1- amaliy mashg’ulot mavzu: tarmoqlanish va uzilishlarni tashkil etish operatorlari

1- AMALIY MASHG’ULOT


MAVZU: TARMOQLANISH VA UZILISHLARNI TASHKIL ETISH OPERATORLARI.

1. 
   Masalaning qo’yilishi:
   

Quyida berilgan tarmoqlanuvchi algoritmlarning dasturini tuzing



Asosiy dastur matni




Ishdan maqsad.
Tarmoqlanuvchi algoritmlar va ular ustida amalllar bajarish ko’nikmalarini oshirish. Dasturini tuzish.
Nazariy qism.If va if else operatorlari, ?: amali.
Dastur bajarilishining birorta qadamida qandaydir shartni tekshirish natijasiga ko’ra boshqaruvni dasturning u yoki bu bo’lagiga uzatish mumkin(Tarmoqlanuvchi algoritm). Tarmoqlanishni amalga oshirish uchun shartli operatordan foydalaniladi.
If operatori. If qandaydir shartni rostlikka tekshirish natijasiga ko’ra dasturda tarmoqlanishni amalga oshiradi:
If (< shart >) ;

Bu yerda<shart> har qanday ifoda bo’lishi mumkin, odatda u

taqqoslash amali bo’ladi.
Agar shart 0 qiymatidan farqli yoki rost (true) bo’lsa, <operator> bajariladi, aks holda, ya’ni shart 0 yoki yolg’on (false) bo’lsa, hech qanday amal bajarilmaydi va boshqaruv if operatoridan keyingi operatorga o’tadi (agar u mavjud bo’lsa).
C++ tilining qurilmalari operatorlarni blok ko’rinishida tashkil qilishga imkon beradi. Blok - ‘{‘ va ‘}’ belgi oralig’iga olingan operatorlar ketma-ketligi bo’lib, u kompilyator tomonidan yaxlit bir operator deb qabul qilinadi. Blok ichida e’lon operatorlari ham bo’lishi mumkin va ularda e’lon qilingan o’zgaruvchilar faqat shu blok ichida ko’rinadi (amal qiladi), blokdan tashqarida ko’rinmaydi. Blokdan keyin ‘;’ belgisi qo’yilmasligi mumkin, lekin blok ichidagi har bir ifoda ‘;’ belgisi bilan yakunlanishi shart.
Shart operatoriningif - else ko’rinishi quyidagicha:
if (<shart-ifoda>) <operator1>; else <operator2>;
Bu yerda <shart – ifoda > 0 qiymatidan farqli yoki true bo’lsa, <operator1>, aks holda <operator2> bajariladi.Misol tariqasida diskreminantni hisoblash usuli yordamida ko’rinishidagi kvadrat tenglama ildizlarini topish masalasini ko’raylik:

2-masala
switch case tanlash operatoridan foydalanib, o’zgaruvchilarning barcha qiymatlari uchun funkstiyani hisoblash dasturini tuzing.
Case17. O’quv masalalarini raqamini aniqlovchi 10-50 gacha butun son berilgan. Son kirirtilganda masala raqamini unga mos so’zlarda ifodalovchi dastur tuzilsin. (“yigirmanchi masala”, “o’ttiz beshinchi masala” va hk)