1 -M A V Z U : O N T O L O G I Y A V A G N O S E O L O G I Y A H A Q ID A M A ^ U M O T . B IL IS H V A U N IN G A H A M IY A T I Reja: 1. Gnoseologiya.
2. Epistemologiya.
3. Ontologiya va gnoseologiya munosabati.
Tayanch so‘z va iboralar:Ontologiya, gnoseologiya, epistemologiya, ontologiya va gnoseologiya munosabati, til ning ontologik xususiyati, fenomen, nutqiy faoliyat. G noseologiya yunoncha gnosis - «bilish», logos -
«talimot» so‘zlaridan olingan bolib, bilish haqidagi talim ot
demakdir. Gnoseologiya, umuman, bilish nazariyasi, bilish
falsafasi sanaladi. U insonning bilish tabiati va imkoniyat-
lari, bilimning voqelikka munosabatini o‘rganuvchi, uning
haqiqiyligi va ishonchliligini aniqlash y ollari, usullari
to‘g ‘risidagi falsafiy fandir1.
«Olam va odam» tizimida dunyoni anglash, subyekt va
obyekt
0
‘rtasidagi munosabatlar dialektikasi gnoseologiya-
ning o ‘rganish muammolari sanaladi.
Insonning bilish faoliyatida nutq muhim ahamiyat kasb
etadi. Jonzotlar ichida oliy zot sifatida insongagina, Pavlov
talnri bilan aytganda, ikkinchi signal sistemasi ato etil-
gan. Insondan boshqa jonzotlar faqat birinchi signal siste
masiga, ya’ni obyektiv olamni faqat sezgi a’zolari yordami-
da his qilish qobiliyatiga ega bolsa, inson bundan tashqari
akustik signallar orqali obyektiv olam haqida malumot uza-
tish va uni qabul qilish qobiliyatiga ega.
Nutqiy faoliyat orqali inson o‘zi bevosita guvoh bolmagan
narsa-hodisa, harakat-holat, belgi-xususiyatlar haqida
axborotga ega boladi. Ajdodlar qolga kiritgan hayotiy tajri-
balarni to‘plab, kelajak avlodga yetkazib beradi. Tilning ana
shu vazifasi akkumulativ vazifa sanaladi va ana shu vazi-
fasi bilan gnoseologik qimmatga ega boladi.
Til falsafiy jihatdan gnoseologik va ontologik tabiatga ega
