“ Psixologiya” fakulteti “Ijtimoiy iqtisodiyot fanlar” kafedrasi

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

1. Statistik guruhlash mohiyati va ahamiyati
Statistikada guruhlash deb o’rganilayotgan 
hodisalarni (ob’ektlarni, birliklarni) muhim belgilariga 
asoslanib turdosh (sifatdosh) guruhlarga (to’plamlarga) 
birlashtirish 
yuritiladi. 
Masalan, 
aktsioner 
kompaniyalarni dividend to’lash darajasiga qarab 
guruhlarga ajratish.
Agarda to’plangan ma’lumotlarni jamg’arib 
umumiy ko’rsatkichlar olish bilan chegaralansak, u holda ular turli statistik 
to’plamlarga tegishli bo’lishi mumkin, natijada ularning tuzilishi va xususiyatlarini 
aniqlay olmaymiz. 
Guruhlashning ahamiyati shundaki, u ma’lumotlarni umumlashtirish va 
tasavvur qilish uchun ixcham, yaqqol shaklda taqdim etishni ta’minlaydi. Bundan 
tashqari, guruhlash ma’lumotlarga turli jihatdan ishlov berish va tahlil qilish uchun 
asos yaratadi. Buning uchun guruhlarni bunyod etish belgisi yoki belgilarini 
tanlash, tuziladigan guruhlar soni va ularning chegaralarini aniqlash ilmiy tartib-
qoidalarga tayanishi kerak. Statistika bunday ilmiy printsiplarni yaratgan, ular 
ichida eng asosiylari quyidagilardan iborat
Guruhlash belgilari qilib ko’zlangan 
maqsad va vazifalar nuqtai nazaridan muhim 
belgilar ya’ni o’rganilayotgan hodisalarning tub 
bog’lanishlarini ifodalovchi belgilar olinishi 
kerak. SHu bilan birga guruhlashni konkret 
sharoitga 
moslashtirish, 
ya’ni 
sharoit 
o’zgarishiga qarab guruhlashni tuslantirib, uning 
belgilarini o’zgartirish - bir sharoitda guruhlarni 
bir belgi asosida tuzib, ikkinchi sharoitda boshqa unga mos keladigan belgilarga 
tayanish zarur.
 
Statistik guruhlash -