âàðäû, àììà ãàðìàãâàðè äèìäèéè ãàð-

òàë äèìäèéèíè àíäûðûðäû âÿ äþðä ãàíàäû èëÿ úàé-

íàãëû èêè ÿëè ôàíòàñòèê ýþðêÿìèíè òàìàìëàéûðäû.

ß.Ìÿììÿäõàíëû.

ÃÀÐÌÀËÀÌÀ

“Ãàðìàëàìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÌÀËÀÌÀÃ

ô. Òåç-òÿëÿñèê òóòóá ýþ-

òöðìÿê, ãàïìàã, éàïûøìàã, òóòìàã, ãàìàð-

ëàìàã. [Àõóíä] ýàù î õóðóøäàí, ýàù áó õó-

ðóøäàí ãàðìàëàéûá ïëîâà ãàðûøäûðûá óäóðäó

è÷ÿðè. ß.Ùàãâåðäèéåâ. // Èêèÿëëè òóòìàã.

ÃÀÐÌÀËÀÍÌÀ

“Ãàðìàëàíìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÌÀËÀÍÌÀÃ

ìÿúù. Òåç-òÿëÿñèê èêè-

ÿëëè ýþòöðöëìÿê, ãàïûëìàã, ãàìàðëàíìàã.

ÃÀÐÌ