1-§. Savod o`rgatish davrida sinfdan tashqari o`qish darslari mazmuni. Maktab o'quvchini o'qish malakasi bilan qurollantirish bilan bir qatorda kitobni mustaqil o'qiy oladigan, uni tushunadigan, ma’lum bir mavzuga oid kitoblami tanlay oladigan, gazeta va jurnallarni ham mustaqil o'qiydigan faol kitobxonni tarbiyalaydi. Shu jihatdan sinfdan tashqari o'qish (S T O‘) tarbiyaning asosiy quroli sifatida xizmat qiladi, ko'p narsani bilishga havasni orttiradi.
STO’ning maqsadi – o’qish malakalarini takomillashtirish, kitob tanlab oladigan muntazam kitob o`qiydigan, o’qilgan kitobni to’g’ri baholay oladigan, ongli kitobxonni tarbiyalash. Maktablarda 1959-yildan boshlab maxsus STO’ darslari tashkil etilgan.
STO’ 1-2 sinfda haftada 1 marta, 3-4-sinfda 2 haftada 1 marta o’tkaziladi. Savod o’rgatish jarayonida haftadagi oxirgi alifbe darsining 17-20 daqiqasi ajratiladi.
Birinchi sinf o`quvchilari o`quv yili davomida Vatanimiz haqidagi, kishilarining fidokorona mehnati ,bolalarning baxli hayoti, shuningdek,o`simlik va hayvonlar haqidagi she’r, ertak, hikoya va topishmoqlar , turli sarguzasht va afsonaviy asarlar bilan tanishtirib boriladi.Bunga erishish uchun o`quv rejasida ona tili uchun berilgan 8 soatning 4 soati o`qish ,4 soati yozuv bo`lib, to`rtinchi o`qish darsining 15-20 minutida sinfdan tashqari o`qish mashg`uloti o`tkaziladi. STO’ darslarining muhim vazifalari: STO’ ning yillik taqvim rejasini tuzish. Bunda N.N.Svetlovskaya ishlab chiqqan STO’ bosqichlariga rioya qilish, STO’ga rahbarlikning yordamchi shakllariga:
1. Kitobni targ’ib qilish. STO’ ga tavsiya qilinadigan asarlar ro’yxati sinfga yoki maktabning maxsus joyiga osib qo’yiladi, ular vaqti-vaqti bilan yangilanib turiladi, ko’rgazmalar tashkil qilinadi. O’qituvchi maxsus suhbatlar uyushtiradi.
2. Yakka tartibdagi yordam va kundalik tekshiruv. O’quvchi o’qigan kitoblari yuzasidan suhbat uyushtiriladi, o’qigan kitoblar hisobga olinadi. Shaxsiy fikrlar aniqlanadi, uy kutubxonalari bilan tanishiladi, ota—onalari bilan suhbatlashiladi.
3. STO’ yuzasidan ommaviy ishlar: adabiy ertaklar, viktorinalar, yozuvchilar bilan uchrashuvlar, adabiy ekskursiyalar ular uchun maxsus tayyorlaniladi.
4. Kutubxonaga yozilish. 1-sinf o’quvchilari o’qituvchining ruxsati bilan, tavsiyasi bilan kutubxonaga a'zo bo`ladi.
5. «O’quvchilarning o’qiganlarini hisobga olishda ularning kitobxonlik kundaligidan foydalanish.
1~sinf o`quvchilari 2-yarim yillikdan boshlab kitobxonlik kundaligiga yozuvchining ismi, familiyasi va kitob nomini yozadi. 2-sinfda esa unga nashr etilgan joyi va yilini qo’shib yozadilar. 3-sinfda o’qigan kitobiga taqriz yozadi, o’z mulohazalarini yozadi.
STO’ darslari o’quvchilarda mustaqil kitob tanlash va o’qish malakalarini shakllantiradi. Mustaqil o’qish malakasini shakllantirish 3-bosqichga bo’linadi:
