­ O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat texnika universiteti

O‘lchash vositalarini tekshiruvdan o‘tkazish – o‘lchash vositalarining belgilab qo‘yilgan texnikaviy talablarga muvofiqligini aniqlash va tasdiqlash maqsadida davlat metrologiya xizmati idoralari (vakolat berilgan boshqa idoralar, tashkilotlar) tomonidan bajariladigan amallar majmui.
O‘lchash vositalarini kalibrlash – metrologik jihatlarning haqiqiy qiymatlarini va o‘lchash birliklarining qo‘llashga yaroqliligini aniqlash hamda tasdiqlash maqsadida kalibrlash laboratoriyasi bajaradigan amallar majmui.
O‘lchash vositalarini ishlab chiqish, yaratish (ta’mirlash, sotish, ijaraga berish) uchun litsenziya - davlat metrologiya xizmati tomonidan yuridik va jismoniy shaxslarga beriladigan, mazkur faoliyat turlari bilan shug‘ullanish xuquqini guvohlantiruvchi hujjat.


Takrorlash uchun savollar.

1. 
   Metrologik xizmat bilan metrologik ta’minotning qanday o‘zaro farqli tomonlari mavjud?
   
2. 
   Metrologik ta’minotning tashkil etuvchi asoslarini so‘zlab bering.
   
3. 
   Nima uchun metrologik ta’minotning ilmiy asosi metrologiyadan iborat deyiladi?
   
4. 
   “Metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlashtirish” faoliyati bo‘yicha qanday xalqaro nufuzdagi tashkilotlarni bilasiz?
   
5. 
   O‘lchashlar birliligi deganda nimani tushunasiz?
   
6. 
   Etalon deb nimaga aytiladi va uning qanday turlari mavjud?
   
7. 
   Metrologik nazorat deb nimaga aytiladi?
   
8. 
   Litsenziya nima?
   
9. 
   O‘lchash vositalarini kalibrlash deganda nimani tushunasiz?
   

3-ma’ruza. Kattaliklar va birliklar tizimi.

Reja.
3.1. Kattaliklar.
3.2. Kattalikning o‘lchamligi.
3.3. Kattaliklarning birliklari. Xalqaro birliklar tizimi.
3.4. Birliklarni va o‘lchamlarni belgilash va yozish qoidalari.


Tayanch so‘zlar: kattaliklar, o‘lchamlik, o‘lchash birligi, kattalikning asosiy birligi, hosilaviy birligi, SI birliklar tizimi.