• Основные стратегические варианты
Yüklə 3,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Raqobat dinamikasi.
Raqobatchi kuchlarni tahlil qilishni yakunlar ekanmiz, shuni ham qayd qilib o‘tish mumkinki, bozor kuchi va potensial daromad bozordagi vaziyatga qarab juda keng diapazonda o‘zgarib turishi mumkin. Daromad potensiali juda kichik bo‘lganda va aksincha, juda yuqori bo‘lgan holatlarni ko‘rib chiqamiz. Birinchi holatda quyidagi vaziyat vujudga keladi: -tovar bozoriga kirish erkin bo‘ladi; -mijozlar va etkazib beruvchilarga nisbatan bozordagi firmalar hech qanday savdolashish imkoniyatiga ega bo‘lmaydilar; -raqobatchi firmalar juda ko‘p bo‘lganligi tufayli raqobat cheklanmagan bo‘ladi; -barcha tovarlar bir-biriga o‘xshash bo‘lib, o‘rinbosar tovarlar ham juda ko‘p 115 bo‘ladi. Bu iqtisodchilar uchun juda qadrli bo‘lgan mukammal raqobatning shaklidir. Daromad potensiali juda yuqori bo‘lgan ikkinchi holat uchun esa, vaziyat mutlaqo teskari bo‘ladi: -yangi raqobatchilarning kirib kelishiga yo‘l qo‘ymaydigan qudratli to‘siqlar mavjud bo‘ladi; -raqobatchilar bo‘lmaydi yoki ular juda kam va kuchsiz bo‘ladi; -xaridorlar o‘rinbosar tovarlarga murojaat qila olmaydilar; -xaridorlar bosim ko‘rsata olmaydilar va narxning pasaytirilishiga erisha olmaydilar; -etkazib beruvchilar yuqori xarajatlarning tan olinishiga erishish uchun bosim ko‘rsata olmaydilar. Firma uchun mukammal bo‘lgan ushbu vaziyatda firma bozorda o‘ta yuqori mavqega ega bo‘ladi. Hayotiy voqelikda uchraydigan haqiqiy bozor vaziyatlari esa ushbu ikki holatning oralig‘ida joylashadi va raqobatchi kuchlarning o‘zaro ta’siri goh u, goh bu vaziyatga tomon yaqinlashib turadi. 5.4. Xarajatlar bo‘yicha ustunlik Raqobatli ustunlikka erishishning yo‘llaridan biri - tovarni muvaffaqiyatli differensiasiyalash bo‘lsa, ikkinchi yo‘l - unumdorlikni yaxshilash va xarajatlarni to‘g‘ri boshqarish vositasida xarajatlar bo‘yicha ustunlikka erishishdir. Xarajatlarni kamaytirishning bir necha yo‘llari bor bo‘lib, ulardan biri shuki, qo‘l mehnatidan ko‘p foydalaniladigan sohalarda, ya’ni qo‘shilgan qiymat jami xarajatlarning katta qismini tashkil qilgan tarmoqlarda tovarni ishlab chiqarish bo‘yicha tajriba oshgan sari, xarajatlarni kamaytirish imkoniyati vujudga keladi. Bunda xarajatlarning kamayishiga ishchilarning o‘z ish usullarini tinimsiz takomillashtirib borishi, firmaning yangi ishlab chiqarish jarayonlarini o‘zlashtirishi, tovar konsepsiyasini takomillashtirishi sabab bo‘ladi. Bunday «o‘rganish jarayoni»ning mavjudligini birinchi bor Rayt va Boston konsalting guruhi tomonidan aniqlangan edi. 60-yillarning oxirida BKG turli xil 116 tovarlarning juda katta guruhiga nisbatan tajriba samarali ekanini tasdiqladi va tajriba qonuni deb atalgan qonunni kiritdi. Bir qator firmalar tomonidan tanlab olingan strategiyalarga katta ta’sir ko‘rsatgan ushbu qonun iqtisodchilar umumlashgan holda o‘rganadigan masalalarni - mehnat unumdorligini oshirish muammosini shakllantiradi. Yüklə 3,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|