“ Umumiy va tarixiy geologiya” fanidan mustaqil ishi

1868 yili ingliz fizigi U. Tomson (lord Kelvin) tashabbusi bilan shaxta va burg‘i quduqlarida chuqurlik sari haroratning o‘zgarishi tizimga solingan. Bunda har 100 m da harorat o‘rtacha 2,5-3,5°С ga oshishi aniqlandi. Shundan boshlab geotermiya aniq dalillarga asoslangan bo‘ldi.

• 1868 yili ingliz fizigi U. Tomson (lord Kelvin) tashabbusi bilan shaxta va burg‘i quduqlarida chuqurlik sari haroratning o‘zgarishi tizimga solingan. Bunda har 100 m da harorat o‘rtacha 2,5-3,5°С ga oshishi aniqlandi. Shundan boshlab geotermiya aniq dalillarga asoslangan bo‘ldi.

(1824-1907)

Yer issiqlik maydonining bosh geotermik parametrlari bo‘lib:

Yer issiqlik maydonining bosh geotermik parametrlari bo‘lib:

• -geotermik gradiyent;
• -geotermik bosqich;
• -issiqlik o‘tkazish koeffitsiyenti;
• -issiqlik sig‘imi;
• -issiqlik oqimining zichligi;
• -issiqlik generatsiyasi kattaligi kabilar hisoblanadi

Geotermik gradiyent tog‘ jinslari haroratining masofa birligida o‘zgarishini ifodalaydi. Geotermik gradiyentga teskari bo‘lgan kattalik geotermik bosqich deyiladi. U harorat 10° ga oshishi kuzatiladigan oraliqni belgilaydi. B. Guttenberg ma’lumotlariga ko‘ra geotermik gradiyent yer sharining turli nuqtalarida sezilarli farq qiladi. Uning maksimal qiymati minimal qiymatidan 15 martadan ortiq bo‘lib, bu mintaqalarning endogen faolligini va ulardagi tog‘ jinslarining turlicha issiqlik o‘tkazish xususiyatlarini ko‘rsatadi.

• Geotermik gradiyent tog‘ jinslari haroratining masofa birligida o‘zgarishini ifodalaydi. Geotermik gradiyentga teskari bo‘lgan kattalik geotermik bosqich deyiladi. U harorat 10° ga oshishi kuzatiladigan oraliqni belgilaydi. B. Guttenberg ma’lumotlariga ko‘ra geotermik gradiyent yer sharining turli nuqtalarida sezilarli farq qiladi. Uning maksimal qiymati minimal qiymatidan 15 martadan ortiq bo‘lib, bu mintaqalarning endogen faolligini va ulardagi tog‘ jinslarining turlicha issiqlik o‘tkazish xususiyatlarini ko‘rsatadi.