ÛÛÛ Cild Í ß Ñ È Ì È À Ä Û Í À Ä È Ë × È Ë È Ê È Í Ñ Ò È Ò Ó Ò Ó ÀÇßÐÁÀÉÚÀÍ Ä È Ë È Í È Í È Ç À Ù Ë Û



Yüklə 11,43 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə11/88
tarix21.03.2017
ölçüsü11,43 Mb.
#12128
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   88

ÁÒÎÐ

[ôð. ãàç âÿ ëàò. ýå-

íåðàòîð] Áÿðê âÿ éà äóðó éàíàúàüû ãûçüûí

ãàç ùàëûíà ñàëìàã ö÷öí àïàðàò.

ÃÀÇ(Î)ÝÅÍÅÐÀÒÎÐËÓ

ñèô. õöñ. Ãàçî-

ýåíåðàòîðó îëàí. Ãàçîýåíåðàòîðëó éöê àâòî-

ìîáèëè.


ÃÀÇÎËÈ´Í

[õàð.] Íåôòèí äèñòèëëÿñèíäÿí âÿ

éà íåôò ãàçûíûí ìàéåëÿøäèðèëìÿñèíäÿí àëûíàí

äóðó éàíàúàã, éàõøû òÿìèçëÿíìÿìèø áåíçèí.

ÃÀÇ

ÓÍ

[ôð.] Áàüëàðäà, ïàðêëàðäà âÿ ñ. éåð-

ëÿðäÿ áÿçÿê ö÷öí ÿêèëìèø âÿ áàøû äöìäöç

êÿñèëìèø îò ñàùÿñè. Áóëâàðëàðûí ãàçîíëàðû.

ÃÀÇÎÉË

èñ. Ãàç âÿ íåôò ñþçëÿðèíèí áèðëÿø-



ìÿñèíäÿí éàðàíàí ñþç.

ÃÀÇÞË×ßÍ


èñ. õöñ. Ëàáîðàòîðèéàëàðäà âÿ

ñ.-äÿ ìöõòÿëèô ãàçëàðû òîïëàìàã, ñàõëàìàã âÿ

ùÿúìëÿðèíè þë÷ìÿê ö÷öí úèùàç.

ÃÀÇÑÛÇËÀØÄÛÐÛËÌÀ

“Ãàçñûçëàøäûðûë-

ìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÇÑÛÇËÀØÄÛÐÛËÌÀÃ

ìÿúù.  Ãàçñûç

ùàëà ýÿòèðèëìÿê, ãàçäàí òÿìèçëÿíìÿê.

ÃÀÇÑÛÇËÀØÄÛÐÛËÌÛØ

ô.ñèô. 1. õöñ. Ãàç-

ñûç ùàëà ýÿòèðèëìèø, ãàçû ÷ûõàðäûëìûø.

2.  ùÿðá. Çÿðÿðñèç ùàëà ýÿòèðèëìèø, ãàçäàí

òÿìèçëÿíìèø.

ÃÀÇÑÛÇËÀØÄÛÐÌÀ

õöñ. “Ãàçñûçëàøäûð-

ìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÇÑÛÇËÀØÄÛÐÌÀÃ

ô. 1. õöñ. Áèð øåéèí

è÷èíäÿ îëàí ãàçëàðû ìöõòÿëèô âàñèòÿëÿðëÿ ÷û-

õàðìàã, îíó ãàçñûç åòìÿê.

2. ùÿðá. Ìåõàíèêè âÿ êèìéÿâè öñóëëàðëà çÿ-

ùÿðëÿéèúè ìàääÿëÿðèí òÿñèðèíè çÿðÿðñèçëÿø-

äèðìÿê.


ÃÀÇÑÛÇËÀØÌÀ

“Ãàçñûçëàøìàã”äàí ô.èñ.

ÃÀÇÑÛÇËÀØÌÀÃ

ô. õöñ. Ãàçñûç ùàëà ýÿë-

ìÿê, ãàçû áîøàëìàã, ãàçû ó÷ìàã (÷ûõìàã).

ÃÀÇÑÎÜÀÍÛ

èñ. áîò. Çàíáàüà îõøàð áÿ-

çÿê áèòêèñè. Ãàçñîüàíû úèíñèíèí ÷è÷ÿê éàíëûüû

àëòû ñÿðáÿñò éàðïàãäàí òÿøêèë îëóíìóøäóð, éàð-

ïàãëàð è÷ÿðè òÿðÿôäÿí ñàðû ðÿíýëè âÿ ïàðëàãäûð,

áÿçÿí àüûìòûë ðÿíýëèäèð, îíëàðûí õàðèúè òÿðÿ-

ôèíäÿ éàøûë ðÿíýëè åíëè çîëàã âàðäûð. Ãÿäèðîâ.

ÃÅ

“Ô ùÿðôèíèí âÿ áó ùÿðôëÿ èøàðÿ îëóíàí



ñÿñèí àäû.

ÃÅÉÁ


[ÿð.] 1. Ùàçûð âÿ ýþç þíöíäÿ îë-

ìàìà; ãàèáëèê. 

Ãåéá åòìÿê – èòèðìÿê, ÿë-

äÿí ÷ûõàðìàã. Ùÿðýàù ñèç áóíà ðàçûëûã âåð-

ñÿíèç, áóðàäà ãåéá åäÿ áèëÿúÿéèíèç áó ãèé-

ìÿòëè øåéëÿðè äÿ þçöíöçëÿ áÿðàáÿð ñàëàìàò

àïàðà áèëÿúÿêñèíèç! Ì.Ñ.Îðäóáàäè. Ãåéá îë-

ìàã – ýþçäÿí èòìÿê, éîõ îëìàã, àðàäàí ÷ûõ-

ìàã. Êÿêëèê îíóí ÿëèíäÿí îõ êèìè ÷ûõäû âÿ áèð

àíäà îðìàíûí éàðïàãëàðû àðàñûíäà ãåéá îëäó.

À.Øàèã. [Ìèðçÿ Âàëåù] àáàñûíû ÷èéíèíÿ àòäû,

àéàããàáûëàðûíû äÿéèøäèðäè, ïèëëÿêÿí àøàüû òûðûã-

òûðûãëà äöøöá, ãàðàíëûã è÷èíäÿ ãåéá îëäó.

Ñ.Ðÿùèìîâ. Ãåéáÿ ÷ÿêèëìÿê –  á à õ ãåéá

îëìàã. ×îõ õûðäàëàð áÿðê àéàãäà ãåéáÿ ÷ÿ-

êèëèð; Áþéöê äÿðäëÿ âóðóøàíà áþéöê äåéèëäè.

Ì.Àðàç.

2. Äèíÿ ýþðÿ ýþçëÿ ýþðöíìÿç îëàí ðóùè



àëÿì; àëÿìè-ãåéá. Áþéëÿ ãàðàíëûã äàìà äàø

àòìàã, éà ãåéáäÿí ñÿàäÿò óììàã, ÿúÿáà

ùàíñû äèâàíÿíèí õÿéàëûíäàí êå÷ÿð! Ñ.Ùöñåéí.

// Ìÿúùóë âÿ íàìÿëóì øåéëÿð, ýþðöíìÿç âÿ

áèëèíìÿç ùàë.

ÃÅÉÁßÒ


èñ. [ÿð.] 1. Áèðèíèí (þçö îëìàäûüû

ùàëäà) ùàããûíäà äàíûøìà, éàõóä ÿëåéùèíÿ ñþç

ñþéëÿìÿ, äàëûíúà äàíûøìà. Ìÿúàëû ãåéáÿòÿ îë-

ìàç î êÿñ êè, ÿùëè-ñÿíÿòäèð. Ñ.ß.Øèðâàíè. Ýåúÿ-

ýöíäöç èøè ãåéáÿò î úàùèë ãûçëàðûí, Ìþúöç!

ßýÿð âàèç ãîéà ìÿøüóë îëàðëàð åëì èëÿ ãûçëàð.

Ì.Ìþúöç. 

Ãåéáÿò åòìÿê (åëÿìÿê,

ãûðìàã) – áèðèíèí (þçö îëìàäûüû ùàëäà) ñþ-

çöíö äàíûøìàã, ùàããûíäà ñþç ñþéëÿìÿê, äà-

ëûíúà äàíûøìàã. Äàëäà ãåéáÿò, öçäÿ ñÿíà åò-

ìÿðÿì; Ýèçëè ñþéöø, çàùèð äóà åòìÿðÿì.

Ì.ß.Ñàáèð. [Éàãóá] ..îéóí ÿñíàñûíäà îíóí

ìÿäÿíèíäÿ õèäìÿò åäÿí ÿñêè ìöùÿíäèñè ùàã-

ãûíäà ãåéáÿò åäÿðäè. Á.Òàëûáëû. Ñàùèëäÿ ãûç-

90

ÃÀÇÌÀÃ



ÃÅÉÁßÒ

ëàð, ýÿëèíëÿð òîïëàíûá îíóí-áóíóí ãåéáÿòèíè

ãûðûðäûëàð. Ì.Ùöñåéí.

2. Ìåéäàíäà îëìàìà, ãàèá îëìà, ãàèáëèê.

Îë ýöí êè, éîõ èäè ìÿíäÿ ãöäðÿò; Ãûëäûí ìÿíÿ

ãåéáÿòèìäÿ ðÿüáÿò. Ôöçóëè.

ÃÅÉÁßÒÚÈË

ñèô. Ãåéáÿò åòìÿéè ñåâÿí.

ÃÅÉÁßÒ×È


èñ. Ãåéáÿò åäÿí, äàëúà äàíû-

øàí, äåäè-ãîäó÷ó. [Áàùàð Ìàùìóäà:] Ìÿí

òÿíáÿëÿì? Ìÿí ãåéáÿò÷èéÿì? ß.Ùàãâåðäèéåâ.

ÃÅÉÁßÒ×ÈËÈÊ

èñ. Ãåéáÿò÷è àäàìûí õàñèé-

éÿòè, ñþç ýÿçäèðìÿ õàñèééÿòè, äåäè-ãîäó÷óëóã.

ÃÅÉÄ

1

èñ.  [ÿð.] 1. Ãûñà ñóðÿòäÿ éàçìà.



Áëîêíîòäà åäèëÿí ãåéäëÿð. – ..Ýþçëÿðè éàçû ñòî-

ëóíóí öñòöíäÿêè ãåéäëÿðèíÿ ñàòàøäû. Ì.Ùöñåéí.

// Êèòàá âÿ ñ. ùàøèéÿñèíäÿ, éàõóä àëòûíäà åäè-

ëÿí èøàðÿ âÿ éà éàçûëàí éàçû. Ñÿùèôÿíèí àëòûí-

äà ÷îõëó ãåéä âàð. // Áèð øåéè ùåñàáà àëìàã

âÿ éà ãàíóíè øÿêëÿ ñàëìàã ö÷öí îíó ìöÿé-

éÿí ãàéäàäà äÿôòÿðÿ âÿ ñ.-éÿ éàçìà. Ãåéä

çàìàíû Ìàùìóä ãûçûí òÿðÿôèíäÿí, éîëäàøû äà

îüëàí òÿðÿôèíäÿí âÿêèë îëàúàãäû. Á.Òàëûáëû.

Ãåéä åòäèðìÿê – äÿôòÿðÿ ñàëäûðìàã, éàç-

äûðìàã. Àäûíû ñèéàùûéà ãåéä åòäèðìÿê. Ãåéä

åòìÿê – 1) éàääà ñàõëàìàã ö÷öí ãûñàúà éàç-

ìàã.  ×ûõûøëàðû ãåéä åòìÿê. Ìöùàçèðÿíèí

ìöùöì éåðëÿðèíè ãåéä åòìÿê. Äÿôòÿðèíÿ áÿçè

ãåéäëÿð åòìÿê; 2) èøàðÿ åòìÿê, éàçìàã. Ýå-

úèêÿíëÿðè ãåéä åòìÿê. Ýÿëìÿéÿíëÿðèí àäûíû

ñèéàùûéà ãåéä åòìÿê; 3) ýþñòÿðìÿê, íÿçÿðÿ

÷àðïäûðìàã, éàäà ñàëìàã, ñþéëÿìÿê. Êöòëÿ-

ëÿðèí àêòèâëèéèíè ãåéä åòìÿìÿê îëìàç. – Áóí-

ëàðûí ùàìûñû ãàáàãúûë àäàìëàðäûð, – äåéÿ

êàòèá èôòèõàðëà ãåéä åòäè. ß.Ñàäûã. Ãåéä îëóí-

ìàã – 1) éàçûëìàã, ñèéàùûäà âÿ ñ.-äÿ þç

àäûíû éàçäûðìàã; 2) ýþñòÿðèëìÿê, èøàðÿ åäèë-

ìÿê.  Ìÿêòóáóí òàðèõè ãåéä îëóíìàìûøäûð.

Ãåéäÿ àëûíìàã – áèð éåðÿ éàçûëìàã, ñèéà-

ùûéà äàõèë åäèëìÿê. Ãåéäÿ àëìàã – áèð éåðÿ

éàçìàã, ñèéàùûéà äàõèë åòìÿê. Àíúàã ìöùÿí-

äèñëÿð áó îúàüû ãåéäÿ àëìûøäûëàð. Ìèð Úÿëàë.

2. Áèð øåé ùàããûíäà øèôàùè âÿ éà éàçûëû ãûñà

ôèêèð. Ëöòôÿí, ãåéäëÿðèíèçè äÿ áèçÿ áèëäèðñÿíèç,

íÿçÿðÿ àëàðûã. Ì.Èáðàùèìîâ.

ÃÅÉÄ


2

èñ.  [ÿð.] Ôèêèð, ãàéüû, íàðàùàòëûã,

ÿíäèøÿ. Àù, áèëìÿì íåéëÿéèì, ãóðòóëìàã îë-

ìàç ãåéääÿí. Ôöçóëè. Ñàáèðà! Åé ÿñèðè-ãåéäè-

áÿëà! Øåèðäèð ýÿð÷è øèâåéè-øöÿðà. Ì.ß.Ñàáèð.

Áèð òÿðÿôäÿí ãûçûí ãåéäè éîõ èäè. ß.Ùàãâåð-

äèéåâ. 

Ãåéäèíÿ ãàëìàã – ãàéüûñûíû ÷ÿê-



ìÿê, ôèêðèíè ÷ÿêìÿê, äÿðäèíÿ ãàëìàã, áèðèíèí

òàëåéè ö÷öí íàðàùàò îëìàã. Úöìëÿìèç ñè÷àí

êèìè åâëÿðèìèçèí äåøèêëÿðèíÿ ñîõóëóá, þç úà-

íûìûçûí ãåéäèíÿ ãàëûðûã. Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ.

Áóíà ýþðÿ äÿ àèëÿ ñàùèáè îëàíà ãÿäÿð ãåéäèíÿ

ãàëìàã ìÿíèì âÿçèôÿìäèð. Ì.Ñ.Îðäóáàäè. Ùÿð

êÿñ þç ãîùóì-ÿãðÿáàñûíû àðàìàüà ìÿøüóë

îëóá, Ãàðàúà ãûçûí ãåéäèíÿ ãàëàí éîõ èäè.

Ñ.Ñ.Àõóíäîâ. Ãåéäèíè ÷ÿêìÿê –  á à õ ãåé-

äèíÿ ãàëìàã. Ýÿë ÷ÿêìÿ úàùàí ãåéäèíè ñÿí,

úàí áåëÿ ãàëìàç. Ì.Â.Âèäàäè.  Ñÿí îüëóíó

ìÿíäÿí èñòÿ. Ìÿíÿ âåðìèñÿí, ïàéûìäûð, ãîé

ãåéäèíè ìÿí ÷ÿêèì. Ìèð Úÿëàë.

ÃÅÉÄ×È


èñ. Ãåéä åäÿí, ñèéàùûéà àëàí; èäà-

ðÿéÿ ýÿëÿí âÿ îðàäàí ýþíäÿðèëÿí êàüûçëàðû

äÿôòÿðÿ ãåéä åäÿí èø÷è.

ÃÅÉÄ×ÈËÈÊ

èñ. Ãåéä÷è âÿçèôÿñè âÿ èøè.

ÃÅÉÄÅÄÈÚÈ

èñ. ôèç. Ùÿð ùàíñû áèð ùàäèñÿíè

ãåéä åäÿí úèùàç.

ÃÅÉÄÊÅØ

ñèô. [ÿð. ãåéä âÿ ôàðñ. ...êåø]



Ãåéäÿ ãàëàí, ãàéüû ÷ÿêÿí, äèããÿòëè, ìåùðè-

áàí. Ãåéäêåø àòà. – Éàðàëàðû ãåéäêåø ÿëëÿðëÿ

ñàðûíûá ñàüàëàí äþéöø÷öëÿð õÿñòÿõàíàíû òÿðê

åäèá, éåíèäÿí úÿáùÿéÿ ãàéûòäû(ëàð). ß.Ìÿì-

ìÿäõàíëû. [ßñýÿð áÿé:] ..Ìÿíäÿí áó ùàëÿ-

äÿê áèð åëÿ ÿìÿë ñàäèð îëìàéûáäûð êè, î ÿìÿëÿ

ýþðÿ ìÿíèì àäûì ìèëëÿò ãåéäêåøè ãîéóëñóí.

ß.Ùàãâåðäèéåâ.

ÃÅÉÄÊÅØËÈÊ

èñ.  Ãåéä ÷ÿêìÿ, ãåéäÿ

ãàëìà, ãàéüûéà ãàëìà; ãàéüû÷ûëûã. Ãåéäêåø-

ëèê ýþñòÿðìÿê. Àòà-àíàíûí þç þâëàäëàðûíà

ãàðøû ãåéäêåøëèéè. Çÿùìÿòêåøëÿðèí òÿëÿáëÿðèíÿ

ãåéäêåøëèêëÿ (ç.) éàíàøìàã.

ÃÅÉÄËÈ

ñèô. Ãàéüûëû, ãàéüûñû îëàí, ùÿð áèð



øåéèí ôèêðèíè ÷ÿêÿí.

ÃÅÉÄÑÈÇ


ñèô. 1. Ãàéüûñû, ôèêðè, äÿðäè, ãÿìè

îëìàéàí; ùÿð øåéè ãóëàãàðäûíà âóðàí; ëàãåéä.

Î, ÷îõ ãåéäñèç àäàìäûð. [Ìèðçÿ:] Áàëàëàðûì,

äöíéàäà ìÿí ÷îõ þìöð åòìèøÿì. Ñèçèí éîëó-

íóçäà íÿ ãÿäÿð ÷àëûøûá ìÿðàìûìà ÷àòìûøàì

âÿ õàòèðúÿì, ãåéäñèç äöíéàäàí ýåäèðÿì.

ß.Ùàãâåðäèéåâ.

2. Á à õ ãåéäñèç-øÿðòñèç.

ÃÅÉÄÑÈÇËÈÊ

èñ.  Ãåéäñèç àäàìûí ùàëû;

ãàéüûñûçëûã.

ÃÅÉÄÑÈÇ-ØßÐÒÑÈÇ

çÿðô Ùå÷ áèð øÿðò îë-

ìàäàí, ùå÷ áèð ìÿùäóäëàøäûðûúû øÿðò îëìà-

äàí; ñþçñöç. Ãåéäñèç-øÿðòñèç òÿñëèì îëìàã.

Øÿðòëÿð ãåéäñèç-øÿðòñèç ãÿáóë åäèëäè. – [Îüëàí:]

Ðöòáÿúÿ þçöíäÿí áþéöêëÿðèí ÿìðèíè ãåéäñèç-

øÿðòñèç éåðèíÿ éåòèðìÿê! È.Ìÿëèêçàäÿ.

91

ÃÅÉÁßÒÚÈË



ÃÅÉÄÑÈÇ-ØßÐÒÑÈÇ

ÃÅÉÐ

[ÿð.] á à õ ãåéðè 3-úö ìÿíàäà.

Åäÿñÿí ãåéð èëÿ ñåéðè-ýöëöñòàí; Õÿñòÿ Çàêèð

ãàëà êöëõàí è÷èíäÿ. Ã.Çàêèð.

ÃÅÉÐßÒ

èñ. [ÿð.] 1. Âÿòÿí, õàëã, àèëÿ íà-



ìóñó; ÿí ÿçèç âÿ ìöãÿääÿñ ñàéûëàí áèð øå-

éèí òÿÿññöáöíö ÷ÿêìÿ, øÿðÿôèíè, ùåéñèééÿ-

òèíè ãîðóìà. Âÿòÿí ãåéðÿòè. – Ýÿë, àíà éóð-

äóìóí ãûçû, ýÿëèíè! Èíäè ùöíÿð âàõòû, ãåéðÿò

äÿìèäèð. Ñ.Âóðüóí. [Úàááàð:] Ãåéðÿò! Âàðëû

áàëàñûíäà ãåéðÿò îëìàç, ïóë îëàð, ñÿðâÿò îëàð,

ãåéðÿò, íàìóñ îëìàç. Á.Òàëûáëû. 

Ãåéðÿ-


òèíÿ òîõóíìàã – ùåéñèééÿòèíÿ òîõóíìàã,

òÿùãèð åòìÿê. ßñëèíÿ áàõñàí, áó ýåðèëèê

øÿõñÿí îíóí [Úÿìèëèí]  ãåéðÿòèíÿ äÿ òîõó-

íóðäó. Ì.Ùöñåéí.

2. Ôþâãÿëàäÿ ñÿé, úÿùä; ÷àëûøìà. Áó èøè

ýþðìÿê ö÷öí ãåéðÿò ëàçûìäûð. – Áàøà ýÿëèð

åëÿäèéèí íèééÿòëÿð; Ýÿð ñàô èëÿ äîüðó ãåéðÿò

åéëÿðñÿí. Ì.Â.Âèäàäè. ×öíêè áèëèð: ðàùÿò

ÿçèééÿòäÿäèð; Øàä éàøàìàã ñÿéäÿ, ãåéðÿò-

äÿäèð. Ì.ß.Ñàáèð.

3. Ñÿáèð, äþçöì, ìÿòàíÿò; áèð áÿëà âÿ

ôÿëàêÿò ãàðøûñûíäà ìÿðäúÿñèíÿ äóðìà.

ÃÅÉÐßÒÊÅØ

ñèô.  âÿ èñ.  [ÿð. ãåéðÿò âÿ

ôàðñ. ...êåø] Ãåéðÿò ÷ÿêÿí; âÿòÿí, õàëã, àèëÿ

íàìóñó ÷ÿêÿí (àäàì).

ÃÅÉÐßÒËßÍÄÈÐÌß

“Ãåéðÿòëÿíäèð-

ìÿê”äÿí ô.èñ.

ÃÅÉÐßÒËßÍÄÈÐÌßÊ

ô. Ãåéðÿòÿ ýÿòèð-

ìÿê, ðóùëàíäûðìàã, öðÿêëÿíäèðìÿê.

ÃÅÉÐßÒËßÍÌß

“Ãåéðÿòëÿíìÿê”äÿí ô.èñ.

ÃÅÉÐßÒËßÍÌßÊ

ô.  Ãåéðÿòÿ ýÿëìÿê,

ñÿé åòìÿê, úÿùä åòìÿê, ðóùëàíìàã, ôÿàëèé-

éÿòÿ ýÿëìÿê, úÿñàðÿòÿ ýÿëìÿê, öðÿêëÿíìÿê.

ÃÅÉÐßÒËÈ

ñèô.  Þç âÿòÿíèíèí, õàëãûíûí,

éàõûí àäàìëàðûíûí ãåéðÿòèíè ÷ÿêÿí, øÿðÿô âÿ

íàìóñóíó ãîðóéàí. Ùÿð áèðèìèç ýóéà ìèë-

ëÿòèí ÿí ãåéðÿòëè ùàìèñè, úàíûéàíàíû äîíóíà

ýèðèá çÿìàíÿ àñëàíû, ãÿùðÿìàíû îëóðóã.

Ú.Ìÿììÿäãóëóçàäÿ. Ùàøûì ãåéðÿòëè âÿ ÷à-

ëûøãàí àäàì îëäóüóíäàí, áèð ýöí ðàùàò îòóð-

ìóðäó. Á.Òàëûáëû.

ÃÅÉÐßÒÌßÍÄ

[ÿð. ãåéðÿò âÿ ôàðñ.

...ìÿíä]  êþùí. á à õ ãåéðÿòëè.  Ãåéðÿòìÿíä

âÿ ñàùèáè-íàìóñ øÿõñ áåëÿ ñÿëòÿíÿòäÿí àð

åäÿð âÿ áåëÿ ïàäøàùëàðäàí áèçàð îëàð.

Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ.

ÃÅÉÐßÒÏßÐßÑÒ

[ÿð. ãåéðÿò âÿ ôàðñ.

...ïÿðÿñò] á à õ ãåéðÿòëè.

QEYRßTSÈZ

sif.  Qeyrÿti, namusu, hey-

siyyÿti olmayan. Äÿðäëÿðèìèç äàhà äà;

Öðÿêäÿ êþç-êþç îëóð; Áó hàãäûð, àüëàäûãúà;

Êèøè ãåéðÿòñèç îëóð. Á.Âàùàáçàäÿ.

ÃÅÉÐßÒÑÈÇËÈÊ

èñ.  Ãåéðÿòè, íàìóñó,

ùåéñèééÿòè îëìàìà. [Øàùëàðûí] ãÿôëÿòè âÿ ãåé-

ðÿòñèçëèéè öçöíäÿí âÿòÿíèìèç .. ÿí àúûíàúàãëû

áèð âÿçèééÿòÿ äöøìöøäöð. Ì.Ô.Àõóíäçàäÿ.

QEYRÈ

1. qoø. Baøqa. Sÿndÿn qeyri. On-



dan qeyri. ßhmÿddÿn qeyri he÷ kÿsin yazûsû

hazûr deyil. – Ey sevdiyim, sÿndÿn qeyri

kimim var? M.V.Vidadi. // Sif. mÿnasûnda.

Bahadûr qeyri bir halÿtdÿ idi. N.Nÿrimanov.

2.  sif. Þzgÿ, yad, kÿnar, baøqa. Ãåéðè

àäàìëàðà è÷ÿðè äàõèë îëìàã ãàäàüàíäûð.

Ãåéðè øÿõñëÿðèí áèëìÿñèíÿ èúàçÿ éîõäóð.

// sif. Kÿnar, iøÿ, mÿsÿëÿyÿ aid olmayan.

Qeyri sþhbÿtlÿrlÿ vaxtûnû almaq. – Ùå÷ î

êþðïÿ îëìàñàéäû; Áÿëêÿ ñÿíè ýþðìÿçäèì

ìÿí; Ãÿáðèñòàíû åâ åòñÿí äÿ; Ãåéðè ìÿíà

âåðìÿçäèì ìÿí. Ì.Àðàç.

3.  is. Baøqa adam, baøqasû. // Cÿm øÿk-

lindÿ: qeyrilÿri – baøqalarû, digÿrlÿri, o bir-

ilÿri.  Qoy qeyrilÿrinÿ dÿ dÿrs olsun. Elmi

iø÷ilÿri, yazû÷ûlarû vÿ qeyrilÿrini dÿ bu iøÿ

cÿlb etmÿk lazûmdûr. – Ãîíøóëàðûí úÿùä åëÿñÿ

ñÿíÿòÿ; Éåòñÿ äÿ ãåéðèëÿðè ùöððèééÿòÿ; Âåðìÿ

ãóëàã ñþùáÿòè-ìèëëèééÿòÿ.. Ì.ß.Ñàáèð.

ãåéðè áèð ïàðà ñþçëÿðèí ãàáàüûíà ýÿòèðèëÿðÿê

“îëìàéàí” ìÿíàñûíäà ìöðÿêêÿá ñèôÿò âÿ çÿðô

äöçÿëäèëèð; ìÿñ.: ãåéðè-òÿáèè, ãåéðè-ðÿñìè,

ãåéðè-èðàäè.

ÃÅÉÐÈ-ÀÄÈ

ñèô. [ÿð.] Àäè îëìàéàí, àäÿò-

äÿí êÿíàð, ôþâãÿëàäÿ, ýþðöíìÿìèø. Ãåéðè-

àäè èñòåäàä. Ãåéðè-àäè ñåâèíú. Ãåéðè-àäè

ýþçÿëëèê. – Ìóðàäëû îíóí öçöíÿ áàõûá ãåéðè-

àäè (ç.) ùàëäà ãàããûëäàäû. Ìèð Úÿëàë. Ñÿìÿä

ßçèçÿ áàõäû. Äîñòóíóí ñèôÿòèíäÿ ãåéðè-àäè áèð

ñåâèíú ÿëàìÿòè äóéóëóðäó. ß.Âÿëèéåâ. // Ãÿ-

ðèáÿ, òÿÿúúöáëö. Ãåéðè-àäè èø. Ãåéðè-àäè àäàì.

ÃÅÉÐÈ-ÀÄÈËÈÊ

èñ. Ãåéðè-àäè øåéèí ùàëû;

àäÿòäÿí êÿíàð îëìà; ãåéðè-àäè ùàë, ãåéðè-

àäè øåé (ùàäèñÿ). Èëéàñ áó ýöí ùÿð òÿðÿôäÿ áèð

ãåéðè-àäèëèê ùèññ åäèðäè. Ì.Ñ.Îðäóáàäè.

ÃÅÉÐÈ-ÀÍÒÀÃÎÍÈÑÒ

ñèô.  [ÿð. ãåéðè âÿ

éóí. àíòàãîíèñò] ôÿëñ. Àíòàãîíèñò îëìàéàí.

Ãåéðè-àíòàãîíèñò çèääèééÿò.

ÃÅÉÐÈ-ÁÅËß

ñèô. äàí. Áàøãà úöð. Áåëÿ-

äèð, éà ãåéðè-áåëÿ?

92

ÃÅÉÐ


ÃÅÉÐÈ-ÁÅËß

ÃÅÉÐÈ-ÁßÄÈÈ

ñèô.  [ÿð.] Áÿäèè îëìàéàí.

Ãåéðè-áÿäèè ÿñÿð.

ÃÅÉÐÈ-ÁßÄÈÈËÈÊ

èñ. Ãåéðè-áÿäèè øåéèí

ùàëû.


ÃÅÉÐÈ-ÁßÐÀÁßÐ

ñèô. âÿ çÿðô Áèð áÿðà-

áÿðäÿ îëìàéàí, áèð áÿðàáÿðäÿ ýåòìÿéÿí.

Qeyri-bÿrabÿr inkiøaf. – Ãåéðè-áÿðàáÿð äþ-

éöøäÿí ãàëèá ÷ûõà áèëìÿéÿúÿêëÿðèíè áàøà äöø-

äöêäÿí ñîíðà ÿñýÿðëÿð àü áàéðàã ãàëäûðäû-

ëàð. È.Øûõëû.

ÃÅÉÐÈ-ÁßÐÀÁßÐËÈÊ

èñ. Ãåéðè-áÿðàáÿð

îëìà.


ÃÅÉÐÈ-ÚÀÈÇ

ñèô.  [ÿð.]  êþùí. Úàèç îëìà-

éàí, èúàçÿ âåðèëìÿéÿí, ðöñõÿò âåðèëìÿéÿí;

ãàäàüàí.


ÃÅÉÐÈ-ÚÈÄÄÈ

ñèô. Úèääè îëìàéàí, úèääèé-

éÿòñèç. Ãåéðè-úèääè àäàì. – Ìóñèãèëè ÿñÿðëÿ-

ðèí çÿðÿðè âÿ þç òÿðáèéÿâè ðîëóíà ýþðÿ äðàìà

íèñáÿòÿí ö÷öíúö äÿðÿúÿëè ÿùÿìèééÿòÿ ìàëèê

îëìàñû ùàããûíäàêû ñþùáÿòëÿðè ñàäÿúÿ îëàðaã

ìóñèãè ñÿíÿòèíÿ ãåéðè-úèääè ìöíàñèáÿò êèìè

èçàù åäèðÿì. Ö.Ùàúûáÿéîâ.

ÃÅÉÐÈ-ÚÈÄÄÈËÈÊ

èñ.  Úèääè îëìàìà;

ãåéðè-úèääè èø, ùÿðÿêÿò, ñþç; úèääèééÿòñèçëèê.

ÃÅÉÐÈ-ÅËÌÈ

ñèô.  [ÿð.] Åëìè ïðèíñèïëÿðÿ

ÿñàñëàíìàéàí, åëìÿ çèää îëàí, ùÿãèãè åëìÿ

àèä îëìàéàí, åëìäÿí óçàã îëàí. Ãåéðè-åëìè

ìöáàùèñÿ. Ãåéðè-åëìè ìÿñÿëÿ. Ãåéðè-åëìè íÿ-

çÿðèééÿ. Ìÿñÿëÿíèí ãåéðè-åëìè (ç.) ãîéóëóøó.

ÃÅÉÐÈ-ÅËÌÈËÈÊ

èñ.  Åëìè ïðèíñèïëÿðÿ

ÿñàñëàíìàìà, åëìÿ àèä îëìàìà, åëìÿ çèää

îëìà, åëìäÿí óçàãëûã.

ÃÅÉÐÈ-ßÄßÁÈ

ñèô. [ÿð.] ßäÿáè îëìàéàí,

ãàáà, êîáóä, âóëãàð. Ãåéðè-ÿäÿáè ñþç, èôàäÿ.

ÃÅÉÐÈ-ßÄßÁÈËÈÊ

èñ. Ãåéðè-ÿäÿáè îëìà,

ãàáàëûã, âóëãàðëûã. Ñþçöí ãåéðè-ÿäÿáèëèéè.

ÃÅÉÐÈ-ßÕËÀÃÈ

ñèô.  [ÿð.] ßõëàã íîðìà-

ëàðûíà çèää îëàí, ÿõëàã ãàéäàëàðûíà óéìàéàí.

ÃÅÉÐÈ-ÔßÀË

ñèô.  [ÿð.] Ôÿàë îëìàéàí,

ïàññèâ.

ÃÅÉÐÈ-ÙßÃÈÃÈ



ñèô.  [ÿð.] Äîüðó îëìà-

éàí, ùÿãèãè îëìàéàí; ñàõòà. // Éàëàí÷û, ñÿ-

ìèìè îëìàéàí. Ãåéðè-ùÿãèãè äîñò.

ÃÅÉÐÈ-ßÑÝßÐÈ

á à õ ãåéðè-ùÿðáè.

ÃÅÉÐÈ-ÙßÃÈÃÈËÈÊ

èñ.  Äîüðó îëìàìà,

ùÿãèãè îëìàìà; ñàõòàëûã.

ÃÅÉÐÈ-ÙßÐÁÈ

ñèô.  [ÿð.] Ùÿðáè îëìàéàí;

ìöëêè. Ãåéðè-ùÿðáè îáéåêòëÿð.

ÃÅÉÐÈ-ÙßÉÀÒÈ

ñèô.  [ÿð.] Ùÿéàòè îëìà-

éàí, ðåàë îëìàéàí; ëàçûì îëìàéàí, éàõóä

ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè ìöìêöí îëìàéàí. Ãåéðè-

ùÿéàòè òÿêëèô. Ãåéðè-ùÿéàòè ëàéèùÿ.

ÃÅÉÐÈ-ÙßÉÀÒÈËÈÊ

èñ. Ãåéðè-ùÿéàòè øå-

éèí ùàëû.

ÃÅÉÐÈ-ÈÚÒÈÌÀÈ

ñèô.  [ÿð.] Èúòèìàè îëìà-

éàí.


ÃÅÉÐÈ-ÈÕÒÈÉÀÐÈ

á à õ


ãåéðè-èðàäè.

Ãåéðè-èõòèéàðè ýöëöø. Ãåéðè-èõòèéàðè àüëà-

ìàã. Ãåéðè-èõòèéàðè àéàüà ãàëõäû. – [Âàãèô]

ãåéðè-èõòèéàðè îëàðàã ÿëèíè ïÿíúÿðÿéÿ òÿðÿô

ùÿðëÿéÿíäÿ ýöëäàíà òîõóíóá ñàëäû. ×ÿìÿí-

çÿìèíëè. Ùàìûíûí ýþçö ãåéðè-èõòèéàðè îëàðàã

áó ÿúàèá øåéÿ äèêèëìèø. Ì.Ðçàãóëóçàäÿ.

ÃÅÉÐÈ-ÈÍÑÀÍÈ

ñèô.  [ÿð.] Èíñàí ãöââÿñè,

èíñàí áàúàðûüû õàðèúèíäÿ îëàí; ôþâãÿëàäÿ.

Ãåéðè-èíñàíè áèð ãöââÿ èëÿ.

QEYRÈ-ÈRADÈ

sif.  [ÿr.] Èradÿsindÿn, ar-

zusundan asûlû olmayan. Qeyri-iradi gölöø.

Qeyri-iradi hÿrÿkÿt. // zÿrf. Èradÿsiz olaraq,

iradÿsindÿn asûlû olmayaraq; ixtiyarsûz, bil-

mÿyÿrÿk, qeyri-øöuri, xÿbÿri olmadan, istÿr-

istÿmÿz.  Qeyri-iradi gölmÿk. Qeyri-iradi

hÿrÿkÿt etmÿk. Qeyri-iradi diksinmÿk. – Êè-

ïèàíè ãåéðè-èðàäè ýöëöìñöíäö âÿ øëéàïàñûíû

÷ûõàðäûá àçàúûã òÿçèì åòäè. È.Øûõëû.

ÃÅÉÐÈ-ÈÐÀÄÈËÈÊ

èñ.  Ãåéðè-èðàäè îëìà,

èðàäÿäÿí àñûëû îëìàìà. Ùÿðÿêÿòèí ãåéðè-èðà-

äèëèéè. Ýöëöøöí ãåéðè-èðàäèëèéè.

ÃÅÉÐÈ-ÊÀÔÈ

ñèô. [ÿð.] Êèôàéÿòñèç, êèôàéÿò

åòìÿéÿí, áÿñ îëìàéàí, òÿìèí åòìÿéÿí.

Ãåéðè-êàôè ìèãäàðäà ïóë. // Ïèñ.  Ãåéðè-êàôè

ãèéìÿò. // Çÿðô ìÿíàñûíäà. Éåðëè êîìèòÿíèí

èøè ãåéðè-êàôè ùåñàá îëóíäó.

ÃÅÉÐÈ-ÊÀÔÈËÈÊ

èñ. Ãåéðè-êàôè øåéèí ùàëû;

êèôàéÿòñèçëèê, àçëûã; ãÿíàÿòáÿõø îëìàìà.

ÃÅÉÐÈ-ÊÀÌÈË

ñèô. [ÿð.] Êàìèë îëìàéàí,

ìöêÿììÿë îëìàéàí, éåòêèí îëìàéàí, áèò-

êèí îëìàéàí; éåòèøìÿìèø, íþãñàíëû, ãöñóðëó,

íàòàìàì, íàãèñ.

ÃÅÉÐÈ-ÊÀÌÈËËÈÊ

èñ. Ãåéðè-êàìèë øåéèí

ùàëû âÿ êåéôèééÿòè; íþãñàíëûëûã, íàãèñëèê,

ãåéðè-ìöêÿììÿëëèê.

ÃÅÉÐÈ-ÃÀÁÈË

ñèô. [ÿð.] 1. Ìöìêöí îëìà-

éàí, ùÿéàòà êå÷èðèëÿ áèëìÿéÿí. Ùÿéàòà êå÷è-

ðèëìÿéÿ ãåéðè-ãàáèë èø.

2. Áèð èøÿ áàúàðûüû îëìàéàí, ãàáèë îë-

ìàéàí, ãàáèëèééÿòè îëìàéàí; ãàáèëèééÿòñèç,

èñòåäàäñûç. Ìóñèãèéÿ ãåéðè-ãàáèë àäàì.

ÃÅÉÐÈ-ÃÀÁÈËËÈÊ

èñ. Ãàáèë îëìàìà, ãàâ-

ðàìàìàçëûã, èñòåäàäñûçëûã, ãàáèëèééÿòñèçëèê.

93

ÃÅÉÐÈ-ÁßÄÈÈ



ÃÅÉÐÈ-ÃÀÁÈËËÈÊ

ÃÅÉÐÈ-ÃÀÍÓÍÈ

ñèô. âÿ çÿðô [ÿð.] Ãàíóí-

ñóç, ãàíóíäàí êÿíàð, ãàíóíäàí õàðèú, ãàíóíà

çèää.  Ãåéðè-ãàíóíè ùÿðÿêÿò. Ãåéðè-ãàíóíè

ùÿðÿêÿò åòìÿê.

ÃÅÉÐÈ-ÃÀÍÓÍÈËÈÊ

èñ. Ãàíóíè îëìàìà,

ãàíóíà çèää îëìà.

ÃÅÉÐÈ-ÃßÍÀßÒÁßÕØ

ñèô.  âÿ çÿðô  [ÿð.]

Ùÿð ùàíñû áèð òÿëÿáÿ úàâàá âåðìÿéÿí, ãàíå

åòìÿéÿí; éàðûòìàç, êèôàéÿòñèç, ïèñ. Ãåéðè-

ãÿíàÿòáÿõø èø. Î, ùÿëÿ èíäèéÿäÿê ãåéðè-ãÿ-

íàÿòáÿõø èøëÿéèð.

ÃÅÉÐÈ-ÃßÒÈ

ñèô. âÿ çÿðô [ÿð.] Ãÿòè îëìà-

éàí.  Ãåéðè-ãÿòè ùÿðÿêÿò. Ãåéðè-ãÿòè úàâàá

âåðìÿê.


ÃÅÉÐÈ-ÃßÒÈËÈÊ

èñ. Ãÿòè îëìàìà, ãåéðè-

ãÿòè øåéèí ùàëû. Úàâàáûí ãåéðè-ãÿòèëèéè.

ÃÅÉÐÈ-ËÀÉÈÃ

ñèô.  [ÿð.] Ëàéèã îëìàéàí,

ìöíàñèá îëìàéàí, íàìöíàñèá, éàðàøìàç,

ëÿéàãÿòñèç.

ÃÅÉÐÈ-ËÅÃÀË

ñèô. [ÿð. ãåéðè âÿ ôð. ëåãàë]

Ëåãàë îëìàéàí, ýèçëè øÿðàèòäÿ èøëÿìÿéÿ ìÿú-

áóð îëàí, ãàíóíÿí éîë âåðèëìÿéÿí. Ãåéðè-

ëåãàë ãÿçåò. Ãåéðè-ëåãàë äÿðíÿê. Ãåéðè-ëåãàë

ìÿòáÿÿ. Ãåéðè-ëåãàë èø øÿðàèòè.

ÃÅÉÐÈ-ÌÀÄÄÈ

ñèô.  [ÿð.]  ôÿëñ. Ìàääè

îëìàéàí; ìÿíÿâè.

ÃÅÉÐÈ-ÌÀÄÄÈËÈÊ

èñ. Ãåéðè-ìàääè øåéèí

ùàëû âÿ êåéôèééÿòè; ìàääè îëìàìà.

QEYRÈ-MßCBURÈ

sif.  [ÿr.] Ìÿúáóð îë-

ìàéàí, êþíöëëö. Qeyri-mÿcburi dÿrs.  –

Òÿçêèðÿëè ìöòÿõÿññèñëÿð (äîêòîðëàð, ìöùÿí-

äèñëÿð âÿ äàâà âÿêèëëÿðè) þç àíà äèëëÿðèíäÿí

âÿ þç òàðèõ âÿ ÿäÿáèééàòëàðûíäàí áèõÿáÿð-

äèðëÿð. Âÿ áóíóí éåýàíÿ ñÿáÿáè î äÿðñëÿðèí

ùþêóìÿò ìÿêòÿáëÿðèíäÿ ãåéðè-ìÿúáóðè îë-

ìàñûäûð. À.Ñÿùùÿò.

ÃÅÉÐÈ-ÌßÚÁÓÐÈËÈÊ

èñ. Ãåéðè-ìÿúáóðè

îëìà, ìÿúáóðè îëìàìà.

ÃÅÉÐÈ-ÌßÙÄÓÄ

ñèô. [ÿð.] 1. Ùÿääè-ùö-

äóäó îëìàéàí, óúñóç-áóúàãñûç, ñîíñóç.

Ãåéðè-ìÿùäóä ñÿùðàëàð, äöçÿíëèêëÿð.

2. Ùå÷ áèð øåéëÿ ìÿùäóäëàøäûðûëìàéàí.

Ãåéðè-ìÿùäóä èõòèéàð. Ãåéðè-ìÿùäóä ùàêè-

ìèééÿò. Ãåéðè-ìÿùäóä ñÿëàùèééÿò.

ÃÅÉÐÈ-ÌßÙÄÓÄËÓÃ

èñ. Ãåéðè-ìÿùäóä

îëìà, ùÿääè-ùöäóäó îëìàìà, ãåéðè-ìÿùäóä

øåéèí ùàëû. Ùàêèìèééÿòèí ãåéðè-ìÿùäóäëóüó.

ÃÅÉÐÈ-ÌßÙÑÓËÄÀÐ

ñèô.  [ÿð.] 1. Ìÿù-

ñóëäàð îëìàéàí, ìÿùñóë âåðìÿéÿí, áÿùÿð

âåðìÿéÿí, àðòûì âåðìÿéÿí.

2.  äèë÷. Ñþçëÿð âÿ øÿêèë÷èëÿð ùàããûíäà:

éåíè ñþçëÿð ÿìÿëÿ ýÿòèðìÿéÿí, éàõóä ÷îõ

àç ÿìÿëÿ ýÿòèðÿí. Ãåéðè-ìÿùñóëäàð øÿêèë÷è.

ÃÅÉÐÈ-ÌßÙÑÓËÄÀÐËÛÃ

èñ.  Ãåéðè-

ìÿùñóëäàð øåéèí ùàëû.

ÃÅÉÐÈ-ÌßÃÁÓË

ñèô.  [ÿð.] Ãÿáóë îëóíà

áèëìÿéÿí, áÿéÿíèëìÿéÿí, éàðàðñûç. Ãåéðè-

ìÿãáóë äÿëèë. Ãåéðè-ìÿãáóë èø. Ãåéðè-ìÿã-

áóë òÿêëèô. Ãåéðè-ìÿãáóë øÿðòëÿð. // Ïèñ.

Ãåéðè-ìÿãáóë ãèéìÿò.

ÃÅÉÐÈ-ÌßÃÁÓËËÓÃ

èñ. Ìÿãáóë îëìà-

ìà, ãÿáóëà êå÷ìÿìÿ, ãÿáóë åäèëÿ áèëìÿìÿ.

ÃÅÉÐÈ-ÌßËÓÌ

ñèô.  [ÿð.] Ìÿëóì îëìà-

éàí, áÿëëè îëìàéàí, òàíûíìàéàí. Ãåéðè-

ìÿëóì àäà. ßñÿðèí ãåéðè-ìÿëóì ìöÿëëèôè.

ÃÅÉÐÈ-ÌßÌÍÓÍ

ñèô. [ÿð.] Ìÿìíóí îë-

ìàéàí, ðàçû îëìàéàí, õîøíóä îëìàéàí.

ÃÅÉÐÈ-ÌßÌÍÓÍËÓÃ

èñ. Ãåéðè-ìÿì-

íóí îëìà, ìÿìíóíñóçëóã, õîøíóäñóçëóã.

ÃÅÉÐÈ-ÌßÍÒÈÃÈ

ñèô. Ìÿíòèãÿ çèää îëàí;

çèääèééÿòëè, àðäûúûë îëìàéàí. Ãåéðè-ìÿíòèãè

ìöùàêèìÿ. Ãåéðè-ìÿíòèãè èôàäÿ.

ÃÅÉÐÈ-ÌßÑÊÓÍ

ñèô. [ÿð.] Ìÿñêóí îëìà-

éàí, àäàì éàøàìàéàí. Ãåéðè-ìÿñêóí éåðëÿð.

ÃÅÉÐÈ-ÌÞÒßÁßÐ

ñèô. [ÿð.] Ìþòÿáÿð îë-

ìàéàí, åòèáàð åäèëÿ áèëìÿéÿí. Ãåéðè-ìþòÿáÿð

õÿáÿðëÿð.

ÃÅÉÐÈ-ÌÖßÉÉßÍ

ñèô.  [ÿð.] Ìöÿééÿí

îëìàéàí, äÿãèãëÿøäèðèëìÿìèø, ìöÿééÿí

åäèëìÿìèø. Ãåéðè-ìöÿééÿí èñòèãàìÿò. Ãåéðè-

ìöÿééÿí âàõò. Ãåéðè-ìöÿééÿí øÿðòëÿð. // Òàì

àéäûí âÿ ìöÿééÿí îëìàéàí, ãÿòè îëìàéàí,

íàìÿëóì.  Ãåéðè-ìöÿééÿí úàâàá. Ãåéðè-

ìöÿééÿí ðÿíýëÿð. – Øèðàñëàíñà èíäè ãåéðè-

ìöÿééÿí áèð âÿçèééÿòäÿ ãàëìûøäû. Ñ.Ðÿùèìîâ.

ÃÅÉÐÈ-ÌÖßÉÉßÍËÈÊ

èñ. Ãåéðè-ìöÿé-

éÿí øåéèí ùàë âÿ âÿçèééÿòè.

ÃÅÉÐÈ-ÌÖÊßÌÌßË

ñèô. [ÿð.] Ìöêÿì-

ìÿë îëìàéàí, òàìàìëàíìàìûø, òÿêìèë-

ëÿøìÿìèø; áèòìÿìèø, éàðûì÷ûã. Ãåéðè-ìö-

êÿììÿë ðÿñì. Ãåéðè-ìöêÿììÿë öñóë.

ÃÅÉÐÈ-ÌÖÊßÌÌßËËÈÊ

èñ. Ãåéðè-ìö-

êÿììÿë øåéèí ùàëû; íàòàìàìëûã, éàðûì÷ûãëûã.

ÃÅÉÐÈ-ÌÖÌÊÖÍ

ñèô. [ÿð.] Ìöìêöí îë-

ìàéàí, èìêàíñûç, èìêàí õàðèúèíäÿ îëàí, ùÿ-

éàòà êå÷èðèëÿ áèëìÿéÿí. Ãåéðè-ìöìêöí èø.

ÃÅÉÐÈ-ÌÖÌÊÖÍËÖÊ

èñ.  Ìöìêöí îë-

ìàìà, èìêàí õàðèúèíäÿ îëìà, ùÿéàòà êå÷è-

ðèëÿ áèëìÿìÿ.

94

ÃÅÉÐÈ-ÃÀÍÓÍÈ



ÃÅÉÐÈ-ÌÖÌÊÖÍËÖÊ

ÃÅÉÐÈ-ÌÖÍÁÈÒ

ñèô. [ÿð.] Ìöíáèò îëìà-

éàí, áèòêèíè éàõøû áèòèðìÿéÿí, ìÿùñóë âåð-

ìÿéÿí, áÿðÿêÿòñèç. Ãåéðè-ìöíáèò òîðïàã.

Ãåéðè-ìöíáèò ñàùÿ.

ÃÅÉÐÈ-ÌÖÍÁÈÒËÈÊ

èñ.  Ãåéðè-ìöíáèò

òîðïàüûí ùàëû; áÿðÿêÿòñèçëèê.

ÃÅÉÐÈ-ÌÖÍÒßÇßÌ

ñèô. [ÿð.] Ìöíòÿçÿì

îëìàéàí, òÿðòèáñèç, íèçàìñûç. Ãåéðè-ìöíòÿçÿì

ãîøóí. – Öçÿíýèëÿð ãåéðè-ìöíòÿçÿì (ç.) áèð

ùàëäà úèíýèëäÿäè. Ì.Ùöñåéí.

ÃÅÉÐÈ-ÌÖÍÒßÇßÌËÈÊ

èñ. Ãåéðè-ìöí-

òÿçÿì øåéèí ùàëû; òÿðòèáñèçëèê, íèçàìñûçëûã.

Ùÿðÿêÿòèí ãåéðè-ìöíòÿçÿìëèéè.

ÃÅÉÐÈ-ÌÖÒßÙßÐÐÈÊ

ñèô. [ÿð.] Áèð éåð-

äÿí áàøãà éåðÿ êþ÷öðöëÿ áèëìÿéÿí, éåðèíäÿí

òÿðïÿäèëÿ áèëìÿéÿí, ùÿðÿêÿò åòìÿéÿí.

ÃÅÉÐÈ-ÌÖÒßÙßÐÐÈÊËÈÊ

èñ.  Ãåéðè-

ìöòÿùÿððèê øåéèí ùàëû.

ÃÅÉÐÈ-ÌÖÒßÍÀÙÈ

ñèô. êþùí. Èíòÿùàñûç;

ñîíó-àõûðû îëìàéàí.

ÃÅÉÐÈ-ÌÖÒßÍÀÙÈËÈÊ

èñ. êþùí. Ñîí-

ñóçëóã, èíòÿùàñûçëûã, ñîíó-àõûðû îëìàìà.

ÃÅÉÐÈ-ÌÖÒßÍÀÑÈÁ

ñèô. [ÿð.] Ìöòÿíàñèá

îëìàéàí; áèð-áèðè èëÿ óéüóí îëìàéàí, òóòìà-

éàí. // Àðàëàðûíäà íèñáÿò îëìàéàí.

ÃÅÉÐÈ-ÌÖÒßÍÀÑÈÁËÈÊ

èñ. Ãåéðè-ìöòÿ-

íàñèá øåéèí ùàëû; áèð-áèðè èëÿ óéüóí îëìàìà,

òóòìàìà.


ÃÅÉÐÈ-ÌÖÒßØßÊÊÈË

ñèô.  [ÿð.] Òÿøêèë

îëóíìàìûø; ìöòÿøÿêêèëëèêäÿí, òÿøêèëàòäàí

ìÿùðóì.  Ãåéðè-ìöòÿøÿêêèë êöòëÿ. Ãåéðè-

ìöòÿøÿêêèë ÷ûõûø. Ãåéðè-ìöòÿøÿêêèë èø. Ãåéðè-

ìöòÿøÿêêèë (ç.) ùÿðÿêÿò åòìÿê.

ÃÅÉÐÈ-ÌÖÒßØßÊÊÈËËÈÊ

èñ.  Ãåéðè-

ìöòÿøÿêêèë øåéèí ùàëû. Êîíñåðòèí ãåéðè-ìö-

òÿøÿêêèëëèéè íÿçÿðÿ ÷àðïäû.

ÃÅÉÐÈ-ÌÖÂÀÔÈÃ

ñèô.  [ÿð.] Ìöâàôèã îë-

ìàéàí, óéüóí îëìàéàí, ìöíàñèá îëìàéàí,

ìÿãñÿäÿ óéìàéàí.

ÃÅÉÐÈ-ÍÈÇÀÌÈ

ñèô.  [ÿð.] Íèçàìè îëìà-

éàí.  Ãåéðè-íèçàìè ãîøóí. // çÿðô  Íèçàìñûç

áèð ñóðÿòäÿ, ùå÷ áèð íèçàì âÿ ãàéäàéà ðèàéÿò

åòìÿäÿí.

ÃÅÉÐÈ-ÍÈÇÀÌÈËÈÊ

èñ.  Ãåéðè-íèçàìè

ãîøóíóí ùàëû.

ÃÅÉÐÈ-ÍÎÐÌÀË

ñèô.  [ÿð. ãåéðè âÿ ëàò.

íîðìàë] Íîðìàë îëìàéàí, àäè íîðìàäàí êÿ-

íàðà ÷ûõàí; ãåéðè-àäè. Ãåéðè-íîðìàë ùàë. Ãåé-

ðè-íîðìàë ùÿðÿêÿò. Ãåéðè-íîðìàë âÿçèééÿò.

ÃÅÉÐÈ-ÍÎÐÌÀËËÛÃ

èñ.  Ãåéðè-íîðìàë

îëìà; ãåéðè-íîðìàë âÿçèééÿò, ùàë. Âÿçèééÿ-

òèí ãåéðè-íîðìàëëûüû.

ÃÅÉÐÈ-ÐÅÀË

ñèô.  [ÿð. ãåéðè âÿ ëàò. ðåàë]

Ðåàë îëìàéàí, ýåð÷ÿê îëìàéàí, ùÿéàòè

îëìàéàí, ùÿéàòà êå÷èðèëÿ áèëìÿéÿí.

ÃÅÉÐÈ-ÐÅÀËËÛÃ

èñ.  Ðåàë îëìàìà,

ùÿéàòè îëìàìà, ùÿéàòà êå÷èðèëÿ áèëìÿìÿ.

Òÿêëèôèí ãåéðè-ðåàëëûüû.

ÃÅÉÐÈ-ÐßÑÌÈ

ñèô. [ÿð.] Ðÿñìè îëìàéàí,

ðÿñìèééÿòÿ ñàëûíìàìûø, ðÿñìè úÿùÿòäÿí

ÿùÿìèééÿòè îëìàéàí. Ãåéðè-ðÿñìè ìÿëóìàò.

Ãåéðè-ðÿñìè áÿéàíàò. Ãåéðè-ðÿñìè òÿëÿá.

Ãåéðè-ðÿñìè (ç.)  áèëäèðìÿê, åëàí åòìÿê. –

[Ìÿììÿäáàüûð]  ÿââÿë ôèêðèíäÿ áóíó

òóòìóøäó êè, Ñèòàðÿíè “ãåéðè-ðÿñìè” ñóðÿòäÿ

àëñûí. Ñ.Ùöñåéí.

ÃÅÉÐÈ-ÐßÑÌÈËÈÊ

èñ. Ãåéðè-ðÿñìè îëìà,

ðÿñìè îëìàìà. Ìÿëóìàòûí ãåéðè-ðÿñìèëèéè.

ÃÅÉÐÈ-ÑÀÁÈÒ

ñèô.  [ÿð.] Ñàáèò îëìàéàí,

ìþùêÿì îëìàéàí, ãÿðàðñûç.

ÃÅÉÐÈ-ÑÀÁÈÒËÈÊ

èñ.  Ñàáèò îëìàéàí øå-

éèí ùàëû.

ÃÅÉÐÈ-ÑßÌÈÌÈ

ñèô. [ÿð.] Ñÿìèìè îëìà-

éàí, þç ùÿãèãè ùèññ âÿ ôèêèðëÿðèíè ýèçëÿéÿí,

èêèöçëö, ðèéàêàð. Ãåéðè-ñÿìèìè àäàì. Ãåéðè-

ñÿìèìè (ç.) ùÿðÿêÿò åòìÿê.

ÃÅÉÐÈ-ÑßÌÈÌÈËÈÊ

èñ. Ñÿìèìè îëìà-

ìà, öðÿêäÿí ýÿëìÿìÿ; ñÿìèìè îëìàéàí èø,

ùÿðÿêÿò, ìöíàñèáÿò; èêèöçëöëöê, ðèéà.

ÃÅÉÐÈ-ÑÈÌÌÅÒÐÈ


Yüklə 11,43 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   88




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin