ÛÛÛ Cild Í ß Ñ È Ì È À Ä Û Í À Ä È Ë × È Ë È Ê È Í Ñ Ò È Ò Ó Ò Ó ÀÇßÐÁÀÉÚÀÍ Ä È Ë È Í È Í È Ç À Ù Ë Û

ÓÍ

èñ.  [ðóñ. ÿñëè éóí.] Öçÿðèíäÿ

äèëëÿðè îëàí èêè òàõòàéà áÿíä åäèëìèø à÷ûëûá-

éûüûëàí êþðöêëÿðäÿí èáàðÿò ìóñèãè àëÿòè. Ñà-

çûí, êàìàí÷àíûí, ãàðìîíóí, òàðûí; Îõóéóá-

÷àëàíûí, ýöëöí, áàùàðûí; ßäèáèí, øàèðèí, ùÿð

ñÿíÿòêàðûí; ßí áþéöê ãèéìÿòè áèçèì éåðäÿäèð.

ß.Âàùèä.  Ùàìûíûí  “Ìèøêà”  äåéÿ ÷àüûðäûüû

ñàðû òåëëè îüëàí ãàðìîí ÷àëàðäû. È.Øûõëû.

ÃÀÐÌÎÍ×ÀËÀÍ, ÃÀÐÌÎÍ×Ó

èñ. Ãàð-

ìîí ÷àëàí ÷àëüû÷û. Ãàðìîí÷àëàí Ìèíàéÿíèí

äàëûíúà áÿëêÿ áèð óøàã ãà÷ûðìàã ëàçûì èäè.

ß.ßáöëùÿñÿí. Ãàðìîí÷ó, Òàùèðèí ùå÷ ýþçëÿ-

ìÿäèéè áèð óñòàëûãëà ãàéòàüû ÷àëàíäà, ðóñ óøàã-

ëàðû äàùà äà óúàäàí ÿë âóðäóëàð. Ì.Ùöñåéí.

64

ÃÀÐËÛÃ

ÃÀÐÌÎÍ×ÀËÀÍ

ÃÀÐÌÎÍ×ÓËÓÃ

èñ.  Ãàðìîí÷ó ïåøÿñè,

ñÿíÿòè.

ÃÀÐÌ

ÓØÊÀ

[ðóñ.] á à õ ãàðìîí. Èâàíà

êàìàí÷à õîø ýÿëìèð. Îíà ãàðìîøêà ëàçûì-

äûð. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

ÃÀÐÍÀÃ

èñ. ìÿù. Ãàð äóðàí éåð, ãàð ãàë-

ìûø éåð.

ÃÀÐÍÛÀ×ÛÃ

ñèô.  âÿ èñ. äàí. Ëöò, êàñûá,

éîõñóë (áÿçÿí òÿùãèð éåðèíäÿ äåéèëèð). [Ùÿòÿì

õàí:]  Áàá îëìàéàí áèð ãàðíûà÷ûãëà ãîùóì

îëìàã ìÿíèì èøèì äåéèëäèð. Ñ.Ðÿùèìîâ.

ÃÀÐÍÛÄÎËÓÑÓ

çÿðô Äîéóíúà, äîéäóðà-

úàã ãÿäÿð.

ÃÀÐÍÛØÈØÈÊ

á à õ ãàðíûéîüóí. [ßìèð-

àñëàí áàáà:] Áó êÿíäèí ãàðíûøèøèê Ëÿëÿø àäëû

êÿíäõóäàñû âàðäû. Ñ.Ðÿùèìîâ.

ÃÀÐÍÛÉÀÐÛÃ

èñ. 1. Äÿíèç áþúÿéèíèí ÷îõ

ùàìàð âÿ ïàðëàã ãàáûüû; áàëûããóëàüû.

2. áîò. ßêñÿðÿí ìÿçàðëûãëàðäà áèòÿí òèêàíëû,

éàïûã áèð áèòêè âÿ îíóí õàëã òÿáàáÿòèíäÿ èø-

ëÿíÿí ãûðìûçû òîõóìó âÿ ìåéâÿñè.

ÃÀÐÍÛÉÎÜÓÍ

ñèô. âÿ èñ. Øèøìàí, äîëüóí,

÷îõ êþê, éåêÿãàðûí. Ãÿôÿñèíèí äàëûíäà áèð

ãàðíûéîüóí .. îòóðóá éàçûéà ìÿøüóë èäè.

Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.

ÃÀÐÍÈÐ

èñ. [ôð.] ßò âÿ áàëûã éåìÿêëÿðèíèí

éàíûíäà âåðèëÿí áèøìèø õÿìèð, òÿðÿâÿç ìÿ-

ìóëàòëàðû (ìàêàðîí, êàðòîô, ýþé íîõóä âÿ ñ.).

ÃÀÐÍÈÒ

ÚÐ

[ôð.] Áèð èø ö÷öí ëàçûì îëàí

øåéëÿð êîìïëåêòè. Ìåáåë ãàðíèòóðó. Øðèôò ãàð-

íèòóðó.

ÃÀÐÍÈÇ

ÓÍ

[ôð.] Áèð éåðäÿ (ãàëàäà, øÿ-

ùÿðäÿ, èñòåùêàìäà âÿ ñ.-äÿ) ìöâÿããÿòè âÿ éà

ùÿìèøÿëèê éåðëÿøÿí ãîøóí ùèññÿñè âÿ ùÿðáè

èäàðÿëÿð. Áó èøäÿí êÿíääÿêè ãàðíèçîí õÿáÿð

òóòàíà ãÿäÿð îíëàð [ïàðòèçàíëàð] âàõò èòèðìÿ-

éèá ìåøÿéÿ ãà÷ìûøäûëàð. Ì.Ùöñåéí.

ÃÀÐÎÂ

ñèô. Ãàðîâëóüó îëàí. Ãàðîâ àäàì.

ÃÀÐÎÂËÓÃ

èñ.  Áÿçè àäàìëàðûí ýåúÿëÿð

âÿ àëàãàðàíëûãäà çÿèô ýþðìÿñèíäÿí, éà äà ùå÷

ýþðìÿìÿñèíäÿí èáàðÿò ýþðìÿ íþãñàíû.

ÃÀÐÎÂÓË

èñ. 1. Êåøèê÷è, ýþçÿò÷è. Ãàðî-

âóë ÿëèíäÿ íèçÿ î òÿðÿô-áó òÿðÿôÿ ýåäèðäè.

Ì.Ñ.Îðäóáàäè. 

Ãàðîâóë ÷ÿêìÿê – êåøèê

÷ÿêìÿê, ãîðóìàã. Àëòûíúûñû äâîðíèêäèð, éÿíè

ýåúÿëÿð ùÿéÿòÿ ãàðîâóë ÷ÿêèá, ýöíäöçëÿð êö-

÷ÿëÿðè ñöïöðöð. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ. [Èñêÿí-

äÿð:] Áó ñààò ñÿíÿ áèð éîëäàø ýþíäÿðèì, íþâ-

áÿò èëÿ ãàðîâóë ÷ÿêÿðñèíèç. Í.Âÿçèðîâ. Ãàðî-

âóë ãîéìàã – êåøèê÷è ãîéìàã, ýþçÿò÷è ãîé-

ìàã. Òÿãèá åòìÿê ö÷öí îíëàðúà àäàìû ãàðî-

âóë ãîéìóøäó. Ì.Ñ.Îðäóáàäè. Ãàðîâóëóíäà

äóðìàã – êåøèéèíäÿ äóðìàã, ãîðóìàã.

2. Òöôÿíý ëöëÿñèíèí óúóíäà öñò òÿðÿôäÿ

íèøàí àëìàã ö÷öí êè÷èúèê ÷ûõûíòû; àðïàúûã.

Ãàðîâóëà àëìàã –  á à õ ãàðîâóëëàìàã.

3. Òèëîâ âÿ éà ýÿìè ëþâáÿðèíèí ýþçäÿí

éàéûíìàìàñû ö÷öí, îíóí èïèíÿ (çÿíúèðèíÿ)

áàüëàíàí âÿ ñóéóí öçöíäÿ ãàëàí éöíýöë òàõòà

ïàð÷àñû âÿ ñ.

ÃÀÐÎÂÓË×Ó

èñ. á à õ ãàðîâóë 1-úè ìÿ-

íàäà.  Ãàðîâóë÷ó ãîéìàã èñòÿéèðÿì, – äåéÿ

Øåéäà ýþçëÿðèíè Àðàçûí ýþçëÿðèíÿ äèêäè. À.Øàèã.

Õàñïîëàä ãàðîâóë÷óíóí ëîâüà-ëîâüà äàíûø-

äûüûíû ýþðÿðêÿí ÿñÿáèëÿøäè. Ì.Ùöñåéí.

ÃÀÐÎÂÓË×ÓËÓÃ

èñ.  Êåøèê÷èëèê, ãàðî-

âóë÷ó âÿçèôÿñè.

ÃÀÐÎÂÓËÕÀÍÀ

èñ.  Ãàðîâóë ö÷öí áèíà,

áóäêà âÿ ñ. Áó ùàëäà ãàðîâóëõàíàëàðû éîõëà-

ìàã ö÷öí ýÿëÿí Ôÿõðÿääèí äþðä íÿôÿð éàâÿðè

èëÿ áÿðàáÿð ãàðîâóëõàíàéà ýèðäè. Ì.Ñ.Îðäó-

áàäè.

ÃÀÐÎÂÓËËÀÌÀ

“Ãàðîâóëëàìàã”äàí ô.èñ.

[Ãîúà:] Áåëÿ òóøãóë àòûúû ìÿí ýþðìÿìèøÿì,

ãàðîâóëëàìàüû äà ÷îõ óçàã ÷ÿêìÿäè, àììà

éåíÿ äöç âóðäó. À.Äèâàíáÿéîüëó.

ÃÀÐÎÂÓËËÀÌÀÃ

ô. 1. Íèøàí àëìàã. Òö-

ôÿíý èëÿ ãóøó ãàðîâóëëàìàã.

2. Ïóñãóäà äàéàíìàã, ïóñãóëàìàã, ýöä-

ìÿê.

ÃÀÐÎÂÓËËÓÃ

èñ. Êåøèê÷èëèê, ýþçÿò÷èëèê.

Ãàðîâóëëóã åòìÿê. // Êåøèê; êåøèê ÷ÿêìÿ.

Íåôò äÿëëàëëàðûíà ìÿäÿí ãàðîâóëëóüóíó Ñà-

áóí÷óíóí ãî÷óëàðû ÷ÿêÿðäè. Ù.Ñàðàáñêè.

ÃÀÐÞË×ßÍ

èñ. õöñ. Éàüìûø ãàðûí ãàëûí-

ëûüûíû þë÷ìÿê ö÷öí úèùàç.

ÃÀÐÏÀÚÀÃ(ËÀÐ)

èñ. Êÿñèúè ãàáàã äèøëÿð,

ãàðïàí (ãûðïàí) þí äèøëÿð.

ÃÀÐÏÛÍÌÀÃ

ô. Äûðíàãëà áÿðê ãàøûíìàã.

ÃÀÐÏÛØÄÛÐÌÀ

“Ãàðïûøäûðìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÏÛØÄÛÐÌÀÃ

ô. 1. Ãàðïûøìàüà òÿùðèê

åòìÿê, ãàðïûøìàüà âàäàð åòìÿê; âóðóøäóð-

ìàã. Óøàãëàðû ãàðïûøäûðìàã.

2. Á à õ ãàïûøäûðìàã 1-úè ìÿíàäà. Éàëëû

áèòÿð-áèòìÿç, àðòûðìàäàí áèð-èêè îâóú ïóë àò-

äûëàð. Ùÿéÿòäÿêèëÿð áèð-áèðèíè ÿçèøäèðÿðÿê ïóëó

ãàðïûøäûðäûëàð. ×ÿìÿíçÿìèíëè.

65

ÃÀÐÌÎÍ×ÓËÓÃ

ÃÀÐÏÛØÄÛÐÌÀÃ

3. Á à õ ãàïûøäûðìàã 2-úè ìÿíàäà. Áó

ÿñÿðèíäÿí äÿ ýþðöíöð êè, áÿçè ÿëäÿãàéðûëìà

àëèìëÿð êèìè îðäàí-áóðäàí ãàðïûøäûðìûð.

Ì.Ùöñåéí.

ÃÀÐÏÛØÌÀ

“Ãàðïûøìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÏÛØÌÀÃ

ô.  1. Òóòóøìàã, äàëàøìàã,

âóðóøìàã. Óøàãëàð ãàðïûøûðëàð.

2. Áèð-áèðè èëÿ êöøòö òóòìàã, ýöëÿøìÿê,

ãóðøàã éàïûøìàã. Ïÿùëÿâàíëàð ãàðïûøûðëàð.

ÃÀÐÏÛÇ

èñ. Ãàáàã ôÿñèëÿñèíäÿí èðè, éóìðó,

è÷è ÷îõ çàìàí ãûðìûçû âÿ ÷îõ ñóëó, øèðèí áîñ-

òàí ìåéâÿñè. Ãàðïûç äîéóìëóã ö÷öí äåéèë,

ñÿðèíëèê ö÷öíäöð. (Àòà. ñþçö). Ãàðïûçëàð ãî-

éóí ñöðöñö êèìè òàüëàðûí öñòöíäÿ éàòìûøäû.

È.Øûõëû.

ÃÀÐÏÛÇ×Û

èñ. âÿ ñèô. Ãàðïûç ñàòàí. Éîëó-

ìóç ãàðïûç÷û äöêàíëàðûíûí éàíûíäàí èäè.

Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

ÃÀÐÏÛÇÛ

ñèô. 1. Ãàðïûç ðÿíýèíäÿ îëàí. Ãàð-

ïûçû ÷èò. Ãàðïûçû ïàð÷à.

2. Ãàðïûç øÿêèëëè, ãàðïûç êèìè ýèðäÿ; ãàðûíëû.

Ãàðïûçû ëàìïà øàðû. Ãàðïûçû ñàìîâàð.

ÃÀÐÏÛÇËÛÃ

èñ. 1. Ãàðïûç ÿêèëÿí éåð, ãàð-

ïûç áîñòàíû. Áîñòàíûí éàðûñû ãàðïûçëûãäûð.

2. Àòûí ãîëó öñòöíäÿêè ÿçÿëÿ.

ÃÀÐÏÌÀÃ

á à õ ãàïìàã 1-úè ìÿíàäà.

Úÿëä áàøûíûí àëòûíäàí áóìàæíèêè ãàðïûá à÷äû..

È.Ìóñàáÿéîâ. Äÿñòè-èñòèáäàä ùÿð ýöí ãàðïà-

ðàã àðèôëÿðè; Òÿðä åäèð åë, éóðä è÷èíäÿ ãàðïà-

ðàã àðèôëÿðè. ß.Íÿçìè.

ÃÀÐÑÀÃ

ñèô. Îäëà, àëîâëà öòöëìöø, öçäÿí

éàíìûø. ×þðÿê òÿíäèðäÿ ãàðñàã-ãàðñàã (ç.)

îëäó.

ÃÀÐÑÀËÀÌÀ

“Ãàðñàëàìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÑÀËÀÌÀÃ

ô. Îääà öòìÿê, ïþðòìÿê,

éàõóä öçäÿí éàíäûðìàã. Òÿíäèðèí àëîâó ãî-

ëóìó ãàðñàëàäû. – Ñàü òÿðÿôèìäÿí êå÷ÿí èñòè

éåë ÿëèìè ãàðñàëàéûð. À.Øàèã. Ýöí ýöíîðòà éå-

ðèíäÿ öçöìö ãàðñàëàéûð. Ñ.Ðöñòÿì.

ÃÀÐÑÀËÀÍÌÀ

“Ãàðñàëàíìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÑÀËÀÍÌÀÃ

ô. Öçäÿí éàíìàã, öòöë-

ìÿê, ïþðòëÿíìÿê, àëà-éàðûì÷ûã áèøìÿê, öç-

äÿí ãàáàðëàíìàã. Àëìà áèøìÿéèá, ãàðñàëà-

íûáäûð.

ÃÀÐÑÀËÀÒÌÀ

“Ãàðñàëàòìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÑÀËÀÒÌÀÃ

ô. Ãàðñàëàíìàñûíà èìêàí

âåðìÿê, ñÿáÿá îëìàã.

ÃÀÐÑÛÌÀÃ

á à õ ãàðñàëàíìàã.

ÃÀÐÑÛÒÌÀ

“Ãàðñûòìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÑÛÒÌÀÃ

ô. Öçäÿí éàíäûðìàã.

ÃÀÐÑÌÀÃ

ô. ìÿù.  á à õ ãàðñàëàìàã. Éåð-

äÿí ãàëõàí àëîâ àäàìûí öç-ýþçöíö ãàðñûð,

àüûçäà äèë ãóðóéóð, äîäàã úàäàð-úàäàð îëóá

ïàðòëàéûðäû. Ñ.Ðÿùèìîâ. Àëîâ áóðóëà-áóðóëà

ÿòðàôû ãàðñûð. ß.Âÿëèéåâ.

ÃÀÐØÛ

1. èñ. Áèð øåéëÿ öçáÿöç îëàí éåð âÿ

éà øåé, ìöãàáèë òÿðÿô; ãàáàã. Åâèí ãàðøûñû.

Äàüûí ãàðøûñû. Ìÿêòÿáèí ãàðøûñû. – Áàõûíûç,

ãàðøûìû òóòìóø áèð àõûí; Ýöúëöäÿí ýöúëö, äÿ-

íèçäÿí äàøãûí. Ì.Ìöøôèã. // Éåðëèê ùàëûíäà:

ãàðøûñûíäà – ãàáàüûíäà, þíöíäÿ. Áöëáöëöí

ãàðøûñûíäà à÷ûë, øèðèíëÿø; Ãûçûëýöë êèìè!

Ì.Ìöøôèã. Àõóíä íÿ áèëÿéäè êè; Ãàðøûñûíäà

äàéàíàí; Ìèëéîíëàðûí ÿí áþéöê; Äàùè ìöÿë-

ëèìèäèð. Á.Âàùàáçàäÿ.

2. ñèô.  Ìöãàáèë, öçáÿöç, áèð øåéèí ìöãà-

áèëèíäÿ îëàí. Ãàðøû òÿðÿô. 

Ãàðøû ýÿëìÿê –

öçáÿöç ýÿëìÿê, ðàñò ýÿëìÿê, ãàðøûëàøìàã.

[Àçÿð:] Ãóçó ýþðäöíìö ñåâ, î, êèí áèëìÿç;

Úàíàâàð ãàðøû ýÿëñÿ, ïàð÷àëà, ÿç! Ù.Úàâèä.

3. ãîø.  Çèää, ìöõàëèô, ÿëåéùèíÿ, çèääèíÿ,

ÿêñèíÿ. Ñèç èñòèãëàëèééÿò âÿ àçàäëûã óüðóíäà

àúëûüà âÿ ìÿùðóìèééÿòÿ ãàðøû ñèíÿíèçè ýÿðÿí

òÿáðèçëèëÿðñèíèç. Ì.Ñ.Îðäóáàäè. [Ñóðõàé] þç

äîñòóíà ãàðøû èòòèùàìêàð ìöùàêèìÿëÿð éöðö-

äöðäö.. È.ßôÿíäèéåâ. 

Ãàðøû ÷ûõìàã –

ÿëåéùèíÿ ÷ûõìàã, ìöáàðèçÿ åòìÿê. [Åéâàç:]

..Áó ýöí ìÿí îíà ãàðøû ÷ûõìûøàì, ñàáàù ñèçÿ

ãàðøû ÷ûõàúàüàì. Ú.Úàááàðëû.  Ãàðøû äóð-

ìàã – ìöãàâèìÿò ýþñòÿðìÿê. Õàâÿð þçöíäÿ

îíóí òÿùäèäëÿðèíÿ ãàðøû äóðàúàã äàõèëè áèð

ãöââÿ ùèññ åòäèéèíäÿí îíëàðû òåç óíóòäó.

Ì.Èáðàùèìîâ. Ãàðøû ýåòìÿê – ÿêñèíÿ ýåò-

ìÿê, ÿëåéùèíÿ ýåòìÿê, çèääèíÿ ýåòìÿê. Ùàãã

íÿ äåéèð? Êöôðÿ ãàðøû ýåòìÿéèç; Íóðäàí ÷ûõûá

çöëìÿò è÷ðÿ èòìÿéèç.. Øÿùðèéàð. Ãàðøû ãîé-

ìàã – áèð øåéèí ÿëåéùèíÿ éþíÿëòìÿê, áèð øåéÿ

ìöãàáèë ãîéìàã. Íÿäÿí ãàðøû ãîéäó “ìÿ-

íÿì” äåéÿíëÿð; Úûëûç ìÿíëèéèíè éöç-éöç ìèí-

ëÿðÿ? Á.Âàùàáçàäÿ.

4. ãîø. Ùàããûíäà, áàðÿñèíäÿ. [Øèðìàéûíûí]

öðÿéèíäÿ íÿíÿñèíÿ ãàðøû çÿððÿ ãÿäÿð äÿ øöáùÿ

îéàíìûðäû. Ì.Ùöñåéí. Ìèðçàüàíûí Úÿìèëÿéÿ

ãàðøû îëàí ìåéëè âÿ ìÿùÿááÿòè ýåòäèêúÿ àðòûðäû.

Ñ.Ùöñåéí. Àçÿðáàéúàí õàëãû ùÿìèøÿ äîñòëàðà

ñàäèã, äöøìÿíëÿðÿ ãàðøû àìàíñûç îëìóøäóð.

È.ßôÿíäèéåâ.

66

ÃÀÐÏÛØÌÀ

ÃÀÐØÛ

5. ãîø.  Ìöáàðèçÿ åòìÿê ö÷öí, ãàáàüûíû

àëìàã ö÷öí. Ìèë÷ÿêëÿðÿ ãàðøû ýöúëö âàñèòÿ.

Ãðèïÿ ãàðøû äÿðìàí. – Ñîíðà ãóðàãëûüà ãàðøû

ìöáàðèçÿäÿí ñþùáÿò à÷äûãëàðû âàõò ßçèç è÷ÿðè

ýèðèá ñàëàì âåðäè. ß.Âÿëèéåâ.

6. ãîø. Áèð ùàäèñÿíèí éàõûíëàøìàñûíû ýþñ-

òÿðèð. Éàçà ãàðøû.

7. ãîø. Öçöíÿ, ö÷öí. Áÿñ îõó áó øåðè éàðÿ

ãàðøû; Áöëáöë êèìè ýöëöçàðÿ ãàðøû. Õÿòàéè.

◊ Ãàðøûñûíû àëìàã – áèð ùàäèñÿíèí, èøèí,

õÿñòÿëèéèí áàø âåðìÿìÿñè ö÷öí âàõòûíäà òÿä-

áèð ýþðìÿê, ãàáàüûíû àëìàã. Ùàäèñÿëÿðèí ãàð-

øûñûíû àëìàã. Éàíüûíûí ãàðøûñûíû àëìàã. Õÿñ-

òÿëèéèí ãàðøûñûíû àëìàã. Òÿùëöêÿíèí ãàðøûñûíû

àëìàã. – [ßùìÿä] èëê çÿðáÿëÿðèí ãàðøûñûíû àë-

ìàã, éà äà úàìààòû ñàêèòëÿøäèðìÿê ö÷öí áèð-

èêè ñþç äåìÿéè ëàçûì áèëäè. È.Øûõëû. Ãàðøûñûíû

êÿñìÿê – éîëóíó òóòìàã, ýåòìÿñèíÿ, àõìà-

ñûíà ìàíå îëìàã. Ñåëèí ãàðøûñûíû êÿñìÿê. –

[Õÿëèë]  ãÿðàðà àëìûøäû êè, äàùà “ùÿâÿñäè-

áÿñäè”, Áàêûäàí ãàéûäàí êèìè Ñàéàäûí ãàð-

øûñûíû êÿñÿúÿê, ö÷ èë öðÿéèíäÿ äîëàíàí ñþçëÿðè

îíóí öçöíÿ äåéÿúÿê. È.Ìÿëèêçàäÿ.

ãàðøû-ãàðøûéà çÿðô  Öç-öçÿ, áèð-áèðèíÿ

ãàðøû. Ñÿëèìè ýÿëèá ñàëàìëàøäû âÿ îíóíëà [Ôè-

ðèäóíëà] ãàðøû-ãàðøûéà îòóðäó. Ì.Èáðàùèìîâ.

Ãàðøû-ãàðøûéà ýÿëìÿê – 1) öç-öçÿ ýÿë-

ìÿê, ãàðøûëàøìàã, òÿñàäöô åòìÿê, ðàñò ýÿë-

ìÿê, ðàñòëàøìàã. Íèçàìèíèí áàøûíäà ýåäÿí

èñòèãáàë äÿñòÿñè “ßëè áóëàüû” àäëû ÷åøìÿíèí

éàíûíäà Ìÿùñÿòè õàíûìûí êàðâàíû èëÿ ãàðøû-

ãàðøûéà ýÿëäè. Ì.Ñ.Îðäóáàäè. Ãÿâè áèð éûðòûúû

èëÿ ãàðøû-ãàðøûéà ýÿëìÿê åùòèìàëû úàíûìà ãîð

äîëäóðäó. ×ÿìÿíçÿìèíëè; 2) òîããóøìàã, áèð-

áèðèíÿ äÿéìÿê; 3) áèð-áèðèíÿ çèää îëìàã, áèð-

áèðè èëÿ äöç ýÿëìÿìÿê.

ÃÀÐØÛÄÀ

çÿðô 1. Ãàáàãäà, þíäÿ, öçáÿöç.

Ãàðøûäà äóðìàã. – Ãàðøûìäà ãàëûíúà áèð êè-

òàá ìöòàëèÿñè èëÿ ìÿøüóë îëàí áèð ãàäûí îòóð-

ìóøäó. Ñ.Ùöñåéí.

2. Èðÿëèäÿ, ýÿëÿúÿêäÿ. Ãàðøûäà ùÿëë åäèë-

ìÿëè ÷îõëó ìÿñÿëÿëÿð âàð.

ÃÀÐØÛÄÀÊÛ

ñèô. 1. Áèð øåéèí ëàï ãàáàüûí-

äàêû, þíöíäÿêè; öçáÿöçäÿêè; ãàáàã òÿðÿôèíäÿ

îëàí, èðÿëèäÿêè. Ãàðøûäàêû áàüäà îòóðìàã.

Ãàðøûäàêû ìàüàçàäàí ÷þðÿê àëäûì. Éîëäàøûì

ãàðøûäàêû åâäÿ éàøàéûð. – Ãàðøûäàêû ãîíøó-

íóí êè÷èê ïÿíúÿðÿñèíäÿí ÷ûõàí õÿôèô áèð èøûã

ãàðàíëûüûí áèð ïàð÷àñûíû éûðòäûüûíäàí, áó-

ðàäà ó÷óøàí ãàð ïàð÷àëàðû íÿçÿðÿ ÷àðïûðäû.

Ñ.Ùöñåéí.

2. Èðÿëèäÿêè, ýþçëÿíèëÿí. Áóüàú èñÿ .. úà-

âàí áèð îâ÷ó åùòèðàñû èëÿ éàëíûç ãàðøûäàêû îâ

áàðÿñèíäÿ ùÿéÿúàíëà äöøöíìÿêäÿ èäè. Ì.Ðçà-

ãóëóçàäÿ.

ÃÀÐØÛÄÀÍ

çÿðô Ãàáàãäàí, þíäÿí, ãàáàã

òÿðÿôäÿí, èðÿëèäÿí. Ìåéäàíà ãàðøûäàí ýÿëìÿê.

Ýöëëÿíè ãàðøûäàí àòäûëàð. Ãàðøûäàí ãàáàüûìà

áèð äîâøàí ÷ûõäû. – Áèð ýþçÿë êå÷äè ãàðøûäàí;

Ýþçëÿðèíäÿí ýöëÿ-ýöëÿ.. Àøûã ßëÿñýÿð. Ãà-

ðàíëûãäà ãàðøûäàí áÿçÿí èøûã ýþðöíÿð; Çÿí-

úèðâàðè âàãîíëàð ñèëêÿëÿíÿð, ýÿðèëÿð. Õ.Ðçà.

ÃÀÐØÛËÀÌÀ

“Ãàðøûëàìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐØÛËÀÌÀÃ

ô. 1. Ãàáàüûíà ÷ûõìàã, ãàð-

øûñûíà ÷ûõìàã, ýþðöøöíÿ ÷ûõìàã. Ãîíàãëàðû

ãàðøûëàìàã. –  Õàíûì îíó åéíè òÿáÿññöìëÿ

ãàðøûëàäû. Ì.Ñ.Îðäóáàäè. Îâäàí ýÿëÿíëÿðè ëà-

éèãè èëÿ ãàðøûëàìàã ëàçûìäû. Ì.Ðçàãóëóçàäÿ.

2. Ýÿëÿí áèð øÿõñÿ, éàõóä áèðè èëÿ ýþðöøÿð-

êÿí, îíà ùÿð ùàíñû áèð âàñèòÿ èëÿ þç ìöíà-

ñèáÿòèíè èçùàð åòìÿê. Òàìàøà÷ûëàð àðòèñòè ýó-

ðóëòóëó àëãûøëàðëà ãàðøûëàäûëàð. Î, áèçè ÷îõ ñî-

éóã ãàðøûëàäû. Ãÿëÿáÿ èëÿ åâëÿðèíÿ äþíÿí ãÿù-

ðÿìàíëàðû õàëã ÷è÷ÿê âÿ ìóñèãè èëÿ ãàðøûëàäû. –

Ñÿáà õàíûì Ôÿõðÿääèíèí îíó áèð ñåâýè èëÿ

ãàðøûëàéàúàüûíà ùå÷ äÿ èíàíìûðäû. Ì.Ñ.Îðäó-

áàäè. // Áèð øåé ùàããûíäà õÿáÿð òóòàðàã, îíà

ãàðøû ìöñáÿò, éà ìÿíôè ìöíàñèáÿòèíè èôàäÿ

åòìÿê. Ðöáàáÿ çàùèðäÿ áó õÿáÿðè ñîéóã ãàð-

øûëàìûøäû. Ìèð Úÿëàë. 

Éåíè èëè, áàéðàìû

(âÿ ñ.-íè) ãàðøûëàìàã – áàéðàì, òàðèõè ýöí

âÿ ñ. ýÿëìÿñè ìöíàñèáÿòè èëÿ òÿíòÿíÿëè éûüûí-

úàã, ìÿúëèñ, ãîíàãëûã âÿ ñ. äöçÿëòìÿê, øÿíëèê

åòìÿê. Ïàðëàéàí ñàô ýþéëÿðÿ áàõ, Ãàðà äÿíèç;

Ýÿë ñÿíèíëÿ éåíè èëè ãàðøûëàéàã. Í.Ðÿôèáÿéëè.

ÃÀÐØÛËÀÍÌÀ

“Ãàðøûëàíìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐØÛËÀÍÌÀÃ

“Ãàðøûëàìàã”äàí ìÿúù.

Ãîíàãëàð àõøàì âàüçàëäà ãàðøûëàíäûëàð. Íà-

òèã ýóðóëòóëó àëãûøëàðëà ãàðøûëàíäû. – Þçöíö

ùþðìÿòÿ ëàéèã ñàíìàäû; Áþéöê ãÿëá õèäìÿòÿ

ÿâÿç èñòÿìÿç; Ùþðìÿòëÿ, èççÿòëÿ ãàðøûëàíìàäû;

ßí áþéöê ùþðìÿòÿ ëàéèã îëàí êÿñ. Á.Âàùàá-

çàäÿ.

ÃÀÐØÛËÀØÄÛÐÛËÌÀ

“Ãàðøûëàøäûðûëìàã”-

äàí ô.èñ.

ÃÀÐØÛËÀØÄÛÐÛËÌÀÃ

ìÿúù.  1. Áèð-áèðè

èëÿ òóòóøäóðóëìàã, ìöãàéèñÿ åäèëìÿê.

2. Öç-öçÿ ýÿòèðèëìÿê, öçëÿøäèðèëìÿê.

67

ÃÀÐØÛÄÀ

ÃÀÐØÛËÀØÄÛÐÛËÌÀÃ

ÃÀÐØÛËÀØÄÛÐÌÀ

“Ãàðøûëàøäûðìàã”äàí

ô.èñ. Äèëëÿðè ãàðøûëàøäûðìà öñóëó.

ÃÀÐØÛËÀØÄÛÐÌÀÃ

ô. 1. Áèð-áèðè èëÿ òóòóø-

äóðìàã, ìöãàéèñÿ åòìÿê. Ðÿãÿìëÿðè ãàðøû-

ëàøäûðìàã. Ôàêòëàðû ãàðøûëàøäûðìàã.

2. Öç-öçÿ ýÿòèðìÿê, öçëÿøäèðìÿê.

ÃÀÐØÛËÀØÌÀ

“Ãàðøûëàøìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐØÛËÀØÌÀÃ

ô.  1. Ãàðøû-ãàðøûéà ýÿë-

ìÿê, öç-öçÿ ýÿëìÿê, ðàñòëàøìàã. Áþéöê ÷ÿ-

òèíëèêëÿðëÿ ãàðøûëàøìàã. – Ôèðèäóí îíëàðà [òÿ-

ëÿáÿëÿðÿ] ôèêèð âåðìÿéèá ýÿçìÿê èñòÿðêÿí Ãóð-

áàí Ìÿðÿíäè èëÿ ãàðøûëàøäû. Ì.Èáðàùèìîâ.

2. Öçëÿøìÿê.

ÃÀÐØÛËÛÃ

èñ. 1. Áèð øåéèí ìöãàáèëè, ÿâÿçè,

úàâàáû (ìöêàôàò, éà úÿçà). Éàõøûëûüûí ãàðøû-

ëûüû. Áèðèíèí çÿùìÿòèíèí ãàðøûëûüûíû âåðìÿê.

Ùÿð êÿñ þç èøèíèí ãàðøûëûüûíû ýþðÿð.

2. Áàøãà øåéè âÿ éà ñþçö òàìàìèëÿ ÿâÿç

åäÿ áèëÿí, îíà òàìàìèëÿ óéüóí âÿ áÿðàáÿð

îëàí øåé, ñþç. Ðóñúà ñþçëÿðèí ãàðøûëûüûíû òàï-

ìàã. Äèëäÿ ãàðøûëûüû îëìàéàí ÿúíÿáè òåðìèí-

ëÿðè îëäóüó êèìè ýþòöðìÿê ëàçûìäûð.

ÃÀÐØÛËÛÃËÛ

ñèô. 1. Áèð-áèðèíÿ åäèëÿí, áèð-

áèðèíÿ ýþñòÿðèëÿí, ùÿð èêè òÿðÿôÿ àèä îëàí. Ãàð-

øûëûãëû éàðäûì. Ãàðøûëûãëû ìÿùÿááÿò. Ãàðøûëûãëû

ìöíàñèáÿò. Ãàðøûëûãëû åòèìàä. – [Úåéíèç:] Ãàð-

øûëûãëû àðçó ùÿð áèð øåéèí ÿñàñûäûð. ×ÿìÿí-

çÿìèíëè.

2. Èðÿëè ñöðöëÿí, òÿëÿá åäèëÿí áèð øåéÿ âÿ éà

òÿêëèôÿ úàâàá îëàí. Ãàðøûëûãëû ïëàí. Ãàðøûëûãëû

èääèà.

3. Ãàðøûéà ýÿëÿí, öçáÿöç ýÿëÿí. Ãàðøûëûãëû

ãàòàð.

4. Úàâàáëû. Ãàðøûëûãëû ìÿêòóá, òåëåãðàì.

ÃÀÐØÛÑÛÀËÛÍÌÀÇ

ñèô. Ãàáàüû àëûíà áèë-

ìÿéÿí, þíöàëûíìàç; ëàáöä. Ãàðøûñûàëûíìàç

íÿòèúÿëÿð. Ãàðøûñûàëûíìàç ùàäèñÿ.

ÃÀÐÒ

1

ñèô. 1. Ãîúàëìûø, ãîúà. Ãàðò ãîúà.

Ãàðò ãàðû. Ãàðò òîéóã. – Àüûð éàðàëàíìûø î

ãàðò úàíàâàð; Ãÿçÿáëÿ ñû÷ðàéûð ùåé öñòöìöçÿ.

Ñ.Âóðüóí. Ãóçó îëìàç áèëèðèê ãàðò úàíàâàð.

Ì.Ðàùèì.  Ìÿíà þìðöí áîéóíäà èñÿ; îíäà

åøã îëñóí àëà ãàðüàéà; áèð äÿ ãàðò ãóðáà-

üàéà! Ð.Ðçà.

2. ìÿú. Ãàòû, ãÿääàð. [Íÿáè:] Ñÿí ëàï ãàðò

ãóìàðáàç èìèøñÿí. Ñ.Ñ.Àõóíäîâ. ßââÿë-àõûð

ãûðàúàüûç ãàðò äöøìÿíèí áåëèíè áèç. Õ.Ðçà.

3. ìÿù. Êþâðÿê, òåçñûíàí. Ãàðò ñöìöê.

ÃÀÐÒ

2

èñ. äàí. Êÿñÿð àëÿòëÿðè èòèëÿìÿê ö÷öí

äàø; áöëþâ. Äÿðéàçëàðû ãàðò èëÿ èòèëÿìÿê. Ãàðò

äàøû. Ìÿí äÿ ãàðò äàøëàðà âåðäèéèì áó ùèññ;

Áó èíúÿ ìÿíàäàí íåúÿ ÿë ÷ÿêèì? Ì.Ìöøôèã.

ÃÀÐÒ

3

, ÃÀÐÒ-ÃÀÐÒ

òÿãë. Áÿðê, éà êþâ-

ðÿê áèð øåéè äèøëÿðêÿí, éàõóä ãàøûíàðêÿí ùà-

ñèë îëàí ñÿñ. Õèéàðû ãàðò-ãàðò äèøëÿéèá éåäè.

Ãàðò-ãàðò ãàøûíìàã.

ÃÀÐÒÀË

èñ. 1. Äàüëûã âÿ éà ÷þëëöê éåð-

ëÿðäÿ éàøàéàí ÿéðè äèìäèêëè éûðòûúû âÿ ãöâ-

âÿòëè èðè ãóø; ãàðàãóø. Äàü ãàðòàëû. – Ãàðòàë

þç ýöúöíö äóéàð éóâàäà; Ó÷óá úþâëàí åäÿð

ñîíðà ùàâàäà. Ñ.Âóðüóí. Ãàðòàë ãàíàä ÷à-

ëàðêÿí áóëóäñóç ýþé öçöíäÿ; Áèð ÿñÿí éåëÿ

äþíäö àòûì Úåéðàí äöçöíäÿ. ß.Úÿìèë.

2. ìÿú. òÿíò. Âöãàðëû, úÿñóð, ýþðêÿìëè àäàì

ùàããûíäà. Ùÿð áåøèê êþðïÿ àñëàí éóâàñûäûð,

äÿéìÿ ýÿë; Ãàðòàëëàð éóðäóíóí ãàïûñûíû äþéìÿ

ýÿë! Ñ.Ðöñòÿì.

3. ìÿú.  Îáðàçëû òÿøáåùëÿðäÿ: òÿééàðÿ âÿ

òÿééàðÿ÷èëÿðÿ èøàðÿ. Ñàêèò áóëóäëàðäà ñöçÿíäÿ

ùèëàë; Äþíäö éóâàñûíà áèð äÿñòÿ ãàðòàë.

Ì.Ðàùèì.

◊ Èêèáàøëû ãàðòàë –  á à õ èêèáàøëû. Óíóò-

ìàäûã èêèáàøëû ãàðòàë ÷àðû; ×ÿêäè áèçè ýàù

àøàüû; ýàù éóõàðû. Ì.Ìöøôèã.

ÃÀÐÒÀËÁÓÐÓÍ(ËÓ)

á à õ ãûðüûáóðóí(ëó).

Õàíûí áöòöí äèããÿòè éóõàðû áàøäà ÿéëÿøìèø

ãàðòàëáóðóíëó, øàùáàç áàõûøëû, ÷åâèê ùÿðÿêÿòëè

âÿ áîé-áóõóíëó Þìÿð õàíäà èäè. ×ÿìÿí-

çÿìèíëè.

ÃÀÐÒÀËËÛ

ñèô.  Ãàðòàëëàð îëàí, öçÿðèíäÿ

ãàðòàëëàð ó÷àí, ãàðòàë éóâàëàðû îëàí. Ãàðòàëëû

ãàéàëàð. – Àë-éàøûë ýåéèíìèø óúà äàüëàðûí;

Ãàðòàëëû ãîéíóíäàí óçàãëàøìûøàì.. Ñ.Âóðüóí.

Ñèíÿñè ãàðòàëëû ãàéàëûãëàðû; ßêñ åäèð ñîíàëû

ýþë ñÿùÿð-ñÿùÿð. Ì.Àðàç.

ÃÀÐÒÛ

èñ. Éàïûíúû; êå÷ÿäÿí ÷îáàí áöðöí-

úÿéè. Äöíéà ìàëûíäàí âàð: ñèúèì ÷àòûñû; Ïà-

òàâàñû, ÷óõàñû, ùÿì ãàðòûñû. À.Øàèã.

ÃÀÐÒÛÌÀ

“Ãàðòûìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÒÛÌÀÃ

ô. 1. Ãîúàëìàã. [Ñóëòàí áÿé:]

..Íÿ àõìàã ñþçäöð; íåúÿ éÿíè ÿðÿ ýåòìÿê èñ-

òÿìèðñÿí; åâäÿ ãàëûá ãîúàëûá ãàðòûìàéàúàã-

ñàí êè?.. Ö.Ùàúûáÿéîâ.

2. ìÿú. Òÿçÿëèéèíè, òÿðàâÿòèíè èòèðìÿê, êþù-

íÿëìÿê.

ÃÀÐÒÛÌÛØ

ô.ñèô. 1. Ãîúàëìûø.

68

ÃÀÐØÛËÀØÄÛÐÌÀ

ÃÀÐÒÛÌÛØ

2. ìÿú. Òÿçÿëèéèíè, òÿðàâÿòèíè èòèðìèø, êþù-

íÿëìèø (èíñàí, ùåéâàí, áèòêè ùàããûíäà). Ãÿ-

äèð .. ôèêèðëÿøäè êè, Ìèðçÿ ãÿðèáÿ àäàìäû, àòà-

ñûíäàí î áîéäà åâè éåðëÿ-éåêñàí îëóá, éóðäó

äàüûëûá, îíóí äÿðäèíè ÷ÿêìèð, áèð ãàðòûìûø

àüàú ùàéûíäàäû... È.Ìÿëèêçàäÿ.

ÃÀÐÒ-ÃÓÐÒ

òÿãë. äàí. Àíëàøûëìàç äàíû-

øûã ñÿñè, àíëàøûëìàç äàíûøìà, ïèñ äàíûøìà (áèð

äèëäÿ). Ãàðò-ãóðò åëÿìÿê. – ..Àé ãàðäàøëàð,

áèçëÿðäÿ ãàðäàøëûã ùÿìèééÿòè éîõäóð: ãàðò-

ãóðò ðóñ äèëè áèëÿíëÿðèìèç ðóñ ãÿçåòè ýÿòèðäèðëÿð

êè, îíó ÿâàìöííàñ ýþðöá îíëàðà àðòûã ùþðìÿò

åëÿñèí. “ßêèí÷è”.

ÃÀÐÒËÀÌÀÃ

1

ô. ×îõ ãàðòëàøìàã.

ÃÀÐÒËÀÌÀÃ

2

ô. Áÿäÿíèíèí áèð éåðèíè áÿðê

ãàøûìàã, äûðíàãëà ãàðò-ãàðò ãàøûìàã.

ÃÀÐÒËÀÍÌÀ

“Ãàðòëàíìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÒËÀÍÌÀÃ

1

ãàéûä. Áÿðê ãàøûíìàã,

äûðíàãëà ãàøûíìàã.

ÃÀÐÒËÀÍÌÀÃ

2

ô. á à õ ãàðòëàøìàã.

ÃÀÐÒËÀØÌÀ

“Ãàðòëàøìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÐÒËÀØÌÀÃ

ô. 1. Ãîúàëìàã.

2. ìÿú. Ýÿíúëèéèíè, òÿðàâÿòèíè èòèðìÿê; ñÿðò-

ëÿøìÿê, ãàáàëàøìàã.

ÃÀÐÒËÀØÌÛØ

ô.ñèô.  Ãîúàëìûø.  Ãàðòëàø-

ìûø òîéóã.

ÃÀÐÒËÛÃ

èñ. 1. Ãîúàëûã.

2. ìÿú. Ñÿðòëèê, ãàáàëûã, êþùíÿëèê.

ÃÀÐÒÌÀÃ

1

èñ.  1. Ñàüàëìàã öçðÿ îëàí

éàðàíûí öçöíäÿ ÿìÿëÿ ýÿëÿí êþç, ãàñíàã,

áÿðê ãàáûã.

2. Èíñàí âÿ éà ùåéâàíûí äÿðèñè öçÿðèíäÿí

ãîïóá òþêöëÿí ãàëûí êèð, ãóðó äÿðè ïàð÷àëàðû;

ïàñàã.  Úàìûø áÿäÿíèíèí ãàðòìàüûíû àüàúà

ñöðòöá òÿìèçëÿéèð.

ÃÀÐÒÌÀÃ

2

ô. Áÿðêèìÿê, ñÿðòëÿøìÿê.

ÃÀÐÒÌÀÃËÀÍÌÀ

“Ãàðòìàãëàíìàã”äàí

ô.èñ.

ÃÀÐÒÌÀÃËÀÍÌÀÃ

ô.  1. Öçö ãàðòìàã

áàüëàìàã, êþç òóòìàã, ãàñíàãëàíìàã, ãàñ-

íàã áàüëàìàã, ãàðòìàãëà þðòöëìÿê (éàðà).

2. ×èðêäÿí ãàáûã áàüëàìàã, ãàðòìàã áàü-

ëàìàã.

ÃÀÐÒÌÀÃËÛ

ñèô. Ãàðòìàã áàüëàìûø, ãàðò-

ìàã þðòìöø, ãàñíàãëû.

ÃÀÐÒÎÏ(Ó)

á à õ ãàðýöëëÿñè.  Ãàðòîïó

îéíàìàã. – Ãàð éàüûð ëîïà-ëîïà; Óøàãëàð

àäàìëàðû òåç-òåç áàñûð ãàðòîïà. Ð.Ðçà.

ÃÀÐÓÍ

èñ. [õöñ. èñ.-äÿí] ×îõ äþâëÿòëè, ÷îõ

âàðëû àäàì (ãÿäèì Èñðàèëäÿ ÷îõ äþâëÿòëè áèð

øÿõñèí àäûíäàí). [Ìîëëà Ñàëìàí:] Ùàúû Íóðó,

ñÿíèí ãèéàñûíà ýþðÿ, ìÿí ýÿðÿê Ãàðóí îëàé-

äûì; áÿñ ìÿí íèéÿ áèð ùÿñèð âÿ ëöëÿéèíäÿí ãåéðè

áèð çàäà ìàëèê äåéèëÿì? Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ.

Ã

ÁÐÓÑ

[ïîë.] 1. Éóìøàã éóí èïëèê íþâö.

2. Éóí ïàð÷àéà îõøàéàí ïàìáûã ïàð÷à íþâö.

3. Ãàðóñäàí òèêèëìèø (òîõóíìóø). Ãàðóñ

ïàð÷à. Ãàðóñ øÿðô.

ÃÀÐÇÀÃ

á à õ ãÿðçÿê.

ÃÀÐÇÀÃËÀÌÀÃ

á à õ ãÿðçÿêëÿìÿê.

ÃÀÐÇÀÃËÀÍÌÀÃ

á à õ ãÿðçÿêëÿíìÿê.

ÃÀÐÇÀÃËÛ

á à õ ãÿðçÿêëè.

ÃÀÑÛÃ

èñ. àíàò. Ãàðíûí èêè áóä àðàñûíäà

îëàí àëò òÿðÿôè.

ÃÀÑÛÃÁÀÜÛ

èñ.  Ãàñûã éûðòûüûíû (ãðèæàíû)

òóòìàüà ìÿõñóñ éàéëû áàü.

ÃÀÑÛÃÎÒÓ

èñ. ìÿù. áîò. Ñàðûìòûë-éàøûë

ðÿíýëè ÷îõèëëèê îò-áèòêè. Ãàñûãîòó îäóíëàøìûø

êþêÿ ìàëèêäèð. Ãàðøû-ãàðøûéà äöçöëìöø, êÿ-

íàðû áöòþâ âÿ êè÷èê éàðïàãëàðû âàðäûð, ñàðûì-

òûë-éàøûë ðÿíýëè õûðäà ÷è÷ÿêëÿðè éàðïàãëàðûíûí

ãîëòóüóíäà éåðëÿøìèøäèð. ßëèéåâ.

ÃÀÑÛËÌÀÃ

ìÿúù. 1. Ïàð÷àíûí ãûðàüû ãàò-

ëàíûá òèêèëìÿê, êþêëÿíìÿê.

2. ×ÿêèëèá äàðàëìàã, ãûñàëìàã.

ÃÀÑÛÐÜÀ

èñ. Àðäû êÿñèëìÿäÿí ôûðëàíûá ùà-

âàéà ãàëõàí ÷îõ øèääÿòëè, èòè êöëÿê; òóôàí,

áîðàí. Ïîçìàìûøäûð âöãàðûíû íÿ ãàñûðüà, íÿ

òóôàí. Ñ.Ðöñòÿì. Áèç òóôàíäà, ãàñûðüàäà ãà-

éàëàðäà êöëöíý âóðäóã; Ùÿð äàëüàíûí öñ-

òöíäÿ áèç ùÿð ýöí éåíè áóðóã ãóðäóã. Ç.Õÿëèë.

Ãàñûðüà êèìè – ÷îõ øèääÿòëè âÿ èòè (ñöðÿòëè).

[×àïãûí÷ûëàð]  ýþçëÿíèëìÿç áèð ãàñûðüà êèìè

áèð àíäà ãîïóá ãàðøûëàðûíà ÷ûõàí ùÿð øåéè ÷à-

ïûá òàëàéûð âÿ éîõ îëóðäóëàð. Ì.Ðçàãóëóçàäÿ.

ÃÀÑÛÐÜÀËÛ

ñèô.  Òóôàíëû, áîðàíëû. Ãàñûð-

üàëû ùàâà. – Äÿíèç ãàñûðüàëû, äÿíèç ÿñÿáè;

Äàü êèìè äàëüàëàð âåðèá ÿë-ÿëÿ. Î.Ñàðûâÿëëè.

// ìÿú. Úîøãóí, ýóðóëòóëó. Ãàñûðüàëû þìöð âå-

ðèá; Ãîúàëòìûøäû îíó äþâðàí. Í.Ðÿôèáÿéëè.

ÃÀÑÈÁ

ñèô.  âÿ  èñ. [ÿð.]  êþùí. Ãÿñá åäÿí,

çîðëà àëàí. Çàâàëëû ìöñÿëìàíëàð áèð íå÷ÿ ñÿð-

ñÿðè ãàñèáëÿðèí ÿëèíäÿ áàçè÷ÿ ãàëìûøëàð.

À.Ñÿùùÿò.

ÃÀÑÈÄ

èñ. [ÿð.] êþùí. Õÿáÿð âÿ éà ìÿê-

òóá àïàðûá-ýÿòèðÿí àäàì; åë÷è, ÷àïàð. Ãàñèä!

Òåçúÿ éàðäàí ýÿòèð áèð õÿáÿð; Îë ýöëè-õÿíäàíûì

69

ÃÀÐÒ-ÃÓÐÒ

ÃÀÑÈÄ

íå÷èí àüëàéûð? Ì.Ï.Âàãèô.  Éîõäó ãàñèäèì,

ýþíäÿðèì ïÿéàì; Éàðÿ äÿðäèìè åéëÿéèì ÿéàí.

Íÿáàòè. Ãàñèä õÿáÿð ýÿòèðèá êè, áóðàäàí áàøãà

ýÿëÿñè éîëëàðû éîõäóð. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ.

ÃÀÑÈÄËÈÊ

èñ. êþùí. Ãàñèäèí èøè; ìÿêòóá

âÿ éà õÿáÿð àïàðûá-ýÿòèðìÿ èøè. Ãîéìà äÿõè

îíäà ýåäÿñÿí ñÿí; Ãàñèäëèéè îíà åäÿñÿí ñÿí.

Õÿòàéè.

ÃÀÑÍÀÃ

èñ. 1. Ñàüàëìàã öçðÿ îëàí éàðà-

íûí öçöíäÿ ÿìÿëÿ ýÿëÿí ãàáûã, êþç. Éàðàíûí

ãàñíàüûíû ãîïàðìàã. // Éàø òîðïàã ãóðóäóüó

çàìàí öçöíäÿ ÿìÿëÿ ýÿëÿí íàçèê, êþâðÿê

òÿáÿãÿ. Òîðïàã ãàñíàã áàüëàìûøäûð.

2. ßëÿê, õÿëáèð âÿ ñ. áó êèìè øåéëÿðÿ êå-

÷èðèëÿí ÷ÿíáÿð.

◊ Éàðàñûíûí ãàñíàüûíû ãîïàðìàã –  á à õ

éàðàñûíû òÿçÿëÿìÿê (“éàðà”äà).

ÃÀÑÍÀÃËÀÌÀ

“Ãàñíàãëàìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÑÍÀÃËÀÌÀÃ

ô. 1. Ãàñíàã áàüëàìàã,

êþç áàüëàìàã (éàðà). // Öçö áÿðêèìÿê, íàçèê

ãàáûã áàüëàìàã.

2. ßëÿê, õÿëáèð âÿ ñ. áó êèìè øåéëÿðÿ ãàñ-

íàã (÷ÿíáÿð) êå÷èðìÿê.

ÃÀÑÍÀÃËÀÍÌÀ

“Ãàñíàãëàíìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÑÍÀÃËÀÍÌÀÃ

ìÿúù. Ãàñíàã (÷ÿíáÿð)

êå÷èðèëìÿê.

ÃÀÑÍÀÃËÀÍÌÛØ

ô.ñèô. Ãàñíàã áàüëàìûø.

ÃÀÑÍÀÃËÛ

ñèô. Öçöíäÿ ãàñíàã îëàí, ãàñ-

íàã áàüëàìûø.

ÃÀÑÒÐÈ´Ò

[éóí.] òèá. Ìÿäÿíèí ñåëèêëè ãèøà-

ñûíûí èëòèùàáû, ìÿäÿ êàòàðû.

ÃÀÑÒÐ