• Основные стратегические варианты

5.5. Tovarning raqobatbardoshligini oshirish yo‘llari 
Hozirgi kunda raqobat kurashida ustunlik bunday raqobatda emas, balki 
baholardan tashqari raqobatdadir. CHunki, hozirgi kunda iste’molchilar ko‘pincha 
mahsulotning bahosiga emas, balki birinchi navbatda (tovarning) foydali fazilatlariga 
ahamiyat berishadi va shu fazilatlar ma’qul kelsa, tovar uchun ko‘proq pul to‘lashga 
ham tayyor bo‘ladilar. 
Marketing izlanishlari shuni ko‘rsatadiki, rivojlangan mamlakatlarda xaridor 
tovar xarid qilayotganda birinchi navbatda uning fazilatlari, tashqi ko‘rinishiga, 
dizayniga ahamiyat beradilar. Shundan keyin tovarning texnik ko‘rsatkichlariga 
e’tibor beradilar. Shunday ko‘rsatkichlar ichida narx-navo 6-7 o‘rinlarda turadi. 
Lekin bu boy, aholisining turmush darajasi yuqori bo‘lgan davlatlariga xos 
xususiyatdir. Vaholanki, O‘zbekiston kabi mamlakatlarda baho hozircha xaridor 
uchun muhim ko‘rsatkich hisoblanadi. Buni albatta hisobga olish zarur.

---

118 
Etuk firmalar baholardan tashqari raqobatda quyidagi narsalarga ham e’tibor 
beradilar va evaziga firmaning bir tekis rivojlanishiga erishadilar: 

tovarning texnik jihatdan yangiligi; 

tovarlarning yangidan-yangi ehtiyojlarni qondirish imkoniyatlari; 

o‘xshash tovarlarga nisbatan ishlab chiqarilayotgan tovarning chidamli, 
ishonchliligi, sifatining yuqorilik darajasi; 

tovarlarni sotib olgan xaridorlarga ko‘rsatiladigan xizmatlarning xilma-
xilligi; 

tovarlarning tejamliligi, ixcham, foydalanishdagi samarasi; 

Atrof-muhit uchun ekologik toza bo‘lishi va hokazolar. 
Raqobat stratеgiyasi 
Tannarxni 
pasaytirish 
Mahsulotlarni 
diffеrеnsi-
asiyalash 
Bozorni 
sеgmеntlash 
Yangilikni
joriy etish 
Bozor ehtiyojiga 
o`z vaqtida ta'sir 
o`tkazish 
Mahsulot 
tannarxi va 
narxining 
pastligi 
Mahsulotlarning 
bеtakrorligi 
(alohidaligi), ularni 
yuqori sifatliligi 
yoki alohida 
dizaynga egaligi 
Bozor 
sеgmеntida 
komplеks 
xizmat 
ko`rsatish 
Raqobatchilar 
bo`lmagan, 
yangi 
o`zlashtiril- 
magan bozor 
boshida ish 
olib borish 
Raqobatlarni vaqt 
oralig`ida mobil 
boshqaruv tizimi 
hisobiga ortda 
qoldirish 
Raqobatbardoshlikning asosiy ustunliklari